1, 2. (a) Nemene la hna iëne hnei Mose la angeic 40 lao macatre? (Wange ju la pane iatr.) (b) Pine nemene matre iëne jë Mose troa mele tune la angetre Isaraela hna thahluën?

 ATRE hnyawa hi Mose la pengöne la mele i angeice elanyi e Aigupito. Kola cile xötreithi angeice la itre uma ka tru me ka mingöming ne la itre ka trenamo. Hna nyi kuku angeice hnene la hnepe lapa ne la joxu. “Hna ini Mose la nöjei inamacane asë i angete Aigupito,” kola qaja la itre aqane atreine huliwa, me atreine trotrohnine la aqane trongene la itre wëtresij, me thele mataitus, me ini sias. (Ite hu. 7:22) Pëkö ejolene koi angeice troa trenamo, me hetre mus, me hetrenyi la itre hnëqa ka tha ijij kowe la atre Aigupito.

² Ngacama lolo catre la mele i Mose, ngo ame lo angeic a 40 lao macatre, hnei angeice hna kuca la ketre ewekë ka jole e troa trotrohnine hnei farao me hnepe lapa i nyidrë. Hnei angeice hna thipetrije la mele hna hnëkëne thatraqai angeic elany ngöne la hnalapa i farao. Hapeu, kolo kö lai a hape, aja i angeice troa mele tune hi la ketre nekö i atre Aigupito menu? Ohea! Angeic a iëne troa mele tune la itre hna thahluën. Pine nemen? Pine la lapaune ka eje thei Mose. (E jë la Heberu 11:24-26.) Qangöne la lapaune ka eje thei Mose, matre kösë angeice hi a goeëne la xajawa i Iehova. Angeice a lapaune koi Akötresie, “la ka tha mama kö,” me kowe la aqane troa eatre la itre hna thingehnaeane hnei Nyidrë.—Heb. 11:27.

3. Nemene la köni hnyinge nyine troa sa ngöne la tane mekune celë?

³ Tui Mose, nyipi ewekë tro sa catre lapaune matre atreine së troa goeëne la itre ewekë nyine tro sa kapa elany, itre ewekë hnene la fen hna  thatreine troa hamën, nge matre tui Moise, kösë atreine fe së goeëne la xajawa i Iehova. Nyipi ewekë tro fe sa nyi “ite sine i angat’ angete lapaune.” (Heb. 10:38, 39) Maine easa ajane tro fe a catre la lapaune së, ce wange jë së la pengöi Mose hna cinyihane ngöne Heberu 11:24-26. Ame hë la easa ce wang, thele jë troa sa la itre hnyinge celë: Hna xatua Mose tune kaa troa thipetrije la itre aja i ngönetrei? Ame la angeice a qëmeke kowe la icilekeu, nemene la aqane xatua angeice hnene la lapaune troa wangatrune la hnëqa ka eje thei angeic troa nyihlue i Iehova? Nge pine nemene matre hnei Mose hna “hnine kowe la nyipi thupen”?

4. Nemene la hna atrehmekune hnei Mose göi “troa madrine fë la ngazo”?

⁴ Jëne la lapaun, atreine hi Mose troa goeën me atrehmekune ka hape, ame la “troa madine fë la ngazo,” tre, tha ka cile huti kö. Ngo, tha aqane waiewekë i itre xane kö lai. Pine nemen? Pine laka, ame Aigupito kowe la itre atr cili, tre, nöje ka nyihlue koi itre haze, me kuci haze, nge ketre, öhne hi angatre la kola mejë trootro la nöje Aigupito matre tro eje a mus ka catre ngöne la fen, nge nöje i Iehova pe kö a hna thahluëne ngöne la ijine cili. Ngo, atre hnyawa hi Mose laka, tro kö Akötresieti a amekötine elany. Ngacama madrine la itre atr cili, ke, kola ie la itre aja i angatr, ngo mejiune hnyawa hi Mose laka, troa apatrene la itre atr ka ngazo. Ame la thangan, tha hna amenu angeice kö hnene la “troa madine fë la ngazo ka canga pat.”

5. Nemene la ka troa xatua së troa cile kowe la “troa madine fë la ngazo ka canga pat”?

⁵ Nemene la aqane tro epuni a cile kowe la “troa madine fë la ngazo ka canga pat”? The thëthëhmine pi kö laka, ame la madrine ka xulu qangöne la ngazo, tre ka xoxopatre catre hi. Tro la lapaune a xatua epuni troa goeëne me atrehmekune ka hape, “kola pate la fene hnengödrai, memine la hna aja kow.” (1 Ioane 2:15-17) Mekune jë la ewekë ka troa traqa elany kowe la itre atr ka catre kuca la ngazo. Angatre lai a cile “ngöne la ite ga ucic . . . patë hë angat, nge ase hë angate hnene la ite nyine aqoun!” (Sal. 73:18, 19) Haawe, ame la kola iaö epuni troa kuca la ngazo, loi e troa isa mekune hnyawa ka hape, ‘Nemene la pengöne mele ka loi koi ni elany?’

6. (a) Pine nemene matre xele Mose troa “qeje angeice hmaca nekö ne la nekö i Farao jajiny”? (b) Pine nemene matre ka loi la aqane ië ewekë i Mose?

⁶ Hnene fe la lapaune i Mose hna xatua angeice troa iëne hnyawa la aqane troa huliwane la mele i angeic. “Hnene la lapaune Mose a xele e qeje angeice hmaca nekö ne la nekö i Farao jajiny.” (Heb. 11:24) Tha hnei Mose kö hna mekune ka hape, ijiji angeice troa cilëne la hnëqa ka tru ngöne la hna nyi joxu, nge tro fe a nyihlue i Akötresie, matre xome la manie me musi angeic nyine xatuane la itre trejine me angeic, angetre Isaraela. Eje hnyawa hi e kuhu hni Mose la troa hnimi Iehova cememine la hni angeic, me u i angeic, me trenge catre i angeic ka pexej. (Deu. 6:5) Hnene la aqane ië ewekë i Mose hna ananyi angeice qangöne la itre akötre ka nyimutre. Ame hë la pun, hnene la angetre Isaraela hna xome me angatre la itre mo ne Aigupito. (Eso. 12:35, 36) Hna thaipië Farao, me hetin. (Sal. 136:15) Ngo, tune kaa Mose? Hna xomi angeice hnei Akötresie troa elemeken me amelene la nöje Isaraela. Lolo la mele i angeic!

7. (a) Tune la hna qaja ngöne Mataio 6:19-21, pine nemene matre tha tro sa hnëkë thatraqane la itre drai ka xoxopatre hi? (b) Amamane jë la enyipiewekëne la mekune celë hnene la hna melëne hnene la ketre trejin?

⁷ Maine ketre thöth epun ka nyihlue i Iehova, nemene la aqane tro la lapaune a xatua epuni troa iëne hnyawa la aqane tro epuni a huliwane la mele i epun? Hnëkë jë thatraqane la itre drai elany. Lapaune jë kowe la itre hna thingehnaeane hnei Akötresie, nge “amëjë thatraqai nyipunie,” kola hape, hnëkëne jë nyipunie la itre drai elanyi, itre drai ka tha ase palua kö, ngo tha thatraqane kö la itre ijine ka xoxopatre hi. (E jë la Mataio 6:19-21.) Hane fe hi lai mekune hna xome hnei Sophie, ketre ka hetre talane ngöne la fia. Hnene la itre ka kuci fia ka kanothe la Etazini hna qaja koi angeice tro angatr a nyithupene la ini angeic, ene la troa ini fia matre tro angeic elany a sine la lapa ne fia i angatr. Angeic a qaja ka hape: “Pi tro ni a drenge la kola qaja ahlemunyi ni.” Goi qaja fe angeice ka hape, ka sisitria catre kö angeice hune la itre xa ka fia, ngo gufa pe la madrine thei angeic. Thupene lai, hnei Sophie hna goeëne la video Les jeunes s’interrogent. . . Que vais-je faire de ma vie ? Öni angeic: “Öhne ju hi ni ka hape, fene a hamë ni la hlemu, me iatrunyi qaathene la itre ka  goeë ni, itre ewekë lai ka feje qangöne la hninge la ihnime ka pexeje nyine tro ni a hamëne koi Iehova.” Ame hnei angeice hna catre thithi koi Iehova, nge e thupene hë, angeice a nuetrije pi la huliwa i angeic, ene la fia. Nemene hë la mekuna i angeice qa ngön? Öni angeic: “Tha ietrane kö ni la melenge ekö. Ame enehila, tru catre la madrineng; eni a pionie memine la föeng. Tha ka hlemu kö nyiho, nge tha ka tru kö hnei mo i nyiho. Ngo Iehova pe me itre ka ini Tusi Hmitrötre a ce me nyiho, nge tru hnei ewekë hnei nyiho hna thele troa aeatrën ngöne la götrane u. Madrine catre nyiho!”

8. Nemene la eamo qa hnine la Tusi Hmitrötr ka troa xatuane la ketre thöth troa axeciëne la aqane tro angeice a huliwane la mele i angeic?

⁸ Atre hnyawa kö Iehova la ka sisitria koi epun. Öni Mose: “Nemene la aja i Iehova Akötesi ’ö thei ’ö, ue kö troa qoue Iehova Akötesi ’ö, troa trongëne la nöjei jë i [N]yidë asë, me hnine koi [N]yidë, me nyi hlue i Iehova Akötesi ’ö hnene la hni ’ö ka pexeje memine la u i ’ö ka pexej ; troa thupëne la ite hna ahnithe hnei Iehova, me ite wathebo i [N]yidë la ini a ahnithe koi ’ö ngöne la drai celë mate loi eö ?” (Deu. 10:12, 13) Maine ketre thöthi eö, nyihlue i Iehova jë ngöne la mele i eö me hnimi Nyidrë “hnene la hni ’ö ka pexeje memine la u i ’ö ka pexej.” The luelue kö, ke nyine “loi eö” lai e tro eö a ujë tune lai.

9. Qaja jë la kepine matre jole catre koi Mose troa eatrëne la hnëqa i angeic.

⁹ Ame koi Mose, “nyipi mo la iqaqa pi Keriso hune la nöjei mo ne Aigupito.” (Heb. 11:26) Ame ngöne la xötre celë, Mose hi lai “Keriso,” kola qaja ngöne la qene Heberu ka hape, “Hna Siën.” Kolo lai a hape, hna ië angeic hnei Iehova troa lö sai angetre Isaraela qaa Aigupito. Tha huliwa ka hmaloi kö lai koi Mose. Ame la ketre nyine tro angeic a cile kow, tre “iqaqa,” ene la icilekeu. Ame petre kö ngöne la xötrei, hnene la ketre atre Isaraela hna ithanata akökötrenyi koi Mose me hape: “Hnei dei hna acilë eö nyine joxu me ate amekötine koi hun ?” (Eso. 2:13, 14) E thupene hë, hnei Mose hna qaja koi Iehova ka hape: “Ue la tro Farao a shama nie?” (Eso. 6:12) Hnei Mose hna thithi fë koi Iehova la itre ewekë hnei angeice hna xouen matre hnëkë angeice qëmekene troa traqa la icilekeu. Hnei Iehova hna xatua Mose tune kaa troa eatrëne hnyawa la hnëqa cili ka tru ejolen?

10. Nemene la hnei Iehova hna hamëne koi Mose matre atreine jë angeice eatrëne hnyawa la hnëqa i angeic?

¹⁰ Ame la hnapan, hnei Iehova hna thingehnaeane koi Mose ka hape: “Tro ni a ce me eö.” (Eso. 3:12) Ame la hnaaluen, hnei Iehova hna thue mejiun, me thue trenge catre i angeice lo Nyidrëti a qeje pengöne la ketre götranene la aliene la sipu ëje i Nyidrë, me hape: “Ini la ka ej, nge eje kö ni.” a (Eso. 3:14) Ame la hnaakönin, hnei Nyidrëti hna hamë Mose la men matre troa kuca la itre iamamanyikeu, nge celë hi ka anyipicine ka hape, Mose hi la atre tro fë maca i Akötresie. (Eso. 4:2-5) Ame la hnaafoan, hnei Iehova hna ië Arona troa ukeineqë i Mose, me xatua angeice troa eatrëne hnyawa la hnëqa i angeic. (Eso. 4:14-16) Ame hë ngöne la pune la mele i Mose, mama hnyawa ha koi angeice ka hape, Akötresieti a xatuane la itre hlue i Nyidrë troa eatrëne la nöjei huliwa hnei Nyidrë hna athipe koi angatr. Jëne la mejiune i Mose koi Iehova matre öni angeice jë koi Iosua: “Iehova la ate tro pa, tro hë nyidëti a ce me eö, tha tro kö nyidëti a pate thei ’ö, me nue tiji ’ö ; the qou kö, nge the hmengöhmengöne kö.”—Deu. 31:8.

11. Hnei nemene matre wangatrune jë Mose la hnëqa i angeic?

¹¹ Hnene la ixatua qaathei Iehova, hnei Mose hna wangatrune la hnëqa ka eje thei angeic hune la “nöjei mo ne Aigupito.” E tro sa mekune hnyawa, pë hmaca ju kö ketre ewekë ka tru hune la troa nyihluene la Akötresieti ka pucatin asë. Sisitria la atr hna iëne hnei Iehova troa tro xome la nöje Isaraela hune la troa joxu ne Aigupito. Hna amanathithi Mose pine la aqane ujë i angeice ka loi. Ketre, loi la aqane imelekeu i angeice me Iehova, Atre hamë angeice “la ime ka cat’ asë,” göi troa tro xomi Isaraela kowe la Nöje Hna Thingehnaean.—Deu. 34:10-12.

12. Nemene la itre hnëqa qaathei Iehova nyine tro epuni a wangatrun?

¹² Hetre hnëqa së fe. Hnei Iehova hna athipe koi së “la huliwa,” ene la troa cainöjëne la maca ka loi,  tune lo aqane athipe Nyidrë koi Paulo aposetolo me itre xane ju kö. (E jë la 1 Timoteo 1:12-14.) Hetrenyi the së asë la hnëqa ka tru cili. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Itre xan a huliwa i Akötresie o drai, nge itre xa trejine trahmanyi ka macaje ngöne la götrane u a drikona me qatre thupe ngöne la ekalesia. Ngo, maine jë tro la itre atrene la hnepe lapa i epun ka tha hmi kö a pi atre la kepine la epuni a wangatrune la itre hnëqa ka eje thei epun. Ma tro angatre lai a qaja angazo epuni pine la aqane huliwa i epuni koi Iehova. (Mat. 10:34-37) E drenge akötrëne hë epun, ma tro jë epuni lai a mekune ka hape, ka gufa la huliwa i epun, me mekune ka hape, tha ijiji epuni kö troa eatrëne la hnëqa i epun. Maine itre ewekë lai ka traqa koi epun, tro epuni a cile catre tune kaa?

13. Iehova a xatua epuni tune kaa matre troa eatrëne hnyawa la hnëqa i epun?

¹³ Sipone ielene jë koi Iehova la ixatua i Nyidrë, nge mejiune ju laka, tro Nyidrëti a xatua epun. Fe pi koi Nyidrë la itre ewekë hnei epuni hna kukehnin. Iehova la Atre hamë epuni la hnëqa cili, nge the luelue kö; tro kö Nyidrëti a xatua epun troa eatrëne lai. Tro Nyidrëti a xatua epuni tune kaa? Tune hnyawa lo aqane xatua Mose. Ame la hnapan, Iehova a thingehnaeane ka hape: “Tro ni a aegöcatenyi ’ö ; he, tro ni a xatua eö ; he, tro ni a sajuë eö hnene la ime macange ka meköt.” (Is. 41:10) Ame la hnaaluen, Nyidrëti a amekunë epuni laka loi e tro epuni a mejiune kowe la itre hnei Nyidrëti hna thingehnaean, kola hape: “Ase hë ni qaja, nge tro ni a aeaten’ ej ; ase hë ni hne i hnin, nge tro ni a kuca ej.” (Is. 46:11) Ame la hnaakönin, Iehova a hamë epuni “la etrune la men.” (2 Kor. 4:7) Ame la hnaafoan, Tretretroti a hamë epuni la lapa ne la itre trejine e cailo fen, angetre itö ‘eamo me akeukawane ipitön.’ (1 Thes. 5:11) Ame la Iehova a hamë epuni la ka nyipi ewekë matre tro epuni a eatrëne hnyawa la hnëqa i epun, kolo fe a acatrene la lapaune i epuni koi Nyidrë. Ame hë e cili, sisitria ha koi epuni la itre hnëqa i epun qaathei Akötresie hune la nöjei ewekë hna hamëne hnene la fen.

14. Pine nemene matre ka xecie hnyawa koi Mose ka hape, troa hetre thupene ka loi koi angeic?

¹⁴ Mose “a hnine kowe la nyipi thupen.” (Heb. 11:26) Co hi la hnei Mose hna atre göi itre drai elany, ngo celë hi hnepe ewekë lai ka ea amekötine la aqane waiewekë i angeic. Tui Aberahama, xötrapane i angeic, hnei Mose hna mejiune laka, atreine hi Iehova troa amelene hmaca la itre ka mec. (Luka 20:37, 38; Heb. 11:17-19) Hnene la mejiune i angeice kowe la itre hna thingehnaeane hnei Akötresie hna xatua Mose matre xecie hnyawa koi angeice laka, tha ka gufa kö lo 40 lao macatre ne lapa zae angeic, memine lo 40 lao macatre ne mele angeice ngöne la hnapapa. Ngacama thatre hnyawa kö angeice la aqane tro Iehova a eatrëne asë la itre hnei Nyidrëti hna thingehnaean, ngo tru catre la lapaune i angeice  koi Iehova, kösë Mose a goeëne jëne la lapaun, la thupen nyine troa kapa elany.

15, 16. (a) Pine nemene matre nyipi ewekë tro sa lapa mekune la thupene ka loi koi së? (b) Nemene la itre manathith hne së hna treqene catrëne fene la Baselaia i Akötresie?

¹⁵ Tune kaa fe epun, epuni fe kö a hane “hnine kowe la nyipi thupen,” ene la ewekë ka loi nyine tro epuni a kapa? Tui Mose, thatre hnyawa pala kö së la aqane tro Akötresieti a eatrëne la itre hnei Nyidrëti hna thingehnaean. Tune la akötre atraqatre laka, “tha ’te kö [së] la ijin.” (Mar. 13:32, 33) Maine nyipici laka, hetre ewekë pala kö hne së hna thatre, ngo ame göi Paradraiso ka troa xulu, tru kö la hne së hna atre hui Mose. Hetre itre ithuemacanyi göne la mele elanyi fene la Baselaia hnei Iehova hna hamën matre easë a “hnine kowe” ej, kola hape, lualai hnyawa ha koi së la fene ka hnyipixe. Maine celë hi aqane goeëne së la fene cili, tro hë së lai a ajane troa thele panëne la Baselaia. Troa thele tune kaa? Tro sa wange la ketre mekun: Tro kö epuni lai a itöne thatrene la ketre uma? Ohea! Tha tro jë kö së lai a mele thatraqane la ketre ewekë e thatre kö së ka hape, ka tha tro kö eje a cile hut. Loi e tro la lapaune së a xatua së matre lualai la pengöne la mele elanyi fene la Baselaia.

¹⁶ Maine easa ajane troa lualai la Baselaia i Akötresie koi së, “hnine” jë ej, kola hape, mekune jë la mele i epuni elanyi ngöne la Paradraiso. Ame ngöne la epuni a inine la mele ne la itre atr ekö hna qaja e hnine la Tusi Hmitrötr, lo tha traqa petre kö Iesu, pane mekune jë la nyine tro epuni elanyi a ithanatane me angatre e mele hmaca jë angatr. Ma tro jë angatre lai a hnyingë epuni la aqane melëne epun la itre drai ne la pun. Mekune jë fe elanyi e iöhnyi hmaca jë epuni memine la itre sinee i epun ka meci a itre hadredre hë lao macatre, memine fe la epuni elanyi a ini angatre la nöjei ewekë hna kuca hnei Akötresie thatraqai angatr. Mekune jë fe la etrune madrine i epuni elanyi la epuni a atrepengöne la itre öni ka ses ngöne la fene gaa tingeting. Lapa mekune jë fe laka, epuni pala hi a pexeje trootro, nge epuni fe a easenyi catre koi Iehova.

17. E lualai koi së la itre drai elany, tro lai a xatua së tune kaa enehila?

¹⁷ E lualuai koi së la itre drai elany, tro lai a xatua së troa cile hut, me madrin, me atreine ameköti ewekë thenge la mejiune së, ene la mele ka tha ase palua kö. Hnei Paulo hna cinyihane kowe la itre Keresiano hna iëne ka hape: “Maine mejiune shë la hne shë hna tha öhn, eësha teqen’ eje memine la xomi hni.” (Rom. 8:25) Ngo ame e celë, tha thatraqane hmekuje kö la itre hna iëne la hna ithanata celë; thatraqane fe la nöjei Keresiano ka mejiune kowe la mele ka tha ase palua kö. Ngacama patre pala kö the së la thupene ka loi, ngo hnene laka catre la lapaune së matre hetre trenge catre së pala hi troa lapa treqene la “nyipi thupen.” Tui Mose, xecie hnyawa koi së laka, tha gufa kö la itre macatre ne easë a nyihlue i Iehova. Ketre, xecie hnyawa hi koi së ka hape, “ame la ite ewekë ka mama, te, enehila ; ngo ame la ite ewekë ka tha mama kö, te, epine palua.”—E jë la 2 Korinito 4:16-18.

18, 19. (a) Pine nemene matre nyipi ewekë tro pala hi sa thele troa acatrene la lapaune së? (b) Nemene la hne së hna troa ce ithanatane ngöne la tane mekune ka troa xulu?

¹⁸ Kola aijijë së hnene la lapaune troa “anyipicine la nöjei ewekë ka tha hna goeëne kö.” (Heb. 11:1) Thatreine jë kö la atr ne ngönetrei troa goeëne jëne la lapaun, celë hi matre tha trotrohnine kö angeice la enyipiewekëne la troa nyihlue i Iehova; ame koi angeic, “qene hmo” lai. (1 Kor. 2:14) Ngo aja së troa mele epine palua, me mele ngöne la ijine mele hmaca, itre ewekë lai hna thatreine trotrohnine hnene la itre atr ne la fene celë. Tune la itre atr ekö lo hneijine i Paulo, hnei angatre hna qeje angeice ka hape atre “ewekë nyimenyime,” ngo thatre pe la hna qaja, haawe, tru catre la itre atr enehila ka mekune ka hape, ame la mejiune hne së hna cainöjën, tre, ceitu me qene hmo.—Ite hu. 17:18.

¹⁹ Qangöne laka, easa lapa nyipine la itre atr ka tha lapaun, nyipi ewekë tro pala hi sa thele troa acatrene catrëne la lapaune së. Sipone ielene jë koi Iehova matre “tha tro kö a pate la lapaune i [epun].” (Luka 22:32) Tui Mose, loi e troa mama hnyawa koi epun la itre ethanyine la ngazo, memine la enyipiewekëne la troa nyihlue i Iehova, memine fe la mejiune i epun kowe la mele ka tha ase palua kö. Ngo hapeu, itre ini hmekuje hi lai nyine tro sa xome qangöne la tulu i Mose? Ohea. Ame ngöne la tane mekune ka troa xulu, tro sa ce ithanatane la aqane xatua Mose hnene la lapaune troa goeëne “la Ka tha mama kö.”—Heb. 11:27.