1. Nje ye paradisi ńa mudī e, njika bedomsedi pe̱ jangame̱nno̱ no̱ngo̱ e?

 WE̱NGE̱ di be̱n paradisi po̱ o wase o mbad’edinge̱dinge̱ ni londi na bato bena ba walame̱n o bola nje ye bwam. Nika ńe nde lodun la bato bena ba mabwane̱ musango ma mbale̱ muńe̱nge̱. Ba bena be o ni paradisi ba domse̱ ná ba si mabusa pe̱ oten tom. Nde ba mapula pe̱ ná bato jita ba be̱ mwemba na babo̱ o y’epol’a tobotobo. Y’epolo ye nde nje e? Ye nde paradisi ńa mudī! a

2. Nje ye mańaka jombwea paradisi ńa mudī e?

² Yehova a boli lambo la mańaka, a boli ná baboledi bao ba be̱ne̱ musango na jalatane̱ la bwam to̱ná beno̱ o nin was’a Satan ni londi na bobe, njo na bosinga. (1 Yohane 5:19; Bbī. 12:12) Loba lasu la ndolo a me̱ne̱ mambo ma bobe ma matakise̱ bato o nin wase nde a boli ná baboledi bao ba be̱ mbo̱le̱, ba we̱le̱ pe̱ bolea mo̱ na muńe̱nge̱ mwe̱se̱. Bibe̱l e makwala ná ni paradisi ńa mudī ńe nde ka “diwutamea” na ka “mōnda mu so̱pisabe̱.” (Yes. 4:6; 58:11) Na jongwane̱ la Yehova, ba be o ni paradisi be ná ba we̱le̱ lembe̱ min mińa misukan ma ndutu.—Yes. 54:14; 2 Tim. 3:1.

3. Ne̱ni edinge̱ ye o kalat’a Yesaya 65 e kusino̱ belondisedi baboso e ?

 ³ Yehova a tute̱le̱ muto̱ped’a mudī Yesaya o teleye̱ ne̱ni longe̱ di me̱nde̱no̱ be̱ ońola ba bena ba me̱nde̱ be̱ o ni paradisi ńa mudī. We ná o so̱ be beteledi o kalat’a Yesaya 65, nde be kusi belondisedi baboso o mbu 537 B.P.A. O ni ponda, Bonayuda bena bate̱le̱ ba te̱se̱be̱ wonja na mukoma o Babilon na babo̱ ba timba o mundi mabu. Yehova a namse̱ baboledi bao, ongwane̱ pe̱ babo̱ o bola ná mundi ma Yerusalem mu be̱ pe̱te̱ wum’a mpesa, tempe̱l pe̱ e timbe wum’a jowe̱ la mbale̱ o Israel.—Yes. 51:11; Sak. 8:3.

4. Njika belondisedi eding’a Yesaya 65 e kusino̱ o nin pond’asu e?

⁴ Eding’a Yesaya e kusi belondisedi be londe̱ beba o mbu 1919 P.A. ponda baboledi ba Yehova ba te̱se̱be̱no̱ wonja na mukoma ma Babilon ninde̱ne̱. Botea ni ponda nde paradisi ńa mudī e botedino̱ lańa o wase ńe̱se̱. Bate̱ dikalo la janea ba ko̱di ba bokise̱ myemba jita, ebol’abu pe̱ e yai bepuma. Bome na bito bena ba ta njo, ba be̱ne̱ pe̱ bedangwedi ba ńama, ba ‘bo̱ti mot’a peńa ńena nu wekabe̱ kaponda Loba.’ (Efe. 4:24) Na mbale̱, mambo jita Yesaya a kwaledino̱ o eding’ao ma me̱nde̱ nde londa o mususu mwe̱se̱ o was’a peńa ni me̱nde̱ po̱. Nde to̱ tatan di be̱n minam jita o ni paradisi ńa mudī. Jombwe so̱ njika minam di be̱nno̱ o paradisi ńa mudī na ońola nje di s’angame̱nno̱ busa oten tom.

MINAM MA BE̱SE̱ BE O PARADISI ŃA MUDĪ BA BE̱NNO̱

5. Ka nje te̱ Yesaya 65:13 e kakane̱no̱, njika minam di be̱nno̱ oteten a paradisi ńa mudī e?

⁵ Ja la bwam na lo̱ko̱mea. Eding’a Yesaya e mawe̱le̱ diwengisan dinde̱ne̱ oteten a longe̱ la ba be o paradisi ńa mudī na longe̱ la ba bena ba titi oten. (Langa Yesaya 65:13.) Yehova a malondise̱ ńo̱ng’a mudī ya baboledi bao njoasoa. Di be̱n mudī mao musangi, Eyal’ao na kalati jita i se̱medi o Bibe̱l jeno̱ ná di ‘da, di ńo̱, di bwane̱ pe̱ muńe̱nge̱.’ (Ombwa pe̱ Bebīsedi 22:17.) O diwengisan, ba bena ba titi o paradisi ńa mudī ba ‘mawo̱ na njai, ba mawo̱lea na ńo̱ngi, ba sambwa pe̱.’ Ba po̱ti etum na Loba.—Amos 8:11.

6. Ne̱ni Yoel 2:21-24 e matele̱ye̱no̱ minam ma mudī mō̱ di makusano̱ e, owe̱ni pe̱ jeno̱ ná di so̱ mo̱ e?

⁶ O eding’ao, Yoel a bolane̱ mambo me mweńa o longe̱ ka mbasi, wań na mula o lee̱ ná Yehova a malondise̱ ńo̱ng’a baboledi bao o mbad’eyobo, name̱ne̱ pe̱ na o mbad’a mudī. (Yoel 2:21-24) A mabola nika tongwea na Bibe̱l, kalat’asu i se̱medi o Bibe̱l, mulomba masu ma inte̱rne̱t, ndongame̱n asu na mako̱to̱ne̱ masu mande̱ne̱ na masadi. Je ná di tombwane̱ di da la mudī buńa te̱, di bata pe̱ be̱ne̱ ja la bwam na lo̱ko̱mea.

7. Nje e mabole̱ biso̱ “mulema ma mutam ” e? (Yesaya 65:14)

⁷ Bonam na mutam. Baboledi ba Loba be ná ba “sombise̱” ońolana mulema mabu mu londi na masoma. (Langa Yesaya 65:14.) Mbale̱ yena i membe̱ biso̱, makaki ma lo̱ko̱mea mena ma maso̱be̱ o Eyal’a Loba na dipita lasu di se̱medi o jabea la diko̱ti la Yesu ba mabola biso̱ “mulema ma mutam.” Di mabwa muńe̱nge̱ jita ponda ye̱se̱ di makwaleano̱ man mambo na bonasango na bonańango asu!—Mye. 34:9; 133:1-3.

8. Njika mambo ma mweńa maba ma maso̱be̱ o paradisi ńa mudī e?

⁸ Ndolo na jalatane̱ baboledi ba Yehova ba be̱nno̱ nde be minam miba ma mweńa  ma paradisi ńa mudī. Di “jalatane̱” di mongwane̱ biso̱ o so̱ṅtane̱ ne̱ni longe̱ di me̱nde̱no̱ be̱ o was’a peńa, owe̱ni ndolo na jalatane̱ ba me̱nde̱no̱ be̱ bonde̱ne̱ oteten a baboledi ba Yehova buka we̱nge̱. (Kol. 3:14) Munańango mō̱ a teleye̱ nje a makino̱ omboa baboledi ba Yehova nged’a boso a dongame̱nno̱ babo̱, mo̱ ná: “Na si ta na bia nje be̱ la bonam di mapulano̱ kwala, to̱ oteten a mbia mam. Nged’a boso ne̱nno̱ ndol’a mbale̱, nik’e ta nde oteten a Mboṅ a Yehova.” To̱ nja nu mapule̱ be̱ bonam na mutam na mbale̱ angame̱n be̱ o paradisi ńasu ńa mudī. To̱ bato bo̱nge̱le̱ nde nje jombwea baboledi ba Yehova, ban ba be̱n te̱ nde dina la bwam oboso ba Loba na oboso ba bonasango abu.—Yes. 65:15.

9. Njika dikaki Yesaya 65:16, 17 e mabolano̱ jombwea ndut’asu e?

⁹ Pī na mbo̱le̱. Yesaya 65:14 e makwala ná ba bena ba mabange̱ be̱ o ni paradisi ńa mudī, ba “me̱nde̱ te̱ musea ońola ses’a mulema na pungwea la mudī.” Nje pe̱ kwala ońola mitakisan me̱se̱ mi masengise̱ baboledi ba Loba sese na bwese̱ pe̱ babo̱ ndutu e? Ye̱ke̱i te̱ mi mitakisan “mi me̱nde̱ dimbabe̱le̱, mi wutame̱ o miso̱ [ma Loba].” (Langa Yesaya 65:16, 17.) Yehova a me̱nde̱ sumwa ndut’asu ye̱se̱, nde na ponda di si me̱nde̱ pe̱ jo̱nge̱le̱ mo̱ ná bambam.

10. Ońola nje o mo̱nge̱le̱no̱ ná ye nde edube ende̱ne̱ o be̱ mwemba na bonasango na bonańango asu e? (Ombwa pe̱ duta.)

¹⁰ Ponda di mukeano̱ o ndongame̱n asu, je musango di madimbea pe̱ ndutu ye̱se̱ nin was’a Satan e mawanano̱. Di mongwane̱ bonasango na bonańango asu o be̱ musango o paradisi ńa mudī ke̱ di malee̱le̱ babo̱ bede̱mo ba mudī ka ndolo, muńe̱nge̱, musango, muyao na bwam. (Gal. 5:22, 23) E se̱ edube di be̱nno̱ o be̱ o bebokedi ba Loba e! Ba be̱se̱ ba matingame̱ o paradisi ńa mudī ba me̱nde̱ je̱ne̱ o mususu mwe̱se̱ belondisedi ba eding’a Loba ya weka “mo̱ń a peńa na was’a peńa.”

11. Bupisane̱ Yesaya 65:18, 19, nje paradisi ńa mudī Yehova a wekino̱ ńangame̱nno̱ tute̱le̱ biso̱ o bola e?

¹¹ Masoma na musombise̱. Yesaya a tele̱ye̱ ońola nje di be̱nno̱ njo̱m a bwam o be̱ “muńe̱nge̱ na sombise̱” o paradisi ńa mudī. Ni paradisi ńa mudī e wekabe̱ nde na Yehova. (Langa Yesaya 65:18, 19.) E titi so̱ mańaka o je̱ne̱ ná Yehova a mabolane̱ biso̱ o jongwane̱ bato ná ba buse o bebokedi be kwedi ba nin was’a Satan nde bingeye  o paradisi ńa mudī ńena ńe nde wuma ba me̱nde̱no̱ jokwa mbale̱ i maso̱be̱ o Bibe̱l! Di mabwane̱ minam di be̱nno̱ o paradisi ńa mudī muńe̱nge̱, di be̱n pe̱ ńo̱ng’a bele̱ bato bape̱pe̱ oten.—Yer. 31:12.

12. Ne̱ni o masengano̱ ke̱ o langi makaki me Yesaya 65:20-24 e, ońola nje pe̱ e?

¹² Di matimbise̱le̱ masoma, nde di masombise̱ pe̱ ońola mulatako ma bwam di be̱nno̱ na Yehova. O̱nge̱le̱ te̱ nje ye̱se̱ di me̱nde̱no̱ je̱ne̱ na bola o was’a peńa. Bibe̱l e makakane̱ ná: “Mye̱nge̱ ma bana mi maje̱ nde longe̱ ngus’a mińa mi si me̱nde̱ pe̱ be̱, to̱ badun ba bato bena ba si mule̱ mińa.” Di me̱nde̱ ‘longa mandabo, na ja pe̱ oten, di de̱ midiki ma wań, na da pe̱ bepuma bao.’ Di ‘si me̱nde̱ wo̱ ntu tete’ ebanja je nde “mbota Yehova a namse̱no̱.” A kakane̱ biso̱ mbo̱le̱ na longe̱ la bwam lena di be̱n janda. “Biana ba mabele̱,” a me̱nde̱ bia ńo̱ng’a mō̱ ńabu te̱ nde ‘ulise̱ be̱se̱ be longe̱ kaponda mpuli mabu.’—Yes. 65:20-24; Mye. 145:16.

13. Ne̱ni Yesaya 65:25 e matele̱ye̱no̱ mawengisan bato ba mapo̱ngo̱no̱ o longe̱ labu ponda ba maboteano̱ bolea Yehova e?

¹³ Musango na mbo̱le̱. Na jongwane̱ la mudī musangi, jita la ba bena ba ta ba be̱ne̱ bede̱mo ba ngińa, ba timbi wana mawengisan mande̱ne̱ o longe̱ labu. (Langa Yesaya 65:25.) Ba po̱ngi miwe̱n minde̱ne̱ o tukwa bede̱mo babu ba bobe. (Rom. 12:2; Efe. 4:22-24) O ka ye̱se̱, nika baboledi ba Yehova ba titino̱ ke̱nge̱nge̱ ba me̱nde̱ benga po̱ngo̱ mawuse̱. Nde Yehova a lati “bato be̱se̱” ba to̱ndi mo̱ na bena ba to̱ndo̱ne̱ mō̱ na nune̱ ná ba be̱ne̱ musango na jalatane̱. (Tito 2:11) Nika ńe nde betańsedi bena be mawe̱ nde buka te̱ na Loba la ngum!

14. Ne̱ni kalat’a Yesaya 65:25 e londedino̱ munasango mō̱ e?

¹⁴ Mo̱ bato be ná ba we̱le̱ tukwa na mbale̱ e? Jombweye te̱ yen eyembilan. Eso̱mb’a moto ewo̱ yena e ta e be̱ne̱ 20 ma mbu, e ta e we̱le̱be̱ o beboa ngedi jita, e ta pe̱ e be̱ne̱ longe̱ la mbamba na la njo. A ta nde a we̱le̱be̱ o beboa ońolana a ta nde mot’a jiba ńena ńibi mutoa, a bola pe̱ mambo mape̱pe̱ ma bobe. Nde a ta pe̱ ana bewe̱nji jita. Ponda a botedino̱ jokwa Bibe̱l, ukea pe̱ o ndongame̱n a Mboṅ a Yehova, a so̱ṅtane̱ ná a so̱i njo̱m a bwam ni matute̱le̱ o be̱ longe̱, nika ńe nde paradisi ńa mudī. Ombusa dubise̱ lao, a dutedi ne̱ni kalat’a Yesaya 65:25 e londedino̱ mo̱. A timbi jese̱le̱ be̱ lao la njo ka ngila, na mo̱ a timba musango ka mudo̱ngi.

15. Ońola nje di mapulano̱ bele̱ bato bape̱pe̱ o be̱ na biso̱ o paradisi ńa mudī e, ne̱ni pe̱ jeno̱ ná di bola nika e?

¹⁵ Kalat’a Yesaya 65:13 e mabotea nde na ben byala ná: “Yehova Sango mo̱ ná.” Myemba 25 mi makwese̱ nde na ben byala ná: “E kwali Yehova.” Byala bao be mbale̱ ponda ye̱se̱. (Yes. 55:10, 11) We̱nge̱ paradisi ńa mudī ńe na mbale̱. Yehova a weki mbia ma mudī mu si be̱n elangisan. Kana jeno̱ dongo diwo̱ la mu mbia, je musango je pe̱ mbo̱le̱ oten etum na was’a njo ńa Satan. (Mye. 72:7) Ońola yi njo̱m nde di mapulano̱ jongwane̱ bato jita o be̱ na biso̱ o mu mbia masu ma mudī. Je ná di bola nika tongwea na ebol’a timbise̱ la bato bokwedi.—Mat. 28:19, 20.

NE̱NI JONGWANE̱ BAPE̱PE̱ O BE̱ NA BISO̱ O PARADISI ŃA MUDĪ

16. Nje ye ná e duta bato o paradisi ńa mudī e?

¹⁶ Mō̱ ńasu te̱ e ná a bola lambo la mweńa ná bato ba be̱ne̱ ńo̱ngi o be̱ o paradisi ńa  mudī. Je ná di bola nika yete̱na jembilane̱ Yehova. A si mańakisane̱ bato ná ba be̱ o bebokedi bao. O diwengisan a ‘maduta’ nde bato na muyao. (Yohane 6:44; Yer. 31:3) Bato ba milema mi sibi bena ba mokwe̱ o bia Yehova na bede̱mo bao ba bwam, ba masisea mo̱ be̱be̱ na bo̱bise̱ la ńolo. Ne̱ni jeno̱ ná di duta bato o paradisi ńa mudī tongwea na bede̱mo basu na bedangwedi basu ba bwam e?

17. Ne̱ni jeno̱ ná di duta bato bape̱pe̱ o paradisi ńa mudī e?

¹⁷ Mbadi po̱ jeno̱ ná di duta bato o paradisi ńa mudī ńe nde tongwea na lee̱le̱ bonasango na bonańango asu ndolo na muyao. Bato ba peńa bukedi te̱ o ndongame̱n asu, di mapula ná ba be̱ne̱ nde mulemlem ma besengedi ka basibi bena yen ebe bukedi o ndongame̱n o mundi ma Korinto ńa kwaṅ. Ba kwali ná: “Loba e oteten ańu na mbale.” (1 Kor. 14:24, 25; Sak. 8:23) Nde jangame̱n benga bupe̱ malea ná di “be̱ musango mō̱ na nune̱.”—1 Tes. 5:13.

18. Nje ye ná e duta bato o paradisi ńasu ńa mudī e?

¹⁸ Jangame̱n je̱ne̱ bonasango na bonańango asu ponda ye̱se̱ ka nje te̱ Yehova a me̱ne̱no̱ babo̱. Di mabola nde nika ke̱ di mombwa bede̱mo babu ba bwam, seto̱ mabo̱bo̱ mabu mena ma me̱nde̱ bo̱. Je ná nde di bo̱le̱ siso̱ṅtane̱le̱ oteten asu na ndolo ńe̱se̱, ke̱ di ‘maleane̱ muyao mō̱ na nune̱, di be̱ ndedi, di lakisane̱ pe̱ mawuse̱ mō̱ na nune̱.’ (Efe. 4:32) Na nika nde bato ba mapule̱ ná bombweye babo̱ o ni mbadi, ba me̱nde̱no̱ dutabe̱ o paradisi ńa mudī. b

 JA OTETEN A PARADISI ŃA MUDĪ

19. (a) Ka nje te̱ edinge̱le̱ “ Ba busi nde ba timba pe̱te̱” e lee̱no̱, nje bō̱ ba kwalino̱ ombusa babo̱ timba pe̱te̱ o paradisi ńa mudī e? (b) Nje jangame̱nno̱ bola e? (Ombwa pe̱ duta.)

¹⁹ Di to̱ndi paradisi ńasu ńa mudī jita. Buńa te̱ e mabata nde do̱lo̱ na londa pe̱ na baboledi ba Yehova. Di benge so̱ timbise̱le̱ Yehova masoma ońola ni paradisi ńa mudī a bolino̱ biso̱. To̱ nja nu mapule̱ je̱ne̱ne̱ bwam, kusa lo̱ko̱mea, be̱ pī, na be̱ mbo̱le̱, angame̱n nde po̱ o paradisi ńa mudī na no̱ngo̱ pe̱ bedomsedi ná a si mabusa pe̱ oten to̱ buńa. Nde di no̱nge jangame̱ye̱ ebanja Satan a mabola nje ye̱se̱ ye o ngud’ao ná a busise̱ biso̱ o paradisi ńa mudī. (1 Pet. 5:8; Bbī. 12:9) Di s’ese̱le̱ mo̱ ná a tongwe̱le̱. Di bole nje ye̱se̱ ye o ngud’asu ná di kombe̱ mpesa, bosangi na musango mwena mwe o paradisi ńa mudī.