1. Ońola nje Yehova a kobisane̱no̱ mo̱me̱ne̱ na ńango a muna e?

“NGA muto e ná a dimbea mun’ao a yaino̱ e?” Mi myuedi nde Yehova a baise̱no̱ o mińa ma muto̱ped’a mudī Yesaya. Loba a langwedi tumba lao ná: “Nde to̱ a dimbea so̱ nde, ke̱ mba na si madimbea wa.” (Yes. 49:15) A si ko̱lo̱ngo̱ne̱ kobisane̱ mo̱me̱ne̱ na ńango a muna. Nde o ni ngedi a boli nika. Yehova a bolane̱ nde mulatako mwe oteten a ńango a muna na mun’ao o bonde̱ nate̱na o njika dime̱ne̱ a tingame̱no̱ na baboledi bao. Bańango ba bana jita be ná ba bamse̱ nje munańango mō̱ nu belabe̱ ná Yasmina a kwalino̱, mo̱ ná: “Niponda weno̱ ńo̱ngise̱ mun’ango̱, mulatako ma tobotobo mō̱ mu mabe̱ oteten ańu mwena mu maje̱ o longe̱ le̱se̱.”

2. Ne̱ni Yehova a masengano̱ ke̱ mun’ao mō̱ a pawe̱ na mo̱ e?

² Yehova a bi ke̱ muboled’ao mō̱ a si mate̱ pe̱ dikalo to̱ jukea o ndongame̱n. Dutea te̱ njika ndutu a masengano̱ o je̱ne̱ lokoli la baboledi bao ba matemame̱ * mbu te̱.

3. Nje Yehova a mapulano̱ e?

³ Jita la ban bonasango na bonańango ba ndolo bena ba temam ba yo̱ki timba o mwemba, owe̱ni ba makasabe̱no̱ bwam! Yehova a mapula ná ba timbe, biso̱ pe̱ mulemlem. (1 Pet. 2:25) Ne̱ni jeno̱ ná jongwane̱ bateman o timba e? Obiana di malabe̱ mi myuedi, e me̱nde̱ be̱ bwam ná di bie ońola nje bato bō̱ ba si mukeano̱ pe̱ o ndongame̱n to̱ te̱ dikalo.

4. Owe̱ni ebolo e die̱le̱no̱ bato bō̱ e?

⁴ Bato bō̱ bese̱le̱ ná ebol’abu ya muwaso ma tambu la buńa e no̱nge epol’a boso o longe̱ labu. Munasango Hung, * ńe o Asia mo̱ ná: “Na ta na we̱le̱ mbame̱ne̱ mususu buka dime̱ne̱ o ebol’am. Na bolane̱ nde jo̱nge̱le̱ l’elemā ná na be̱n te̱ mo̱ni jita na me̱nde̱ bata bolea Yehova bwam. Na kumo so̱ bola ebolo hawa jita. Na kumwa tona ndongame̱n son na son natē̱ nese̱le̱ jukea na mwemba ná bambam. Satan a mabolane̱ wase o denge̱le̱ bato ná ba pawe̱ na Loba son na son.”

5. Nje e po̱yedi munańango mō̱ ombusa mitakisan ma jita e?

⁵ Bonasango na bonańango bō̱ ba be̱n mitakisan jita mi mabo̱bise̱ babo̱. Munańango Ana ńe o Inglisi nu be̱n bana batanu mo̱ ná: “Mun’am ńa mome ńangoka a yabe̱ eboki. Na ponda, mun’am ńa muto mō̱ a pangabe̱ o bebokedi, ńa mome ńaboso pe̱ mulopo mu pambilane̱ mo̱. Mulema mu ta mu yuka mba kańena na si ta pe̱ nukea o ndongame̱n to̱ te̱ dikalo. Na mba na temame̱.” Di mabwa ndutu jita ońola Ana na mbia mao na ońola bape̱pe̱ bena ba be̱n yin ńai a mitakisan!

6. Ne̱ni si we̱le̱ la Kolose 3:13 o ebolo di bolino̱ ná munasango mō̱ a pawe̱ na tumba la Yehova e?

⁶ Langa Kolose 3:13. Baboledi ba Yehova bō̱ ba lingi ońolana bane̱ ba boli mambo ma lingise̱ babo̱. Ńamuloloma Paulo embi ná ponda iwo̱ je ná di be̱ne̱ye̱ munasango to̱ munańango “njo̱m” a mito̱kisan. Ye pe̱ to̱ ná e be̱ ná moto a si dango ka ni te̱m o mbasanedi masu. Je ná di kombe̱ pimbimbi yete̱na di si no̱ngi jangame̱ye̱. Malinga me ná ma bola moto a pawe̱ na tumba la Yehova. Jombweye te̱ eyembilan a munasango Pablo ńe o Amerika ńa Mikondo. A ta a numabe̱ njo̱m ni si te̱nge̱n ná a boli bobe, na mo̱ a bo̱lo̱ne̱ eto̱t’ao o mwemba. Nje a bolino̱ e? Pablo mo̱ ná: “Na lingi, na mba na kumwa pawe̱ son na son na mwemba.”

7. Ne̱ni bobe bonde̱ne̱ moto a bolino̱ bweno̱ ná bo takise̱ mo̱ e?

⁷ To̱ ná moto a boli te̱ bobe bonde̱ne̱, e ná a bwa ndutu pond’a bwaba. E ná o̱nge̱le̱ ná Loba a titi pe̱ ná a to̱ndo̱ mo̱. To̱ e be̱ nde ná ate̱le̱, a kusa ndedi, e ná o̱nge̱le̱ ná a si dongame̱n pe̱ o be̱ muboled’a Loba. Munasango mō̱ nu belabe̱ ná Fransisko o̱nge̱le̱ nika. Mo̱ ná: “Na ta na ko̱kisabe̱ ońolana na wite̱ musonje. To̱ná o bebotedi na bengino̱ jukea o ndongame̱n, mulema mu timbi yuka mba, ne̱ne̱ ná na si dongame̱n pe̱ o be̱ o tumba la Yehova. Doi lam la mulema di ta di kaise̱ mba, na bukea o mo̱nge̱le̱ ná Yehova a si lakise̱ mba. Na ponda, na si ta pe̱ nukea o ndongame̱n.” Ne̱ni o masengano̱ ońola bonasango na bonańango be o yin ńai a bete̱medi di kwaledino̱ e? Mo̱ o mawe̱le̱ wame̱ne̱ o epol’abu e? Di buki me̱se̱, ne̱ni Yehova a masengano̱ ońol’abu e?

8. Mo̱ Yehova a madimbea ba bena ba boledi mo̱ kwaṅ e? Bola beteledi.

⁸ Yehova a si madimbea ba bena ba boledi mo̱ nde bena oteten a ponda ba titi o jukeye̱ na mwemba; a si madimbea pe̱ to̱ ebolo ba boledino̱ mo̱. (Bon. 6:10) Muto̱ped’a mudī Yesaya a bolane̱ edinge̱ding’a mpesa o lee̱ ne̱ni Yehova a mombweano̱ tumba lao. Mo̱ ná: “A me̱nde̱ dese̱ dibemba lao ka mutatedi,  a me̱nde̱ ko̱te̱le̱ bana ba mido̱ngi o mā mao, a se̱be̱ babo̱ o bwanga bao.” (Yes. 40:11) Ne̱ni Mutated’a mido̱ngi Nunde̱ne̱ a masengano̱ ke̱ mudo̱ngi mao mō̱ mu pawe̱ na dibemba e? Yesu a bonde̱ ne̱ni Yehova a masengano̱ ponda a baise̱no̱ bokwedi bao ná: “Bińo̱ lo mo̱nge̱le̱ ná nje? Yete̱na moto a be̱n ebwe’a mido̱ngi, nde mō̱ mu pimbea, a si madia mudibua na dibua o midongo, ala pulise̱ mu mu pimbedi e? Nde a dī te̱ mo̱, na mbale̱, na malangwea bińo̱ ná a mabwa muńe̱nge̱ ońol’ao buka ońola mu mudibua na dibua mwena mu si ta mu pimbea.”​—Mat. 18:12, 13.

9. Ne̱ni batatedi ba bwam o mińa ma Bibe̱l ba tano̱ ba bongwa mido̱ngi mabu e? (Ombwa duta la dipapa laboso.)

⁹ Ońola nje e te̱nge̱nno̱ o langisane̱ Yehova na mutated’a mido̱ngi e? Ońolana mutated’a bwam o mińa ma Bibe̱l a ta be̱ ombwea mido̱ngi mao bwam. K’eyembilan, David anane̱ ngila na njo̱ o tata dibemba lao. (1 Sam. 17:34, 35) Mutated’a bwam a bi ke̱ to̱ mudo̱ngi mō̱ na mune mu pimbedi. (Yohane 10:3, 14) Ni ńai a mutatedi a me̱nde̱ jinge̱le̱ 99 mao ma mido̱ngi o ko̱to̱ to̱ bake̱ mo̱ o mā ma batatedi bape̱pe̱ ná ale pulise̱ mu mwena mu pimbedi. Yesu a bolane̱ nde y’edinge̱dinge̱ o jokwe̱le̱ biso̱ mbale̱ ńe mweńa ńe nde ná: ‘E titi jemea la Tete̱ ńe o mo̱ń ná to̱ mō̱ ńa ban basadi a pimbeye.’​—Mat. 18:14.

10. Bupisane̱ Hesekiel 34:11-16, nje Yehova a kakane̱no̱ o bola ońola mido̱ngi mao mi pimbedi e?

¹⁰ Yehova a to̱ndi mō̱ ńasu te̱, name̱ne̱ pe̱ na “ban basadi” ba pawe̱ na dibemba lao. Tongwea na muto̱ped’a mudī Hesekiel, Loba a kakane̱ o pulise̱ mido̱ngi mao mi pimbedi na jongwane̱ pe̱ mo̱ o po̱ngulane̱ mulatako mabu na mo̱. A lango pe̱ nje a me̱nde̱no̱ bola o timbane̱ mido̱ngi mao o dibemba. Nje a me̱nde̱no̱ bola ye nde mulemlem na nje mutatedi o Israel a tano̱ a bola ke̱ mudo̱ngi mao  mu pimbedi. (Langa Hesekiel 34:11-16.) Laboso, mutatedi a mase̱le̱ nde pulise̱ mudo̱ngi, nika ńe ná e no̱ngo̱ne̱ mo̱ ponda na ngudi jita. Di londe̱ maba, a so̱i te̱ mo̱, a matimbane̱ mo̱ o dibemba. Di londe̱ malalo, yete̱na mudo̱ngi mu kusi ebango to̱ ná mwe njai, mutatedi a mongwane̱ y’eyembe e bo̱bi na ndolo, a kaka bebango bao, a se̱be̱ mo̱, a dese̱ pe̱ mo̱. Batudu bena be nde batatedi ba “dibemba la Loba,” bangame̱n nde bola mulemlem o jongwane̱ ba bena ba pawe̱ na mwemba. (1 Pet. 5:2, 3) Batudu ba mawasa babo̱, bongwane̱ babo̱ o timba o dibemba, bongwane̱ pe̱ babo̱ na ndolo o po̱ngulane̱ mulatako mabu na Yehova. *

11. Nje mutated’a bwam a maso̱ṅtane̱no̱ e?

¹¹ Mutated’a bwam a maso̱ṅtane̱ ná mudo̱ngi mwe ná mu pimbea. Mudo̱ngi mu pawe̱ pe̱ te̱ na dibemba, mutatedi a si mako̱kise̱ mo̱. Jombweye te̱ eyembilan Loba a bolino̱ ke̱ a mongwane̱ baboledi bao bō̱ bena ba pawe̱ na mo̱ o ponda po̱ ńa longe̱ labu.

12. Nje Yehova a bolino̱ na Yona e?

¹² Muto̱ped’a mudī Yona a ta a banga wala o Ninive. To̱ na nika, Yehova a si pomane̱ caka mo̱. Ka mutated’a bwam, Yehova a timbane̱ mo̱ na mbusa, a bola mo̱ ngudi ni ta ni pula mo̱ o bola nje anedino̱ mo̱. (Yona 2:7; 3:1, 2) Ombusa ponda, Loba a bolane̱ dibobonji o jongwane̱ Yona o so̱ṅtane̱ ná longe̱ la mot’a benama te̱ le mweńa. (Yona 4:10, 11) Njika belēdi jeno̱ ná di busane̱ oten e? Batudu ba s’angame̱n pomane̱ caka ba bena ba temam. O diwengisan, batudu bangame̱n nde keka so̱ṅtane̱ nje e boli ná mu mudo̱ngi mu pawe̱ na dibemba. Mu mudo̱ngi mu timbi pe̱ te̱ na Yehova, batudu ba mabenga jombwea mo̱ na lee̱le̱ pe̱ mo̱ ndolo.

13. Njika belēdi di mabusane̱no̱ o mbadi Yehova a no̱ngino̱ myuedi ma mutiled’a Myenge 73 e?

¹³ Mulema mu ta mu bo̱bo̱ mutiled’a Myenge 73 ponda e̱nno̱ biana babobe ba  matongwe̱le̱ o nje ye̱se̱ ba mabolano̱. Na mo̱ a baise̱ na mo̱me̱ne̱ nga ye mweńa o bolea Loba. (Mye. 73:12, 13, 16) Nje Yehova a bolino̱ e? A si sai mo̱. Loba a boli nde ná byala ba nu mutiledi be tilabe̱ o Bibe̱l. Na ponda, a timbi so̱ṅtane̱ ná mulatako ma bwam na Yehova mwe mweńa buka me̱se̱ o longe̱. (Mye. 73:23, 24, 26, 28) Njika belēdi jeno̱ ná di busane̱ oten e? Batudu ba s’angame̱n be̱ makwasi o kaise̱ ba bena ba mabaise̱ nga ye mweńa o bolea Yehova. O mulopo ma sa babo̱, batudu bangame̱n nde keka so̱ṅtane̱ ońola nje ba makwalano̱ nika. Na nika nde batudu beno̱ ná ba wanea babo̱ jongwane̱ la Betiledi di mapule̱ babo̱.

14. Ońola nje e tano̱ e pula Elia jongwane̱ e, ne̱ni pe̱ Yehova ongwane̱no̱ mo̱ e?

¹⁴ Muto̱ped’a mudī Elia a ta a ńa kiṅ’a muto Isebe̱l mīla. (1 Ki. 19:1-3) O̱nge̱le̱ nde ná mo̱me̱ne̱ mō̱ nde e o boleye̱ Yehova ka muto̱ped’a mudī, e̱ne̱ pe̱ nde biana ebol’ao ye nde ewolo. Mulema mu ta mu yuka Elia o dime̱ne̱ lena a pulino̱ wo̱. (1 Ki. 19:4, 10) O mulopo ma sa Elia, Yehova a boli nde mo̱ mbaki ná a titi muso̱lo̱ki, ná e ná a lakisane̱ ngiń’a Loba, na ná a diane̱ pe̱ ebolo jita o bola. Yehova a no̱ngi ponda o senga mutaka ma Elia, a bola pe̱ mo̱ ebolo epe̱pe̱. (1 Ki. 19:11-16, 18) Njika belēdi jeno̱ ná di busane̱ oten e? Biso̱ be̱se̱, tobotobo batudu, jangame̱n no̱ngo̱ ponda o jombwea  mido̱ngi ma Yehova. E be̱ ná moto e nde langwa malinga mao to̱ ná a me̱ne̱ nde biana a si dongame̱n o kusane̱ Yehova ndedi, batudu bangame̱n no̱ngo̱ ponda o lambe̱ye̱ mo̱ toi niponda eno̱ langwea babo̱ ne̱ni a masengano̱. Denge̱ ba mabola mu mudo̱ngi mu pimbedi mbaki ná Yehova a to̱ndi mo̱.

15. Bupisane̱ Yohane 6:39, ne̱ni Yesu a tano̱ e̱ne̱ mido̱ngi ma Tet’ao e?

¹⁵ Ne̱ni Yehova a mapulano̱ ná je̱ne̱ mido̱ngi mao mi pimbedi e? Yesu a boli biso̱ eyembilan. A ta a bia ná mido̱ngi ma Yehova me̱se̱ me tiki o miso̱ ma Loba, Yesu a boli so̱ me̱se̱ a we̱lino̱ o jongwane̱ “mido̱ngi mi pimbedi ma ndabo a Israel” ná mi timbe na Yehova. (Mat. 15:24; Lukas 19:9, 10) Ka mutated’a mido̱ngi ńa bwam, Yesu a boli pe̱ me̱se̱ na me̱se̱ ná a si bo̱lo̱ne̱ mudo̱ngi ma Yehova to̱ mō̱.​—Langa Yohane 6:39.

16-17. Nje batudu bangame̱nno̱ bola ońola ba bena ba pawe̱ e? (Ombwa edinge̱le̱ “ Ne̱ni mudo̱ngi mu pimbedi mu masengano̱.”)

¹⁶ Ńamuloloma Paulo ome̱le̱ batudu ba mwemba ma Efeso ná bembilane̱ Yesu. A kwalane̱ babo̱ ná bangame̱n “jongwane̱ babo̱bi na jo̱nge̱le̱ byala ba Sango Yesu ńena mo̱me̱ne̱ a kwali na: Bola le bonam buka kusa.” (Bebolo 20:17, 35) Na mbale̱, batudu ba be̱n m’bē̱ ma tobotobo ma jombwea tumba la Yehova. Salvador, mutudu mō̱ ńe o Pańa mo̱ ná: “Na dutedi te̱ nate̱na njika dime̱ne̱ Yehova a mombweano̱ mido̱ngi mao mi pimbedi, nika e membe̱ mba o bola me̱se̱ na me̱se̱ o jongwane̱ mido̱ngi mao. Ka mutated’a mudī ne mbaki ná Yehova a mapula ná nombweye mido̱ngi mao.”

¹⁷ Ba be̱se̱ din jokwa di to̱pedino̱ bena ba ta ba pawe̱ ba kusi jongwane̱ o timba na Yehova. O nin we̱nge̱, jita la ba bena ba pawe̱ ba mapula bola mulemlem. Jokwa di mabupe̱ di me̱nde̱ bata kwalea nje jeno̱ ná di bola o jongwane̱ babo̱ ná ba timbe na Yehova.