1, 2. Qaathei drei la mekuthetheu? Pine nemene matre hetre ole së kowe la ahnahna cili?

HNEI Iehova hna xupe la atr me aijijë angeic troa atreine ië mekun. Celë hi matre hnei Nyidrëti hna xatua së me amekötine la itre jë së. Hnei Nyidrëti hna xupi së cememine la mekuthetheu matre tro sa atreine atrehmekune la loi me ngazo. E tro sa inine hnyawane la mekuthetheu së, tro lai aijijë së troa kuca la loi me sewe së troa kuca la ngazo. Haawe, hane hi lai aqane hnimi së hnei Iehova, nge aja i Nyidrë tro sa mele madrin.

² Hetrenyi enehila la itre atr ka kuca la loi, nge ka sisine la ngazo ngacama thatre kö angatre la aliene la Tusi Hmitrötr. (E jë la Roma 2:14, 15.) Angatr a ujë tune lai, ke, hetrenyi angatre la mekuthetheu. Celë hi ka sawa la itre xan troa kuca la itre ewekë ka ngazo catr. Pane mekune jë së: Maine pë ju mekuthetheu ne la atr, tro lai a tru catre hmaca kö hnei ewekë ka ngazo hna troa kuca. Easë pe a olene koi Iehova, ke hnei Nyidrëti hna xupe la atr cememine la mekuthetheu!

3. Nemene la eloine kowe la ekalesia la tro sa hetrenyi la mekuthetheu?

 ³ Nyimu atr ka tha mekune kö troa inine la mekuthetheu i angatr. Ngo ame la itre hlue i Iehova, aja i angatr tro la mekuthetheu i angatr a huliwa hnyawa, matre troa sajuëne la cas e hnine la ekalesia. Easa ajane tro la mekuthetheu së a amekunë së la itre trepene meköti Akötresie. Ngo, e hetre aja së troa inine me huliwane hnyawane la mekuthetheu së, tha tro kö sa atrehmekune hmekuje la hna qaja hnei Tusi Hmitrötr. Ka loi e tro fe sa hnine la itre trepene meköt, me mejiune laka nyine lai koi së. Öni Paulo: “Ame la pune la hna ahnithe ; te, ihnimi qa ngöne la hni ka wië, me mekuthethewe ka Ioi, me lapaune ka pë thoi ngön.” (1 Timoteo 1:5) E tro sa inine la mekuthetheu së me mele thenge ej, tro ha kökötre la ihnimi me lapaune së koi Iehova. Tro lai a amamane hnene la aqane huliwane së la mekuthetheu së, la ecatrene la aqane imelekeu së me Iehova. Ketre, kolo fe a amamane laka aja së troa amadrinë Nyidrë. Mekuthetheu fe la ka qajaqaja la sipu pengö së.

4. Tro sa inine tune kaa la mekuthetheu së?

⁴ Tro sa inine tune kaa la mekuthetheu së? Nyipiewekë tro sa inine lapane la Tusi Hmitrötr, me lapa mekune hnyawa la hne së hna e, me sipo Iehova troa xatua së troa trongëne la hne së hna inin. Tha kolo kö lai a hape, tro hi a atre la itre ithuemacanyi me itre hna amekötin. Loi e tro fe sa thele troa atrepengöi Iehova hnyawa. Tro hë easë e cili a atre la pengöi Nyidrë, memine la itre hnei Nyidrëti hna hnin me xelen. Ame hë la easa atre Iehova hnyawa, canga drenge hi la mekuthetheu së la itre hnei Nyidrëti hna kapa me sisin. E tro sa inine hnyawa la mekuthetheu së, tro hë së lai a waipengöne la itre ewekë tune la aqane goeëne itre ej hnei Iehova.

5. Nemene la hne së hna troa ce ithanatane ngöne la tane mekune celë?

⁵ Loi e tro sa isa hnyinge me hape: Nemene la enyipiewekëne e tro sa hetrenyi la mekuthetheu ka huliwa hnyawa ngöne la itre ijine kola xomi mekun? Tro sa metrötrëne tune kaa la mekuthetheu ne la itre trejine me easë? Nge nemene la nyine tro sa kuca matre troa upi së hnene la mekuthetheu së troa kuca la loi? Tro sa ce ithanatane la köni götrane celë: (1) aqane nyinyine la mec, me (2) kuci madrin, me (3) huliwa ne cainöj.

6. Nemene la ketre mekune ka tru nyine tro sa axeciën?

⁶ Kola hmekë së hnei Tusi Hmitrötr matre tha tro kö sa kuca la itre ewekë ka troa akötrë së, nge matre tha tro kö së a sasaithi tulu ngöne la itre hne së hna majemin, tune göi xeni me ij. (Ite Edomë 23:20; 2 Korinito 7:1) E tro sa trongëne la itre trepene meköti Akötresie, tro lai a thupëne la mele së, ngacama qatre ju hë së me sine wezipo. Nemene la ketre mekune ka tru nyine tro sa axeciën? Ame ngöne la itre xa nöj, hetrenyi la itre drösinöe qaathene  la itre droketre, nge hetrenyi fe la itre xa pengöne drösinöe. Matre hetrenyi la itre trejin ka cinyiany kowe la itre filial troa hnyingë pengöne la itre drösinöe. Tru hnei ka hnyinge ka hape, “Ijije kö troa nyinyine la mecing hnene la drösinöe celë?”

7. Nemene la aqane tro sa xomi mekune göi madra?

⁷ Tha filial kö maine itre qatre thup pena ne la ekalesia la ka troa amekötine kowe la keresiano göi aqane troa nyinyin la meci angeic, ngacama tro angeic a thele ixatua thei angatr. (Galatia 6:5) Ngo, tro la itre qatre thup a ce thawa memine la keresiano la itre trepene meköt göi troa xatua angeic troa axecië mekune hnyawa. Ka tune la wathebo hna hamëne hnei Akötresie troa iananyi memine la madra. (Ite Huliwa 15:29) Tro la keresiano a trotrohnine jëne la wathebo cili ka hape, thatreine kö angeic troa kapa la itre aqane nyinyine la mec jëne la madra ka pexej, maine pena jëne lo foa lao aliene ka tru ne la madra. Tro hë lai a xatua angeic troa xomi mekune hnyawa ngöne la angeic a iëne la itre wamine mutine madra, itre ka xulu qa ngöne la foa lao aliene ka tru ne la madra. * (Wange ju la ithuemacany.) Nemene la itre xa eamo ka troa xatua së troa xomi mekune hnyawa ngöne la aqane troa nyinyine la meci së?

8. Tro Filipi 4:5 a xatua së tune kaa göi troa nyinyine la itre mec?

⁸ Öni Ite Edomë 14:15: “Ame la ate wangadrapa, te, kola kapa la nöjei tenge ewekë asë ; ngo ame la ate maca mek, te, kola trotrohnine la jë i angeic.” Maine jë thatre pengöne hnyawa kö së la nyin ne la itre xa mec. Celë hi matre hmekëne kö së lo itre drösinöe menu. Öni Paulo: “Loi e öhne hnene la nöjei atr asë la atreine tulu ewekë ka eje thei nyipunie.” (Filipi 4:5, MN) Tro la atreine tulu ewekë a xatua së pala hi troa huliwa catre koi Iehova, ngo tha tro pe a mekune menune atrune la itre nyine nyinyine la itre mec. E tru hë la itre ewekë cili ngöne la mele së, tro hi së lai a goeë së hmekuj. (Filipi 2:4) Atre hnyawa hi së laka, tha tro jë kö së lai a itre ka  pexeje ngöne la fene celë. Celë hi matre, loi e tro sa thupëne matre huliwa i Iehova la ka troa sisitria ngöne la mele së.—E jë la Mataio 6:33.

9. Nemene la thangane Roma 14:13, 19 kowe la aqane troa ië drösinö? Nemene la ka troa azikozikone la ekalesia?

⁹ Ame la keresiano ka atreine tulu ewekë, tre tha ka imusinë kö. Ame ngöne la ketre nöj, hnene la lue trefëne hna upe ielene la itre xa trejin troa xome la itre xa drösinöe maine trongëne la ketre aqane xen. Matre wesitre ju hi angatre la angatr a öhne laka pëkö thangan. Maine nyipici laka, pëkö engazone koi nyidro troa tupathe la itre drösinöe cili, ngo tha tro pe a azikozikone la ekalesia hnene la aqane ujë i nyidro. Ame ekö e Roma, isapengöne kö la aqane goeëne la itre keresiano la itre xen me itre drai nyine atrun. Haawe, nemene la eamo hnei Paulo hna hamë angatr? Öni angeic: “Ame la mekune i kete ate, te, sisitia la kete drai hune la kete ; nge mekune i kete, cei tune asë hi la ite drai. Loi e isa axeciëne hnyawa e kuhu hni.” Celë hi matre loi e troa thupën matre tha tro kö sa athixötrëne la itre trejin.—E jë la Roma 14:5, 13, 15, 19, 20.

10. Pine nemene matre tro sa metrötrëne la hna axecië mekune hnei itre trejin? (Wange ju la pane iatr.)

¹⁰ Ame itre xa ijin, tha nyipi trotrohnine kö së la aqane xomi mekune ne la ketre trejin. Ngo tha loi pe tro sa qeje engazon, maine tro pena upi angeic troa saze mekun. Maine jë ame la mekuthetheu i angeic, tre tha hna inine hnyawane kö, maine ka canga huliwa pena. (1 Korinito 8:11, 12) Maine pena mekuthetheu së la nyine troa inine hnyawa. Ngo, eje hi laka, nyipiewekë tro sa isa axecië mekun göi aqane nyinyine la itre meci së me isa kepe thangane qa ngön.

11, 12. Nemene la aqane xatua së hnei Tusi Hmitrötr troa iëne hnyawa la ketre nyine iamadrinë?

¹¹ Hnei Iehova hna ce xupi së memine la aja troa kuci madrin me kepe eloine qa ngön. Öni Solomona, hetre “ijine hnyima” me “ijine fiafia.” (Ate Cainöj 3:4) Ngacama ka hetre eloine la itre nyine kuci madrin, ngo tha ka loi asë kö itre ej. Loi e tro fe sa thupën matre tha tro kö a xome atrune menun la traeme së hnei kuci madrin. Nemene la nyine tro sa kuca matre tro sa xome la itre nyine iamadrinë ka loi, matre kepe eloine qa ngön?

¹² Kola hmekë së hnei Tusi Hmitrötr qa ngöne la “ite huliwa ne la ngönetei.” Kola qaja la “la kuci ngazo, me thina ka sis, me qene tratraij, me hmi kowe la idola, me nyi haze, me ithupëjia, me iwatratra, me ikucany, me iwesitë, me ikelikelë, me kaqa, me isathë, me iqenehelë, me hmo hnei ka hait, me pelulu, me ite ka tune lai.” Öni Paulo, “ame angete kuca la ite ewekë ka tune lai, tha tro kö a hetenyi la baselaia i Akötesie.” (Galatia 5:19-21) Celë hi matre, loi e tro sa isa waipengö së me hape: ‘Mekuthetheunge kö a sewe ni troa kuca la itre elo ka amamai kuci isi, me ka pi  mama fë nöj, me ka pi hun? Mekuthetheunge kö a sewe ni troa goeëne la ketre film ka amamai iatr ka sis, maine pena ka troa upi ni troa kuci ngazo, me iji menu la kahaitr, me kuci haze?’

13. Nemene la eamo ngöne 1 Timoteo 4:8 me Ite Edomë 13:20 ka xatua së ngöne la itre hna kuci madrin?

¹³ Hnene la itre trepene meköti ne la Tusi Hmitrötr hna inine hnyawane la mekuthetheu së göi kuci madrin. Öni Tusi Hmitrötr, ka co hi la eloine la tro sa huliwane la ngönetrei së. (1 Timoteo 4:8) Tru la ka mekune ka hape, ka lolo catre la troa huliwane la ngönetrei së, nge nyine loi kowe la mele së. Ngo, tune kaa ju hë e pi tro sa lö kowe la ketre ekip ne kuci elo? Nemene la pengöne la itre atr hne së hna troa ce elo memin? Öni Ite Edomë 13:20: “Ame la ate ce tro me ite ka inamacan, te, troa inamacan ; ngo troa hete ngazo la ate sine la ite hmo.” Haawe, kola mama hnyawa ka hape, nyipiewekë tro sa pane mekune hnyawa la itre trepene meköti ne la Tusi Hmitrötr, me iëne hnyawa la itre nyine iamadrinë thenge la mekuthetheu së.

14. Nemene la aqane trongëne la eamo ngöne Roma 14:2-4 hnene la ketre hnepe lapa?

¹⁴ Christian me Daniela la lue trefën ka trene lue kuku jajiny. Öni Christian: “Ame ngöne la ketre ijine eahuni a hmi hnepe lapa, hne huni hna ithanatane la itre nyine iamadrinë. Hetre itre nyine iamadrinë ka loi, nge hetre ka ngazo. Nge hne huni fe hna ce wange ka hape, ‘Drei la itre atr nyine nyi sinatrongen?’ Tha madrine kö la ketre nekö i nyiho, ke xele kö angeice ma wange la aqane ujë ne la itre xa thöth keresiano ngöne la uma ne ini. Matre, kösë kola hane huli angeic troa xome la thiina i angatr. Nyiho hi lai a ithanata hnyawa ju me angeic me qaja ka hape, isa hetre mekuthetheu së kö, nge isa qanyine la atr iëne thenge la mekuthetheu i angeic, la itre nyine iamadrinë me itre sinatronge i angeic.”—E jë la Roma 14:2-4.

15. Nemene la aqane tro Mataio 6:33 a xatua së la easa mekune troa kuci madrin?

¹⁵ Hapeue la traeme hnei epuni hna xome göi troa kuci madrin? Epuni kö a amë panëne ngöne la mele i epun, la itre  icasikeu, me huliwa ne cainöje trootro, me ini Tus, maine kuci madrin la ka tro pa? Nemene la ka nyipiewekë koi epun? Öni Iesu: “Pane thelejë nyipunie la baselaia i Akötesie, me thina ka meköti [N]yidë ; nge troa hamëne fe koi nyipunie la nöjei ewekë cili.” (Mataio 6:33) Hapeu, mekuthetheu së kö a amekunë së la eamo celë ngöne la easa mekun la aqane troa huliwane la traeme së?

16. Nemene la aqane upi së hnene la mekuthetheu troa cainöj?

¹⁶ Mekuthetheu hna inine hnyawa la ka sewe së troa kuca la ngazo. Nge eje fe a upi së troa kuca la loi, tune la troa cainöje ngöne la itre hnalapa trootro, me cainöje e nöjei ijin. Celë hi hna kuca hnei Paulo, öni angeic: “Hna musinë ni ; ngo ekölö hi ni, e tha cainöjëne kö ni la maca ka loi.” (1 Korinito 9:16) E tro sa nyitipu Paulo, tro hë sa hetre mekuthetheu ka wië, nge ka eje e kuhu hni së laka, easa kuca la loi. Ketre, ame la easa cainöjëne la maca ka loi koi itre atr, easë hi lai a ahlëne la mekuthetheu i angatr. Öni Paulo: “Eëhuni a amamai huni kö kowe la ite mekuthetheu ne la nöjei ate asë xajawa i Akötesie, hnene la kola amamane la nyipici.”—2 Korinito 4:2.

17. Nemene la aqane trongëne hnene la ketre thöth keresiano la mekuthetheu i angeic hna inine hnyawa?

¹⁷ Kola 16 lao macatre i Jacqueline lo angeic a ini biologie ngöne la hna ini. Nge, évolution fe la ketre ini hna hamën e cili. Öni angeic: “Kola huliwa la mekuthetheung, ke thatreine kö troa ce thawa la itre mekuna ne la kalas göi troa sajuëne la ini évolution. Ame hnenge hna ithanatane memine la ka hamë ini, me qaja la mekunang göne la ini cili. Eni a sesëkötre la nyidrë a drenge hnyawa me upi ni troa qejepengöne la itre ewekë hna xup kowe la itre sine ining.” Tru la madrine i Jacqueline troa atre laka, hnei angeic hna mekune hnyawa la itre trepene meköti ne la Tusi Hmitrötr me ujë thenge la mekuthetheu i angeic. Hapeu, kolo fe kö a hane upi epuni hnene la mekuthetheu i epuni troa hane kuca la loi?

18. Pine nemene matre loi e tro sa hetrenyi la mekuthetheu hna inine hnyawa?

¹⁸ Ame la aja së, tre ene la troa mele thenge la itre trepene meköti Iehova. Nge mekuthetheu së la ka aijijë së troa eatrëne lai. E tro sa inine lapane la Tusi Hmitrötr me lapa mekune hnyawa la hna qaja hnene ej, me trongëne la hne së hna inin, tro hë sa hetrenyi la mekuthetheu hna inine hnyawa. Nge ixatua hi lai kowe la itre jë së, itre keresiano!