Skip to content

Skip to table of contents

SUTUDI-ARTIKEL 36

I mu e teke den sani di den yonkuuwan e du fu bigi

I mu e teke den sani di den yonkuuwan e du fu bigi

‘A moin fu den yonkuuwan na a kaakiti fu den.’​—ODO 20:29.

SINGI 88 Soi mi a pasi

SAN WI O LELI *

1. Sowtu maiki u sa poti gi useefi te u kon gaandi?

TE WI e kon gaandi, kande wi e feele taki Yehofa ná o poi koboloiki wi aini en olikanisâsi moo. A tuu taki i ná o poi du son sani di i be e du moo, toku i sa koboloiki a koni anga a ondoofeni di yu abi fu yeepi den moo yonkuuwan fu du den wooko moo bun. Wan baala di du a owluman wooko wan hii pisiten kaba taki: ‘Di mi bigin fii taki mi á be poi du ala san mi be e du moo, a be bigi gi mi taki yonkuuwan be de di be sa du den wooko di mi be e du.’

2. San wi o luku aini a artikel ya?

2 Aini a artikel di pasa, u be luku sowtu wini yonkuuwan e fende te den e meke mati anga den moo gaandiwan aini a kemeente. Aini a artikel ya, wi o si fa a kemeente e fende wini te den gaandiwan abi sakafasi, te den nai fii denseefi, anga te den lobi yeepi taawan a sani. Te gaandiwan anga yonkuuwan e wooko makandaa, na a hii kemeente e fende wini fu a sani ya.

I MU ABI SAKAFASI

3. Enke fa Filipisama 2:3, 4 e soi, da fa wan sama di abi sakafasi o go e tyai enseefi? Sowtu wini a o fende te ai du a sani ya?

3 Den gaandiwan mu abi sakafasi fu man yeepi den yonkuuwan. Wan sama di abi sakafasi nai si enke a bun moo taawan. (Leisi Filipisama 2:3, 4.) Efu den gaandiwan aini a kemeente abi sakafasi, den o holi a pakisei taki a ná wan fasi namo de fu du wan sani. Efu wan sama e du wan sani taa fasi, den mu holibaka gi a sama, solanga Beibel nai kuutu a fasi fa ai du sani. Neen meke den ná o go e fooseli taawan fu du sani namonamo enke fa den gwenti (Peleik. 7:10). Yonkuuwan sa leli omen sani fu den gaandiwan so na tuu, ma den gaandiwan di abi sakafasi e holi a pakisei taki sani de taa fasi aini a ten ya enke a ten di den be yonkuu. Neen meke den e leli nyun fasi fu du sani te a de fanowdu.​—1 Kor. 7:31.

Wantu gaandi baala anga sisa e paati den ondoofenitoli anga taawan (Luku paragraaf 4-5) *

4. Fa kelen owluman aini a ten ya e waka a den Leifisama baka?

4 Te gaandiwan abi sakafasi, den e fusutan taki den ná o poi du so fuu moo enke fosi. Luku a toli fu den kelen owluman aini a ten ya. Te den tapu 70 yali, da den baala e akisi den fu du wan taa wooko aini a olikanisâsi. A sani ya a ná wan makiliki sani, bika den lobi a kelen wooko. Den e si en enke wan gaandi fu dini den baala anga sisa fu den. Ma toku den e fusutan taki moo yonkuuwan de fanowdu fu du ala den sani di den mu du. Neen meke den e fika a wooko gi den moo yonkuuwan te den doo a yali ya. A fasi fa den kelen owluman e du sani aini a ten ya, e soi taki den e waka a den Leifisama baka. Te den Leifisama be tapu 50 yali, den á be e wooko gi Yehofa na a tabernakel moo. Ma toku den be e piisii ete, bika a ná den gaandi di den be abi be e meke den e piisii. Den be e piisii fu di den be e wooko gi Yehofa. Winsi fa den á be poi wooko na a tabernakel moo, toku den be e du ala san den poi fu yeepi ete. Den be e leli den yonkuuwan tu fu du den wooko moo bun (Num. 8:25, 26). Aini a ten ya, winsi fa kelen owluman di pasa 70 yali kaba á poi du a kelen wooko moo, toku den e yeepi anga san den poi du ete.

5. San a toli fu Baala Dan anga Katie e leli u?

5 Luku a toli fu Baala Dan di du a kelen wooko wan sani fu 23 yali langa. Di a tapu 70 yali, den baala akisi en anga en uman Katie fu du a spesuutu pioniliwooko. Fa den be e fii di den baala gi den wan nyun wooko? Baala Dan taki nownow ná pikin wooko ai abi fu du. A lobi den baala anga sisa aini a kemeente pe a de. A lobi den nyun faantiwowtu di a fende tu. Ai meke moiti fu yeepi baala fu toon dinali. Ai leli taawan fa fu peleiki a peesi pe den á be gwenti peleiki. Ai leli den tu fa fu peleiki gi sama a sitaafu-osu. Efi yu a wan gaandiwan aini a kemeente, meke moiti fu yeepi den baala anga sisa a pe i poi. Fa i sa du a sani ya? Te den gi i wan nyun wooko aini a olikanisâsi, du en anga i hii ati. Ná booko yu ede anga san yu á poi du moo, ma meke moiti fu du taa sani di i poi du.

I MU SABI SAN I POI DU, ANGA SAN YU Á POI DU

6. Gi wan ageisitoli di e soi saide a bun fu abi sakafasi.

6 Wan sama di abi sakafasi, ná o feti fu du sani di a si taki a ná o poi du. Sowan sama e piisii anga san a poi du. I sa maiki wan sama di abi sakafasi anga te yu e lei wan wagi subi wan mongo. Te yu e subi wan mongo, i ná o poi lei taanga enke fa i be o lei a wan paata pasi. A saafisaafi yu abi fu teke en, ma toku yu o go e go anga fesi. A letiso wan sama di abi sakafasi sabi taki son yuu, a abi fu fika den sani di a sabi taki a á poi du. Ma toku a o go e du ala san a poi gi Yehofa ete. A sani ya o meke a piisii.​—Filip. 4:5.

7. Fa Barsilai soi taki a be abi sakafasi?

7 Pakisei a toli fu Barsilai. Di a man ya be abi 80 yali, Kownu David kai en fu kon tan na a kownu-osu. Ma Barsilai taigi Kownu David taki a á be o poi, bika a be gaandi kaba. A á be poi du omen fu den sani di a be gwenti du moo. Barsilai be holi a sani ya a pakisei, neen meke a sende wan yonkuman den e kai Kimham go anga David (2 Sam. 19:35-37). Leti enke Barsilai a so den moo gaandi baala aini a kemeente e piisii fu fika son wooko gi den yonkuu baala.

Kownu David holibaka gi en boi, bika neen Yehofa be teke fu meke a tempel (Luku paragraaf 8)

8. Fa David soi taki a be abi sakafasi di Yehofa taigi en taki a neen be o meke a tempel?

8 Kownu David seefi a wan sama di be abi sakafasi. A be wani meke wan osu gi Yehofa, ma Yehofa be taigi en taki na a boi fi en Salomo a be gi a gaandi de. Di Yehofa taigi David a sani ya, David á mandii, ma a holibaka gi Salomo a pe a be poi (1 Kolon. 17:4; 22:5). David á be e fii enke a be o moo du a wooko ya bun fu di a be abi ondoofeni moo Salomo (1 Kolon. 29:1). A be fusutan taki a ná koni efuso ondoofeni be o meke a wooko ya go bun, ma a Yehofa seefi be o belesi a sama di a be o teke fu du a wooko ya. Leti enke David a so den gaandi baala aini a ten ya e tan du ala san den poi gi Yehofa winsi den fende wan taa wooko. Den sabi tu taki Yehofa o belesi den yonkuuwan di a poti fu du a wooko di den be e du fosi.

9. Fa wan baala di be e wooko na a Beikantoo komte, soi taki a be e fusutan taki a á poi du ala sani?

9 A omen baala anga sisa aini a ten ya e holi a pakisei taki den á poi du son sani. Meke u luku a toli fu Baala Shigeo. Aini 1976 di a baala ya be abi 30 yali, a be fende a gaandi fu wooko aini a Beikantoo Komte. Aini 2004 neen be e teke fesi na a Beikantoo Komte. Ma bakaten a be kon si taki a á be abi a kaakiti moo fu du ala den wooko di a be mu du. Neen meke a begi Yehofa neen a luku efu a be o moo bun fu meke wan moo yonkuu baala du den wooko di a be e du. Winsi fa a baala ya nai teke fesi na a Beikantoo Komte moo, toku ai wooko makandaa anga den taa baala di de aini a komte ya ete. Enke fa den toli fu Barsilai, Kownu David anga Shigeo e soi, da te wan sama abi sakafasi a ná o go e luku taki den yonkuuwan ná abi ondoofeni enke en. Ma a o go e poti pakisei na a kaakiti di den abi. A ná o si den moo yonkuuwan enke sama di wani teke en peesi, ma a o si den enke sama di e wooko makandaa anga en fu meke a wooko fu Yehofa go a fesi.​—Odo 20:29.

I MU E SI DEN BAALA ANGA SISA FI YU ENKE KADO

10. Fa den gaandiwan e si den moo yonkuuwan aini a kemeente?

10 Den gaandiwan aini a kemeente e si den moo yonkuuwan enke wan kado fu Yehofa. Te den á poi du den sani di den be gwenti du moo, ai bigi gi den taki yonkuuwan de aini a kemeente fu du den wooko ya.

11. Enke fa Rut 4:13-16 e soi, da sowtu wini den gaandiwan sa fende te den e meke den yonkuuwan yeepi den?

11 A toli fu Rut anga Naomi e soi u taki a abi wini te den moo gaandiwan e meke den yonkuuwan yeepi den. Biginbigin Naomi be taigi Rut fu daai go a den sama fi en baka. Ma di a si taki Rut be de namonamo fu go anga en a Betelehem, Naomi be teke en fu bigi taki Rut be wani holibaka gi en (Rut 1:7, 8, 18). Na ala den tu uman ya be fende wini fu a sani ya. (Leisi Rut 4:13-16.) Efu den gaandiwan abi sakafasi, da leti enke Naomi den o teke en fu bigi te den moo yonkuuwan wani yeepi den.

12. Fa Pawlesi soi taki a be e teke den sani di baala anga sisa be e du gi en fu bigi?

12 Apostel Pawlesi be e teke en fu bigi te taawan be e yeepi en. Wan leisi di den baala anga sisa fu Filipi be sende sani gi en, a be sikiifi biifi fu gi den daa (Filip. 4:16). A be e teke den sani di Timotiyesi be e du gi en fu bigi tu (Filip. 2:19-22). Di den be e tyai Pawlesi go a Rome enke sitaafuman, a be gi Gadu daa di a si fa den baala anga sisa be kon fu gi en taanga-sikin (Toli 28:15). Pawlesi a wan sama di be lai kaakiti. A omen dunsu kilomeiti a be e waka fu go peleiki anga fu gi den kemeente taanga-sikin. Toku a be e teke en fu bigi te baala anga sisa be e holibaka gi en.

13. Fa den moo gaandiwan aini a kemeente sa soi taki den e teke den sani di den yonkuuwan e du fu bigi?

13 A omen fasi den moo gaandiwan aini a kemeente sa soi taki den e teke den sani di den moo yonkuuwan e du fu bigi. Efu den wani yeepi yu anga son sani, fika den meke den yeepi i. Kande den wani tyai i go a peesi, kande den wani go bai sani gi i, efuso yeepi i du taa sani. I mu holi a pakisei taki a yeepi di den yonkuuwan e yeepi i, a wan fasi fa Yehofa e soi taki a lobi i. Boiti dati, yu anga den o toon bun mati. Meke moiti fu yeepi den moo yonkuuwan fu den anga Yehofa toon moo bun mati. Soi den taki ai bigi gi i te yu e si fa den e meke moiti fu du moo aini a kemeente. I sa gi den toli fu sani di be miti i di i be moo yonkuu tu. Te yu e du den sani ya, yu e soi Yehofa taki i lobi den yonkuuwan di de aini a kemeente.​—Kol. 3:15; Yoh. 6:44; 1 Tes. 5:18.

I MU LOBI GI TAAWAN SANI

14. Fa Kownu David soi taki a be lobi gi sama sani?

14 A toli fu David e soi u wan taa pelensipali manii di den moo gaandiwan mu abi. David be lobi gi sama sani. A omen gudu David be gi fu holibaka gi a bow wooko di Salomo be o du (1 Kolon. 22:11-16; 29:3, 4). David be sabi taki a Salomo sama be o gafa fu a wooko di be o du na a tempel. Toku a sani ya á be tapu en fu holibaka gi en a pe a be poi. Winsi yu á poi yeepi anga den bow wooko fu a olikanisâsi moo fu di i kon gaandi, toku i sa poti moni fu holibaka gi den wooko ya. Efi i be e du den wooko ya fosi, i sa gi den moo yonkuuwan toli di o gi den taanga-sikin fu wooko gi Yehofa tu.

15. Sowtu gudu Pawlesi be gi Timotiyesi?

15 Apostel Pawlesi seefi a wan sama di be lobi paati sani anga taawan. A pisiten di a be e du a kelen wooko, a be e meke Timotiyesi go anga en a den kemeente. A leli Timotiyesi ala san a be mu sabi fu toon wan bun leliman (Toli 16:1-3). Den sani di Pawlesi leli Timotiyesi be yeepi en fu du a peleikiwooko moo bun (1 Kor. 4:17). Timotiyesi seefi be e leli taa sama den sani di Pawlesi be leli en.

16. Saide meke Shigeo be leli taa sama a wooko di a be e du?

16 Den moo gaandiwan aini a kemeente sabi taki a den moo yonkuu baala o abi fu du son wan fu den wooko di den e du nownow, ma toku den nai booko den ede anga a sani de. Den e leli den anga den hii ati. Te i luku a toli fu Baala Shigeo di u be taki fi en na a bigin, da a pisiten di a be e teke fesi na a Beikantoo Komte, a meke moiti fu yeepi yonkuu baala fu denseefi sa du a wooko ya bakaten. A du a sani ya fu di a be wani a wooko fu Yehofa go a fesi. Neen meke di a kon gaandi, yonkuu baala be de di be sabi du a wooko ya bun. Winsi fa Baala Shigeo nai teke fesi moo, toku a moo enke 45 yali kaba a de aini a Beikantoo Komte. Ala yuu ai meke moiti fu yeepi moo yonkuu baala fu du den wooko bun. Ai bigi gi u taki wi abi gaandiwan aini a olikanisâsi di e leli yonkuuwan fa fu du den wooko.

17. Enke fa Lukasi 6:38 e soi, da fa gaandiwan sa yeepi den yonkuuwan?

17 Te wi e luku a libi fu den gaandi baala anga sisa fu u, da wi e si kiin taki a moo bun sani di wan sama sa du, a fu dini Yehofa. A fasi fa den e libi e soi taki a omen wini wi e fende te wi e wooko anga den sani di sikiifi aini Beibel. Winsi fa den baala anga sisa ya be gwenti du sani taa fasi di den be yonkuu, toku den e meke moiti fu wooko anga den nyun sani di a olikanisâsi e leli u. Winsi yu a wan gaandiwan di dopu taade ya, toku a omen sani i sa leli den yonkuuwan. Taigi den sowtu wini i fende di i bigin dini Yehofa. Den o piisii fu yee fa i be e du sani na a ten fi i, anga san yeepi i fu holidoo. Efi i gwenti paati den ondoofenitoli fi yu anga taawan, Yehofa o belesi i.​—Leisi Lukasi 6:38.

18. Sowtu wini gaandiwan anga yonkuuwan o fende te den e meke mati anga denseefi?

18 Te den gaandi baala anga sisa e meke mati anga den yonkuuwan aini a kemeente, da a den tu man o fende wini fu a sani ya (Rom. 1:12). Den gaandiwan abi ondoofeni di den sa paati anga den moo yonkuuwan. Ma den yonkuuwan abi kaakiti fu yeepi den gaandiwan a sani. Te gaandi baala anga sisa anga yonkuu baala anga sisa e wooko makandaa, a sani ya o meke sama gafa u Dda di de a hemel. A hii kemeente o man libi na a wan tu.

SINGI 90 Gi taawan taanga-sikin

^ paragraaf 5 Wi e teke en fu bigi taki wi abi tyaipi yonkuu baala anga sisa aini a olikanisâsi. Gaandiwan aini a kemeente sa yeepi den yonkuuwan fu du den wooko moo bun.

^ paragraaf 55 SAN WI E SI NA A FOWTOW: Di wan kelen owluman doo 70 yali den baala gi en anga en uman wan taa wooko. Den e koboloiki a ondoofeni fu den fu yeepi a kemeente pe den de nownow fu den biibi kon moo taanga, anga fu du den wooko moo bun.