Kɔc juëc apɛi, “aa gääm ye lueel Nhialic ee yic diäk tïŋ keye piööcdïït thiekic apɛi kanithatken yiic.” Ee piööcden kënë yic, ayekë lueel, Wun, Wënde, ku Wëidït ɣer, keek kadiäk aa Nhialic tök. Acïï bɛ̈ny Kanitha katholik ye cɔɔl Jɔn lueel, ë biäk ë gääm ye lueel Nhialic ee yic diäk: “aŋicku kënë ee piööcdïït cï thiaan kɔ̈u ku arilic bï dac deetiic.” Ye wɛ̈tŋö ye yen yic riɛl bï deetic yen piööc kënë?

Athör ye cɔɔl Illustrated Bible Dictionary ee cïï tök lueel ë biäk ë piööc ye lueel Nhialic ee yic diäk. “Piööc ye lueel Nhialic ee yic diäk kënë, aa cie piööc ë Baibol ku acï lëu bï yök ë Baibolic.” Kɔc ye gam yen piööc kënë, acïk them bïk yäpdït looi ë Baibolic ku yekë cök kɔ̈k ë Baibol waar bïk keek piööcden kuɔny ciin bï ya yic.

Cöök toŋ ë Baibol yekë kuɔ̈c luɔ̈ɔ̈i bïï keek piööcden ye lueel Nhialic ee yic diäk kuɔny ciin, ë buŋ ë Jɔn 1:1. Ë Baibol ye cɔɔl King James Version, aye lueel waan jɔɔk ë käŋ: wɛ̈t ë tɔ̈u thïn, ku wɛ̈t ee rëër ke Nhialic ku wɛ̈t ee ye Nhialic. Cöök kënë, anɔŋic wël karou ë thoŋ ë Giriik, tök aye cɔɔl theoth ku na waariic ke Nhialic, ton ee yen kaŋ bɛ̈n tueŋ ku ee ye wurum ë thöŋ Giriik, ku theon wɛ̈tde yic, ee Nhialic Awärjäŋ. Të le ɣok bɛ̈n këye keek rou, the·osʹ acïn nɔm wurum ë kaŋ bɛ̈n tueŋ. Nadɛ̈ le wuruup cïï kɔc nïïm määr ë keek?

Gothpol ë Jɔn ee cï gɔ̈t thöŋ Gïrïk, ku thöŋ kënë, anɔŋ nɔm lööŋ të ye wuruup ke gät thïn. Ee cïï raan töŋ ë kɔc cï kuen ë Baibol, ye cɔɔl A. T. Robertson lueel, wël kä karou të nɔŋ keek nïïm wuruup thöŋ kaŋ bɛ̈n tueŋ, keek acï lëu bï ke tek thook, ku acï lëu bï ke ya tïŋ këye tök, ku acï lëu bïk ke yiic wääc. Robertson ee cï jam wël cï ke gɔ̈t buŋ ë Mathayo 13:38 ye lueel: “Dom [ë Thoŋ Gïrïk, aye cɔɔl ho a·grosʹ] ku pinynɔm ë thoŋ [Gïrïk, aye cɔɔl ho koʹsmos].” Kënë ee ɣook kuɔny buk deetic nɔn nadɛ̈ pinynɔm ee yen ë dom aya.

Ku nɔŋ wɛ̈t ë Gïrïk nɔŋ nɔm wurum tueŋ ee yen jɔɔk, ku wɛ̈t bɔ̈ ye cöök acïn nɔm wurum tueŋ ee yen jɔɔk cït man cïï ye gɔ̈t ë buŋ Jɔn 1:1? Raan töŋ cï kuen ë Baibol ye cɔɔl James Allen Hewett, ee cï cöök kënë luɔ̈ɔ̈i bïï yen ye laaric nɔn nadɛ̈: “Të nɔŋ en wɛ̈t Gïrïk nɔŋ nɔm wurum tueŋ ee yen jɔɔk, ku wɛ̈t dɛ̈t bɔ̈ ye cöök acïn nɔm wurum tueŋ ee yen jɔɔk, kä wëlkä, acïï thöŋ ku acï lëu bïk tök lueel.”

Ku bï ŋiɛc laaric, Hewett acï 1 Jɔn 1:5, bɛn luɔ̈ɔ̈i, aye lueel: “Nhialic ee ɣɛɛr.” Ë thoŋ ë Gïrïk, “Nhialic” aye cɔɔl ho the·osʹ ku yen anɔŋ nɔm wurum tueŋ ee yen jɔɔk cöök. Ku phos wën cï waaric keye “ɣɛɛr,” acïn nɔm wurum tueŋ ee yen jɔɔk cöök. Acïï Hewett jäl bɛn lueel: “Alëu bïï raan lueel. . . Nhialic acï thiäŋ ke ɣɛɛr ku acï lëu bï raan lueel ɣɛɛr acï thiäŋ ë Nhialic.” Cït man, kä kɔ̈k ye ke kënë ŋiɛc laariic aa tɔ̈u ë buŋ Jɔn 4:24, aye lueel “Nhialic ee wëi” ku buŋ ë 1 Jɔn 4:16, aye lueel “Nhialic ee nhiëër.” Ee cökkä yiic, wël tueŋ anɔŋ nïïm wuruup ye ke jɔɔk cök, ku wël bɔ̈ ke cök cït man wëi ku nhiëër, aa cïn nïïm wuruup ye ke jɔɔk cök. Ka yen, aye kënë piɔ̈ɔ̈c ɣook, wël nɔŋ nïïm wuruup ye ke jɔɔk cök, ku wël cïn nïïm wuruup ye ke jɔɔk cök, aa cï lëu bï ke wääc yiic bïk ya tök. Acïï cökkä ye nyuɔɔth nɔn ye “Wëi Nhialic” Awu ye “Nhiëër Nhailic.”

Acïï kɔc juëc ke Gïrïk cï kuen ë Baibol ku kɔc ë Baibol waariic gam nɔn nadɛ̈ “wɛ̈t” cï lueel ë Jɔn 1:1, acie raan yen ye nyuɔɔth, ee këye raan looi yen ye nyuɔɔth. Acïï raan ë Baibol waariic ye cɔɔl William Barclay lueel: “Jɔn acie wɛ̈t ë Gïrïk ye cɔɔl theos ë nyuɔɔth këye Nhialic, ë wɛ̈tŋö, theos acïn nɔm wuruup tueŋ ee yen ke jɔk, ku kënë ee ye nyuɔɔth theos acï lëu bï ya raan . . . Jɔn acïï ye lueel, Wɛ̈t ee Nhialic. Ku buk laaric ë dhël thin piɔlic, Jɔn acïï ye lueel, Yecu ee Nhialic.” Acïï raan ë kuen ë Baibol ye cɔɔl Jason David BeDuhn Lueel aya: “Ë thoŋ Gïrïk, të nyɛ̈ŋ yïn wuruup tueŋ piny wɛ̈t ye cɔɔl theos thok ë wëlkun ca ke gɔ̈t yiic cït man: wël tɔ̈u ë Jɔn 1:1c, ke kɔckun bï wëlkä la kueen, abïk thɔ̈ɔ̈ŋic, kënë ‘ee nhialic’ koor ee yen ca gɔ̈t. . . . Ë wɛ̈t cïn theos thok wël tueŋ ee yen ke jɔk, kënë ee yen cɔl wääc ke ho theos, nɔŋ thok wël tueŋ ee yen ke jɔk, ku kënë alëu ba thɔ̈ɔ̈ŋ ke të wɛ̈ɛ̈c, ë nhialic thiin cï gɔ̈t wurum koor ku jɔl ya Nhialicdït cï gɔ̈t wurumdït thoŋ ë Lingeliith.” Acïï BeDuhn bɛ lueel: “Jɔn 1:1, wɛ̈t acie yen ë Nhialic yetök, ee nhialic koor awu ee bɔ̈ tën Nhialic.” Ku wël kɔ̈k cïï Jothep Henry Thayer, raan cï kuen ë Baibol ku wɛɛr Amerikan Standard Version yic: “Acï lueel, Logos cï waaric keye “wɛ̈t” abɔ̈ tën Nhialic ku acie yen Nhialic ërot.”

Nadɛ̈ lëu bï ŋïny bïï Nhialic ŋic yakë cï thiaan kɔ̈u “wën lëu bï yic riɛl bï ŋic”? Acïï Yecu ë takic keya. Wään lɛ̈ŋ en tën Wun, ee cïï Yecu ŋiɛc laariic nɔn wääc kek ke wun, ee cï lueel: “Ku kënë yen aye pïïr athɛɛr an, Ŋïny bï kek yïn ŋic, yïn Nhialic yic, yïn yïtök, ku ŋickï Yecu Kërtho raan ë yïn ë toc en.” (Jɔn 17:3) Na yeku Yecu gam ku yeku piööc piɔlic ë Baibol ŋiɛc deetic apiɛth, ka buk theek keye Wën ë Nhialic ku acie yen Nhialic. Ɣok aya, ɣok abï Yekoba Nhialic ya door keye yen “Nhialic yiic yetök” ku acie Yecu.