LUZIA E WAKA KINIKA, BIKA A SIKI NEEN FUTU. Di a be nyoni, neen wan siki den e kai polio kisi en. A siki ya e swaki den senuwetetei aini a sikin. Di a be abi 16 yali, neen wan folow di a be e wooko gi taigi en taki: „A di i ná aliki i mma neen Gadu meke i malengii. A sitaafu i fu di yu á libi bun anga i mma.” Baka omen yali seefi Luzia á feegete a hati sani di a uman ya taigi en.

DI DAMARIS YEE TAKI A ABI KANKER NEEN EDE, en dda akisi en taki: „Fa a sani ya du miti i? San i du? A musu de taki a wan gaan ogii i du, meke Gadu e sitaafu i.” Ná pikin fii Damaris fii booko-saka di en dda taigi en a sani ya.

A omen dunsu yali kaba sama e biibi taki te wan sama siki wan gaan siki, a Gadu e sitaafu en fu di a du wan ogii. Wan buku (Manners and Customs of Bible Lands) taki gaanse sama di be libi na ten fu Kelestesi, be e biibi taki „a te wan sama efuso te en famii du wan ogii, da a sama e siki. A dati na a sitaafu di ai fende fu a sondu”. Wan taa buku (Medieval Medicine and the Plague) taki na a pisiten fu a yali 1400 „son sama be e biibi taki a Gadu be e meke ogii miti den fu di den du wan sondu”. Aini a pisiten fu a yali 1400 wan siki be kii miliyunmiliyun sama a Europa. I si enke a Gadu be sitaafu den sama ya fu di den be du ogii? Efuso a siki seefi kii den enke fa ondoosukuman kon si bakaten? Son sama e akisi denseefi efu Gadu e meke sama siki tuutuu fu sitaafu den gi den sondu di den du. *

PAKISEI A SANI YA: Efu a Gadu be e meke sama siki efuso pina fu sitaafu den, da saide Yesesi, a Manpikin fu Gadu, be e deesi siki sama? A sani ya be o meke sama denki taki Gadu nai du sani a wan letifasi. Ná so noh? (Mateyesi 4:23, 24) Noiti Yesesi o du wan sani di e soi taki a nai holibaka gi Gadu. A be taki: „Ala yuu mi e du san a lobi.” A taki tu: „Mi e du san a Dda taigi mi.”​—Yohanisi 8:29; 14:31.

Beibel e soi kiin taki Yehofa Gadu „nai du ogii” (Deitolonomi 32:4). Noiti Gadu o meke wan opalani kai kii omen ondoo sama di á du nawan ogii, fu di a wan sitaafu wan fu den sama di de aini a opalani! A sani di Abalaham, wan man di be e dini Gadu anga en hii ati taki, e soi taki Gadu e du sani a wan letifasi. A taki noiti Gadu „o kii den sama di e du sani a wan letifasi makandaa anga den ogii sama” (Genesesi 18:23, 25). Boiti dati Beibel taki „noiti Gadu e du ogii”. Noiti ai „du sani di á bun”.​—Yopu 34:10-12.

Te ogii e miti u, a ná Gadu e sitaafu u fu di u du wan sondu. Yesesi soi den bakaman fi en a sani ya di den be miti wan man di be meke beendibeendi. „Den bakaman fi en akisi en taki: „Leliman, efu a man ya meke beendibeendi, da sama sondu seefi? Na a man efuso en mma anga en dda?” Yesesi piki den taki: „A ná den sondu fu a man ya efuso den sondu fi en mma anga en dda meke a beendi, ma a sani ya pasa fu meke sama si san Gadu poi du.’”​—Yohanisi 9:1-3.

Te u luku a fasi fa den sama fu a ten de be e denki, da den bakaman fu Yesesi musu foondoo di a taigi den taki a ná wan ogii a man efuso en mma anga en dda be du meke a beendi. A ná deesi namo Yesesi deesi a beendiman, ma a meke den sama fusutan taki a ná Gadu e meke sama e pina enke fa  den be e denki (Yohanisi 9:6, 7). Den sama di abi polobelema anga a gusontu fu den aini a ten ya sa fende taanga-sikin te den sabi taki a ná Gadu meke a sani de e miti den.

Beibel taki

• „Sama á poi tesi Gadu anga ogii, Gadu nai tesi sama tu” (YAKOWBESI 1:13). Dyonson den „ogii” di e pina libisama omen ondoo yali kaba ná o de moo. Sani enke siki, pen anga dede ná o de moo.

• Yesesi Kelestesi ’deesi ala den siki sama’ (MATEYESI 8:16). Di Yesesi deesi den siki sama di be kon neen, a soi san a Kownukondee fu Gadu o du a hii goontapu aini a ten di e kon.

• „[Gadu] o dee den wataa ain fu den. Da dede, tyali, kee anga pen ná o de moo. Bika den fositen sani pasa kaba.”​—OPENBARING 21:3-5.

Saide libisama e pina so? A omen ondoo yali kaba libisama e akisi denseefi a sani ya. Efu a ná Gadu e meke wi e pina, da sama e meke wi e pina so? A taa artikel o piki den akisi ya.