Skip to content

Skip to table of contents

SUTUDI-ARTIKEL 6

‘A man na a ede fu a uman’

‘A man na a ede fu a uman’

‘A man na a ede fu a uman.’​—1 KOR. 11:3.

SINGI 13 U wani de enke Kelestesi

SAN WI O LELI *

1. San wan sisa mu akisi enseefi fosi a toow?

ALA Kelesten mu saka denseefi a Yesesi ondoo. Ma te wan Kelesten uman toow, a mu saka enseefi neen man ondoo tu. A sani ya á makiliki, bika en man o go e meke fowtu. Neen meke te wan sisa e luku anga sama ao toow a mu akisi enseefi taki: ‘A baala ya o de wan bun osufamii edeman? Ai poti Yehofa na a fosi peesi aini en libi? Efu a nai du den sani ya nownow, ao poi du den baka te u toow?’ Wan sisa mu akisi enseefi tu taki: ‘Sowtu manii miseefi abi? Mi abi pasensi? Mi lobi yeepi sama a sani? Mi e dini Yehofa anga mi hii ati?’ (Peleik. 4:9, 12) Efu wan sisa du sani anga koni fosi a toow, a sani ya o yeepi en fi en toowlibi waka bun.

2. San wi o luku aini a artikel ya?

2 A omen sisa aini a ten ya e saka denseefi a den man ondoo. Ai bigi gi u fu dini Yehofa makandaa anga den sisa ya. Wi o luku dii akisi aini a artikel ya: (1) Saide a sa taanga gi wan sisa fu saka enseefi neen man ondoo? (2) Saide den sisa e saka denseefi a den man ondoo winsi a á makiliki? (3) San Kelesten man anga uman sa leli fu Yesesi, Abigayeli, anga Maliya a mma fu Yesesi?

SAIDE A SA TAANGA GI WAN SISA FU SAKA ENSEEFI NEEN MAN ONDOO?

3. Saide toowlibi á de di ná abi polobelema?

3 Di Yehofa be sete a toowlibi a á be abi fowtu. Ma den tu sama di o toow anga denseefi a sondu sama (1 Yoh. 1:8). Neen meke Beibel taki sama di toow ‘o miti Banowtu aini den libi’ (1 Kor. 7:28). Meke u luku sowtu polobelema wan uman sa miti aini a toowlibi.

4. San sa meke a taanga gi wan uman fu saka enseefi neen man ondoo?

4 A fasi fa wan uman kiya sa meke a taanga gi en fu saka enseefi neen man ondoo. Marisol di e tan na Ameekankondee taki: ‘Den e leli u yaaso taki umanpikin sa taki gi denseefi, den ná abi fu saka denseefi a den man ondoo. Mi sabi taki a Yehofa poti a man enke a ede fu a osufamii, a wani den man lesipeki den uman tu. Ma winsi fa mi sabi a sani ya, toku a ná ala yuu ai makiliki fu saka miseefi a mi man ondoo fu di a goontapu e leli u taki wi á mu saka useefi a sama ondoo.’

5. Sowtu fowtu denki son man abi?

5 Son man e si enke den bun moo den uman fu den. Ivon, wan sisa di e tan a Zuid-Ameekan taki: ‘A pe wi e tan dise, te u kaba boli a den mannengee fosi e nyan, baka dati da den uman sa go nyan. Den e leli den pikin meisyo taki a den mu boli, wasi tyobo sani, anga kiin osu. Den e leli den boi taki a den a kownu fu a osu, a den mma anga den sisa mu du sani gi den.’ Yingling, wan sisa di e tan a Asiya taki: ‘Den sama di e tan dise lobi taki umanpikin ná abi fu go a sikoo efuso sabi du son sani, bika a osuwooko den meke fu du. Den e fende taki wan uman á mu e taigi en man fa ai denki.’ Wan man di e libi so, á lobi en uman, a nai wooko anga san Beibel taki, a nai waka a Yesesi baka tu. Boiti dati, efu ai tyai enseefi na a fasi ya, da ai du wan sani di Yehofa á lobi. A sani ya o meke a moo taanga gi a uman fi en fu saka enseefi neen ondoo.​—Efe. 5:28, 29; 1 Peit. 3:7.

6. San wan uman mu du efu a wani en anga Yehofa toon mati?

6 U be leli aini a artikel a fesi taki a den man Yehofa gi a faantiwowtu fu solugu den osufamii. Den mu yeepi den osufamii tu fu dini Yehofa (1 Tim. 5:8). Ma den uman seefi mu e meke ten fu leisi Beibel ala dei, den mu e teke ten pakisei san den leisi. Boiti dati, den mu e meke ten fu taki anga Yehofa ala dei. A sani ya á makiliki, bika na ala yuu umansama abi sani e du. Winsi fa den e weli son yuu, toku den mu meke ten fu e du den sani ya. Saide? Bika Yehofa wani den anga en toon mati. Efu den e du den sani ya, den anga Yehofa ná o poli.​—Toli 17:27.

7. San o meke a moo makiliki gi wan uman fu saka enseefi neen man ondoo?

7 A moiti wan uman abi fu e meke fu saka enseefi neen man ondoo, bika en man a sondu sama. Ma ao moo makiliki gi en fu du a sani ya te ai fusutan saide Yehofa wani a saka enseefi neen man ondoo.

SAIDE DEN SISA E SAKA DENSEEFI A DEN MAN ONDOO WINSI A Á MAKILIKI?

8. Enke fa Efeisesama 5:22-24 e soi, da saide wan Kelesten uman e saka enseefi neen man ondoo?

8 Wan Kelesten sisa e saka enseefi neen man ondoo fu di a sabi taki a dati Yehofa wani a du. (Leisi Efeisesama 5:22-24.) A sabi taki a di Yehofa lobi en meke a akisi en fu du a sani ya.​—Deit. 6:24; 1 Yoh. 5:3.

9. Fa sani o waka aini a osufamii te wan sisa e saka enseefi neen man ondoo?

9 A goontapu e leli umansama taki te den e saka denseefi a den man ondoo enke fa Yehofa taki, da a wisiwasi den wisiwasi. Ma den sama di e taki den sani ya, á sabi Gadu tuutuu. Yehofa lobi umanpikin. Noiti ao meke den du wan sani di o poti den wan fasi. Te wan sisa e meke moiti fu du san Yehofa taki, a sani ya e yeepi a osufamii fu libi na a wan (Ps. 119:165). A sani ya e tyai wini gi a man, a uman anga den pikin.

10. San u sa leli fu a sani di Carol taki?

10 Wan sisa di e saka enseefi neen man ondoo winsi fa a man e meke fowtu, e soi taki ai lesipeki Yehofa, a sama di poti a man enke a ede fu a osufamii. Carol di e tan a Zuid-Ameekan taki ‘Mi sabi taki mi man o go e meke fowtu. Ma mi sabi tu taki a fasi fa mi o tyai miseefi te a meke wan fowtu, o soi efu mi lobi Yehofa tuutuu. Neen meke mi e meke moiti fu saka miseefi a mi man ondoo, bika mi wani Yehofa piisii.’

11. San e yeepi wan sisa den e kai Aneese fu gi en man paadon? San a sani di a taki e leli u?

11 Efu wan uman e fii enke a man fi en nai holi en a pakisei te ai du son sani, a sani ya o meke a moo taanga gi en fu saka enseefi neen man ondoo. Luku san wan sisa den e kai Aneese e du te ai fii so. A taki: ‘Mi e meke moiti fu mi ati á boon. Mi e holi a pakisei taki ala wi e meke fowtu. Mi e meke moiti fu gi mi man paadon anga mi hii ati tu leti enke Yehofa. Te mi gi en paadon, mi e fii moo bun’ (Ps. 86:5). Te wan uman nai holi en man na ati, ao moo makiliki gi en fu saka enseefi neen ondoo.

SAN U SA LELI FU WANTU SAMA DI KAI AINI BEIBEL?

12. Sowtu toli u sa fende aini Beibel?

12 Son sama e si enke te yu e saka iseefi da a soso i soso. Ma a sani ya a ná tuu, bika Beibel e taki fu omen sama di be abi deki-ati, ma toku den be e saka denseefi. Wi o luku san u sa leli fu Yesesi, Abigayeli, anga Maliya.

13. Saide Yesesi e saka enseefi a Yehofa ondoo?

13 Yesesi e saka enseefi a Yehofa ondoo, ma dati á wani taki a soso. A fasi fa a be e gi leli e soi kiin taki a koni tuutuu (Yoh. 7:45, 46). Yehofa be meke Yesesi wooko makandaa anga en di a be e meke hemel anga goontapu. A sani ya e soi taki a be e lesipeki Yesesi (Odo 8:30; Heb. 1:2-4). Di Yesesi weki baka, Yehofa gi en ‘ala makiti a hemel anga goontapu’ tu fu di ai fitoow en (Mat. 28:18). Winsi fa Yesesi koni toku ai saka enseefi a Yehofa ondoo. A di a lobi en Dda meke ai du a sani ya.​—Yoh. 14:31.

14. (a) San wan man sa leli fu a fasi fa Yehofa e si umansama? (b) San wan man sa leli fu Odo 31?

14 San den man sa leli fu Yehofa? A ná di Yehofa e si enke mannengee bun moo umansama, meke a taki wan uman mu saka enseefi neen man ondoo. Bika leti enke fa a teke mannengee fu go tii makandaa anga Yesesi a hemel, a so a teke umansama fu go tii makandaa anga Yesesi (Gal. 3:26-29). Yehofa e fitoow Yesesi, neen meke a gi en makiti. A letiso wan bun man e soi taki ai fitoow en uman te ai gi en a okasi fu du son sani. A omen sani a uman di kai a Odo 31 poi du. A uman ya sabi seeka en osu, boiti dati, a sabi du bisnis tu. (Leisi Odo 31:15, 16, 18.) A uman ya a ná saafu. Ai taigi en man fa ai denki. A man fi en e fitoow en. Ai aliki en tu. (Leisi Odo 31:11, 26, 27.) Te wan man e libi bun anga en uman, te ai lesipeki en, ai moo makiliki gi a uman fu saka enseefi neen ondoo.

San den uman di toow sa leli fu a fasi fa Yesesi e saka enseefi a Yehofa ondoo? (Luku paragraaf 15)

15. San den uman sa leli fu Yesesi?

15 San den uman sa leli fu Yesesi? Winsi fa Yesesi man du omen sani, toku a nai fii enke a soso te ai saka enseefi a Yehofa ondoo (1 Kor. 15:28; Filip. 2:5, 6). Leti enke Yesesi, wan bun uman nai fii enke a soso te ai saka enseefi neen man ondoo. A nai du a sani ya namo fu di ai lesipeki a man fi en, ma ai du en fu di a lobi Yehofa.

Abigayeli sende nyanyan go a fesi gi David anga den man fi en. Baka dati a waka miti David neen a boigi gi en. A begi en fu a á du wan sani di be o meke a kisi buulu paiman (Luku paragraaf 16)

16. Enke fa 1 Samuweli 25:3, 23-28 e soi, da san be miti Abigayeli? (Luku a fowtow a fesise fu A Wakititolen.)

16 Abigayeli be toow anga wan man den e kai Nabal. A man ya be e denki enseefi namo, a be abi heimembee, a á be sabi kiyoo tu. Efu Abigayeli be e luku a den manii fi en man, a be o fika David anga den man fi en fu kii en. Ma a á du a sani de. A meke moiti fu kibii Nabal anga den taa sama di be de aini a osufamii fi en. A teke deki-ati neen a go taki anga David anga den 400 man fi en di be e kon fu kii ala den mannengee aini a osufamii fi en. A ná Abigayeli be abi a fowtu, ma toku a begi David paadon. (Leisi 1 Samuweli 25:3, 23-28.) David be fusutan taki a Yehofa be sende a uman ya kon tapu en fu a á meke wan gaan fowtu.

17. San den man sa leli fu a toli fu David anga Abigayeli?

17 San den man sa leli fu Abigayeli? Abigayeli a be wan koni uman. A wan koni sani David du di a aliki en. A sani ya yeepi en fu a á kii sama sosokaali. A letiso wan koniman mu e taki anga en uman fosi a du son sani. Kande en uman sa yeepi en fu a á du wan sani di o tyai ogii gi a osufamii bakaten.

18. San den uman sa leli fu Abigayeli?

18 San den uman sa leli fu Abigayeli? Wan uman di lobi Yehofa, o du sani di o tyai wini gi en osufamii, winsi a man fi en nai dini Yehofa. Ao du a sani ya tu, winsi en man taki ai dini Yehofa ma a nai libi enke fa Yehofa wani. A ná o suku pikinpikin sani fu gwe fika en man, efuso fu booko a toow, ma ao meke moiti fu saka enseefi neen man ondoo. Ao lesipeki en tu. A sani ya sa meke a man fi en wani kon dini Yehofa bakaten (1 Peit. 3:1, 2). Ma winsi a man fi en á kon dini Yehofa, toku Yehofa e teke en fu bigi taki ai meke moiti fu saka enseefi neen man ondoo. Te ai du den sani ya, ai soi taki ai saka enseefi a Yehofa ondoo tu.

19. On ten wan sisa á mu du san en man taki?

19 Wan Kelesten sisa ná o holibaka gi en man efu a akisi en fu du wan sani di nai kai anga san Beibel e taki. Efu a man fu wan sisa di nai dini Yehofa akisi en fu a lei, fufuu, efuso fu du wan taa sani di Yehofa á lobi, a sisa ná o du san a taki. Bika a Yehofa na a moo pelensipali Sama di ala Kelesten mu aliki. Neen meke efu a man fi en akisi en fu a du wan sani di Yehofa á lobi, a mu soi en a wan lesipeki fasi saide a ná o poi du a sani di a akisi en.​—Toli 5:29.

Luku paragraaf 20 *

20. Fa u du sabi taki Yehofa anga Maliya a be mati?

20 Maliya anga Yehofa a be bun mati. Te u luku den sani di a taki aini Beibel, wi e si taki a be sabi a Wowtu fu Gadu bun. Di a be e taki anga Elisabet, a mma fu Yohanisi a Dopuman, a be taki fu moo enke 20 tekisi fu den Hebrewbuku fu Beibel (Luk. 1:46-55). Winsi fa Yowsefu be akisi sama fu Maliya kaba fu toow, toku a engel fu Yehofa á go taki anga Yowsefu fosi. Anga Maliya fosi a go taki. A engel taigi Maliya taki a be o meke a Manpikin fu Gadu (Luk. 1:26-33). Yehofa be sabi Maliya bun. A be sabi taki Maliya be o lobi a Manpikin fi en, a be o solugu en bun tu. Di Yesesi daai go a hemel baka, Maliya tan dini Yehofa anga en hii ati go doo.​—Toli 1:14.

21. San den man di toow sa leli fu Maliya?

21 San den man di toow sa leli fu Maliya? Wan bun man e piisii te en uman sabi Beibel bun. En ati nai boon neen uman fu a sani ya ede. A nai fii enke en uman wani teke en peesi fu di ai fusutan son leli fu Beibel bun moo en. Ai fusutan taki efi en uman sabi den leli fu Beibel bun, a sani de o tyai wini gi a osufamii. Winsi wan sisa go a sikoo moo en man, toku na a man mu teke fesi te den e holi a Osufamii Anbegi efuso taa sani.​—Efe. 6:4.

San den uman di toow sa leli te den luku a fasi fa Maliya be sabi a Wowtu fu Gadu? (Luku paragraaf 22) *

22. San den uman di toow sa leli fu Maliya?

22 San den uman di toow sa leli fu Maliya? Winsi fa na a man na a ede fu a osufamii, toku a uman seefi mu meke moiti fi en anga Yehofa toon bun mati (Gal. 6:5). A mu meke ten fu sutudeli anga enseefi, da a teke ten pakisei den sani di a leli. A sani ya o yeepi en fu moo lobi Yehofa. Ao moo makiliki gi en tu fu saka enseefi neen man ondoo.

23. Sowtu wini a osufamii anga a kemeente e fende te wan uman e saka enseefi neen man ondoo?

23 Wan uman di e saka enseefi neen man ondoo fu di a lobi Yehofa, o piisii aini a toowlibi moo enke wan uman di nai saka enseefi neen man ondoo. Den yonkuu baala anga sisa sa waka a den uman ya baka tu. Te wan uman e saka enseefi neen man ondoo, a neen osufamii wawan e fende wini fi en, ma ai tyai wini gi a kemeente tu (Tit. 2:3-5). Gaanse fu den sama di e dini Yehofa aini a ten ya a umansama (Ps. 68:11). Winsi wi a baala efuso sisa, a fasi fa wi e tyai useefi sa meke a kemeente piisii. A taa artikel o soi u fa u sa du a sani ya.

SINGI 131 Gadu tyai u kon miti

^ paragraaf 5 Yehofa taki wan uman mu saka enseefi neen man ondoo. San a sani ya wani taki? Kelesten man anga uman sa leli wan sani fu a fasi fa Yesesi be e saka enseefi a Yehofa ondoo. Den sa leli wan sani tu fu den uman di kai aini Beibel.

^ paragraaf 68 SAN WI E SI NA A FOWTOW: Di Maliya be e taki anga Elisabet, a mma fu Yohanisi a Dopuman, a omen tekisi a be kai di a be sabi a ede.

^ paragraaf 70 SAN WI E SI NA A FOWTOW: Wan Kelesten uman e meke ten fu sutudeli Beibel fu taanga en biibi.