Yenda kuvikaramo

Yenda kulikukwamo lyakuvikaramo

Maukenu

Maukenu
  1.  Vinke Babilon Yayinene?

  2.  Ruvede munke a shorokire Mesias?

  3.  Mpangito da a hameno mo honde

  4.  Kukugaunuka munkwara

  5.  Mapwiyumuko navilika

  6.  Mauvera ghakukaura

  7.  Ngeshefa navininke vyapaveta

 1. Vinke Babilon Yayinene?

Weni tuna yiva ashi “Babilon Yayinene” kwa yimanena po maukareli karunga naghantje ghavimpempa? (Lishorwero 17:5) Kona-kona maumbangi ghano:

  • Mukadi ogho kurughana udjuni nauntje. Babilon Yayinene kwa mushingonona ashi uye kwa shungira pa “mbunga nadimuhoko.” Mukadi ogho a “pangerango vahompa navantje palivhu.”—Lishorwero 17:15, 18.

  • Mukadi ogho kapi a vhura kufanikita vanankondo vapolitika ndi vanangesefa. “Vahompa vapalivhu” ntani “vaghuliti” ngava paruka lidjonauro lyendi.—Lishorwero 18:9, 15.

  • Mukadi ogho kushwaukita Karunga. Mukadi ogho kumutwenya ashi shondedi mbyovyoshi uye kurughanena kumwe namapangero mposhi a wane vimaliva namauwa. (Lishorwero 17:1, 2) Uye kupukita vantu vadimuhoko nadintje. Ntani a dipaghita ko vantu vavangi.—Lishorwero 18:23, 24.

Vyuka kushirongwa 13 shitwa 6

 2. Ruvede munke a shorokire Mesias?

Bibeli ya pumbire ashi nga pa pita vivike 69 makura ntani nga shoroka Mesias.—Varura Daniel 9:25.

  • Ruvede munke vya valikire vivike 69? Kwa valikire mumwaka 455 kumeho yakuya Jesus. Mwaka ogho, Nguru Nehemia kwa yire muJerusalem “mposhi aya tungurure” shitata.—Daniel 9:25; Nehemia 2:1, 5-8.

  • Nke vya tanta vivike 69? Mumauporofete ghamwe ghamuBibeli, liyuva kwa yimanena po mwaka. (Numeri 14:34; Esegiel 4:6) Shivike shimwe kutanta ashi mwaka ntambiri. Muuporofete uno, vivike 69 kutanta ashi mwaka 483 (vivike 69 x mayuva 7).

  • Ruvede munke vivike 69 vya shayire? Kuvarura mwaka 483 kutundilira mumwaka 455 kumeho yakuya Jesus kutu yita ngoli mumwaka 29  kunyima yakuya Jesus.  a Mumwaka uno mpo va mu yoghire Jesus nakukara Mesias!—Lukas 3:1, 2, 21, 22.

Vyuka kushirongwa 15 shitwa 5

 3. Mpangito da a hameno mo honde

Pakara mpangito da hameno mo kurughanita honde yamuveli mwene. Evi nakuvirughanashi mukriste—pashihonenito a tape honde yendi ndi va tulike honde yendi vivike vyangandi kumeho vakamutaure. Ovyo naku vi tambura shi mukriste.—Deuteronomi 15:23.

Ngoli mpangito dimwe kuvhura kuditambura. Evi kwa hamena mo kukughupa honde vakayikona-kone (blood test), kurughanita lihina likenite honde nange ngera kapi dina kurughana (hemodialysis), honde yoye yiyende mulihina nakukutura mema nange kuna kukutaura makura vayikuvyitire pakumana (hemodilution), ndi honde yoye yiyende mulihina nange kuna kukutaura makura vayikuvyutire pakumana (cell-salvage ndi heart-lung bypass machine). Kehe uno muKriste ana hepa kutokora ashi weni ngava rughanita honde yamwene nange kuna kumutaghura, kuna kukona-kona honde yendi ndi kehe mpangito. Ukaro kukushuva omo avi rughananga kehe ndokotora. Kutanta ashi, kumeho mukriste a tambure kehe mpangito vikare ashi kuna kumutaura ndi vakona-kone honde yendi, ana hepa kuyiva ashi weni ngava yirughanita honde yendi. Kona-kona mapuro ghano:

  • Weni nange honde yande yiyende mulihina makura yishagheke kuyenda pakarughoghona? Liywi lyande lyakumushima kulindenkita nimone ashi honde yino kuvhura shimpe yivyukire murutu rwande ndi “va yitetere palivhu”?—Deuteronomi 12:23, 24.

  • Weni ngoli nange mpangito oyo kwa hamena mo kughupa honde yande nakuyivhonga navininke vyapeke makura va yi vyutire murutu rwande? Evi ngavi donganita liywi lyande lyakumushima nadeura nampango damuBibeli ndi kuvhura ni tambura mpangito ogho?

Vyuka kushirongwa 39 shitwa 3

 4. Kukugaunuka munkwara

Nkango daKarunga kapi dakorangedanga kukugaunuka ntani ya kenita ashi nange vana kugaunuka nakuvhurashi kukakwara wapeke. (1 Korinte 7:10, 11) Ngoli mpoghali maukaro gha renkito vaKriste vamwe va tokore kukugaunuka.

  • Kushwena kupakera mbiri lipata: Nturaumbo nange a shwena kupakera mbiri vihepwa vyamulipata lyendi nakuvashuvilira va hepe.—1 Timotheus 5:8.

  • Kutoona nakuremeka unyendi: Kutoona nakuremeka kuvhura kurenkita liparu lyaumwe li kare mushiponga ndi a fe.—Galati 5:19-21.

  • Kutura likwatakano lyaumwe naJehova mushiponga: Umwe nange a shweneke unyendi kukarera Jehova.—Virughana 5:29.

Vyuka kushirongwa 42 shitwa 3

 5. Mapwiyumuko navilika

Vakriste kapi va kuhamekanga mumapwiyumuko gha pirango kuhafita Jehova. Ngoli kehe uno muKriste ana hepa kurughanita liywi lyendi lyakumushima a deura nampango damuBibeli mukutokora ashi nke a rughana muukaro nange vapeke kuna kukuhameka mo muvilika vyo. Kona-kona vihonenito vimwe.

  • Umwe a kumorora pakurughanita nkango dosho shilika. Kuvhura u renke tupu ashi, “Mpandu.” Nange ana horo kuyiva ko vyavingi kuvhura umu fatulire ovyo wapiliranga kukuhameka mo mulipwiyumuko ndi shilika shangandi.

  • Mukukwali woye ogho a karo ashi kapishi umwe waMbangi daJehova a kuyita muyende mukalye nakuhafera shilika osho navalikoro. Nangeshi liywi lyoye lyakumushima a li kupulitire kuyenda, kuvhura kufatulira mukwali woye ashi nange vika hamene mo vyamaukareli ghapeke, kapi u kakuhameka mo.

  • Muhona woye a ku pe bonus pashirugho shamapwiyumuko ogho. Hepero u shwene bonus oyo ndi? Kapishi hepero. Muhona woye kumona bonus oyo ashi ruha rwalipwiyumuko ndi kuna kukupandura kushirughana shoye?

  • Umwe a kupe ushwi pamapwiyumuko ogho. Mutapi ushwi kuvhura a ghambe ashi: “Naviyiva ashi kapi wakuhamekanga mo muvilika vino ngoli nashana u tambure ushwi uno.” Pamweya muntu kuna kunegheda tupu shihoro. Ndi walye mpovili vina kuneghedo ashi muntu ogho kuna shana kusheteka lipuro lyoye ndi a kuhamitire mo muvilika ovyo ndi? Pakumana ku vi kona-kona vino, kuutokora naumoye nange kuutambura ushiwi uno ndi hawe. Mumatokoro ghetu naghantje, tuna horo kuyivilita ashi tuna kara naliywi lyaliwa lyakumushima nakuhafita Jehova.—Virughana 23:1.

Vyuka kushirongwa 44 shitwa 1

 6. Mauvera ghakukaura

Mukumona ashi twa hora vantu, atwe kutakamita ashi kapishi tu kaghuliteko vapeke mauvera. Evi ku tanta ashi, nange twa yiva ashi atwe kuvera uvera wakukaghulitako vapeke, tuna hepa kutakamita ashi kapishi tu va kaghulite ko. Atwe kuvirughana vino morwa Bibeli yaghamba ashi: “Hora unyoye yira momo wakuhora naumoye.”—Roma 13:8-10.

Weni muntu a karo nauvera wakukaghura a negheda shihoro kovo vapeke? Ogho ana karo nauvera wakukaghura kapishi a shane kukudingilira vantu ndi a va ncumite. Kapishi a garape nangeshi vapeke vamushweneke kuvadingura mukupopera mapata ghavo. Ntani kumeho yakuwana liyoghero ana hepa kutantera ko muwapaiki wavirughana vyavakurongambunga mposhi va ture po mawapaiko ghakupopera vapeke vana kawano liyoghero. Kumeho yakukuvandekera, ogho ana yivo ashi ana kara nauvera wakukaghura ana hepa mwene kuyenda kushipangero vakamughupe honde. Pakuvirughana ovyo kunegheda ashi wa kara nashinka kovo vapeke nakupira “kukondjera tupu uwa wanaumwenu ngoli kukondjera uwa wava vapeke.”—Filipi 2:4.

Vyuka kushirongwa 56 shitwa 2

 7. Ngeshefa navininke vyapaveta

Pakutjanga ovyo munakuyuvhu namuntu wapeke kuhamena vimaliva nangeshefa ngavi kandanapo mapiro kukuyuvha namaudito kumeho mpiri vikare ashi vantu ovo Vakriste. (Jeremia 32:9-12) Mpiri ngoli, Vakriste kuvhura va kare namapiro kukuyuvha kuhamena maliva ndi vininke vyapeke. Vana hepa kukoshonona po maudito ogho wangu-wangu, pambili ntani novo tupu va hameno mo.

Weni ngoli tu koshonona po maudito ghamanene yira widi wamaliva nalirundiro? (Varura Matheus 18:15-17.) Jesus kwa tapire ntambo ntatu odo tu kwama:

  1. Shetekerenu ko kukoshonona udito pakashi kenu. —Kenga velise 15.

  2. Nange ovyo kapi vina kutompoka, purako umwe ndi vaviri vakuro pampepo vakakutateko. —Kenga velise 16.

  3. Nange shimpe kapi vina kutompoka ovyo, ntani ngoli u shweghenena vakuronambunga.—Kenga velise 17.

Mumaukaro ghamangi kapi vi wapa kutwara vanavanyokwetu kumpanguro mbyovyoshi vyavyo kushwaukita Jehova nambungakriste. (1 Korinte 6:1-8) Mpili ngoli, pa kara maukaro ghamwe gha hepo kughakoshonona po paveta ndi kumpanguro yira: nange kuna kukukomba paveta, lipakero mbili lyamwanuke, mfuto dakukukomba paveta, insurance, udito wamakongo ndi liyendito lyavininke vyanakufa. Mukriste ogho a rughanito mpanguro mukukoshonona po maudito ogho pambili kapi ana kutjorapo veta yamuBibeli.

Mukriste kapi a tjora po veta yamuBibeli nange a karapota kuvaporosi ukorokotji waunene yira likwatero kunkondo, lihepeko lyamwanuke, likuremeko, widi waunene ndi lidipagho.

Vyuka kushirongwa 56 shitwa 3

a Kutunda mwaka 455  kumeho yakuya Jesus dogoro mumwaka 1  kumeho yakuya Jesus kupa pita mwaka 454. Kutunda mwaka 1 kumeho yakuya Jesus dogoro 1 kunyima yakuya Jesus kuna kara mwaka umwe (kapi pa kara mwaka zero). Kutunda mwaka 1  kunyima yakuya Jesus dogoro 29  kunyima yakuya Jesus kupa pita mwaka 28. Pakudipakerera kutupa mwaka dakutika pa 483.