MO̱ e mapo̱ye̱ wa ná o lembe̱ mitakisan wame̱ne̱ esibe̱ jongwane̱ e? Je nde o “pond’a bobe” ni mabole̱ ná di senge biana di bobi na ná je muso̱lo̱ki. (2 Tim. 3:1) Nde, di titi eto̱m o lembe̱ mitakisan ma longe̱ biso̱me̱ne̱. Bibe̱l e mabonde̱ mweńa ma be̱ne̱ diko̱m la mbale̱ o ponda “ndutu.”—Minia. 17:17.

Ńamuloloma Paulo a kusi jongwane̱ la mako̱m mao ma lo̱ndo̱ . (Kol. 4:7-11) Ponda Paulo a tano̱ o beboa o Roma, mako̱m mao ma boli mambo mena a si wusano̱ bola na mo̱me̱ne̱. K’eyembilan, Epafrodito a wanedi Paulo mambo mena bonasango na bonańango ba Filipi ba lomedino̱ mo̱. (Fil. 4:18) Tikiko alane̱ maleta ma Paulo o mwemba mipe̱pe̱. (Kol. 4:7.) Na jongwane̱ la mako̱m mao, Paulo alane̱ ebol’ao ya dikalo oboso to̱na ne̱ni a tano̱ o beboa. Ne̱ni weno̱ ná o be̱ diko̱m la mbale̱ we̱nge̱ e?

Byembilan ba we̱nge̱ be malee̱ mweńa ma be̱ diko̱m la mbale̱. Jombweye̱ eyembilan a munańango mō̱ nu lee̱ ná e diko̱m la Elisabet, paonia ńa ponda mususu ńe o Pańa. Ponda ba so̱ne̱no̱ ńango a Elisabet Kanser ńa ngińa, nu munańango a lomedi Eisabet mye̱ndi jita mi se̱medi o Bibe̱l o bwam ba jembe̱ mo̱. Elisabet mo̱ ná: “Mi mye̱ndi mi boli mba ngińa o lembe̱ buńa te̱ esibe̱ senga ná ne muso̱lo̱ki.”—Minia. 18:24.

Je ná jouse̱ mulatako masu na bonasango asu na bonańango asu ponda di masue̱le̱no̱ babo̱ o bebolo ba mwemba. K’eyembilan, wena o bolane̱ mutoa mo̱ngo̱ o die̱le̱ munasango to̱ munańango nu madune̱ o ndongame̱n to̱ o busa o dikalo e? O boli te̱ nika, o me̱nde̱ bwane̱ jembane̱le̱ lańu muńe̱nge̱. (Roma. 1:12) Nde, Kriste̱n iwo̱ i titi ná i busa o mandabo mabu. Ne̱ni jeno̱ ná di be̱ babo̱ diko̱m la mbale̱ e?

Bonasango na bonańango bō̱ ba titi ná bukea o ndongame̱n a mwemba ońola njo̱m a diboa la ngińa. Jombweye eyembilan a David, ńena ba so̱be̱no̱ kanse̱r. A no̱ngi myanga mi mabo̱le̱ kanse̱r buka myo̱di mutoba. Ni ponda ba tano̱ ba bolea mo̱, David na munj’ao Lidia, ba ta nde bukea o ndongame̱n tongwea na inte̱rne̱t.

Ne̱ni mako̱m mabu o mwemba ma sue̱le̱no̱ babo̱ e? Ombusa ndongame̱n te̱, bonasango na bonańango bō̱ o ndabo a Janea ba ta ba po̱ngo̱ miwe̱n o kwala na David na Lidia tongwea inte̱rne̱t. O mbata na nika, ponda David na Lidia ba tano̱ ba bola malabe̱, bonasango na bonańango bō̱ ba ta ba lomea babo̱ myendi o  sesa babo̱. Nje nik’e wanno̱ e? David na Lidia ba si ta so̱ ba senga ná be muso̱lo̱ki.

Mo̱ jena di bola ná ba bena be o mandado ba te̱ dikalo na biso̱ e? Di pungulan te̱ mudango masu, jena di lee̱ ná di si dimbedi babo̱. (Minia. 3:27) Ońola nje di si ma te̱se̱no̱ o tila maleta to̱ te̱ dikalo la telefo̱n na babo̱ e? Ba bena ba tiki o mandabo bena bukea o ndongame̱n a dikalo tongwea na inte̱rne̱t. David na Lidia ba bwane̱ mu mudango muńe̱nge̱. David a teleye̱ ná, “Kwala na epep’asu ya dikalo to̱ ońola son a ponda na kane̱ pe̱ na babo̱, lembe̱ biso̱ jita.” E we̱li te̱ be̱, mo̱ we ná o wana moto o mokwe̱le̱no̱ Bibe̱l ponda na ponda te̱ o mboa ba bena ba tiki o ndabo o bwam ba tombise̱ jokwa la na babo̱ e?

Di mabola te̱ ebolo na boasango na bonańango asu bena ba tiki o mandabo di me̱ne̱ bede̱mo babu ba bwam, nik’e mabola ná di siseye be̱be̱ na babo̱. K’eyembilan, ponda jeno̱ o te̱ dikalo na babo̱ nde di maka ne̱ni ba mabolane̱no̱ Eyal’a Loba o tapa mulema ma moto, di ma bata sisea be̱be̱ na babo̱ buka kana. Ponda di masue̱le̱no̱ bonasango na bonańango o mambo ma mudī, wena o bata be̱ne̱ mako̱m ma peńa.—2 Kor. 6:13.

Paulo a kusi lo̱ko̱mea ponda diko̱m lao Tito di tano̱ o mbasan mao. (2 Kor. 7:5-7) Min myango mi mokwe̱le̱ biso̱ ná jena di lo̱ko̱ bane̱ seto̱ buka te̱ na byala ba muyao nde ke̱ je na babo̱ na ke̱ di mabola nje ye o ngud’asu o sue̱le̱ babo̱.—1 Yohane 3:18.

Bonasango na bonańango asu o Rusia ba di eymbilan a bwam ya sue̱le̱ mō̱ na nune̱. Jombweye myango ma Sergey na munj’ao, Tatyana. Sonja i po̱i o mboa abu i kumwa wasa mambo, yalane̱ babo̱ o baise̱ babo̱ myuedi. Ba se̱le̱ nde jese̱le̱ Tatyana na mo̱ a timba o mboa. Sergey mo̱ ná: “masa ma Tatyana so̱lo̱ o ndabo, munańango mō̱ ńe ngiń’a mulema a po̱i o mbo’asu. Ombusa ponda jita la bonasango na bonańango ba po̱i jongwane̱ biso̱ o sangise̱ bolongi basu.”

Sergey a bati ná: “Na ta na to̱ndo̱ be̱n byala ba Minia 17:17 ponda ye̱se̱, be makwale̱ ná: ‘Diko̱m la mbale̱ di malee̱le̱ ndolo ponda te̱, di maso̱be̱ pe̱ o ndutu ka munasango.’ Na timbi so̱ṅtane̱ ben byala tobotobo o nin ponda mitakisan ńena na titino̱ ná lembe̱ na mbame̱ne̱. Yehova a boli mba mako̱m ma ta ngiń’a mulema mongwane̱ pe̱ mba.” a

Kana jeno̱ bata lembe̱ bete̱medi ba ndutu, di be̱n ńo̱ng’a mako̱m jeno̱ ná di lakisane̱. Di me̱nde̱ be̱ne̱ ńo̱ng’abu tobotobo o ponda ndenge̱ ninde̱ne̱. Di bole so̱ me̱se̱ o be̱ diko̱m la mbale̱ tatan!—1 Pet. 4:7, 8.