Skip to content

Skip to table of contents

I be sabi a sani ya?

I be sabi a sani ya?

Mordekai a be wan tuutuu sama?

WAN fu den moo pelensipali sama di kai aini a Beibel buku Ester, a wan Dyu den e kai Mordekai. A man ya a be wan katiboman di be e wooko na a kownu-osu fu Persiya, di Kownu Ahasferos be e tii na a bigin fu a yali 500 Fosi Kelestesi. (Aini a ten ya sama sabi a kownu ya enke Serekses a fosiwan.) A Mordekai be kibii a kownu di sama be wani kii en. Fu di a kownu be e teke a sani di Mordekai du ya fu bigi, meke a be gi en gaandi na ala sama fesi. Bakaten di wan feyanti fu Mordekai den e kai Haman dede, a kownu poti en enke gaanman. A pisiten di a be de enke gaanman, den Persiyasama be wani kii ala den Dyu. Ma fu di Mordekai be abi a posisi ya, meke a be poi meke wan weiti fu tapu den fu du a sani ya.—Est. 1:1; 2:5, 21-23; 8:1, 2; 9:16.

Na a bigin fu a yali 1900, wantu ondoosukuman taki den sani di sikiifi aini a Beibel buku Ester na anainsitoli. Den taki Mordekai a ná be wan tuutuu sama. Ma aini 1941, wantu man di e ondoosuku fositen sani fende sani di e soi taki den sani di sikiifi aini a Beibel buku Ester pasa tuutuu. San den fende?

Ondoosukuman fende wan paata siton di meke anga tokotoko pe a nen fu wan man den e kai Marduka sikiifi neen tapu. (Aini Ingiisitongo den e kai a man ya Mordekai.) Kande a be e yeepi anga moni toli aini a foto Susan. A pisiten di den fende a sani ya, wan ondoosukuman den e kai Arthur Ungnad taki a disi na ‘a wan enkii leisi di den kai a nen Mordekai a wan taa peesi’.

Fanafu di Ungnad fende a paata pisi siton ya, a omen ondoosukuman bigin poti omen dunsu fu den sani ya aini taa tongo. Baka dati den fende wantu taa paata siton aini wan kambaa aini a foto Persepolis. A kambaa ya be de koosube fu a sikotu fu a foto. A ya den be gwenti kibii den gudu fu a foto. Den paata siton ya be sikiifi na a ten di Serekses a fosiwan be e tii. Den de aini Elamitongo. A omen nen di kai aini a Beibel buku Ester sikiifi a den sani ya tapu. a

A nen Mordekai (Marduka) sikiifi a wan paata siton fu Persiya

A omen taa paata siton den be fende a Persepolis, pe a nen Marduka be sikiifi a den tapu. A be sikiifi tu taki a man ya be e wooko enke sikiifiman na a kownu-osu a Susan, na a ten di Serekses a fosiwan be e tii. Wan fu den paata siton ya be sikiifi taki Marduka be e sikiifi sani poti aini taa tongo. A sani ya e kai anga den sani di Beibel e taki fu Mordekai. Mordekai be e wooko enke gaanman gi Kownu Ahasferos (Serkses a fosiwan.) A man ya be poi taki tu sowtu tongo. A be gwenti sidon na a doomofu fu a Kownu-osu aini Susan (Est. 2:19, 21; 3:3). A doomofu ya a be wan gaan osu pe den gaanman fu a Kownu be e wooko.

Den sani di sama fende a den paata siton fu Marduka, e kai anga den sani di Beibel e taki fu Mordekai. Den be e libi na aseefi ten. Den be e tan na aseefi peesi tu. Boiti dati, den be e wooko enke gaanman na aseefi peesi. Den sani ya e soi taki den sani di ondoosukuman fende, e kai anga den sani di a Beibel buku Ester e taki fu Mordekai.

a Aini 1992, wan koniman den e kai Edwin M Yamauchi sikiifi wan artikel pe a kai tin nen di be sikiifi a den paata siton. Den nen ya sikiifi aini a Beibel buku Ester tu.