Felisa: Mi kiya a Sipanyookondee. Den famii fu mi a be gaan kelikiman. Den á be e pee anga a keliki fu den. Tin na dii famii fu mi a be pastoo efuso heiheiman a Lomusu keliki. Wan omu fu mi be e leli pikin a wan Lomusu sikoo. Di a dede, neen a moo bigiman fu Lomusu keliki di den e kai Pope John II gi en gaandi. A kai en wan santa sama. Nda be e meke sani anga insii. Mma be e paandi goon. Mma anga nda be abi ati pikin, ma mi na a moo gaanwan.

Di mi be abi 12 yali neen feti booko a Sipanyookondee. Baka a feti, neen den sooto nda, bika a á be wani holibaka gi den sama di be e tii a kondee. Mma sende dii pikin sisa fu mi, Araceli, Lauri, anga Ramoni go a wan peesi pe mason e tan a Bilbao, bika a á be poi solugu ala u. A be sabi taki den á be o pina fu nyanyan na ape.

Araceli: A ten de a 14 yali mi be abi, Lauri be abi 12 yali, Ramoni be abi 10 yali. Ná pikin angii u be e angii fu u famii. A wi be mu e kiin a peesi pe den mason be e tan. Baka tu yali, neen den mason sende u go a Zaragoza, a wan moo gaan peesi pe den be e solugu gaansama. A wi be mu kiin a kukuu. Ná pikin weli u be e weli, bika a wooko ya be ibi.

Felisa: Baka di den sisa fu mi go a Zaragoza, neen mma anga wan omu fu mi di be de pastoo taki den o sende mi go anda tu. Den be si taki wan boi lobi mi, ma den á be wani mi de anga en, neen meke den be wani puu mi ape. Mi be lobi keliki, neen meke mi poolo di mi yee taki den be wani sende mi go wan pisiten a wan osu pe mason e tan. Mi be e go a keliki ala dei. Boiti dati, mi be wani toon wan zendeling fu Lomusu  keliki enke wan fu den famii fu mi na a Afiikankondee.

Di mi be de na a osu fu den mason, mi á be e poi du den sani di mi be wani du. Den mason á be wani mi go dini Gadu a wan taa kondee. Na a sani de meke mi go a osu baka wan yali. Mi go yeepi a omu fu mi di be de pastoo. Mi be e yeepi en anga den wooko fi en. Ala neti u be e begi a begi di Lomusu sama gwenti begi. Mi be lobi seeka den boomiki aini a keliki. Mi be e wei koosi gi den pobiki fu Maliya anga den taa pobiki tu.

Araceli: Di mi go a Zaragoza, neen mi sweli taki mi o toon wan mason. Baka di mi meke a sweli ya neen den mason paati mi anga den sisa fu mi. Den sende mi go a Madrid. Den sende Lauri go a Falensiya, neen den fika Ramoni a Zaragoza. Di mi go a Madrid a pe den mason e tan, neen mi sweli du fu tu toon taki mi o toon wan mason. Ná pikin wooko u be e wooko, bika tyaipi sikoo pikin anga gaandi sama be e kon tan na a peesi ya. A pe den siki sama e tan mi be e wooko.

Mi be wani toon wan mason te. Mi denki u be o go e leisi Beibel ala yuu. Ma a ná san mi be denki be e pasa. Den á be e koboloiki Beibel. Den á be e taki fu Gadu anga Yesesi seefi. Den leli mi wantu sani aini Lateinitongo. Den leli mi sani fu den sama di Lomusu keliki e si enke santa sama. Boiti dati mi be e dini Maliya. A den sani ya namo mi leli ape. Ma moo gaanse, a taanga wooko u be e du.

Di mi si so neen mi ede bigin simpan. Mi ati be e boon tu. Mi bigin pakisei taki a sosokaali mi de ape e wooko e gudu taa sama. A moo betee mi be e wooko moni fu yeepi mi famii. Neen mi taigi a mason di be e teke fesi taki mi wani gwe. Di mi taigi en so, neen a sooto mi aini wan kambaa. A be denki a sani ya be o meke mi kengi pakisei.

Den mason be puu mi aini a kambaa di den be sooto mi, ma di den si taki mi de anga a gwe sani ete, neen den sooto mi baka. Di den sooto mi dii leisi, neen den taigi mi taki efu mi wani gwe, da mi mu sikiifi wan biifi taki: „Mi wani gwe, bika mi wani dini Saatan, mi á wani dini Gadu moo.” Mi dyombo di den taigi mi a sani de. Anga ala fa mi be wani gwe, toku mi á be wani sikiifi a sani de. Bakaten mi taigi den taki mi wani taki anga a pastoo. Di mi anga a pastoo miti neen mi taigi en ala sani. Den bigiman be gi en pasi fu sende mi go a Zaragoza baka na a osu fu den mason. Di mi tan ape dii mun, neen den meke mi gwe. A á teke langa Lauri anga Ramoni gwe tu.

Felisa: Baka wan pisiten neen mi toow. Di mi toow neen mi go a Cantabria, wan foto a Sipanyookondee. Di mi be e tan ape, mi be e go a keliki ete. Mi á be e puu dei. Di mi go wan sonde a keliki, neen wan fu den pastoo bali taki: „U si a buku ya!” A soi wi a buku di den e kai De waarheid die tot eeuwig leven leidt (A tuu di o meke i fende teego libi). Neen a taki: „Efu wan sama gi i a buku ya, i mu tyai en kon gi mi efuso i mu towe en!”

Mi á be abi a buku de, ma mi be wani wan. Baka wantu dei neen tu uman kon a mi osu. Den uman ya a be Yehofa Kotoigi. Di den kon, neen den gi mi a buku di a pastoo be taki u mu towe. A neti de mi leisi a hii buku. Di den kon baka, neen den akisi mi efu mi wani den kon leli mi. Mi piki den taki mi wani.

Ná a tide mi be wani libi enke fa Gadu wani. Neen meke di mi kon sabi Yehofa, mi lobi en anga mi hii ati. Mi be wani yeepi taa sama fu sabi Yehofa. Mi dopu aini 1973. Solanga mi be fende a okasi, mi be e taki fu Yehofa anga den famii fu mi. Ma den á be e aliki, moomoo mi sisa Araceli. A be fende taki a wan falisi keliki mi de.

Araceli: Den á be e libi bun anga mi na a peesi pe den mason e tan, neen meke mi á be lobi a keliki fu mi moo. Ma tokuso ala sonde mi be e go a keliki. Ala dei mi be e begi a begi di den Lomusu sama gwenti begi. Mi be wani fusutan a Beibel, neen meke mi begi Gadu fu a yeepi mi. Ma di Felisa taigi mi san a be e leli, mi be e si enke a law a be e law. Mi á be e biibi den sani di a be e taki.

Baka wantu yali mi go a Madrid baka. Na anda mi go wooko. Na anda mi toow tu. Den yali di pasa, mi kon si taki den sama di e go a keliki nai du den sani di den e leli. Neen meke mi á be e go a keliki moo. Mi á be e si den sama di den Lomusu keliki be e kai santa sama, enke santa sama moo. Mi á be e biibi taki sama e boon aini gaan faya moo. Mi á be e biibi taki den pastoo be poi gi sama paadon fu den sondu fu den. Mi towe ala den pobiki di mi be e dini. A ten de, mi á be sabi efu a wan bun sani mi be e du. Mi be booko-saka,  ma tokuso mi be e begi Gadu taki: „Mi wani sabi i. Yeepi mi!” Yehofa Kotoigi be e koko a mi doo, ma noiti mi be e opo a doo. Mi á be e fitoow nawan keliki.

Mi sisa Lauri be e tan a Faansi. Ramoni be e tan a Sipanyookondee. A ten fu 1980, neen den bigin sutudeli Beibel anga Yehofa Kotoigi. Mi be e si enke a soso lei den Kotoigi be e leli den. Bakaten neen mi miti Angelines. Mi anga en be e tan na a wan biiti. U toon mati. Angelines a be wan Yehofa Kotoigi. A omen leisi en anga en man akisi mi efu mi wani den sutudeli Beibel anga mi. Den be si taki winsi fa mi á be lobi keliki, tokuso mi be wani fusutan a Beibel. Baka wan pisiten neen mi taigi den taki: „A bun. Mi o sutudeli anga u, ma a mi Beibel mi o koboloiki!” Na a Nácar-Colunga Beibel mi be abi.

Felisa: Mi dopu aini 1973. A ten de a 70 Kotoigi namo be de a Santander, wan foto a Cantabria. A pisi pe u be e peleiki be bigi. A omen kampu u be e go, neen meke u be abi wagi fanowdu fu be go na ala den kampu.

Mi sutudeli anga omen sama den yali di pasa. A 11 fu den sama ya dopu. Gaanse fu den a be Lomusu sama. Mi be mu abi pasensi anga den. Leti enke mi, den be abi ten fanowdu fu fusutan taki den sani di den be e biibi á be lei. Mi be sabi taki na a Beibel anga a yeye fu Yehofa namo man yeepi wan sama fu kengi, fu man fusutan den tuu sani di ai leli (Hebrewsama 4:12). A kiyoo fu mi di den e kai Bienvenido a be wan sikowtu. A dopu aini 1979. Mi mma bigin sutudeli Beibel fosi a dede tu.

Araceli: Di den Kotoigi be e kon leli mi, mi á be e fitoow den! Ma baka di den kon wan pisiten, neen mi bigin fitoow den. Den Kotoigi be e du den sani di den be e leli mi. A biibi fu mi be e kon moo taanga. Mi be e moo fitoow a Beibel tu. Den sani de be e meke mi fii bun. Wantu biitisama be si taki mi kengi. Den taigi mi taki: „Araceli, yu á mu komoto na a pasi di i de nownow.”

Mi e membee ete fa mi begi wan leisi taki: „Mi e gi i daa Yehofa di yu á gi abaa. Yu opo a pasi gi mi fu fende a sani di mi be wani.” Na a Beibel mi be wani fusutan. Mi begi mi sisa Felisa fu a gi mi paadon fu den hati sani di mi taigi en. Fanafu a dei de, u nai kwali moo, ma u lobi gi toli fu den sani di sikiifi aini Beibel. Mi dopu aini 1989 di mi be abi 61 yali.

Felisa: Nownow mi abi 91 yali. Mi man dede kaba. Mi á poi du den sani di mi be gwenti du moo. Ma toku mi e leisi Beibel ala dei. Solanga mi abi a okasi mi e go a peleikiwooko anga komakandaa.

Araceli: Mi lobi taki fu Yehofa anga den pastoo anga den mason di mi e miti, bika miseefi a be wan mason. Mi be abi wan bun takimakandaa anga son wan fu den. Mi paati den buku fu u gi omen fu den tu. Mi e membee ete taki baka wantu leisi di mi taki anga wan pastoo, a taigi mi taki den sani di mi e taki a tuu. Ma a taki: „Pe mi o go anga a yali ya? San den sama fu a keliki fu mi o taki? San den famii fu mi o taki?” Neen mi akisi en taki: „San Gadu o taki?” A be si taki mi abi leti. Mi si tu taki a be e pakisei den sani di mi taigi en. Ma a gei enke a á be abi ati sai fu kengi.

Noiti mi o feegete a dei di a kiyoo fu mi taigi mi taki a wani go a komakandaa anga mi. A be pasa 80 yali kaba di a go a komakandaa a fosi leisi. Di a kon a dei de, noiti moo a misi komakandaa. A be e sutudeli a Beibel anga den Kotoigi. Baka wan pisiten a bigin paati a bun nyunsu gi taawan. Mi e membee ete fa mi anga en be e du omen piisii sani aini a peleikiwooko. Ma a dede tu mun fosi a dei di a be o dopu.

Felisa: Di mi bigin dini Yehofa, den dii pikin sisa fu mi ati be e boon. Ma bakaten denseefi kon a waaleiti. A sani ya switi gi mi te. Fanafu a ten de, a den toli fu Yehofa anga den sani di sikiifi aini Beibel wi e taki te u miti. Nownow mi anga den sisa fu mi e dini Yehofa. *