Skip to content

Skip to table of contents

San wi e leli fu den fisyun fu Sakaliya?

San wi e leli fu den fisyun fu Sakaliya?

„U kon a mi baka, da miseefi o kon a wi.”​—SAKALIYA 1:3.

SINGI: 89, 86

1-3. (a) Fa sani be de anga a foluku fu Gadu a ten di Sakaliya toon polofeiti? (b) Saide Yehofa taigi a foluku taki den mu kon dini en baka?

WAN bukulolo e fee, wan uman de aini wan manki, boiti dati tu uman di abi mapaapi enke foo e fee a tapu. Disi a wantu sani di Sakaliya si aini wantu fisyun (Sakaliya 5:1, 7-9). Saide Yehofa meke a polofeiti si den sani ya? Fa sani be de a Islayeli a ten de? Fa u sa fende wini fu den fisyun ya?

2 Aini a yali 537 fosi Kelestesi, a foluku fu Yehofa be e piisii. Den be de a katibo 70 yali a Babilon, ma now den fii! Den be e piisii fu go a Yelusalem fu meke a tempel anga fu dini Yehofa baka. Wan yali baka dati den Islayelisama kaba meke a fondamenti fu a tempel. A foluku be e piisii. Den be e bali taanga te „sama be e yee fa den be e bali” (Esra 3:10-13). Ma moo anga moo tesi be e miti den. Den be lasi-ati te neen den á be e meke a tempel moo. Den fika a wooko neen den go meke den eigi osu. Den be e paandi den goon tu. Baka tinasigisi yali seefi, den á be kaba meke a tempel fu Yehofa. Gadu be abi fu membee a foluku fi en fu den bigin dini en baka. A be abi fu membee den fu den á poti pakisei a denseefi. Yehofa be wani den abi deki-ati, da den dini en anga den hii ati.

Yehofa e piisii te wi e dini en anga u hii ati

3 Aini a yali 520, neen Yehofa sende polofeiti Sakaliya fu membee a foluku saide a puu den a katibo a Babilon. A nen Sakaliya wani taki „Yehofa á feegete”. Winsi fa den Islayelisama be feegete san Yehofa be du gi den, tokuso Gadu á be feegete den. (Leisi Sakaliya 1:3, 4.) Yehofa be paamisi taki a o seeka a tuu biibi baka. Ma a be taigi den tu taki efu den be wani a piisii anga den, den be mu dini en anga den hii ati. Meke u taki fu du fu sigisi anga du fu seibin fisyun fu Sakaliya. Wi o si fa Yehofa gi den Islayelisama taanga-sikin anga san u sa leli fu a sani ya.

GADU O SITAAFU DEN SAMA DI E FUFUU

4. San Sakaliya si a du fu sigisi fisyun? Saide sani be sikiifi na ala den tu se fu a bukulolo? (Luku a fowtow na a bigin 1.)

4 Sakaliya kapitel 5 e bigin anga wan fisyun. (Leisi Sakaliya 5:1, 2.) Sakaliya si wan bukulolo e fee a tapu. A bukulolo be langa beina 9 meter. A be baala 4 meter anga afu. A bukulolo be de opo-opo. Sani be sikiifi neen (Sakaliya 5:3). Wan pelensipali bosikopu be sikiifi na a bukulolo ya. A be e soi san be o miti wantu sama di á be e tyai denseefi bun. Aini a ten fu Sakaliya a wanse fu wan bukulolo namo den be e sikiifi. Ma a bosikopu di be sikiifi na a bukulolo ya be pelensipali te neen den sikiifi en na ala den tu se.

Kelesten mu luku bun fu den á fufuu (Luku paragraaf 5-7)

5, 6. Fa Yehofa e si fufuu?

5 Leisi Sakaliya 5:3, 4. Ala sama abi fu gi Gadu faantiwowtu fu den sani di den e du, moomoo a foluku fu Yehofa, bika den e tyai en nen. Den lobi Yehofa. Den sabi taki fufuu e poli a nen fu Yehofa (Odo 30:8, 9). Son sama e si enke son leisi a á fowtu fu fufuu. Winsi wan sama e si enke son leisi a bun fu fufuu, tokuso wan sama di e fufuu e soi taki a abi takuudu. A nai booko en ede anga Yehofa, a nen fi en anga den weiti fi en.

6 I si san sikiifi a Sakaliya 5:3, 4? Ape e soi taki Yehofa fuuku a hii ’osu fu a fufuuman’. A taki a fuuku mu ’tan aini en osu’ te enke a poli a osu. A sani ya e soi taki Yehofa e si den sani di den sama di e dini en e du. Ai leisi sitaafu gi den sama di nai tyai denseefi bun tu. Sama sa koli sikowtu, den basi, owluman efuso mma anga dda taki den á fufuu. Ma den á poi koli Yehofa. Yehofa o meke sama sabi san den du (Hebrewsama 4:13). Wi e piisii fu de makandaa anga sama di e meke moiti fu „du ala sani anga wan kiin ati”!​—Hebrewsama 13:18.

7. San u mu du fu Gadu á fuuku u enke fa a sikiifi aini a bukulolo di Sakaliya be si?

7 Yehofa ati e boon te sama e fufuu. A wan gaandi wi abi taki u sabi den weiti fu Yehofa di e yeepi u fu sabi san bun anga san á bun. Ai bigi gi u tu taki u sabi fa u mu libi fu sama sa gafa a nen fu Yehofa. Efu wi e meke moiti fu libi na a fasi ya, Yehofa ná o sitaafu u enke fa a o sitaafu den sama di nai aliki en.

YU Á MU E KENGI MOFU

8-10. (a) San a wan sweli? (b) Fa Sedekiya be booko a sweli di a be meke?

8 A bukulolo di Sakaliya be si, wasikoi den sama di e lei te den e sweli aini Gadu nen (Sakaliya 5:4). Wan sama e sweli fu soi taki a sani di a taki a ná lei. Son leisi sama e sweli taki den o du wan sani. Son sama e sweli tu taki den ná o du wan sani.

9 Te wan sama sweli aini Yehofa nen, a wan gaan sani. Sedekiya na a lasiti kownu di tii Yelusalem. A sani di miti en e soi taki Yehofa nai si a sweli di wi e sweli aini en nen enke wan lawlaw sani. Sedekiya be sweli aini a nen fu Yehofa taki a be o saka enseefi na a kownu fu Babilon ondoo. Ma Sedekiya á du san a taki. Neen meke Yehofa taki: „Leti enke fa u sa biibi taki mi de a libi, a so u sa biibi taki [Sedekiya] a man di a kownu fu Babilon poti enke kownu, ma di á holi a kuudei fu mi, di á du san a sweli, o dede. A o dede na a peesi pe a kownu e tan. Leti aini Babilon a o dede.”​—Eseikiyeli 17:16.

10 Kownu Sedekiya be sweli aini a nen fu Gadu, neen meke Yehofa be wani a du san a paamisi (2 Koloniki 36:13). Ma Sedekiya booko a mofu di a be meke. A akisi Egepte fu yeepi en fu a komoto a Babilon ondoo. Ma Egepte á be poi yeepi en.​—Eseikiyeli 17:11-15, 17, 18.

11, 12. (a) San na a moo gaan paamisi di u meke? (b) Fa u mu soi anga den sani di wi e du ala dei taki a Yehofa wi e libi gi?

11 A toli fu Sedekiya e soi taki Yehofa e yee te wi e paamisi wan sama wan sani. Neen meke efu u wani Yehofa piisii, u mu du san u paamisi (Psalm 76:11). A moo gaan sweli di u meke, a di u paamisi Yehofa taki wi o dini en. Di u de fu dopu, u paamisi Yehofa taki wi o dini en winsi san e pasa.

12 San o yeepi u fu du san u paamisi Yehofa? Ala dei tesi e miti u. Son leisi a gaanwan, son leisi a pikinwan. Den sani di wi e du te tesi miti u, e soi efu wi anga Yehofa a mati tuutuu (Psalm 61:8). San yu o du efu wan sama a wooko efuso sikoo e poolo gi i? Yu o du sani di e soi taki i wan aliki Yehofa? (Odo 23:26). Meke u taki i ná abi famii a waaleiti. Yu e begi Yehofa fu a yeepi i fu tyai iseefi enke Kelesten? Yu e gi Yehofa daa ala dei fu di ai yeepi i, winsi san e miti i? Yu e gi en daa fu di ai soi yu taki a lobi i? Yu e leisi Beibel ala dei? Te i luku en bun, a den sani ya u paamisi Yehofa taki wi o du di u be de fu dopu. Te wi e aliki en anga te wi e du san u poi gi en, wi e soi en taki u lobi en. Wi e soi en na a fasi ya tu taki neen wi e libi gi. Na a fasi fa wi e libi e soi efu wi e dini Yehofa. Yehofa paamisi u taki a o meke sani waka bun gi u aini a ten di e kon efu u dini en anga u hii ati.​—Deitolonomi 10:12, 13.

Yehofa soi wi anga a fasi fa a libi anga den Islayelisama taki ala yuu u mu e du san u paamisi

13. San du fu sigisi fisyun fu Sakaliya e leli u?

13 Du fu sigisi fisyun fu Sakaliya e leli u taki efu u lobi Yehofa u ná o fufuu. Wi o du san u paamisi tu. U si tu taki winsi fa den Islayelisama meke omen fowtu, tokuso Yehofa á fika den. A du san a be paamisi den. A be sabi taki a libi á be makiliki gi den Islayelisama, bika a omen feyanti be lontu den. Yehofa soi wi anga a fasi fa a libi anga den Islayelisama taki ala yuu u mu e du san u paamisi. U sa biibi taki a o yeepi u fu du a sani ya. Wan fasi fa ai yeepi u, a den sani di a taki a o du gi u aini a ten di e kon. Dyonson moo, a o puu ala den ogii di e pasa na a goontapu. A taa fisyun fu Sakaliya e taki fu a sani ya.

YEHOFA O PUU OGII A GOONTAPU

14, 15. (a) San Sakaliya si aini du fu seibin fisyun? (Luku a fowtow na a bigin 2.) (b) Sama na a uman di be de aini a manki? Saide a engel tapu a manki?

14 Baka di Sakaliya si a bukulolo, wan engel taigi en taki: „Opo ede luku.” Neen Sakaliya si wan manki. (Leisi Sakaliya 5:5-8.) A tapun fu a manki be lontu. A be meke anga loto. Di a manki opo, neen a si „wan uman be sidon aini”. A engel taigi Sakaliya taki a uman di de aini a manki nen a „ogii”. Pakisei fa Sakaliya buuya di a si a uman e meke moiti fu komoto aini a manki. Ma a engel kisi a uman gawgaw neen a towe en go aini a manki baka, neen a tapu en anga a ibi tapun. San a sani ya wani taki?

15 A fisyun ya e soi taki Yehofa ná o fika den sama di e dini en fu den du ogii. Te a si taki ogii e pasa aini a kemeente a o seeka en gawgaw (1 Korentesama 5:13). Neen meke a engel á daaidaai. A tapu a manki anga a ibi tapun di a uman di den e kai ogii be e suku fu komoto aini.

Yehofa paamisi taki a tuu biibi ná o tyobo (Luku paragraaf 16-18)

16. (a) San pasa anga a manki? (Luku a fowtow na a bigin 3.) (b) Pe den uman di be abi mapaapi tyai a manki go?

16 Baka dati, Sakaliya si tu uman di be abi mapaapi enke foo. Den mapaapi be taanga. (Leisi Sakaliya 5:9-11.) Den uman ya á be de enke a uman di be de aini a manki. Fu di den mapaapi be taanga meke den teke a manki di a uman di den e kai „ogii” be de aini, neen den fee gwe anga en. Pe den tyai en go? Den tyai a manki go na „a kondee di den e kai Sineyar” efuso Babilon. Saide den tyai a manki go a Babilon?

17, 18. (a) Saide den tyai a uman di den e kai „ogii” go a Babilon? (b) San i de kabakaba fu du?

17 Den Islayelisama fu a ten fu Sakaliya be o fusutan saide den tyai a uman di den e kai „ogii” go a Babilon. Den be sabi taki a omen ogii be e pasa a Babilon. Den sama fu a kondee be e libi wan hululibi. Den be e dini falisi gadu tu. Sakaliya anga den taa Dyu di be e tan a Babilon be mu e meke moiti ala dei fu den á libi enke den sama di á be e dini Yehofa. A fisyun ya be e soi taki Yehofa o solugu taki a tuu biibi á tyobo.

18 A fisyun be e membee den Dyu taki denseefi mu meke moiti fu a tuu biibi á tyobo. Yehofa ná o fika a foluku fi en fu du sani di á fiti. Aini a ten ya, Yehofa tyai u kon aini a kiin olikanisâsi fi en. A lobi u. Ai kibii wi tu. Ala u mu meke moiti fu a olikanisâsi tan kiin. Ogii á mu e pasa aini a olikanisâsi fu Gadu.

DEN SAMA DI E LIBI WAN KIIN LIBI E GI YEHOFA GAANDI

19. San wi e leli fu a fisyun fu Sakaliya aini a ten ya?

19 Du fu sigisi anga du fu seibin fisyun fu Sakaliya a fu wasikoi den sama di e du ogii. A ná fu teego Yehofa o fika ogii fu e pasa. Wi di e dini Yehofa, mu buuse ogii. Den fisyun ya e leli u tu taki efu wi e meke moiti fu dini Yehofa, a ná o fuuku u, ma a o kibii wi. A á makiliki fu tyai useefi bun aini a ogii goontapu ya, ma u poi fu di Yehofa e yeepi u. Ma saide u sa biibi taki nawan sani ná o poi poli a tuu biibi? Fa u du sabi taki Yehofa o kibii en olikanisâsi na a gaan banowtu? Wi o luku den akisi ya aini a taa artikel.