•  Byala ba byingedi 2

•  M’bwaṅ m’Eyal’a Loba 3-5

  •  Ekwali 3

  •  Misanga ma tiki ma mudī 4

  •  Bolanga ba Bibe̱l 5

•  Tingame̱ o ebol’a dikalo 6-14

  •  Botea l’ekwali 7

  •  Bupe̱ la ńo̱ngi 8

  •  Timbise̱ la bato bokwedi 9

  •  Teleye̱ la nje o dube̱no̱ 10

  •  Ekwali 11

  •  Ebolo 12

  •  Bete̱medi 13

  •  Bolane̱ la sinima na kalati 14

•  Longe̱ la kriste̱n 15-16

  •  Jokwa la Bibe̱l la mwemba 16

•  Byala ba bekwesedi 17

•  Sesa na bola la malea 18

•  Ponda 19

•  Pe̱pe̱le̱ la muboled’ebondo 20

•  Wok’a jako̱to̱ne̱ disadi to̱ dinde̱ne̱ 21

•  Wok’a Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu 22

•  Mombwed’a ndongame̱n a Longe̱ la kriste̱n n’ebol’a dikalo 23

•  Dikonge̱ la ndongame̱n a Longe̱ la kriste̱n n’ebol’a dikalo 24

•  Mubole̱ malea nu londe̱ baba 25

•  Klasi ya mbata 26

•  Sinima 27

1. Bediedi ba nin kalati be me̱nde̱ jongwane̱ be̱se̱ bena ba be̱n dongo o ndongame̱n a Longe̱ la kriste̱n n’ebol’a dikalo. Ban bangame̱n se̱le̱ jombwea bediedi be matape̱ mongo mabu o kalat’a ndongame̱n a Longe̱ lasu la kriste̱n n’ebol’a dikalo na o nin kalati obiana ba maboṅsane̱ mongo mabu. Bate̱ dikalo be̱se̱ ba belabe̱ o be̱ ka ni le̱le̱me̱ o bola bekwali ba bautu. Bato bena ba ko̱lo̱ngo̱ne̱ no̱nge̱ dongo o ndongame̱n a mwemba pe̱ be ná ba bola bekwali ba bautu yete̱na ba makasa belēdi ba Bibe̱l, ba madie̱le̱ pe̱ longe̱ labu kaponda bete̱sedi ońola kriste̱n. Yete̱na moto ńena nu si bedi be̱ mute̱ dikalo a te̱ mpuli o bola bekwali ba bautu, mombwed’a ndongame̱n a Longe̱ la kriste̱n n’ebol’a dikalo angame̱n kwala na mo̱ bete̱sedi ońola bautu ba peńa, denge̱ a mabīse̱ mo̱ nga a dongame̱n o be̱ mūtu to̱ ke̱m. Nika ńangame̱n nde bolane̱ oboso ba nu ńena nu matombise̱ nu moto jokwa la Bibe̱l (to̱ oboso ba sango to̱ ńango ńena ńe kriste̱n). Be bete̱sedi be nde mulemlem na be bena be mombweye̱ moto nu mapule̱ timbe̱ mute̱ dikalo nu si dubisabe̱.—od-F Jok. 8 don. 8.

2. Minuti mō̱. Woki te̱, ombusa mwenge ma byingedi na muka, dikonge̱ la ndongame̱n a Longe̱ la kriste̱n n’ebol’a dikalo a me̱nde̱ bola bukedi ńo̱ng’a senga bekwali be me̱nde̱ bolabe̱. A kwaleye nde buka te̱ mato̱ti me mweńa ońola mwemba.

 3. Ekwali: Dom la minuti. Tema na ekwali e be̱n mato̱ti mande̱ne̱ maba to̱ malalo be o kalat’a ndongame̱n a Longe̱ la kriste̱n n’ebol’a dikalo. Mutudu to̱ muboledi nu dongame̱n nde a mabole̱ yen ekwali. Bolanga ba Bibe̱l ba woki bwe te̱ o bebotedi ba kalati po̱ ńa Bibe̱l, ba se̱le̱ lee̱ sinima ńa byingedi ba ni kalati. Mubole̱ ekwali e ná a lee̱ mulatako mwe oteten a sinima na tem’ekwali. Nde ombweye ná a kwaleye ońola mato̱ti me̱se̱ me o kalat’a ndongame̱n. Bupisane̱ ponda, angame̱n pe̱ bolane̱ bwam bedinge̱dinge̱ ba y’ekwali bena ba boṅsane̱no̱ ka mbata ońola beteledi b’ekwali. E pe̱ ná a bolane̱ mo̱nge̱le̱ ma kalati ipe̱pe̱ yete̱na ma mongwane̱ o teleye̱ mato̱ti ma y’ekwali.

 4. Misanga ma tiki ma mudī : Dom la minuti. Din dongo le nde myuedi na malabe̱ esibe̱ byala ba byingedi to̱ ba kwese̱ l’ekwali. Mutudu to̱ muboledi nu dongame̱n nde a matombise̱ mo̱. Angame̱n baise̱ bukedi myuedi mibane̱. E pe̱ ná a domse̱ nga bepasi ba Bibe̱l be bolabe̱ bangame̱n langabe̱ to̱ ke̱m. Malabe̱ ma ba ba mapo̱so̱no̱ ma si buka 30 ma sekundi.

 5. Bolanga ba Bibe̱l: Minuti mane̱i. Mome nde a matombise̱ din dongo. Mūtu angame̱n langa bepasi be bolabe̱ esibe̱ bola byala be minge̱le̱ to̱ be makwese̱ bolanga bao. Dikonge̱ la ndongame̱n a wase tobotobo ná ongwane̱ bautu o langa ná te̱ite̱i, ńai bane̱ ba maso̱ṅtane̱no̱, ńai ni mabusise̱ byala na bo̱bise̱ la ńolo, ni mabonde̱ byala ba mweńa, ni monde̱le̱ to̱ sibise̱ doi, ni membe̱ o ponda ńangame̱n, na doi moto a yabanno̱. Kana bepasi ba Bibe̱l bō̱ ońola bolanga beno̱ bwaba bene̱ pe̱ isungu, mombwed’a ndongame̱n a Longe̱ la kriste̱n n’ebol’a dikalo ombweye ngud’a bautu ke̱ a mabola babo̱ bekwali.

6. Dom la minuti na matanu. Din dongo la ndongame̱n le nde o bola be̱se̱ epolo ná ba kekise̱ babo̱me̱ne̱ ońol’ebol’a dikalo, ba bate pe̱ be̱ jangwa o te̱ dikalo na o lee̱. Batudu be ná ba kusa bekwali ba bautu yete̱na nika e mapula. Mūtu te̱ angame̱n jombwea to̱ti lao l’ebolo lena le o kalati isadi Lee̱ to̱ To̱ndo̱ bato o kalat’a ndongame̱n a Longe̱ la kriste̱n n’ebol’a dikalo. Di to̱ti l’ebolo di tilabe̱ nde oteten a ko̱to̱ o mbasan ma ekwal’a mūtu. Ponda iwo̱, mongo ma jakwalisane̱ nde ma me̱nde̱ be̱ o Tingame̱ o ebol’a dikalo. Ye te̱ nika ke̱ mangame̱n nde diabe̱le̱ na mutudu to̱ na muboledi nu dongame̱n o die̱le̱ mo̱.—Ombwa  dongo 15 o bia ne̱ni die̱le̱ mongo ma jakwalisane̱.

 7. Botea l’ekwali: Yen ekwal’a bautu ye ná e bolabe̱ mome to̱ muto. Moto ńena a makwalisane̱no̱ a be̱ nde mome to̱ muto ka mo̱, to̱ elong’ao ya mbia. Mūtu na mot’ao ń’ekwali be ná ba ja to̱ te̱me̱.—O mapula te̱ bia mambo mape̱pe̱ jombwea ebolo to̱ bete̱medi ba yen ekwal’a bautu, ombwa  mongo 12 na  13.

 8. Bupe̱ la ńo̱ngi: Yen ekwal’a bautu ye ná e bolabe̱ mome to̱ muto. Moto ńena a makwalisane̱no̱ a be̱ nde mome to̱ muto ka mo̱. (km-F 5/97 dip. 2) Mūtu na mot’ao ń’ekwali be ná ba ja to̱ te̱me̱. Mūtu angame̱n nde lee̱ nje kwala ponda di matimbano̱ pe̱pe̱le̱ moto nu lee̱le̱ ńo̱ngi o ekwal’a boso.—O mapula te̱ bia mambo mape̱pe̱ jombwea ebolo to̱ bete̱medi ba yen ekwal’a bautu, ombwa  mongo 12 na  13.

 9. Timbise̱ la bato bokwedi: Yen ekwal’a bautu ye ná e bolabe̱ mome to̱ muto. Moto ńena a makwalisane̱no̱ a be̱ nde mome to̱ muto ka mo̱. (km-F 5/97 dip. 2) Mūtu na mot’ao ń’ekwali be ná ba ja to̱ te̱me̱. Din dongo langame̱n nde lee̱ jokwa la Bibe̱l lena le o wale̱ oboso. O din dongo mūtu a si be̱n ńo̱ng’a byingedi to̱ bekwesedi b’ekwali o sumo te̱ ke̱ a be̱n nde nika ka to̱ti l’ebolo. Eto̱m a langa mongo me̱se̱ na doi la mo̱ń e titi, to̱ná moto eno̱ ná a bola nika.

 10. Teleye̱ la nje o dube̱no̱: Din to̱ti l’ebolo langame̱n te̱ tombisabe̱ ka ekwali mo̱me̱ne̱, mome nde a matombise̱ mo̱. Nde ye te̱ ka patan, ye ná e bolabe̱ mome to̱ muto. Moto ńena a makwalisane̱no̱ a be̱ nde mome to̱ muto ka mo̱, to̱ elong’ao ya mbia. Mūtu angame̱n se̱me̱ye̱ o mo̱nge̱le̱ ma maso̱be̱ o kalati ni bolabe̱ mo̱ ońola muwaso ná a we̱le̱ bola jalabe̱ le ná bwē na lena di wam pe̱ o so̱ṅtane̱. Mūtu e wonja o tuba dina la ni kalati o ekwal’ao to̱ ke̱m.

 11. Ekwali: Yen ekwal’a bautu e mabolabe̱ nde mome, a matombise̱ pe̱ nde mo̱ ka ekwali ońola mwemba. Ekwali e se̱medi te̱ o to̱ti diwo̱ la belēdi ba mbata A o kalati nisadi To̱ndo̱ bato, mūtu angame̱n bonde̱ ne̱ni bolane̱ be bepasi ba Bibe̱l o dikalo. K’eyembilan, e ná a teleye̱ epas’a Bibe̱l na janda lao, a lee̱ pe̱ njika ponda na ne̱ni bolane̱ mo̱ o ekwali na moto. Nde ekwali e se̱medi te̱ o to̱ti diwo̱ la jokwa diwo̱ o kalati nisadi To̱ndo̱ bato, mūtu angame̱n nde lee̱ ne̱ni we̱le̱ di to̱ti o ebolo o dikalo. E ná a kwalea ońola eyembilan yena e bolabe̱ o to̱ti 1 la di jokwa, to̱ bonde̱ epas’a Bibe̱l epe̱pe̱ e maso̱be̱ o di jokwa, yete̱na nika ńe ná ńongwane̱.

   12. Ebolo: Mo̱nge̱le̱ ma din dongo na di lena di mabupe̱ ma mombwea nde “Botea l’ekwali” na “Bupe̱ la ńo̱ngi.” Bediedi to̱ bō̱ be si bolabe̱ te̱, janda la mūtu di mabe̱ nde ná a langweye mot’ao ń’ekwali mbal’a Bibe̱l po̱ ni wam o so̱ṅtane̱, nde a te̱se̱ pe̱ eyoto e mongwane̱ ná balane̱ ekwali oboso ponda nipe̱pe̱. Mūtu angame̱n nde po̱so̱ to̱ti l’ekwali lena di matape̱ bato jita o mōnda ma dikalo, na lena di maye̱ pe̱ bepuma. E ná a po̱so̱ bola kalati po̱ to̱ lee̱ sinima po̱ ńe o Mukoba masu ma belongisan ba belēdi. Bautu ba s’angame̱n jokwa patan na mulopo, bangame̱n nde lee̱ ne̱ni jombwea ńo̱ng’a bane̱ na be̱ babo̱me̱ne̱ ke̱ ba makwalisane̱ bato o dikalo.

   13. Bete̱medi: Mūtu a bolane̱ bete̱medi be bolabe̱ mo̱ bupisane̱ mōnda mao ma dikalo. K’eyembilan:

1.  (1) O jo̱mbe̱ na jo̱mbe̱: Ben bete̱medi be mombwea nde jo̱mbe̱ na jo̱mbe̱—e be̱ boso na boso, na telefon, to̱ na maleta—nde nika e mombwea pe̱ bupe̱ la ńo̱ngi moto a lee̱le̱no̱ o dikalo la jo̱mbe̱ na jo̱mbe̱.

2.  (2) O dikalo la m’bengu: Ben bete̱medi be malee̱ nde ne̱ni jeno̱ ná di bola ná ekwal’a buńa te̱ na bato e timbe dikalo. Nika ńe ná e be̱ langwea la moto di dongame̱nno̱ o ebolo, o esukulu, o kwata, o mutoa ma ndio to̱ o bebolo basu ba buńa te̱ jo̱nge̱le̱ la epas’a Bibe̱l ewo̱.

3.  (3) O dikalo l’ebamban: Ben bete̱medi be mombwea dikalo na bebamban, dikalo o bepolo ba ńunga, o ngea, o myonda ma mpesa, o bepolo ba ndio, na o to̱ njik’epolo jeno̱ ná di bomane̱ bato.

 14. Bolane̱ la sinima na kalati: Bupisane̱ bete̱medi, mūtu e ná a domse̱ o lee̱ sinima to̱ bola kalati. Ekwal’a mūtu e be̱n te̱ sinima, to̱so̱ mūtu a po̱si te̱ o lee̱ sinima, e ná inge̱le̱ mo̱ a kwalea pe̱ ońol’ao nde esibe̱ lee̱ mo̱.

15. Ombusa mwenge, 15 minuti ma din dongo ma me̱nde̱ be̱ne̱ ekwali ewo̱ to̱ beba bena be nde o jongwane̱ bukedi o we̱le̱ Eyal’a Loba o ebolo. Bediedi to̱ bō̱ be si bolabe̱ te̱, batudu to̱ baboledi ba dongame̱n be ná ba bola be bekwali, nde batudu buka te̱ nde ba mabole̱ be be mombweye̱ ńo̱ng’a mwemba. Di dongo le te̱ jakwalisane̱, mutombise̱ mo̱ e ná a baise̱ myuedi mi bolabe̱ o kalati na mipe̱pe̱ mena mo̱me̱ne̱ a lule̱no̱. Angame̱n bola ná byingedi bao be be̱ isungu ná a be̱ne̱ eyek’a ponda o kwalea mom ma mato̱ti na bola pe̱ bukedi epolo o no̱ngo̱ dongo. Bebaisedi bangame̱n te̱ be̱, e me̱nde̱ be̱ bwam ná nu ba mabaise̱no̱ myuedi a be̱ nde o kwande̱ki seto̱ o bejedi bao, yete̱na e ná a bola nika.

  16. Jokwa la Bibe̱l la mwemba: Mwalalo ma minuti. Mutudu nu dongame̱n nde a madie̱le̱ din dongo. (Myemba myena mi si be̱n batudu jita mye ná mi bolane̱ baboledi ba dongame̱n o die̱le̱ din dongo, bupisane̱ ńo̱ng’abu.) Dibe̱le̱ la batudu di me̱nde̱ domse̱ nja nu dongame̱n o die̱le̱ Jokwa la Bibe̱l la mwemba. Ba bena ba po̱so̱be̱ bangame̱n die̱le̱ jokwa esibe̱ buka ponda ni bolabe̱, busise̱ myom ma bepasi ba Bibe̱l ba jokwa, na jongwane̱ pe̱ moto te̱ o so̱ṅtane̱ ne̱ni mato̱ti ma jokwa meno̱ ná mongwane̱ mo̱. Ba bate jombwea bediedi be bolabe̱ ońola mbad’a die̱le̱ mongo mena ma be̱n myuedi na malabe̱. (w23.04 dip. 24, edinge̱le̱) Jokwa la mongo mena ma te̱se̱be̱ ońola woki di bo̱i te̱, e titi njo̱m o ko̱ko̱ jokwa. Yete̱na nika ńe ná e we̱le̱ be̱, badie̱le̱ jokwa na balangedi ba si be̱ milemlem ma bato woki te̱. Yete̱na dikonge̱ la ndongame̱n a Longe̱ la kriste̱n n’ebol’a dikalo a baise̱ ná jokwa di wutisabe̱, mudie̱le̱ jokwa la Bibe̱l la mwemba nde a mapo̱se̱ ne̱ni wutise̱ mo̱. E ná a po̱so̱ ná a si malangise̱ mongo mō̱.

17. Minuti malalo. Dikonge̱ la ndongame̱n a Longe̱ la kriste̱n n’ebol’a dikalo a me̱nde̱ timba o mato̱ti ma mweńa ma ndongame̱n. E pe̱ ná a bola ebongolo a bekwali ba woki ni mabupe̱. Ponda e dia te̱, e ná a tuba mina ma bautu ba be̱n bekwali woki ni mabupe̱ o jo̱nge̱le̱ babo̱ nika. Bediedi bepe̱pe̱ be titi te̱, dikonge̱ la ndongame̱n nde a me̱nde̱ bole̱ mibia, a langea pe̱ mwemba maleta o byala bao ba bekwesedi. Mibia ma ponda te̱, ka bete̱sedi ońol’ebol’a dikalo na sangise̱ la ndabo a Janea mi s’angame̱n bolabe̱ la kwande̱ki, mi we̱le̱be̱ nde o ebambu a mibia. Yete̱na mibia me̱se̱ to̱ maleta me̱se̱ ba titi ná ba langabe̱ o ponda ni bolabe̱ ońola byala ba bekwesedi, dikonge̱ la ndongame̱n a mabaise̱ bonasango ba mabole̱ bekwali o dongo la Longe̱ la kriste̱n ná ba wutise̱ bekwali babu. (Ombwa  mongo 16 na  19.) Ndongame̱n e mabo̱ nde na mwenge na muka.

18. Ombusa ekwal’a mūtu te̱, dikonge̱ la ndongame̱n a Longe̱ la kriste̱n n’ebol’a dikalo a be̱n lambo ka minuti mō̱ o sesa na bola mo̱ malea ma mombweye̱ to̱ti lao l’ebolo. Dikonge̱ la ndongame̱n a minge̱le̱ te̱ ekwal’a mūtu, a si mabīse̱ to̱ti lao l’ebolo. Nde ombusa ekwal’a mūtu, dikonge̱ la ndongame̱n a bo̱le̱ te̱ sesa mo̱ na byala bangame̱n, e ná a bīse̱ to̱ti lao l’ebolo, a langwa pe̱ ońola nje a makwalano̱ ná mūtu a boli bwam o di to̱ti to̱so̱ a teleye̱ na muyao ońola nje na ne̱ni mūtu angame̱nno̱ pe̱te̱ jombwea di to̱ti. Yete̱na nika ńe ná e be̱ muse̱ṅ ońola mūtu to̱ bukedi be̱se̱, e pe̱ ná a to̱pea ońola mbutan ipe̱pe̱ ya y’ekwali. Malea mape̱pe̱ mena ma se̱medi o kalati isadi To̱ndo̱ bato na Lee̱ to̱ o kalati École du Ministère me ná ma bolabe̱ ombusa ndongame̱n to̱ o ponda nipe̱pe̱, e be̱ o to̱ti ombwedino̱ to̱ o to̱ti dipe̱pe̱.—Ońola mambo mape̱pe̱ jombwea ebol’a mombwed’a ndongame̱n a Longe̱ la kriste̱n n’ebol’a dikalo na ebol’a mubole̱ malea nu londe̱ baba, ombwa  mongo 19,  24, na  25.

19. Dongo to̱ diwo̱ di s’angame̱n buka ponda ni bolabe̱, to̱ mo̱me̱ne̱ byala ba dikonge̱ la ndongame̱n a Longe̱ la kriste̱n n’ebol’a dikalo. To̱ná kalat’a Longe̱ la kriste̱n n’ebol’a dikalo e mabolano̱ ponda ońola dongo te̱, yete̱na to̱ti l’ekwali na mom ma mo̱nge̱l ba mabusisabe̱, e titi njo̱m ná bautu ba bate mo̱nge̱le̱ mape̱pe̱ o pula bolane̱ ponda ni bolabe̱ ońol’ekwali o mususu mao mwe̱se̱. Moto a buki te̱ ponda ni bolabe̱ ońola dongo lao, dikonge̱ la ndongame̱n a Longe̱ la kriste̱n n’ebol’a dikalo to̱ mubole̱ malea nu londe̱ baba angame̱n nde kwalisane̱ mo̱ o nditi. (Ombwa  mongo 24 na  25.) Ndongame̱n ńe̱se̱ ni lati na myenge na mika, ńangame̱n nde jinda hawa 1 na 45 ma minuti.

20. Mwemba mu be̱n te̱ pe̱pe̱le̱ la muboled’ebondo, mudango mu me̱nde̱ nde be̱ kana e tilabe̱no̱ o kalat’a Longe̱ la kriste̱n n’ebol’a dikalo, o sumo te̱ ná: Ekwal’ebolo ya muboled’ebondo ya 30 ma minuti nde e me̱nde̱ timbane̱ jokwa la Bibe̱l la mwemba lena le o dongo la Longe̱ la kriste̱n. Oboso ba ekwal’ebolo, dikonge̱ la ndongame̱n a Longe̱ la kriste̱n n’ebol’a dikalo a me̱nde̱ se̱le̱ timba o mato̱ti ma mweńa ma ndongame̱n, a bola ebongolo a ndongame̱n a woki ni mabupe̱, a bola mibia, a langa pe̱ maleta mangame̱n langabe̱, denge̱ a mabele̱ muboled’ebondo o kwande̱ki. Ombusa ekwal’ebolo, muboled’ebondo a me̱nde̱ kwese̱ ndongame̱n na mwenge a po̱sino̱. E ná a bele̱ munasango nupe̱pe̱ o kwese̱ na muka. Klasi ya mbata ya eyem’a mwemba i si me̱nde̱ be̱ o wok’a pe̱pe̱le̱ la muboled’ebondo. Yete̱na mwemba mu be̱n epepa eyeme̱ epe̱pe̱ e tingame̱ na mo̱, y’epepa ye ná e tombise̱ ndongame̱n ao to̱ o ponda ńena muboled’ebondo eno̱ o pe̱pe̱le̱ mwemba. Nde y’epepa e me̱nde̱ lata na mwemba o senga ekwal’ebolo ya muboled’ebondo.

21. O wok’a jako̱to̱ne̱ disadi to̱ dinde̱ne̱, ndongame̱n a mwemba to̱ po̱ e titi. Bangame̱n jo̱nge̱le̱ bonasango o mwemba ná ndabo a mbia te̱, to̱ moto te̱, nde a me̱nde̱ jombweye̱ mato̱ti ma ndongame̱n a ni woki na mo̱me̱ne̱.

22. Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu di kwedi te̱ buńa bō̱ oteten a woki, ndongame̱n a Longe̱ la kriste̱n n’ebol’a dikalo e si me̱nde̱ be̱ ni woki.

23. Mutudu ńena dibe̱le̱ la batudu di po̱sino̱ nde a me̱nde̱ be̱ mombwed’a ndongame̱n a Longe̱ la kriste̱n n’ebol’a dikalo. Mo̱ nde a be̱n mboṅ a jombwea ná ndongame̱n e te̱se̱be̱ bwam, e tombe pe̱ kaponda ben bediedi. Angame̱n bola ná so̱ṅtane̱le̱ di be̱ oteten a mo̱ na mubole̱ malea nu londe̱ baba. Kalat’a Longe̱ la kriste̱n n’ebol’a dikalo e busi te̱, mombwed’a ndongame̱n a Longe̱ la kriste̱n n’ebol’a dikalo a mapo̱so̱ bautu ońola bekwali ba mi myo̱di mibane̱. Nika e bambe̱ bekwali ba bautu, mane̱ mongo ma ndongame̱n na te̱se̱ la bonasango ba po̱so̱be̱ na dibe̱le̱ la batudu o be̱ dikonge̱ la ndongame̱n a teten a woki. (Ombwa  mongo 3-16 na  24.) A mabola te̱ mūtu ekwali, angame̱n jombwea mimbu mao, so̱ṅtane̱ lao na ngudi nun a be̱nno̱ o tombise̱ y’ekwali na bo̱bise̱ la ńolo. Angame̱n bola mulemlem ke̱ a mabake̱ bonasango mane̱ mongo ma ndongame̱n. Mapapa m’ekwali mangame̱n bolabe̱ bautu o jindea le̱se̱ woki ilalo oboso ba buńa ba ekwal’abu. Dipapa l’ekwali o Ndongame̱n a Longe̱ lasu la kriste̱n n’ebol’a dikalo (S-89) nde ba mabolane̱no̱ ońola bekwali ba bautu. Mombwed’a ndongame̱n a Longe̱ la kriste̱n n’ebol’a dikalo angame̱n jombwea ná dipapa la mudango ma ndongame̱n ńe̱se̱ di batabe̱ o ebambu a mibia. Dibe̱le̱ la batudu le ná di bake̱ mo̱ mutudu nupe̱pe̱ to̱ muboledi o jongwane̱ mo̱. Nde batudu buka te̱ nde ba be̱n bwam o bake̱ bonasango mane̱ mongo ma ndongame̱n mena ma titi bekwali ba bautu.

24. Woki te̱, mutudu mō̱ a me̱nde̱ be̱ dikonge̱ la ndongame̱n a Longe̱ la kriste̱n n’ebol’a dikalo. (O myemba owe̱ni batudu ba titino̱ jita, muboledi nu dongame̱n e ná a be̱ mo̱.) A be̱n mboṅ a boṅsane̱ byala ba byingedi na ba bekwesedi. Mo̱ pe̱ nde a minge̱le̱ mongo me̱se̱, nde bupisane̱ muso̱ngi ma batudu, e ná a be̱ne̱ mboṅ a mongo ma ndongame̱n mō̱, tobotobo ma mena ma mabaise̱ ná ba lee̱ nde sinima buka te̱ esibe̱ kwalea ońol’ao. Bwambo bao oteten a mongo maba bo be̱ isungu. Dibe̱le̱ la batudu di me̱nde̱ po̱so̱ njika batudu ba dongame̱n ońola y’ebolo. Batudu bena ba po̱so̱be̱ nde ba me̱nde̱ die̱le̱ ndongame̱n ka dikonge̱ ponda na ponda te̱. Bupisane̱ bete̱medi ba mwemba te̱, mombwed’a ndongame̱n a Longe̱ la kriste̱n n’ebol’a dikalo e ná a be̱ dikonge̱ la ndongame̱n ngedi jita buka bane̱ batudu bape̱pe̱ ba po̱so̱be̱. Yete̱na mutudu a dongame̱n o die̱le̱ jokwa la Bibe̱l la mwemba, ke̱ e pe̱ ná a be̱ dikonge̱ la ndongame̱n. Son lo si dimbea ná, mutudu ńe dikonge̱ la ndongame̱n angame̱n sesa bautu ba be̱n bekwali, na bola pe̱ babo̱ malea ma mongwane̱ na ndolo yete̱na nika e mapula. Dikonge̱ la ndongame̱n pe̱ nde a be̱n mboṅ a jombwea ná ndongame̱n e bo̱ o ponda. (Ombwa  mongo 17 na  19.) Dikonge̱ la ndongame̱n a to̱ndi te̱, nde epolo pe̱ e be̱ o kwande̱ki, be ná ba we̱le̱ ekase̱-doi e be̱n ete̱se̱n oten, ná o ponda eno̱ o jinge̱le̱ dongo te̱ munasango nu matombise̱ mo̱ a we̱le̱ te̱me̱ o epol’a mubole̱ ekwali. Dikonge̱ la ndongame̱n le pe̱ ná di pula ja o tebedi o ponda bolanga ba Bibe̱l ba mūtu bo matombano̱, na o dongo la Tingame̱ o ebol’a dikalo. Nika e mongwane̱ o bolane̱ ponda bwam.

25. E me̱nde̱ be̱ bwam ná mutudu ńena ńango o bola bekwali nde a be̱ mubole̱ malea nu londe̱ baba. Yete̱na nika e mapula, mo̱ nde a be̱n mboṅ a bola batudu na baboledi malea o nditi, jombwea to̱ njik’ebol’a belēdi ba mabolano̱ o ndongame̱n a Longe̱ la kriste̱n n’ebol’a dikalo, o bekwali ba ntelele, na ke̱ ba madie̱le̱ to̱ langa jokwa la Njongo a Betatedi to̱ jokwa la Bibe̱l la mwemba. (Ombwa  dongo 19.) Yete̱na mwemba mu be̱n batudu jita bena ba bi bole̱ bekwali na lee̱, mō̱ te̱ e ná a be̱ mubole̱ malea nu londe̱ baba mbu te̱. E titi eto̱m ná mubole̱ malea nu londe̱ baba a bole malea ombusa ekwali te̱.

26. Bupisane̱ muso̱ngi ma bautu, myemba mye ná mi jese̱ klasi ya mbata ońola bekwali ba bautu. Klasi ńa mbata te̱ ńangame̱n be̱ne̱ mubole̱ malea nu dongame̱n, ye bwam ná a be̱ nde mutudu. Nde, be ná ba te̱se̱ muboledi nu dongame̱n ońola y’ebolo bupisane̱ ńo̱ngi. Dibe̱le̱ la batudu di me̱nde̱ domse̱ nja ńe ná nu be̱ne̱ ni mboṅ, na nga ba me̱nde̱ wengisane̱ bonasango ponda na ponda te̱ to̱ ke̱m. Mubole̱ malea a bupe̱ nde bete̱sedi be tilabe̱ o  dongo 18. Klasi ya mbata ye te̱, ba me̱nde̱ baise̱ bautu ná bale o ndabo nisadi ombusa Misanga ma tiki ma mudī o dongo la ndongame̱n la M’bwaṅ m’Eyal’a Loba. Nde bangame̱n timba oteten a ndabo ninde̱ne̱ ombusa ekwal’a mūtu nusukan.

27. Sinima yena i po̱so̱be̱ nde i me̱nde̱ bolane̱ o ni ndongame̱n. Sinima ońola ndongame̱n a teten a woki i me̱nde̱ be̱ o JW Library^®, nde i me̱nde̱ pe̱ we̱le̱ songwabe̱ na pat’a belongisan jita.

© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania

S-38-DA 11/23