1. Nje di matombwane̱no̱ ke̱ jukedi o Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu di mabolisabe̱ mbu te̱ e?

 YE̱KE̱I TE̱ o memba ná diko̱ti le nde jabea la tiki. (2 Kor. 9:15) Kana Yesu a bolino̱ longe̱ lao ońol’asu, we ná o be̱ne̱ mulatako ma batabata na Yehova Loba. We pe̱ ná o be̱ne̱ dipita la be̱ longe̱ o bwindea. E se̱ njo̱m jita di be̱nno̱ o timbise̱le̱ Yehova masoma, ńena nu boli biso̱ diko̱ti ońolana a to̱ndi biso̱! (Rom. 5:8) Ná di benge timbise̱le̱ masoma na ná di si no̱ngo̱ diko̱ti ka lambo di be̱nno̱ bwam o kusa, Yesu a te̱se̱ Jo̱nge̱le̱ la kwed’ao di mabolisabe̱ mbu te̱.—Lukas 22:19, 20.

 2. Nje di me̱nde̱no̱ je̱ne̱ o din jokwa e?

² Mun mbu, Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu di me̱nde̱ nde bolisabe̱, Esabasu 12 ma Dibaba 2025. Penda to̱ po̱ e titi ná biso̱ be̱se̱ je o boṅsane̱ o jukea oten. Di me̱nde̱ tombwane̱ jita yete̱na o woki i se̱le̱ na i bupe̱ Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu, di no̱ngi ponda o dutea o nje Yehova na Mun’ao ba bolino̱ ońol’asu. O din jokwa, di me̱nde̱ je̱ne̱ nje diko̱ti di mokwe̱le̱ biso̱ jombwea Yehova na Mun’ao. Jokwa di mabupe̱ pe̱ di me̱nde̱ jongwane̱ biso̱ o so̱ṅtane̱ njika tombwane̱ diko̱ti di mawaneano̱ biso̱ na ne̱ni jeno̱ ná di timbise̱le̱ masoma ońol’ao.

NJE DIKO̱TI DI MOKWE̱LE̱NO̱ BISO̱ JOMBWEA YEHOVA

 3. Ne̱ni kwed’a moto mō̱ ńeno̱ ná e te̱se̱ lodun la bato wonja e? (Ombwa pe̱ duta.)

³ Diko̱ti di mokwe̱le̱ biso̱ ná Yehova e nde Loba la te̱me̱ la sim. (Ndim. 32:4) Ne̱ni e? Bobe ba Adam bo boli ná di sangwe bobe bwena bo maleneye̱ biso̱ kwedi.  (Rom. 5:12) O te̱se̱ biso̱ wonja na bobe na kwedi, Yehova a lom Yesu ná a bole diko̱ti. Nde ne̱ni jabea la moto mō̱ ńe ke̱nge̱nge̱ leno̱ ná di te̱se̱ lodun la bato wonja e? Ńamuloloma Paulo a teleye̱ ná: “Kana ońola mayaṅako ma moto mō̱ [Adam] jita ba timbisabe̱no̱ babobe, nika pe̱ nde ońola sengane̱ la moto mō̱ [Yesu] jita ba matimbisabe̱no̱ bate̱m na sim.” (Rom. 5:19; 1 Tim. 2:6) O pula kwala ná, biso̱ be̱se̱ di timbi nde bakom ba bobe na kwedi ońolana moto mō̱ nu ta ke̱nge̱nge̱ a si sengane̱. Ońola nika, ná di be̱ wonja moto mō̱ ńe ke̱nge̱nge̱ pe̱ a ta angame̱n sengane̱ Loba.

 4. Ońola nje Yehova a s’ese̱le̱no̱ buka te̱ ná mbot’a Adam ńena ńe sengane̱ e be̱ longe̱ o bwindea e?

⁴ Mo̱ e ta e pula ye̱ke̱i te̱ ná Yesu a wo̱ o sunga biso̱ e? Mo̱ Yehova a si wusa buka te̱ no̱ngo̱ bedomsedi ná mbot’a Adam ńena ńe sengane̱ e be̱ longe̱ o bwindea e? O miso̱ ma bato ba benama ba titi ke̱nge̱nge̱, nik’e wusa je̱ne̱ne̱ ka mbad’a bwam na ni te̱nge̱n ńa te̱se̱ mambo. Nde ońola Yehova, nik’e si wusa be̱ lambo di te̱nge̱n o bola. Kana Yehova e te̱mno̱ na sim, to̱ buńa a si wusa kwese̱ miso̱ o bobe bonde̱ne̱ Adam a bolino̱ na m’boṅsan.

 5. Ońola nje jeno̱ ná di be̱ mbaki ná Yehova a me̱nde̱ bola nje e te̱nge̱n ponda ye̱se̱ e?

⁵ Yehova a si bole te̱ diko̱ti nde a bola nde ná mbot’a Adam ni titi ke̱nge̱nge̱ e be̱ longe̱ o bwindea nje e wusa bolane̱ e? Yen ebe bato ba wusa baise̱ babo̱me̱ne̱ nga Loba a si me̱nde̱ pe̱ suba lee̱le̱ te̱me̱ lao la sim o mambo mape̱pe̱. K’eyembilan, mo̱ e ná a si londise̱ pe̱ makaki mao e? Di s’angame̱n bwa bo̱ngo̱ ná nika ńe ná e bolane̱. Kana Yehova a bupe̱no̱ te̱me̱ la sim, emea bo̱lo̱ne̱ lambo le mo̱ tiki buka me̱se̱, a bola longe̱ la Mun’ao ńa ndolo ka jabea, nik’e mabola biso̱ mbaki ná a me̱nde̱ bola nje e te̱nge̱n ponda ye̱se̱.

 6. Nje diko̱ti di malee̱no̱ biso̱ jombwea ndol’a Yehova e? (1 Yohane 4:9, 10)

⁶ Yete̱na diko̱ti di mongwane̱ biso̱ o so̱ṅtane̱ ná Yehova a te̱m na sim, di mongwane̱ pe̱ biso̱ tobotobo o je̱ne̱ ndolo ninde̱ne̱ a be̱nedino̱ biso̱. (Yohane 3:16; langa 1 Yohane 4:9, 10.) Belēdi ba diko̱ti be mokwe̱le̱ biso̱ ná Yehova a si mapula buka te̱ ná di be̱ne̱ longe̱ la bwindea nde ná di be̱ pe̱ elong’a mbia mao. Dutea ná: Ponda Adam a bolino̱ bobe, Yehova a sumwo mo̱ o mbia ma baboledi bao. Nik’e boli ná, biso̱ be̱se̱ di si yabe̱ o mbia ma Loba. Nde tongwea na  diko̱ti, Yehova a malakise̱ biso̱, a me̱nde̱ pe̱ bola ná mbel’a moto ńe̱se̱ ńena ni lee̱le̱ dube̱ ńe pe̱ sengane̱ e be̱ o mbia mao. Nde to̱ tatan je ná di be̱ne̱ mulatako ma bwam na Yehova name̱ne̱ pe̱ na bonanasango asu na bonańango asu. Yehova a to̱ndi biso̱ na mbale̱!—Rom. 5:10, 11.

 7. Ne̱ni take Yesu a lembe̱no̱ e mongwane̱no̱ biso̱ o so̱ṅtane̱ nate̱na njika dikala Yehova a to̱ndino̱ biso̱ e?

⁷ Je ná di so̱ṅtane̱ bwam nate̱na njika dikala Yehova a to̱ndino̱ biso̱ yete̱na di dutedi nje diko̱ti di no̱ngo̱ne̱no̱ mo̱. Satan a kwali ná muboled’a Loba to̱ mō̱ a si me̱nde̱ benga be̱ Loba jemea ke̱ e o bete̱medi ba ndutu. O lee̱ ná Satan e nde mot’a mpoṅ, Yehova ese̱le̱ ná Yesu a take obiana a mawo̱. (Hiob 2:1-5; 1 Petro 2:21) Yehova e̱n ne̱ni bato b’ebasi bena ba ta ba te̱nge̱ne̱ Yesu ba tano̱ ba yo̱ye̱ mo̱, ne̱ni sonja i dipino̱ mo̱, na ne̱ni ba bome̱le̱no̱ mo̱ o ebongo. Yehova e̱n pe̱ ne̱ni Mun’ao ńa ndolo a wedino̱ na sese ńe̱se̱. (Mat. 27:28-31, 39) Yehova a ta a be̱ne̱ ngińa o jembe̱ ma mambo me̱se̱. K’eyembilan, Yehova a wusa bola nika ponda bato ba kwalino̱ ná: “[Loba] a sunge so̱ mo̱ tatan, yete̱na a to̱ndi mo̱.” (Mat. 27:42, 43) Nde, Loba a wusa te̱ jembe̱ nika, diko̱ti to̱ diwo̱ di si wusa sawabe̱, di si wusa pe̱ be̱ne̱ dipita. Yehova ese̱le̱ so̱ ná Mun’ao a lembe̱ ni take nate̱na o kwedi.

 8. Mo̱ Yehova a sengi sese ponda a tano̱ e̱ne̱ ne̱ni Mun’ao eno̱ taka e? Bola beteledi. (Ombwa pe̱ duta.)

⁸ Di s’angame̱n jo̱nge̱le̱ ná kana Loba eno̱ ńangum, a si be̱n besengedi! Di wekabe̱ nde o bowan bao, ńai di be̱nno̱ besengedi, e te̱nge̱n so̱ ná di kwale ná Yehova a be̱n besengedi. Bibe̱l e makwala ná a ‘malinga’ a ‘mabwa pe̱ ndutu’. (Mye. 78:40, 41) Jombweye pe̱ myango ma Abraham na Isak. Yehova a ta a kwalane̱ Abraham ná a bole mpo̱m mao ma muna ka jabea. (Bbot. 22:9-12; Bon. 11:17-19) Je ná di keka dutea besengedi Abraham a tano̱ a be̱ne̱ ke̱ e o boṅsane̱ o bwa Isak na diwe̱ndi. Dutea so̱ ndutu ninde̱ne̱ Yehova a bono̱ ponda e̱nno̱ ne̱ni bato ba bobe beno̱ bwa Mun’ao na njo ńe̱se̱!—Ombwa sinima Embilane̱ dube̱ labu—Abraham, dongo 2 o jw.org

 9. Nje Roma 8:32, 38, 39 e mokwe̱le̱no̱ jombwea ndolo ninde̱ne̱ Yehova a be̱nedino̱ wa na bonasango na bonańango asu e?

⁹ Diko̱ti di mokwe̱le̱ biso̱ ná to̱ moto a si to̱ndi biso̱ kane̱ni Yehova a to̱ndino̱ biso̱—to̱ mo̱me̱ne̱ belongi basu ba mbia  to̱ diko̱m lasu la batabata. (Langa Roma 8:32, 38, 39.) Je ná di be̱ mbaki ná, ndolo Yehova a be̱nedino̱ biso̱ e buki ndolo di be̱nedino̱ biso̱me̱ne̱. Mo̱ o mapula be̱ longe̱ o bwindea e? Yehova a mapula nika buka wa. Mo̱ o mapula ná myobe mo̱ngo̱ mi lakisabe̱ e? Yehova a mapula nika buka wa. Nje ye̱se̱ a mabaise̱no̱ ye nde ná di kase jabea lao la tiki tongwea na lee̱le̱ dube̱ na be̱ sengane̱. Diko̱ti le nde eyemban a ndolo ninde̱ne̱ Loba a be̱nedino̱ biso̱. O was’a peńa pe̱ di me̱nde̱ bata jokwa mambo jombwea ndol’a Yehova.—Mul. 3:11.

NJE DIKO̱TI DI MOKWE̱LE̱NO̱ BISO̱ JOMBWEA YESU

10. (a) Nje e bwese̱ Yesu ndutu tobotobo jombwea kwed’ao e? (b) O njika mbadi Yesu a lingedino̱ dina la Sango ao e? (Ombwa pe̱ edinge̱le̱ “ Tingame̱ la Yesu di lingedi dina la Yehova.”)

¹⁰ Yesu a mombwea nje bato ba mo̱nge̱le̱no̱ jombwea Sango ao jita. (Yohane 14:31) Yesu a bo ndutu jita o bia ná njo̱m ba numno̱ mo̱ ná a mato̱po̱ dibena na ná a mapungwa mamuti e wusa londise̱ dina la Sango ao mbindo. Ońola nika nde a kane̱no̱ ná: “A Te, e mawe̱le̱ te̱ be̱, ese̱le̱ ná din dibonde di sambe mba.” (Mat. 26:39) Tongwea na tingame̱ lao na Yehova nate̱na o kwedi, Yesu a lingedi dina la Sango o dime̱ne̱ di peti.

11. Ne̱ni Yesu a lee̱le̱no̱ ná a be̱nedi bato ndolo ninde̱ne̱ e? (Yohane 13:1)

¹¹ Diko̱ti di mokwe̱le̱ pe̱ biso̱ ná Yesu a mombwea bato na mbale̱, a mombwea bokwedi bao tobotobo. (Min. 8:31; langa Yohane 13:1.) K’eyembilan, Yesu a ta a bia ná mambo mō̱ a me̱nde̱no̱ bola o ebol’ao ya dikalo o wase ma me̱nde̱ be̱ ndutu, tobotobo kwed’ao ńa sese. Nde, to̱ na nika a si boli ebol’ao buka te̱  ońolana a ta a pula bola nje Yehova a baise̱ mo̱ ná a bole. O diwengisan, a we̱le̱ nde mulema mao mwe̱se̱ o dikalo, o lee̱, na o jongwane̱ bane̱. To̱ o buńa ba kwed’ao, Yesu a no̱ngi ponda o joa myende ma bamuloloma bao, a langwea babo̱ byala besukan be malo̱ke̱, a bola pe̱ babo̱ bediedi. (Yohane̱ 13:12-15) To̱ ponda a tano̱ o ebongo a konjo, Yesu a no̱ngi son a ponda o bola nu mot’a bobe ńena nu ta mo̱ o mbasan dipita nde a te̱se̱ pe̱ mambo ná moto ombweye ńango ao. (Lukas 23:42, 43; Yohane 19:26, 27) Ndol’a njiba ńa Yesu e s’e̱ne̱ne̱ buka te̱ na kwed’ao nde ńe̱ne̱ne̱ pe̱ o longe̱ lao le̱se̱ o wase.

12. O njika mbadi Yesu a diano̱ a mabola mambo ońol’asu nate̱na tatan e?

¹² Ye mbale̱ ná Kristo ‘a wedi nde ngedi po̱,’ nde a dia te̱ nde a mabola mambo jita ońol’asu. (Rom. 6:10) Njika mambo e? A dia a mabolane̱ pond’ao na ngud’ao ná di tombwane̱ minam me̱se̱ diko̱ti di mawanano̱. Jombweye te̱ ebol’a ngińa eno̱ bola. E nde Kiṅ’asu, Prisi ninde̱ne̱, na mulopo ma mwemba. (1 Kor. 15:25; Efe. 5:23; Bon 2:17) Mo̱ nde a be̱n mboṅ a ko̱te̱le̱ bo̱kisabe̱ na dimuti dinde̱ne̱, ebolo yena e me̱nde̱ bo̱ obiana ndenge̱ ninde̱ne̱ e mapo̱ su. a (Mat. 25:32; Marko 13:27) A mombwea pe̱ ná bokwedi bao ba jemea ba be̱ne̱ da la mudī la bwam di mapule̱ babo̱ o min mińa misukan. (Mat. 24:45) O pond’a Janea lao la ikol’a mbu pe̱, a me̱nde̱ benga jombwea biso̱. Yehova a boli Mun’ao ońol’asu na mbale̱!

DI BENGE JOKWA MAMBO MA PEŃA

13. Ne̱ni dutea leno̱ ná longwane̱ wa o bata jokwa mambo jombwea ndolo ńena Yehova na Yesu ba be̱nedino̱ biso̱ e?

¹³ We ná o benga jokwa mambo jombwea ndolo ńena Yehova na Yesu ba be̱nno̱ ońol’asu yete̱na o bengi dutea ońola ni ndolo. Yen ebe o pond’a Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu la mun mbu, we ná o no̱ngo̱ ponda o langa kalati po̱ ńa Myango ma bwam to̱ buka nika. O si langa bepasi jita ngedi po̱. Langa ná yō̱, o wase pe̱ njo̱m ipe̱pe̱ di be̱nno̱ o to̱ndo̱ Yehova na Yesu. Bola pe̱ me̱se̱ o langwea bane̱ nje o busane̱no̱ o bolanga bo̱ngo̱.

14. Bupisane̱ Myenge 119:97, ne̱ni muwaso mweno̱ ná mongwane̱ biso̱ o bata jokwa jombwea diko̱ti na belēdi bepe̱pe̱? (Ombwa pe̱ duta.)

 ¹⁴ We te̱ o mbale̱ ye mimbu jita we̱nge̱, we ná o baise̱ wame̱ne̱ yete̱na we ná o so̱ mambo ma peńa o tema ka te̱me̱ la sim la Loba, ndol’ao, na diko̱ti. Mbale̱ ńe nde ná di titi ná di bo̱le̱ jokwa ma mambo na mape̱pe̱. Nje so̱ weno̱ ná o bola e? Langa o duteye pe̱ mambo ma tiki me̱se̱ me o kalat’asu. O so̱i te̱ lambo o bolanga bo̱ngo̱ lena o si maso̱ṅtane̱no̱ bwam, po̱ngo̱ muwaso. Bo buńa bwe̱se̱, dutea o nje o langino̱ na nje nik’e mokwe̱le̱no̱ wa jombwea Yehova, Mun’ao, na ndolo ba be̱nedino̱ wa.—Langa Myenge 119:97.

15.Ońola nje jangame̱nno̱ benga wasa misanga ma tiki o Bibe̱l e?

¹⁵ O si bo̱bo̱ yete̱na o si so̱i lambo la peńa to̱ la mweńa dipe̱pe̱ ponda te̱ o malangano̱ to̱ o mapo̱ngo̱no̱ muwaso. Dutea ná, we nde ka moto ńe o wase̱ gol. Na we̱lisane̱ le̱se̱, moto nu mawase̱ gol a matombise̱ hawa to̱ mińa jita obiana a me̱ne̱ son a gol. A si mawo̱lo̱ wasa ońolana to̱ i son a so̱ino̱ ye mo̱ tiki. Ngedi ininga so̱ na mbale̱ di maso̱no̱ o Bibe̱l! (Mye. 119:127; Min. 8:10) Be̱ so̱ we̱lisane̱ o tingame̱ pe̱ o bolanga bo̱ngo̱ ba Bibe̱l.—Mye. 1:2.

16. Ne̱ni jeno̱ ná jembilane̱ Yehova na Yesu e?

¹⁶ Niponda weno̱ jokwa, dutea o njika mbadi weno̱ ná o we̱le̱ o ebolo nje wokono̱. K’eyembilan, embilane̱ te̱me̱ la sim la Yehova tongwea na jombwea bane̱ esibe̱ ndando. Embilane̱ ndol’a Yesu ońola Sango ao na ońola bane̱ tongwea na be̱ be̱be̱ o bola nje Yehova a mapulano̱, na jongwane̱ bane̱ bonasango asu na bonańango asu to̱ e be̱ nde ná nika ńena e be̱ ndutu ponda iwo̱. We pe̱ ná wembilane̱ Yesu ke̱ o malangwea bape̱pe̱ o dikalo ná ba be̱n epolo o tombwane̱ jabea la tiki Yehova a bolino̱.

17. Nje di me̱nde̱no̱ je̱ne̱ o jokwa di mabupe̱ e?

¹⁷ Di bati te̱ so̱ṅtane̱ na bwane̱ diko̱ti muńe̱nge̱, di me̱nde̱ bata to̱ndo̱ Yehova na Mun’ao. Nik’e me̱nde̱ bola ná babo̱ pe̱ ba bate to̱ndo̱ biso̱. (Yohane 14:21; Yak. 4:8) Di bolane̱ so̱ nje Yehova a mabolano̱ biso̱ o benga jokwa mambo jombwea diko̱ti. O jokwa di mabupe̱ di me̱nde̱ je̱ne̱ o njika mbadi iwo̱ diko̱ti di mawaneano̱ biso̱ tombwane̱ na ne̱ni jeno̱ ná di timbise̱le̱ masoma ońola ndol’a Yehova.