1, 2. Ngacama easa xulu qa ngöne la lapa ka cas, ngo nemene la eisapengönene la aqane mele së, me aqane atre së la nyipici?

 IEHOVA la Atre eköthe la hnepe lapa. (Efe. 3:14, 15) Ngacama easa asë hi a xulu qa ngöne la lapa ka cas, ngo ame pe isa pengö së kö, nge isa aqane mele së kö. Hnei itre xan hna tru thei keme me thin. Nge itre xan, hna meci trij; hna traqa la mec koi keme me thin, maine hna traqa pena la itre hulö koi nyidro. Ame itre xan, thatre kö angatre la keme me thine i angatr.

² Ame thene la itre atrene la lapa ka cahae i Iehova, isa pengöne kö la aqane isa atre angatre la nyipici. Ma hna hia epuni jë hnei keme me thine i epun, me ini epuni troa mele thenge la itre tepene meköti qa hnine la Tusi Hmitrötr. (Deu. 6:6, 7) Maine pena hnei epuni hna atre la nyipici jëne la huliwa ne cainöje hna kuca hnene la itre hlue i Iehova.—Rom. 10:13-15; 1 Tim. 2:3, 4.

3. Nemene la ewekë ka hetrenyi the së asë?

³ Ngacama easa traqa qa ngöne la itre aqane mele ka isa pengön, ngo hetre ewekë ka eje the së asë. Qa ngöne la hna tha drei Akötresie hnei Adamu, edrö së asë hë la ngazo, me mec. (Rom. 5:12) Maine itre atr ka tha pexeje ju hë së, ngo pine laka easë a nyihlue nyipici koi Iehova, haawe, ijije tro sa hë Nyidrë ka hape, “Tetetro i nyihunie.”  Ame ngöne la itre hneijine ekö, hnene fe la nöje hna iëne hnei Akötresie hna qaja la itre trenge ithanata ngöne Isaia 64:8 me hape: “Enëtilai la Tetetro i nyihunie.” Ketre tui Iesu mina fe, hnei nyidrëti lo hna nyiqaane la thithi nyidrë jëne la trenge ithanata celë: “Tetetro i anganyihunieti e kohoti hnengödrai.”—Mat. 6:9.

4, 5. Maine pi tro sa acatrene la ihnimi së koi Iehova, Tretretro së e hnengödrai, nemene la itre mekune nyine tro sa ce ithanatan?

⁴ Hnei Iehova Tretretro së e hnengödrai hna hamëne kowe la lapa ka cahae i Nyidrë, ene la itre hlue i Nyidrë, la ixatua ka ijije nge hnei Nyidrëti fe hna thupë angatr. Tune la hna qaja hnene la atre cinyihane la salamo, öni Iehova: “Hnei angeice [ketre hlue ka nyipici] hna hni ni ; nge tro ni a amele angeic ; tro ni a acilë angeice draië ke ate hë angeice la ëjeng.” (Sal. 91:14) Iehova Akötresie a thupëne la itre hlue i Nyidrë me thepe angatre qaathene la itre ithupëjia matre tha tro kö a lepe apatrenyi angatr.

⁵ Maine pi tro sa acatrene la ihnimi së koi Iehova, la Tretretro së e hnengödrai, köni ewekë ka loi nyine tro sa ithanatan, ene la (1) aqane tro Nyidrëti a Atre thue ewekë së, me (2) aqane tro Nyidrëti Atre thupë së, me (3) aqane tro Nyidrëti a Ehnemu së ka sisitria. Ame la easa ce wange la köni mekune celë, loi e tro sa mekune hnyawa la aqane imelekeu së me Akötresie, me atre la aqane tro sa atrunyi Nyidrë ceitu me Keme së. Ketre, loi e tro fe sa mekune atrune la itre manathith hnei Iehova hna thingehnaeane kowe la itre ka qale catre koi Nyidrë.—Iako. 4:8.

6. Hnei nemene matre qaja jë së ka hape, Iehova la Atre hamëne “la nöjei ahnahna ka loi asë”?

⁶ Hnei Iakobo, ketre atre drenge hna cinyihane ka hape: “Ame la nöjei ahnahna ka loi asë, memine la ite hna hamëne gufane ka lolo asë, te, qa koho thene la Tetetro ine la lai.” (Iako. 1:17) Ame la mel, tre ketre ahnahna ka lolo catre qaathei Iehova. (Sal. 36:9) Maine tro sa huliwane la mele së matre troa kuca la aja i Iehova, tro hë sa kapa la itre manathith ka nyimutre, me mele palua ngöne la fene ka hnyipixe. (Ite edomë 10:22; 2 Pet. 3:13) Ngo, tro lai a eatre tune kaa, nge edrö së pe lo ngazo me mec qaathei Adamu?

7. Nemene la hnei Akötresie hna kuca matre tro hmaca së a easenyi koi Nyidrë?

⁷ Thatreine kö së qeje pengöne la nyimu aqane thue ewekë së hnei Iehova. Hnene la ihnimi gufa i Nyidrë matre amele së jë hnei Nyidrë. Itre ka ngazo asë hi së, nge ka tha pexej, edrö së lo lai qaathei Adamu. (Rom. 3:23) Ngo, jëne la ihnim i Iehova, hetre ketre ewekë hnei Nyidrëti hna kuca matre tro sa easenyi hmaca koi Nyidrë. Hnei Ioane aposetolo hna cinyihane ka hape: “Mamapi hi la ihnimi Akötesieti koi shë, ke hnei Akötesie hna upe kowe la fene hnengödrai la Hupuna i nyidëti ka cas, mate melepi shë hnei nyidë. Dei lola ihnim, ka, hape ; tha hne shë kö hna aja Akötesie, ngo hnei nyidëti hna hnimi shë me upe la Hupuna i nyidë nyine huje pine la ite ngazo shë.”—1 Ioane 4:9, 10.

8, 9. Nemene la ewekë hnei Iehova hna hnëkëne koi Aberahama me Isaaka? (Wange ju la pane iatr.)

⁸ Ame lo 1800 lao macatre qëmekene troa hnaho Iesu, hetre ewekë ka traqa ngöne la mele i Aberahama ka amamane la aqane tro Iehova elanyi a hamëne la mele ka pë pune kowe la nöjei atr asë ka idrengethenge. Kola qeje pengöne ngöne Heberu 11:17-19 ka hape: “Hnene la lapaune Aberahama a hujë Isaaka, ngöne la hna tupathi nyidë ; nge ame nyidëti la ate kapa la ite hna thinge hnaean, te, hna hujëne la nekö i nyidëti ka cas, lo hna ulatine kow, ka hape, “Troa qaja la ite matra i ‘ö qa thei Isaaka.” Nge nyidëti a mekun, ka hape, ateinë hë Akötesie troa amele angeice hmaca qa hna mec ; nge nyidëti a kepe angeice hmaca qa lai ngöne la cei tun.” Tune la aqane nue Aberahama ekö troa huujëne la nekö i nyidrë, Isaaka, haawe, hnei Iehova fe hna nue la Nekö i Nyidrë, Iesu Keriso matre troa amelene la atr.—E jë la Ioane 3:16, 36.

⁹ Mekune fe kö epuni la madrine i Isaaka la angeice a öhne laka, tha kolo hmaca kö a troa humuthi angeic? Tha ka co kö la hni ne ole i  angeice koi Iehova, laka hnei Nyidrëti hna hnëkëne la ketre mamoe troa huujën nyine hna i angeic. (Gen. 22:10-13) Hnei Aberahama hna hëne la götrane cili ka hape, “Iehova-irae,” kola hape “Tro Iehova a hnëkën.”—Gen. 22:14, ithuemacany.

10, 11. Drei la ka elemekene “la huliwa ne iloi,” nge nemene la aqane eatrëne angatre la huliwa cili?

¹⁰ Ame la easa thele troa mekune ajuine la nöjei ewekë hnei Iehova hna hnëkëne koi së, tre öhne ju hi së laka, thatreine kö tro sa ehnemu i Akötresie e tha hnei Iesu kö hna pane huujëne la mele i nyidrë. Öni Paulo e cinyihane ka hape: “Dei lola mekune huni, laka hna meci hnei kete thatraqan’ asë, ke meci asë ; nge hnei nyidëti hna meci thatraqan’ asë, mate tha tro hmaca kö a mele koi angate kö ange ka mel, ngo loi pe koi nyidëti ate meci nge mele hmaca ha thatraqai angat.”—2 Kor. 5:14, 15.

¹¹ Qa ngöne la etrune la ihnimine la itre pane Keresiano ekö koi Akötresie, me hni ne ole i angatre kowe la hnëqa ka eje thei angatre troa nyihlue i Nyidrë, hnei angatre hna kapa madrine “la huliwa ne iloi.” Ame la huliwa celë, tre, kolo huliwa ne cainöj ka aijijëne la itre atr troa hane iloi hmaca me Akötresie, nge matre tro angatr a itre enehmu i Nyidrë, me itre nekö i Nyidrë e hnengödrai. Ame enehila, casi hi la pengöne huliwa hna kuca hnene la itre hlue i Iehova hna iën. Angatre a huliwa ceitu me itre maca i Akötresie me Keriso. Jëne la huliwa ne cainöj, kola ea koi Iehova la itre atr ka hni ka meköt, nge ka ipië matre tro angatr a nyihlue i Nyidrë.—E jë la 2 Korinito 5:18-20; Ioane 6:44; Ite hu. 13:48.

12, 13. Nemene la aqane tro sa amamane la hni ne ole së göne la nöjei ewekë hnei Iehova hna hamë së?

¹² Pine laka, ka hetre hni ne ole fe koi Iehova la itre xa mamoe qa ngöne laka, Nyidrëti la Atre ithue ewekë ka sisitria, haawe, angatre a ce huliwa memine la itre hna iën troa cainöjëne la maca ka loi. Ame ngöne la hna cainöj, easa huliwane la Tusi Hmitrötr, lo ketre ahnahna ka tru qaathei Akötresie. (2 Tim. 3:16, 17) Ame la easa huliwane hnyawane la Tusi Hmitrötr ngöne la hna cainöje trootro, easë hi lai a aijijëne la itre atr troa hane hetrenyi la mele ka pë pun. Iehova fe a hamë së la uati hmitrötr. Mejiune së isa ala cas laka, tro la uati hmitrötre a xatua së ngöne la hna huliwa ne cainöj. (Zaka. 4:6; Luka 11:13) Tune la hna amamane hnene la itus Annuaire des Témoins de Jéhovah, nyine haine la thangane la huliwa ne cainöj. Ketre ewekë ka tru koi së la troa hane kuca la huliwa cili, huliwa ka atrune la Tretretro së, Atre thue ewekë së!

¹³ Pine laka nyimu ewekë hna hnëkëne koi së hnei Akötresie, haawe, isa hnyinge jë së me hape: ‘Eni kö a kuca asë la hnenge hna atreine ngöne la hna cainöje matre troa amamane koi Iehova la hni ne oleng göne la nöjei ewekë hnei Nyidrëti hna hamë ni? Nemene la aqane tro ni a maca ngöne la hna cainöj?’ Maine ka hetre hni ole së göne la nöjei ewekë hnei Akötresie hna hamë së, tro hë lai a sisitria la Baselaia i Nyidrë ngöne la mele së. Maine aqane ujë së hi lai, tro pala hi Iehova lai a thupëne matre tro pala hi sa hetrenyi la ka ijije thatraqane la mele së. (Mat. 6:25-33) Pine laka Iehova a hnimi së, pi tro pala hi sa kuca la nöjei ewekë hne së hna atreine thenge la aja i Nyidrë matre amadrinëne la hni i Nyidrë.—Ite edomë 27:11.

14. Nemene la aqane amelene Iehova la nöje i Nyidrë?

¹⁴ Hnei Davita hna nyimane ka hape: “Ka aköte ni me pë ewekë, ngo tro Joxu a meku ni. Cilieti la ate xatua ni me amele ni.” (Sal. 40:17) Nyimu ijine Iehova a thapa la nöje i Nyidrë qa hnine la iaxösisi, me qaathene la itre ithupëjia me angatr. Easa olene catrëne koi Iehova laka, hnei Nyidrëti pala hi hna hamëne koi së la ka ijije matre cile huti së ngöne la kola traqa koi së la itre jol.

15. Hamëne jë la ketre ceitune ka amamane la aqane thupëne la kuku hnene la keme trene ihnim.

¹⁵ Ame la keme trene ihnim, tre, tha ka thue ewekëne hmekuje kö la kuku, ngo kolo fe a thupën.  E hetre jole ka traqa koi angeic, canga saqe nyidrëti hi thepe angeic. Mekune pala kö la ketre trejine la aqane thupë angeice hnyawa ekö hnei keme lo angeice a nekönatr. Hnei angeice me keme i angeic hna bëeke qa hna cainöje trootro, me tro sasaithe la tim ka neni. Tru la hna trotro la mani ngöne la hmakany, ame hna elë jë la tim. Ame la aqane thupa i nyidro la tim, ene la troa sesë qa ngöne la ketre etë koi ketre. Tro pa i angeic, nge tro pi kem, ame hnei angeice hna ucic me kei hnine la tim, me nunucil. Tru la ole ne la kuku kowe la kem pine la hnei nyidrëti hna canga thepe angeice qa hnine la tim. Ka ceitu hnyawa hi lai memine la Tretretro së e hnengödrai, Atre thupë së qa ngöne la itre ewekë hna mecin ne la fene ka ngazo celë, me qaathei Satana, tane la fene celë. Iehova hi la Atre ithupë ka sisitria.—Mat. 6:13; 1 Ioane 5:19.

16, 17. Nemene la aqane amelene me xatuane Iehova la angetre Isaraela lo angatr a isi me angetre Amaleka?

¹⁶ Ame ekö lo 1513 qëmeke i Keriso, hnei Iehova hna amelene la nöje i Nyidrë. Hnei Nyidrëti hna thepe angetre Isaraela qa ngöne la ithahluë, me tro xomi angatre ngöne la Hnagejë Ka Palulu. Thupene jë hi la hnei angatre hna trongëne la hnapapa kowe la Wetre Sinai, ame hnei angatre hna traqa ju e Refidima.

¹⁷ Pine laka, tha eatre pala kö lo hna perofetane ngöne Genese 3:15, ame hnei Satana hna isine catrëne troa lepe la angetre Isaraela, ke, kösë nöje angatr ka pë atre thupën. Angeice a nyi jëne ju la itretre Amaleka troa lepe la nöje i Akötresie. (Num. 24:20) Ngo hnei Iehova hna thapa la nöje i Nyidrë qaathene la ithupëjia celë, jëne Iosua, me Mose, me Arona, me Huro. Hna tune kaa? Hna isi hnei Iosua me itre soce i angeic me angetre Amaleka, nge hnei Mose me Arona me Huro hna cile ngöne la sasala ezin. Nge kolo pala hi a xatuane la angetre Isaraela hnei Iehova troa catr e ka cile draië la lue ime i Mose. Hmanono hë Mose hna xeji ime draië, ame hnei Arona me Huro hna cila xome la isa  ca ime i angeice draië. Ame la pun, “cate Iosua hui angete Amaleka memine la nöje thei angate,” jëne la hna amele angatre me xatua angatre hnei Iehova. (Eso. 17:8-13) Thupene jë hi lai, hnei Mose hna trai ita ne huuj e cili, me hëne ka hape, “Iehovanisi,” kola hape “Iehova la ijezing.”—E jë la Esodo 17:14, 15; ithuemacany.

18, 19. Hnei Akötresieti hna thupë së tune kaa ngöne lo itre macatre ka ase hë?

¹⁸ Iehova a thupëne la angetre hni koi Nyidrë me drengethenge Nyidrë. Tune la angetre Isaraela e Refidima, easa mejiune laka tro Akötresie a thepe së qa ngöne la itre ithupëjia. Hnei Iehova pala hi hna thupëne la nöje i Nyidrë, me thepe së qa ngöne la itre isi i Satana. Nyimu ijine kola thupëne hnei Akötresie la itre trejine me easë hna axösisine pine laka, tha sine fe kö angatre la fen. Hna traqa tune lai e Alema, me itre xa nöje ju kö lo kola musi ekö hnei itre Nazi lo itre macatre 1930 uti hë la kola xejë la itre macatre 1940. E tro sa e me mekune hnyawa la itre hna melëne hnene la itre trejin, me aqane qeje pengöne ngöne la Annuaire la aqane thupë angatre hnei Akötresie ngöne la itre ijine iaxösisi, eje hi laka, tro lai a acatrene catrëne la mejiune së koi Iehova.—Sal. 91:2.

¹⁹ Iehova a thupë së fe jëne la itre ithuemacanyi hna hamëne jëne la organizasio i Nyidrë me itre itus. Pane mekune jë së la aqane thupë së hene la itre ithuemacanyi celë ngöne lo itre macatre ka ase hë. Kolo pala hi a catrehnine catre la kuci ngazo ngöne la fen, me iji gorok, me kuci itre ewekë ka sis. Ngo Iehova pe a hamë së la itre ithuemacanyi ka nyipi ewekë catr, nge itre ixatua ka ihmeku göi troa thupë së qa ngöne la itre ewekë ka troa angazone la aqane imelekeu së me Nyidrë. Hne së hna kapa qaathene la Tretretro së e hnengödrai ngöne la itre macatre ka ase hë, lo itre eamo nyine troa ananyi së qa ngöne la ihnö ka ngazo, ene la troa nyi sineene la itre atr ka ngazo me ce porotrike me angatr ngöne ëternet. a—1 Kor. 15:33.

20. Nemene la aqane thupë së me xatua së hnine la ekalesia?

²⁰ Nemene la aqane tro sa amamane ka hape, easa drengethenge la itre eamo, nge easë fe la itre hna “inine [. . .] hnei Iehova”? Tro sa trongëne la itre wathebo i Nyidrë. (Is. 54:13) Ame la ekalesia, tre göhnë gaa tingetinge göi troa thupë së me kepe ixatua. Ame e cili, itre qatre thup a hamë së la itre eamo qa hnine la Tusi Hmitrötr. (Gal. 6:1) Iehova a huliwane la “itre atr [celë] nyine ahnahna” matre tro angatre a thupë së cememine la ihnim. (Efe. 4:7, 8) Haawe, nemene la nyine tro sa kuca e hamë eamo jë koi së hnene la itre qatre thup? Loi e tro sa canga trongën. Maine tro sa kuca tun, tro hë Iehova a amanathithi së.—Heb. 13:17.

21. (a) Nemene la itre ewekë ka loi nyine tro sa kuca? (b) Nemene la hne së hna troa ithanatane ngöne la tane mekune ka troa xulu?

²¹ Haawe, loi e tro sa mejiune laka tro la uati hmitrötr a xatua së, nge tro fe sa kapa la ixatua qaathene la Tretretro së e hnengödrai. Ketre, nyipi ewekë tro sa mekune ajuine la mele i Iesu, me catre xötrethenge la tulu ka lolo i nyidrë. Tru la manathithi hnei nyidrëti hna kapa qa ngöne la hnei nyidrëti hna “denge thenge uti hë la mec.” (Fil. 2:5-11) Tro fe Iehova a amanathithi së e hne së hna mejiune koi Nyidrë ce memine la hni ka pexej. (Ite edomë 3:5, 6) Epi tro pala hi sa mejiune koi Iehova, Atre thue ewekë së ka sisitria, me Atre thupë së. Kola atrunyi së la tro sa nyihlue i Nyidrë, nge ka amadrinë Nyidrëti fe. Ngo, nemene la aqane amamane Iehova ka hape, Nyidrë la Ehnemu së ka sisitria? Troa acatrene catrëne la ihnimi së koi Iehova la easa thele troa sa la hnyinge celë ngöne la tane mekune ka troa xulu.