Skip to content

Skip to table of contents

ONDOOFENITOLI

Yehofa belesi mi di mi wooko gi en

Yehofa belesi mi di mi wooko gi en

Wan leisi aini a yali 1939, wi o opo gaan neti neen u lei moo enke wan yuu langa go a wan pikin foto a Missouri, den e kai Joplin. A foto ya de na a Ameekankondee. Di u doo, u go a den sama doomofu, neen u toosi talakitaati go aini den osu. Wi á be wani sama si u. Di u kaba u go a wagi, neen u lei go miti den taa baala anga sisa. A ten de peesi á be kiin ete. Ma saide a gaan neti u go peleiki a dei de? Saide u komoto ape fosi peesi kiin? Mi o gi yu a toli dyonson.

MI MEKE aini 1934. Mi mma Edna anga nda Fred Molohan a be Beibel Ondoosukuman (Yehofa Kotoigi) 20 yali kaba. Ai bigi gi mi taki den leli mi fu lobi Yehofa. U be e tan a wan pikin foto den e kai Parsons di be de a Kansas. Gaanse fu den baala anga sisa fu a kemeente a be salufu Kelesten. Na ala yuu a osufamii fu u be e go a komakandaa anga peleikiwooko. Sataa bakadina u be lobi peleiki a sitaati. Son leisi u be e weli, ma nda be lobi bai ice cream gi u te u be kaba.

A kemeente fu u be nyoni, ma a pisi pe u be mu peleiki be bigi. U be mu peleiki a omen pikin foto anga wantu peesi pe den be e paandi goon efuso kweki meti. Son sama á be e gi u moni te u be gi den wan buku, ma den be e gi u guluntu di denseefi be paandi. Taawan be e gi wi igi (aini den foo koi den be e teke den igi ya gi u) efuso libilibi foo. Te u be teke buku a zaal nda be e poti moni wanten, neen meke te sama be gi u guluntu efuso taa sani fu den buku di u gi den, u be e nyan den.

U PELEIKI A OMEN FASI

Mma anga nda be fende wan gaanmanfon fu daai gi sama aini a peleikiwooko. Mi á be bigi sai fu wooko anga en, ma mi be e yeepi mma anga nda fu pee den lezing fu Baala Rutherford gi den Beibelsutudi fu wi anga den sama di be wani sabi moo.

Mi anga mma anga nda taampu na a wagi fu u se

Nda be poti wan gaan bokusu neen wagi. A wagi a be wan Ford di be meke aini 1936. A bokusu be e piki taanga. A be switi fu wooko anga a wagi ya aini a peleikiwooko. U be e daai poku fu kai den sama, te den be kon da u be e daai wan Beibel lezing gi den. Baka dati u be e paati buku gi den sama di be wani sabi moo.

Wan sonde nda lei go a wan peesi pe sama be e go koi. A peesi ya be de a Cherryvale, wan foto a Kansas. Den sikowtu taigi nda taki efu a wani daai poku efuso taa sani, a mu lei komoto ape. Neen nda lei go a wan sitaati koosube fu a peesi, neen a poti a wagi a pe a sabi taki den sama o yee den lezing di a be o daai. A be e switi gi mi fu de makandaa anga nda anga mi gaan baala, Jerry den ten de.

Son wan fu den peesi pe u be e peleiki sama á be lobi a bun nyunsu, neen meke u be e peleiki wan taa fasi a den peesi ya. Leti enke fa mi be taki na a bigin, u be e opo gaan neti, da u be e toosi talakitaati anga bolosilo go aini den sama osu. Te u be kaba ala u be e go miti a doose fu a foto fu si efu sikowtu be kisi wan baala efuso sisa.

Wan taa sani di mi be lobi a te den baala anga sisa be e waka a sitaati anga gaan pampila. U be e kai a waka ya a bosikopu waka. Mi sabi ete di wantu baala anga sisa be waka lontu a pisi pe mi be e tan. Den be e waka anga wan gaan pampila di be sikiifi taki ’Keliki a wan bisnis di e bidiigi sama’. Den bigin a wi osu neen den waka wan anga afu kilomeiti lontu a foto, neen den daai kon a wi osu baka. Koloku nawan sama á tapu den. Den sama be e foondoo di den si a sani ya.

DEN GAAN KOMAKANDAA DI BE E HOLI A TEN DI MI BE NYONI

A te a Texas a osufamii fu u be e go a den gaan komakandaa. Nda be e wooko a wan loko bodeleifi, neen meke den á be e teke moni a wi te u be e go a konkelesi efuso te u be e go luku u famii. Mi mma gaan baala Fred Wismar, anga en uman, Eulalie be e tan a Temple wan peesi a Texas. Mi omu Fred dopu baka 1900. A ten de a be yonkuu. Baka di a dopu a peleiki gi mi mma anga den taa famii fi en. Den baala anga sisa fu Texas be sabi omu Fred bun, bika a be e luku den kemeente di be de a Texas. Nownow wi e kai den baala di e du a wooko ya kelen owluman. A be abi bun manii. A be lobi lafu. A be e wooko fayafaya tu. Mi be e si en enke wan sama di mi sa waka neen baka.

Aini 1941 u go a St. Louis wan peesi a Missouri a wan gaan konkelesi. Den be meke ala den yonkuuwan sidon a fesi fu aliki a lezing fu Baala Rutherford. Den be e kai a lezing ya ’Den pikin fu a Kownu’. Baala Rutherford gi ala den 15.000 yonkuuwan di be de ape wan sani. En anga den sama di be e yeepi en gi wi a buku di den be e kai, ’Pikinnengee’.

Aini april 1943 u go a wan konkelesi a Coffeyville wan peesi a Kansas. Den be e kai a konkelesi ya ’U mu opo du wan sani’. Di u go ape neen u yee taki wan sikoo be o holi aini ala den kemeente, a Teyokalasiya Diniwooko-sikoo. Den gi u wan buku di abi 52 penti di u be o leli na a sikoo. Aini aseefi yali de mi holi mi fosi lezing na a sikoo ya. Mi be lobi a konkelesi ya, bika na a konkelesi ya mi anga wantu taawan dopu. Mi dopu aini wan peti di be de koosube fu wan peesi pe den e kweki meti.

MI BE WANI GO WOOKO A BETEL

Di mi kaba hei sikoo aini 1951, mi be mu luku san mi o du anga mi libi. A ten de mi baala Jerry be e wooko a Betel. Mi be wani go a Betel tu, neen meke mi sende wan biifi go a Betel. A á langa fosi den baala piki mi taki mi be fende a gaandi fu go wooko a Betel. Mi bigin wooko a Betel a 10 maart 1952. A sani ya yeepi mi fu du moo gi Yehofa.

Mi be wani wooko a pe den be e doloki den buku fu u, ma mi á be fende a gaandi de. Biginbigin mi be mu paati nyanyan, bakaten neen mi go wooko aini a kukuu. Mi be lobi a wooko ya, mi leli omen sani tu. Mi anga wantu taawan be e wooko kengi. Son yuu aini a dei mi á be e wooko. Mi be lobi sutudeli a pe den be e poti den buku di a Betel famii be e koboloiki. A sani ya yeepi mi fu mi biibi kon moo taanga. Mi anga Yehofa toon moo bun mati tu. Mi be wani dini Yehofa a Betel solanga mi be abi a okasi. Jerry komoto a Betel aini 1949 neen a toow anga Patricia, ma den be e tan koosube fu Brooklyn. Den be e gi mi taanga-sikin fu go doo anga a wooko di mi e du a Betel.

A á langa baka di mi go a Betel neen den baala bigin suku baala di be sa go a wantu kemeente fu holi lezing. Den baala fu Brooklyn be mu lei wan sani fu 320 kilomeiti fu doo son wan fu den kemeente. Den baala ya be e holi wan lezing, baka dati den be e go peleiki anga a kemeente. Miseefi be fende a gaandi ya. Mi be e senuwe te, ma tokuso mi go a den kemeente go holi lezing. A pisiten de den publiki taki be e holi wan yuu langa. Anga loko mi be e go a den kemeente. Mi e membee ete san be miti mi wan sonde bakadina aini 1954. A ten de a peesi be koo. Mi be de aini wan loko e go a New York. Mi be mu doo den ten fu 7 yuu sapaten. Di mi de a pasi e gwe neen wan gaan winta wai anga ala eisi. A sani ya meke a masini fu a loko tapu. A so mi á be poi doo New York a dei de. A te 5 yuu musude fosi mi doo. Mi teke wan taa loko go a Betel. Di mi doo a so mi go wooko aini a kukuu. Mi be lati pikinso. Mi be weli tu, bika a hii neti mi á be siibi. Ma toku mi á be e booko mi ede tumisi anga san be miti mi, bika a be bigi gi mi te taki mi miti den somen baala anga sisa na a kemeente di mi be go.

Wi e seeka fu leisi wan sani a WBBR, a laadiyow sitasiyon fu u

A fosi yali di mi be de a Betel mi be e yeepi na a laadiyow sitasiyon fu u di den be e kai WBBR pe den be e taki Beibel toli ala wiki. A sitasiyon ya be de a Columbia Heights nombuu 124. Baala Alexander H. Macmillan, di be e wooko omen yali a Betel be e de anga u son leisi. U be e kai en Baala Mac. Mi anga den taa yonkuu baala di be e wooko a Betel leli omen sani fu a baala ya, bika a tan dini Yehofa winsi san be e miti en.

Anga den pampila ya u be e meke sama sabi a sitasiyon fu u

Mi be fende wan taa wooko aini 1958. Mi be e yeepi den sama di be go na a Gileyad sikoo fu fende pampila fu go na a kondee pe den baala be sende den go enke zendeling. Mi be e seeka sani gi den tu fu go aini a kondee. A be dii fu fee a opalani a ten de, neen meke den sama di be mu go na Afiikan anga Asiya be e waka a sipi. Baka wantu yali opalani á be dii so moo, neen meke gaanse fu den zendeling bigin waka a opalani.

Mi e seeka den pampila di wi o gi den sama di kaba anga a Gileyad sikoo

TE U BE E GO A KONKELESI

Aini 1960, mi be yuu opalani gi den baala anga sisa fu Ameekankondee fu go a den gaan konkelesi a Europa di be o holi aini 1961. Mi be go a wan fu den konkelesi ya a Hamburg, wan peesi a Doisilikondee. Baka a konkelesi mi anga dii taa baala di be e wooko a Betel yuu wan wagi, neen u lei komoto a Doisilikondee go a Italiyakondee neen u go luku a beikantoo di de a Rome. Baka dati u go a Faansikondee. U pasa den Pyrenees Mongo doo te a Sipanyookondee, pe lanti be tapu a wooko fu u. U be gi den baala anga sisa fu Barcelona wantu buku di u be lolo enke a kado u be tyai gi den. U be piisii te di u miti den! Baka dati u lei go a Amsterdam, neen u teke opalani go a New York.

Aini 1962, mi be mu seeka sani gi 583 baala anga sisa di be o go a wan gaan konkelesi di den baala be seeka aini wantu kondee aini 1963. Den be e kai a konkelesi ya ’A teego bun nyunsu’ konkelesi. Den baala anga sisa ya be o go a den konkelesi ya a Europa, Asiya, anga wan pisi fu a Gaan Se. Baka dati den be o go a Honolulu, Hawai, Pasadena, anga Kalifornia. Den be o go koi a Libanon anga Yordania. Den kondee ya kai aini Beibel. A kantoo pe mi be e wooko be seeka sani gi den baala anga sisa ya. U be mu seeka tu pe den be o tan anga den taa pampila di be de fanowdu fu go a den kondee ya.

MI FENDE WAN SAMA FU GO ANGA MI

A yali 1963 a be wan pelensipali yali gi mi tu. Aini a yali ya mi toow anga Lila Rogers a 29 yuni. A sisa ya a fu a foto Missouri. A be kon a Betel aini 1960. Baka wan wiki di u toow, neen mi anga Lila go a Giikikondee, Egepte anga Libanon. Baka dati u teke opalani go a Yordania. Ma a wooko fu u be tapu aini a kondee ya. Lanti á be wani gi Yehofa Kotoigi pasi fu go aini a kondee. Neen meke wi á be sabi san be o miti u te u be doo. U piisii te di u si wan kulu baala anga sisa kon bali wadaa gi u. Den sikiifi a wan gaan duku taki ’Wadaa oo, Yehofa Kotoigi!’ Ai bigi gi mi taki mi be abi a gaandi fu go a den kondee pe den be sikiifi Beibel. U si den peesi pe Abalaham, Isaki, anga Yakopu be e tan. U si pe Yesesi anga den apostel be e peleiki. U si pe a Kelesten biibi bigin te enke a paati „a den moo faawe peesi fu goontapu”.​—Toli 13:47.

A 55 yali kaba mi uman Lila e holibaka gi mi aini den wooko di a olikanisâsi e gi mi. U go a Sipaniyookondee anga Potogisikondee omen leisi. A pisiten de den be tapu a wooko fu wi aini den kondee ya. Te u be go, u be e gi den baala anga sisa taanga-sikin. U be e tyai buku gi den tu anga taa sani di den be abi fanowdu. U be go luku wantu baala anga sisa di be de a sitaafu-osu a Cádiz, wan peesi a Sipaniyookondee. Mi poolo te di mi fende a okasi fu holi wan lezing gi den fu gi den taanga-sikin.

Wi anga Patricia anga Jerry Molohan de a pasi e go na a konkelesi fu 1969 di den be e kai ’Freide a goontapu’

Fanafu 1963, mi be e yeepi seeka sani fu holi gaan konkelesi na Afiikan, Australiya, Mindii-Ameekan, Zuid-Ameekan, Europa, Asiya, Hawai, Nieuw-Zeeland, anga Porto Riko. Mi anga Lila nai feegete somen fu den moin konkelesi di u be go. Wan fu den konkelesi, a di be holi a Warsaw, wan peesi a Polen aini 1989. A omen baala anga sisa fu Rosiyakondee be kon na a gaan konkelesi ya. A disi a be a fosi leisi di den be go a wan konkelesi! U miti baala anga sisa di den sama fu Soviyet Unie be sooto omen yali fu den biibi ede.

Wan taa gaandi di mi be lobi, a te mi be e go luku den Betel famii fu omen kondee anga den zendeling. Mi be e piisii te mi be e gi den taanga-sikin. A lasiti Beikantoo di u go luku, a du fu Zuid-Koreya. Di u go u miti 50 baala di be de a sitaafu-osu a wan peesi den e kai Suwon. Den baala anga sisa ya á be e kuutu. Den be e angii fu a ten di den be o man dini Yehofa sondee sama fooseli den. U fende taanga-sikin di wi anga den miti!​—Romesama 1:11, 12.

WI E PIISII FU DI A WOOKO E GO A FESI

Mi si fa Yehofa holibaka gi a foluku fi en aini den yali di pasa. Di mi dopu aini 1943, a wan sani fu 100.000 peleikiman be de. Nownow a moo enke aitin miliyun sama e dini Yehofa aini 240 kondee. A wooko di den sama di komoto na a Gileyad sikoo e du, a wan fu den sani di e meke a wooko go a fesi. Ai bigi gi mi taki u be man yeepi den zendeling fu doo a pe den baala be sende den go.

Mi e piisii taki di mi be yonkuu, mi koboloiki mi libi fu dini Yehofa. Mi piisii tu taki mi be poti mi nen fu go wooko a Betel. Ná pikin belesi Yehofa belesi mi den yali di pasa. Boiti den sani di u du a Betel, mi anga Lila du a peleikiwooko 50 yali aini wantu kemeente a Brooklyn. A sani ya meke u fende omen mati.

Lila e holibaka gi mi te anga now anga a Betel wooko. Mi pasa 84 yali nownow. Mi e piisii taki mi poi yeepi a beikantoo ete. Mi e yeepi na a kantoo di e piki den biifi di sama sende kon na a beikantoo.

Mi anga Lila aini a ten ya

Mi e piisii taki mi de aini a olikanisâsi fu Yehofa. Mi e si fa den sani di sikiifi a Maleyaki 3:18 e pasa aini a ten ya. A sikiifi ape taki: „Wi o si kiin sama e libi a wan letifasi baka, anga sama e du ogii. Wi o si kiin tu sama e dini Gadu anga sama nai dini en.” Dei fu dei wi e si taki a goontapu fu Saatan e moo ogii. Sama ná abi howpu. Den nai piisii tu. Ma winsi a libi taanga, den sama di e dini Yehofa de koloku. Den sabi taki sani o go bun aini a ten di e kon. A wan gaandi wi abi fu paati a bun nyunsu ya anga taawan! (Mateyesi 24:14). A Kownukondee fu Gadu o meke goontapu toon wan paladeisi. Ná pikin angii wi e angii fu a ten de! Nawan sama o siki moo. Ala sama o de koloku, den o libi fu teego.