Skip to content

Skip to table of contents

SUTUDI-ARTIKEL 7

Fai sa fende moo wini fu a leisi di ye leisi Beibel?

Fai sa fende moo wini fu a leisi di ye leisi Beibel?

‘Sai fusutan di i leisi?’​—LUKASI 10:26.

SINGI 97 A Wowtu fu Gadu e gi libi

SAN WO LELI a

1. Sai soi taki a Wowtu fu Gadu be pelensipali gi Yesesi?

 PAKISEI fa a be o de fu e aliki fa Yesesi e gi leli. Gaanse leisi te a be e taki, a be e kai omen tekisi aini Beibel di a be sabi a ede. Den fosi Wowtu di Yesesi taki fosi a dopu, anga den lasiti sani di a taki fosi a dede, a sani di sikiifi aini Beibel (Deit. 8:3; Ps. 31:5; Luk. 4:4; 23:46). b Aini den dii yali anga afu di Yesesi be e du a peleikiwooko a goontapu ya, a be lobi leisi gi sama. A be lobi kai tekisi di sikiifi aini a Wowtu fu Gadu tu. Boiti dati, a be e soi den san den tekisi ya wani taki.​—Mat. 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Luk. 4:16-20.

Yesesi be lobi a Wowtu fu Gadu. A be e du san a Wowtu fu Gadu e taki tu (Luku paragraaf 2)

2. San be yeepi Yesesi fu sabi a Wowtu fu Gadu bun di a be e goo e kon? (Luku a fowtow a fesise fu A Wakititolen.)

2 Fosi Yesesi be bigin anga a peleikiwooko a goontapu ya, a be lobi leisi a Wowtu fu Gadu. Ma a be lobi aliki te taa sama be e leisi en tu. A be musu lobi yee fa Maliya anga Yowsefu be e taki fu tekisi aini Beibel te den be e gi toli enke osufamii (Deit. 6:6, 7). c U sa biibi taki ala Sabadei Yesesi be e go na a snoga anga den sama fi en (Luk. 4:16). Te a be de ape, a be musu e aliki bun te sama be e leisi a Wowtu fu Gadu. Bakaten di Yesesi be kon sabi leisi, neenseefi be e leisi a Wowtu fu Gadu. A sani ya meke Yesesi be kon sabi a Wowtu fu Gadu bun. A be kon lobi en tu. Boiti dati, a be e wooko anga den sani di a be e leli. Pakisei san be pasa di Yesesi be abi 12 yali di a be de aini a tempel. Den leliman di be sabi a weiti fu Mosesi bun ‘be foondoo di den be si fa a be koni anga a fasi fa a be e piki den akisi’ fu den.​—Luk. 2:46, 47, 52.

3. San wo luku aini a artikel ya?

3 Te we leisi a Wowtu fu Gadu, useefi e kon sabi en moo bun. We kon moo lobi en tu. Faw sa fende moo wini fu a leisi di we leisi Beibel? U sa leli wan sani fu a sani di Yesesi be taigi den sama di be sabi a Weiti bun, den Faliseiman, den Saduseiman, anga den leliman fu a weiti. Den keliki fesiman ya be lobi leisi a Wowtu fu Gadu, ma den á be e meke a Wowtu fu Gadu yeepi den. Yesesi be kai dii sani di be o yeepi den man ya fu fusutan a Wowtu fu Gadu moo bun. Den sani di Yesesi be taigi den o yeepi u fu (1) fusutan den sani di we leisi moo bun, (2)  fu leli wan sani te we leisi, anga (3) fu wooko anga den sani di we leisi.

MEKE MOITI FU FUSUTAN SAN YE LEISI

4. San Lukasi 10:25-29 taki u mu du te we leisi a Wowtu fu Gadu?

4 Efu u wani fende wini fu a Wowtu fu Gadu, u mu meke moiti fu fusutan den sani di we leisi. Luku a toli fu Yesesi anga ‘a man di be sabi a weiti bun’. (Leisi Lukasi 10:25-29.) Di a man akisi Yesesi san a mu du fu fende teego libi, neen a soi en san a Wowtu fu Gadu e taki. A akisi en taki: ‘San sikiifi aini a weiti? Sai fusutan di i leisi?’ A man be piki bun, bika a be piki taki i mu lobi Gadu anga taa sama. Den sani di a man ya be taki sikiifi aini a Wowtu fu Gadu (Lef. 19:18; Deit. 6:5). Ma luku san a man taki baka dati: ‘Sama a den taa sama di mi mu lobi?’ A sani di a man akisi ya e soi taki aa be fusutan san a be leisi. Neen meke aa be sabi fa a mu wooko anga den sani di sikiifi aini a Wowtu fu Gadu.

Meke moiti fu fusutan moo bun san ye leisi

5. Fa begi anga a leisi di ya mu leisi gaw tumisi, o yeepi i fu fusutan a Wowtu fu Gadu moo bun?

5 Efii wani fusutan a Wowtu fu Gadu moo bun, i mu e leisi bun. Luku wantu sani di sa yeepi i. Begi fosi i bigin leisi, bika yu abi Yehofa fanowdu fu yeepi i fu fusutan sai leisi. Neen meke i sa akisi en a santa yeye fi en fu a yeepi fu poti pakisei a den sani di ye leisi. Te yo bigin leisi, ya mu leisi gaw tumisi. A sani ya o yeepi i fu fusutan san ye leisi. Kande a moo makiliki gii fu leisi taanga efuso fu leisi makandaa anga a audio te ai pee. A sani ya o yeepi i fu fusutan den sani di ye leisi. Aw yeepi i fu meke a Wowtu fu Gadu doo yu ati tu (Yow. 1:8). Tei kaba leisi, gi Yehofa daa fu a Wowtu fi en di a gi u enke wan kado. Akisi en tu fu a yeepi i fu wooko anga den sani di i leisi.

Saide te ye sikiifi, a sani ya o yeepi i fu fusutan anga fu membee sai leisi? (Luku paragraaf 6)

6. Fa a poti di go e poti akisi gii seefi anga a sikiifi di go e sikiifi o yeepi i te ye leisi? (Luku a fowtow.)

6 Luku ete tu sani di sa yeepi i fu fusutan Beibel moo bun. Poti akisi gii seefi. Efu ye leisi wan toli aini Beibel, akisi iseefi taki: ‘Sama a den moo pelensipali sama di kai aini a pisi ya? Wan sama e taki? Anga sama ai taki? Saide? On pe anga on ten a sani ya pasa?’ Den sowtu akisi ya o yeepi i fu sidon pakisei sai leisi, anga fu fusutan den moo pelensipali sani fu a pisi de. I sa sikiifi wantu sani te ye leisi tu. Te ye sikiifi sai leisi, anga te ye teke ten pakisei en, a sani ya o yeepi i fu fusutan a toli moo bun. Boiti dati, te ye sikiifi ai yeepi i fi ya feegete sai leisi. Ma san a den sani di i sa sikiifi? Sikiifi wantu akisi di i wani ondoosuku. Baka dati, da i sikiifi den sani di i fende di i ondoosuku a toli. I sa sikiifi den moo pelensipali penti, fai sa wooko anga den sani di i leli, anga fa ye fii di i leisi a pisi de. Den sani ya o yeepi i fu si a Wowtu fu Gadu enke wan pelensipali bosikopu di a sende gii.

7. Sowtu manii wi abi fanowdu te we leisi? Saide wi abi a manii ya fanowdu? (Mateyesi 24:15)

7 Yesesi be taki fu wan pelensipali manii di u mu abi efu u wani fusutan den sani di we leisi aini a Wowtu fu Gadu. U mu teke ten pakisei san u leisi. (Leisi Mateyesi 24:15.) Faw sa du a sani ya? Wan fasi faw sa du a sani ya a te we meke moiti fu si fa wan toli e kai anga wan taa toli. A ná den sani di makiliki wawan u mu e meke moiti fu fusutan, ma u mu meke moiti fu fusutan den sani di moo taanga tu. A sani ya o yeepi u fu u nai luku namo san u leisi, ma fu fusutan a toli moo bun. Enke fa Yesesi be taki, da u mu meke moiti fu fusutan den polofeititoli fu Beibel di e kon tuu aini a ten ya. Efu we meke a moiti ya, wo fende wini fu ala den taa sani di we leisi aini Beibel.

8. San o yeepi i fu fusutan den sani di ye leisi aini a Wowtu fu Gadu?

8 Yehofa e gi den sama di e dini en a koni fi en. Neen meke i sa begi en fu a yeepi i fu kon abi a manii ya (Odo 2:6). A ná begi i mu begi Yehofa namo da a kaba, ma i mu du den sani di ye akisi en tu. Wan fasi fai sa du a sani ya, a te ye ondoosuku den sani di i leisi. Luku fa den sani di i leisi e kai anga den sani di i sabi kaba. I sa wooko anga den buku fu a olikanisâsi te ye du a sani ya. Wan fu den buku ya na a Ondrosuku Bijbel moro fini-Gi Yehovah Kotoigi. A buku ya o yeepi i fu fusutan Beibel moo bun anga fu wooko anga den sani di i leli (Heb. 5:14). Efi ye teke ten pakisei sai leisi, yo fusutan a Wowtu fu Gadu moo bun.

MEKE MOITI FU LELI WAN SANI TE YE LEISI

9. San a wan pelensipali leli di den Saduseiman á be e biibi?

9 Den Saduseiman be sabi den fosi feifi Hebrew buku fu Beibel bun. Ma den á be e biibi son pelensipali leli di Gadu be meke sama sikiifi aini den buku ya. Luku fa Yesesi be piki den Saduseiman di den be akisi en sani fu a weki di sama o weki baka. A be akisi den taki: ‘Ma wa leisi aini a buku fu Mosesi pe a toli fu a makabusi sikiifi no? Gadu be taigi en taki: “Mi na a Gadu fu Abalaham, a Gadu fu Isaki, anga a Gadu fu Yakopu”’ (Malik. 12:18, 26). A omen leisi den be e leisi a toli de, ma toku den á be e biibi taki den sama di dede o weki baka.​—Malik. 12:27; Luk. 20:38. d

10. San a wan sani di u mu e poti pakisei te we leisi?

10 San a toli ya e leli u? Te we leisi u mu meke moiti fu si san wan tekisi efuso wan toli aini Beibel sa leli u. A ná den sani di makiliki wawan u mu meke moiti fu fusutan, ma u mu meke moiti fu fusutan den toli di moo taanga tu. Den sani ya de enke gudu di kibii a ondoo doti. Aa makiliki fu fende den sani ya.

11. Enke fa 2 Timotiyesi 3:16, 17 e soi, da san o yeepi i fu fende wini te ye leisi Beibel?

11 San o yeepi i fu fende wini te ye leisi Beibel? Luku san 2 Timotiyesi 3:16, 17 e taki. (Leisi en.) Ai taki: ‘A Gadu seefi meke sama sikiifi ala den sani di de aini a buku fi en.’ Den sani ya bun fu (1) leli sama, (2) fu poti sama a pasi, (3) fu soi den fa den mu tyai denseefi, anga (4) fu wasikoi den fu den du sani a wan letifasi. I sa fende wini fu den fo sani ya te ye leisi son pisi fu Beibel di i nai leisi ala yuu. Ondoosuku a toli fu si san ai leli i fu Yehofa, anga den sani di a abi a pakisei gi u. Luku tu fa a toli di ye leisi e poti yu a pasi. Meke a pisi fu Beibel di ye leisi yeepi i fu kon sabi sowtu swakifasi yu abi. Meke a yeepi i tu fu si efu ye denki sani di á bun. A sani ya o yeepi i fi ya gwe fika Yehofa. Boiti dati, luku fa a toli e yeepi i fu si fai mu tyai iseefi, efuso fu kengi a fasi ye si wan sani di wan sama taki aini a peleikiwooko. Luku fa a toli e yeepi i fu si sani enke fa Yehofa e si sani. Efu ye holi den fo sani ya a pakisei te ye leisi, yo moo fende wini te ye leisi Beibel.

WOOKO ANGA DEN SANI YE LEISI

12. Saide Yesesi be akisi den Faliseiman taki: ‘Wa leisi noh”?

12 Yesesi be akisi den Faliseiman taki: ‘Wa leisi noh?’ A be poti a akisi ya gi den fu soi den taki den á be e denki bun (Mat. 12:1-7). e Den be fende taki den disipel fu Yesesi e pasa den weiti fu a Sabat. Di Yesesi be e piki den, a kai tu toli aini Beibel. A kai wan tekisi di sikiifi a Hoseya tu fu soi den Faliseiman taki den á be fusutan saide a weiti fu a Sabat be meke. Saide den man ya á be e wooko anga den sani di den be e leisi aini a Wowtu fu Gadu? Bika a fowtu den be e suku te den be e leisi. Den be abi bigifasi tu. Den sani ya meke den á be e fusutan den sani di den be e leisi.​—Mat. 23:23; Yoh. 5:39, 40.

13. Sowtu manii u mu abi te we leisi Beibel? Saide u mu abi a manii ya?

13 Den sani di Yesesi be taigi den Faliseiman e leli u taki u mu abi sakafasi. U mu e angii fu leli sani tu. U mu ‘abi sakafasi da u meke Gadu paandi en Wowtu aini wi ati’ (Yak. 1:21). Efu wi abi sakafasi, wo gi Gadu Wowtu a okasi fu kengi u libi. A ná suku u mu e suku fowtu te we leisi. U mu meke moiti tu fu naabi bigifasi. Efu we du den sani ya, da wo meke a Wowtu fu Gadu yeepi u fu abi sakafasi anga lobi. Wo go e booko wi ede anga taawan tu.

San o yeepi u fu sabi efu we wooko anga den sani di we leisi aini a Wowtu fu Gadu? (Luku paragraaf 14) f

14. Fa yo du sabi efi ye wooko anga den sani di ye leli aini Beibel? (Luku a fowtow.)

14 A fasi fa ye libi anga taawan, o soi efu ye wooko anga den sani di ye leli aini a Wowtu fu Gadu. Fu di den Faliseiman á be e wooko anga den sani di sikiifi aini a Wowtu fu Gadu, meke den be e ‘kuutu sama di á du nawan ogii’ (Mat. 12:7). A letiso a de anga u tu. A fasi fa we si taawan anga a fasi fa we libi anga den, o soi efu we wooko anga den sani di a Wowtu fu Gadu e leli u. I sa akisi iseefi den sani ya: Mi gwenti taki fu den bun sani di mi e si a taawan, efuso a fu den swakifasi fu den mi e taki? Mi abi sakafasi? Mi de kabakaba fu gi taawan paadon efuso mi e holi den na ati? Mi e kuutu taawan? Den akisi ya o yeepi i fu ondoosuku iseefi. Den o yeepi i tu fu sabi efi ye gi a Wowtu fu Gadu a okasi fu kengi a fasi fa ye denki, a fasi ye fii, anga den sani di ye du.​—1 Tim. 4:12, 15; Heb. 4:12.

WO PIISII TE WE LEISI A WOWTU FU GADU

15. Fa Yesesi be e si a Beibel?

15 Yesesi be lobi a Wowtu fu Gadu. Den wowtu di sikiifi a Psalm 40:8 e soi fa Yesesi be o si a Beibel. Ai taki: ‘Mi Gadu, mi e piisii fu du san i wani. A weiti fi i de aini mi ati.’ Fu di Yesesi be lobi a Wowtu fu Gadu meke a be e piisii. A be e piisii fu tan dini Yehofa tu. A letiso useefi sa piisii tu efu we tan dini Yehofa anga efu we leisi a Wowtu fi en.​—Ps. 1:1-3.

16. Sai mu du efii wani fende moo wini te ye leisi Beibel? (Luku a faki di den e kai ‘ Den sani di Yesesi be taki o yeepi i fu fusutan san ye leisi.’)

16 Enke faw luku aini a artikel ya, da u mu meke moiti fu waka a Yesesi baka. U mu meke moiti fu leisi Beibel moo bun tu. Wo fusutan den toli aini Beibel moo bun te we begi fosi u leisi, te u nai leisi gaw tumisi, te we poti akisi gi useefi, anga te we sikiifi wantu sani di u leli. U mu teke ten pakisei den sani di u leisi aini den buku fu a olikanisâsi tu. Efu wi abi sakafasi, wo wooko anga den sani di we leli. Efu we meke moiti fu du den sani ya, wo moo fende wini te we leisi Beibel. Wi anga Yehofa o toon moo bun mati tu.​—Ps. 119:17, 18; Yak. 4:8.

SINGI 95 A pasi e kon moo kiin

a Ala sama di e dini Yehofa e meke moiti fu leisi Beibel ala dei. A omen sama e leisi Beibel, ma den nai fusutan en. A so a be de anga son sama na a ten fu Yesesi. Te we ondoosuku den sani di Yesesi be taigi den sama di be e leisi a Wowtu fu Gadu, wo leli wantu sani di o yeepi u fu moo fende wini fu a Beibel.

b Di Yesesi dopu, Gadu be salufu fi en anga santa yeye. A sani ya meke a be poi membee ala den sani di en dda be leli en fosi a kon a goontapu.​—Mat. 3:16.

c Maliya be sabi a Wowtu fu Gadu bun. A be lobi kai tekisi aini Beibel (Luk. 1:46-55). Kande Yowsefu anga Maliya á be abi moni sai fu bai wan bukulolo fu denseefi. Neen meke den be musu e aliki bun te sama be e leisi a Wowtu fu Gadu aini den snoga. A so den be e kon sabi omen tekisi di de aini Beibel.

d Luku a artikel di den e kai ‘Kon krosibei na Gado​—‘A de a Gado fu den wan di de na libi’” aini a Saanantongo Wakititolen fu 1 februari 2013.

e Luku Mateyesi 19:4-6 tu. Yesesi be akisi den Faliseiman aseefi sani ya. A be akisi den taki: ‘Wa leisi noh?’ Winsi fa den be e leisi den toli di e taki fu fa Yehofa meke sani, toku den á be e poti pakisei a san a toli ya be e leli den fu a fasi fa Gadu e si a toowlibi.

f SAN WE SI NA A FOWTOW: Wan komakandaa e holi aini a kownukondee zaal. Wan baala di e daai felon a komakandaa e meke wantu fowtu. Baka a komakandaa, den baala e gafa en. Den á poti pakisei a den fowtu di a meke.