Tro jë kowe la alien

Tro jë kowe la itre alien

 HNA MELËN

Itre Ewekë Ka Tru Ne La Meleng Thatraqane La Baselaia

Itre Ewekë Ka Tru Ne La Meleng Thatraqane La Baselaia

Ame la ketre drai ne 1947, kola Ini Ita Ne Thup ngöne la hnalapa ne la itre mesinare e Santa Ana, El Salvador. Traqa ju hi la itre nekö trahmanyi a hna la itre etë qa ngöne la qënehlö hna fe. Itre peen Katolik la qaane lai. Tha hmitre ju kö, nge bëeke hmaca ha angatre memine la itre atr ka ala nyim, nge ka elëhni. Itre xan a tro xome trongëne la itre uke jina ka mel, nge itre xan a tro xome la itre idrola. Lue hawa ne lothe angatr la hnalapa me sue ka hape, “Epi tro pala hi Maliati a mele aqeany!” nge öni itre xan, “Sanamamec lae Iehova!” Aja i angatr tro la itre mesinare a xou me trotrije la hnalapa i angatr. Atre hnyawa hi ni, ke, eni fe hi la ketre mesinare ngöne la ijine cili, traqa ha koi 67 lao macatre enehila. *—Wange ju la ithuemacany.

AME lo lue macatre qëmekene la ewekë cili, eni me Evelyn Trabert a fenesi qa ngöne la hnaafoane kalas ne Ini Ne Giliada hna kuca ezine la traone e Ithaca, Neweyok. Hna upi nyiho troa mesinare e El Salvador, nge 29 lao macatre ne huliwa ni e cili. Ngo qëmekene tro ni a qeje pengöne la huliwange ngöne la hna mesinare, tro ni a pane qaja la kepine matre mekune jë ni troa saene kowe la huliwa cili.

AQANE KAPA LA NYIPICI HNENE LA HNEPE LAPA HUN

Hna hnaho ni lo 1923 ngöne la traone e Spokane (Washington). Ka sine la hmi luthérien la kemeng me thineng, John me Eva Olson, ngo tha kapa kö nyidro la ini hna hape, ifereno. Thatreine kö nyidro mekune ka hape, tro la Akötresie ka ihnim a axösisine la atr ngöne ihueë. (1 Ioane 4:8) Ka sa falawa kaka. Ame la ketre jidr, hnene la ketre sine huliwa i nyidrë hna qeje pengöne la hna qaja hnei Tusi Hmitrötr laka, tha ka axösisine kö Akötresie la atr ngöne ifereno. Tha qea kö e thupene lai, nge kolo fe hë a ini Tusi Hmitrötr me Itretre Anyipici Iehova hnei kaka me nenë. Qa ngöne lai, atre hë nyidroti la hna qaja hnei Tusi Hmitrötr göne la pengöne la atr thupene la mec.

Kola naene lao macatrenge la ijine cili, ngo mekune pala hi ni la madrine i kaka me nenë lo nyidroti a atre la itre ewekë hnei nyidroti hna inin. Nyidroti a sesëkötre la kola atre la ëje i Akötresie, me atre fe ka hape, ka thoi lo ini hna hape, AIU (Trinité). (Ioane  8:32) Hnei nyidroti fe hna ini ni la itre hnei nyidroti hna atre, ame hnenge hna kapa me melëne hnyawa la itre nyipici cili. Tha ase pi kö ni drenge ka hape, hace e troa e la Tusi Hmitrötr. Ajange catre troa inine la Wesi Ula i Akötresie. Ngacama ka lapa thaupu ni, ngo hnenge pala hi hna ce tro me kaka me nenë troa cainöje trootro. Hna bapataiso nyidro lo 1934, nge eni lo 1939, kola sikisitrine lao macatreng.

Eni me Kaka me Nenë lo 1941, ijine asabele e St. Louis, Missouri

Ame ngöne la treu Julai 1940, hnei kaka me nenë hna salemëne la uma i nyidro, nge hne huni hna fek kowe la traone e Coeur d’Alene, Idaho. Ame e cili, hne hun hna ce nyiqaane pionie. Eahuni a lapane la ketre uma e koho hune garage. Hna icasikeu fe e cili la ekalesia. Ame ngöne la ijine cili, ala xalaithe hi la itre ekalesia ka hetre Uma Ne Baselaia. Nyimu ekalesia kö ka icasikeu ngöne la itre uma hna loué, maine ngöne la itre hnalapa ne la itre trejin.

Ame lo 1941, hne huni hna sine la asabele e St. Louis, Missouri. Hna hëne la drai tixenuëne la asabele ka hape, “Drai i Itre Nekönatr.” Hna sipone kowe la itre nekönatr ka 5 uti hë 18 lao macatre troa lapa ezine la hnë cainöj. Ame hë ngöne la pune la cainöje i Joseph Rutherford, hnei nyidrëti hna ithanata kowe la itre thöth. Hnei nyidrëti hna qaja koi hun, itre nekönatr ka ajane troa drengethenge “Akötresie memine la Joxu hna acil,” ka hape, “cile jë.” Cile asë hi hun. Ame e cili, öni Rutherford: “Hane hë la itre ka troa hane cainöjëne la Baselaia, ase hë angatr sasaithe la 15 000!” Qaane ju hi lai, mekune jë hi ni troa pionie ngöne la meleng ka pexej.

HNA UPI HUNI KOW

Itre treu thupene la asabele cili, upe jë hi la hnepe lapa hun kowe la traone e Oxnard (Californie). Hna upi hun troa eköthe la ekalesia e cili. Hne huni hna mele ngöne la neköi caravane ka casi hi la ibeetr. Ame e nöjei hej, tro huni a amë la ibeetrenge hune la laulau ne xen. Ketre ewekë lai ka sazene catrëne la meleng, ke, ame ekö, tre ketre hetre hnahagenge kö.

Ame lo 7 Diseba 1941, hna kuië boobën Pearl Harbor e Hawaii hnei itre zapone, nge ame la drai thupen, hna lö hnine la hnaaluene isi ka tru hnei angetre Amerika (Etazini). Thupene ju hi lai, eahuni fe hi a traqa e Californie. Ame ngöne la ijine cili, itre sous-marins i itre zapo a nyenyape xötreithe la ngöne gejë ne la götrane cili, amekötine jë hi hnei mus ka hape, troa apinyi laam e nöjei jidr. Miti asë hi koilo, matre jole kowe la itre sous-marins troa eatrëne la itre götrane hnei angatr hna pi lep.

Ame lo Semitrepa 1942, eahuni a sine la Asabele Ne La Nöje Ka Hnyipixe i Akötresie e Cleveland, Ohio. Mekune pala hi ni la cainöje i Nathan Knorr, “Tro Kö a Cile Huti La Tingeting?” Hnei nyidrëti hna qeje pengöne e cili la hna perofetane ngöne Hna Amamane mekene 17 göne lo “öni ka sheshe,” laka “hna mele ngo tha mele kö ; nge tro ej’ a elë qa kuhu hnaope ka tha’te hmekun.” (Hna Amamane 17:8, 11) Nyidrë a qaja ka hape, ame lo “öni ka sheshe,” tre, kolo Société des Nations ka patr lo kola traqa la isi. Nyidrëti hmaca jë a qaja ka hape, hetre organizasio ne la fen nyine thele tingeting ka troa mama, nge troa hetre hnepe ijine tingetinge ngöne la fen. Celë hnyawa hi ewekë lai ka traqa lo 1945, lo kola nyipune lo hnaaluene isi ka tru, nge kola cile la ONU troa nyihnane lo Société des Nations. Qaane la ijine cili, nyimutre catre hmaca kö hnei götrane e cailo fen hna cainöje ngön hnene la Itretre Anyipici Iehova. Hane hi lai kola mama la kola kökötre nyimenyime la nöje i Iehova!

Pepang qaa Gileada

Hnene la hna perofetane celë hna xatua ni troa trotrohnine la etrune la huliwa. Haawe, ame la kola  ithuemacanyine laka troa nyiqaane la Ini Gileada lai macatre thupen, ene lo 1943, pi tro jë fe hi ni a hane sine la ini cili göi troa mesinare. Ngöne mina fe la ijine cili, upi ni jë hi troa pionie e Portland, Oregon. Hne huni hna majemine tro fë la itre patefone ngöne la itre qënehlö ne la itre atr, matre tro angatr a dreng la itre cainöj. Nge thupene lai, hne huni hna hamëne la itre sine tusi hun ka qeje pengöne la Baselaia i Akötresie. Ame la macatre cili, tha patre kö qaatheng la mekune troa mesinare.

Ame lo 1944, hë ni jë hi me Evelyn Trabert troa hane sine la Ini Gileada. Tru catre la madrineng! Faifi lao treu ne amamane koi hun hnene la itre ka hamë ini la aqane troa inine la Tusi Hmitrötr, matre öhnyi madrin qa ngön. Eahuni a haine la hni ka ipië ne la itre ka hamë ini, ke ame itre xa ijin, angatr a ati peleitr me kepe trepe xen koi hun. Hne huni hna nyipune la Ini Gileada lo 22 Januare 1945.

MESINARE—GÖTRANE HNA UPI NI KOW

Ame lo Juun 1946, traqa ha ni me Evelyn me Leo me Esther Mahan e Santa Ana, El Salvador. Ame ngöne la götrane cili, tre “elehmedë hë e troa menu.” (Ioane 4:35) Itre treu thupene la eahuni a traqa, kola asabele ne sirkoskripsio e Santa Ana, celë hi pane asabele hne huni hna sin. Hne huni hna hëne la itre atr troa hane sin, tru la madrine hun, ke traqa koi 500 lao ka traqa. Hna jele la trenge hni la itre hene ne hmi hnene la hna hne huni hna cainöje trootro, nge ame la wiike thupen, hnei angatre hna ukune la itre atr ka ala nyim troa lothi hun, tune lo hne së hna ithanatan. Hnei angatre hna thele troa axounyi hun matre tro huni a trotrije la hnalapa. Ngo kolo jë pe ka hape, acatrene catrëne jë la aja huni troa xatuane la itre atr. Hnene la itre hene ne hmi hna wathebone la itre atr troa e la Tusi Hmitrötr, ketre ala xalaithe hi la ka hetreny, nge ka atreine troa itön. Ngo ala nyimu catre la itre ka ajane troa atre la nyipici. Tru la ole i angatr la hne huni hna inine la qene Sepania matre troa qeje Iehova koi angatr me qaja la aja i Nyidrë troa aparadraisone la ihnadron.

Ala faifi hun ka qaa Gileada hna upe a tro El Salvador. Mi koi maca: Evelyn Trabert, Millie Brashier, Esther Mahan, eni, me Leo Mahan

Rosa Ascencio la ketre ka ini Tusi Hmitrötr. Ka ce lapa angeic me trahmany. Ngo ame hë la angeic a inine la tusi Hmitrötr, isa lapa pi hi nyidro. Thupene lai, trahmanyi fe hë a hane ini Tusi Hmitrötr. Nyidroti pë hë a faipoipo jë, xomi bapataiso, nge lue ka catre nyidro tro fë la maca ka loi. Rosa la pane pionie lapa ne Santa Ana. *—Wange ju la ithuemacany.

Hetre neköi setroa i Rosa. E tro mina angeic a cainöj, angeice mina a thing. Mejiune hnyawa angeic laka tro kö Iehova a hamë angeic la ka ijij. Hetre ka traqa pala hi troa itö thei Rosa, matre öhne hnyawa hi angeic la aqane thupë angeic hnei Iehova, tune lo hnei Nyidrëti hna thingehnaeane ngöne Mataio 6:33. Hnei Rosa hna nyihlue nyipici koi Iehova uti hë mec.

Ala sikisi hun, itre mesinare ka loué la hnalapa ne la ketre atr ka hlemu, ngöne la hna salem. Ame la ketre drai, traqa pi hi peen koi angeic troa qaja ka hape, e tro pala hi angeic a loué uma koi hun, tro ha upetriji angeic me föi angeic qa ngöne la hmi. Ngo tha xou kö lai trahmany, ke öni angeic koi peen, “ke  nyine uëne pena e upi ni pi?” Ekö hë nyidrëti xele ma wange la itre ewekë hna kuca hnene la itre hene ne hmi. Nyhidrëti a qaja hnyawa koi hun, qanyi epuni pë hë ketre mekun, ngo hnalapa i epuni hë lai.

THUPËTRESIJ KA LOI THIINA

Filial hna xupe lo 1955

Ame ngöne la traone ka tru, San Salvador, hnene la ketre mesinare hna ini Tusi Hmitrötr kowe la föi Baltasar Perla, ketre ingérieur. Xele hë angeic ma lapaune koi Akötresie pine la aqane mele thoi ne la itre hene ne hmi. Ketre thupëtresiji angeic ka lolo thiina. Ngacama tha Atre Anyipici Iehova petre kö angeic, ngo hnei angeic hna qaja amamane la aja i angeic troa kuca gufane la tulu ne uma, me ixatua xupe la filial ne El Salvador.

Ame la ijine la kola xupe la filial, hnei Baltasar hna ce huliwa memine la Itretre Anyipici Iehova, nge mama hnyawa koi angeic laka, nyipi hmi thei angatr. Hna bapataiso angeic lo 22 Julai 1955, nge Paulina föi angeice fe e thupen. Lue ka nyihlue i Iehova asë hi la lue nekö i nyidro. Ame Baltasar ka co, tre ka huliwa ngöne la Bethela e Neweyok, 49 hë lao macatre. Angeic a sajuëne la huliwa ne cainöj e cailo fen, me huliwa ngöne la Komite Ne Filial. *—Wange ju la ithuemacany.

Frederick Franz a ithanata memine la itre mesinare ngöne la ijine asabele

Ame ngöne la kola nyiqaane la itre asabele e San Salvador, hnei Baltasar hna kuca matre ijiji huni troa asabele ngöne la iuma ne kuci elo. Ame la kola kuca la pane asabele, tru hnei icea ka pë atren. Ngo tro ju pë hë la itre macatre, nge kolo pala hi a tru hnei atr ka traqa, easenyi hë matre pë pi göhnë. Ka mama hnyawa la aqane amanathithi hun hnei Iehova. Ame ngöne la itre asabele cili, eni a öhne la itre atr hnenge hna ini Tusi kow. Ketre tru la madrinenge troa goeëne la kola bapataisone la itre atr ka ini Tusi memine lo itre hnenge ekö hna ini Tusi kow! Matre kösë itre aping angatr.

Pane asabele hun e El Salvador

Ame ngöne la ketre asabele, traqa pi hi koi ni la ketre trejine trahmany troa qeje menu. Tha trotrohnine kö ni, ke thatre angeic kö ni. Öni angeic, “Eni hi lo ketre nekö trahmanyi ka lothi epun e Santa Ana.” Tru la madrinenge la eni a atre laka angeic ha ce nyihlue i Iehova me eni. Ngöne la porotrike i nyiho, amekunë ni hmaca jë hi laka, ame la troa nyihlue i Akötresie o drai, tre, celë hi mele ka sisitria.

 LOLO LA AQANE IË EWEKËNG

Truedri naene lao macatre ne mesinare ni e El Salvador. Hnenge hna huliwa i Akötresie e Santa Ana, me Sonsonate, me Santa Tecla, nge hnenge hna umuth e San Salvador. Ame ngöne la itre macatre cili, kola qatre trootro hnei kaka me nenë, nge nyipi ewekë hë troa thupë nyidro. Thupene la itre thithing, eni pë hë a nue pi la huliwa ne mesinare me bëeke Spokane eë lo 1975.

Hnei kakati hna mec lo 1979, nge hnenge hna thupë nenë koi eitre lao macatre. Thatreine kö eahlo kuca la ketre ewekë e patre kö ni, ke, tru catre la kucakuca i eahlo. Eahlo a mec ngöne la kola 94 lao macatre i eahlo. Jole catre la melenge ngöne la itre ijine cili, matre kösë pë hmaca mekunenge ka loi me hnenge hna atreine kuca. Hna traqa la ketre mec ka akötre koi ni (zona). Ngo mama ju koi ni la ixatua i Iehova. Nyidrëti a sa la thithing me xatua ni troa xomihnine la ijine cili. Tha tria kö koi ni lo hnei Iehova hna thingehnaean, ene la tro Nyidrë a xatua ni e qatre föe hë ni.—Isaia 46:4.

Ame lo 1990, feke jë hi ni a tro Omak, Washington. Ame e cili, hnenge hna cainöj ngöne la teritoare ka qene Sepania, matre kösë hetre aliene hmaca jë hi la meleng. Nyimu hnenge hna ini Tusi Hmitrötr kow ka xomi bapataiso. Thupene jë hi lai, tha ijijinge hë troa kuca la itre jol ngöne la hnalapang e Omak. Haawe, ame hë lo Noveba 2007, eni ha fek kowe la ketre neköi hnalapa ezine la traone e Chelan, Washington. Lolo la aqane nyipi ewekë ni hnene la ekalesia ka qene Sepania e cili, nge tru la oleng. Pine laka, eni hmekuje hi la ka qatre föe catr e cili, angatre asë hi a xomi ni ceitu me qaaqaa i angatr.

Hnenge hna mekune tha tro kö ni a hane ikötresae, me hetre nekönatr matre nue la melenge ka pexej kowe la huliwa i Iehova. Atre hi ni laka, ame ngöne la mele celë, thatreine kö tro sa hetrenyi asë la nöjei hne së hna ajan. (1 Korinito 7:34, 35) Haawe, eni pë hë a mekune jë troa kuca la huliwa ka sisitria, ene la troa nyihlue i Iehova hnene la hninge ka pexej. Nyimu atr hnenge hna xatuan troa nyihlue i Iehova, matre kösë itre neköng fe hë angatr. Nge ame hë elanyi ngöne la fene ka hnyipixe, hetre ijinenge hë troa kuca la nöjei hnenge hna ajan. Ajange catr lo Salamo 145:16, lo Iehova a thingehnaeane ka hape, tro Nyidrëti a “amejine la ite ewekë ka mele asëjëihë.”

Ixatua koi ni la huliwa ne pionie matre, hetre aliene pala hi la meleng

Traqa ha enehila koi 91 lao macatreng, nge egöcatre pala kö ni, matre eni pala kö a pionie. Ixatua koi ni la huliwa ne pionie, matre hetre aliene pala hi la meleng. Ame lo eni a xötrei traqa ekö e El Salvador, kolo petre hi a xötrei cainöj e cili. Ame hë enehila, ase hë sasaithe la 39 000 lao itretre cainöj. Mama hnyawa ju hi koi ni laka, thatreine kö Satana troa acilëne la huliwa së, ngacama kolo hi lo hnei angeice lai hna thel. Kola acatrene catrëne la lapauneng la eni a goeëne la aqane kökötre lolo la huliwa. Ka xecie hnyawa e kuhu hning laka, uati hmitrötre i Iehova a sajuëne la itre hlue i Nyidrë.

^ par. 4 Wange ju la huliwa hna kuca e El Salvador ngöne la Annuaire des Témoins de Jéhovah 1981, götrane 44-46 qene Wiwi.

^ par. 19 Annuaire 1981, götrane 41-42 qene Wiwi.

^ par. 24 Annuaire 1981, götrane 66-67, 74-75 qene Wiwi.