1. Ońola nje Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu leno̱ buńa ba mbu bwe mweńa buka me̱se̱ e? (Lukas 22:19, 20)

 OŃOLA baboledi ba Yehova, Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Kristo nde le buńa ba mbu bwe mweńa buka me̱se̱. Mo̱ buka te̱ nde Yesu anedino̱ bokwedi bao ná ba bolise̱. (Langa Lukas 22:19, 20.) Di be̱n njo̱m jita i matute̱le̱ biso̱ o jenge̱le̱ Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu. Jombweye njo̱m iwo̱.

2. Ońola njika njo̱m iwo̱ di menge̱le̱no̱ Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu e?

² Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu di mongwane̱ biso̱ o dutea ońola mweńa ma diko̱ti na minam di mawano̱. Di mabola biso̱ epolo o lee̱le̱ masoma ońola jabea Yesu a bolino̱. (2 Kor. 5:14, 15) Di mabola pe̱ biso̱ epolo ná di “kuse jembame̱” mō̱ na nune̱ oteten a bonasango na bonańango asu. (Rom. 1:12) Mbu te̱, jita la batemam ba mukea. Bō̱ ba we̱li timba na Yehova ebanja ba kasabe̱ bwam. Jita la ba bena ba lee̱le̱ ńo̱ngi ba botedi jokwa Bibe̱l ońola nje be̱nno̱ ba sengino̱ pe̱ bo buńa. Yi njo̱m ye̱se̱ i mabola ná Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu di be̱ mweńa jita ońol’asu.

3. Ne̱ni Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu di malatano̱ biso̱ na bonasango asu o wase ńe̱se̱ e? (Ombwa pe̱ duta.)

³ Di menge̱le̱ pe̱ Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu ebanja bo buńa di malata na bonasango asu o wase ńe̱se̱. O su la wase te̱,  Mboṅ a Yehova i mako̱to̱me̱ o bolise̱ mo̱, ombusa besibedi ba wei. Biso̱ be̱se̱ di masenga ekwali e makike̱ mweńa ma jabea la diko̱ti. Di malo̱ngo̱ myenge miba, di tombise̱ ewolo na wań, nde di kwala pe̱ ná “ame̱n” na mulema mwe̱se̱ ombusa mika mine̱i. O pambo a ponda ńa 24 ma hawa, myemba ma wase me̱se̱ mi mabola milemlem ma mambo. E se̱ muńe̱nge̱ Yehova na Yesu ba mabwano̱ o je̱ne̱ ne̱ni biso̱ be̱se̱ di latino̱ o sesa babo̱ e!

4. Nje di me̱nde̱no̱ kwalea o din jokwa e?

⁴ O din jokwa, di mala jalabe̱ min myuedi: Ne̱ni jeno̱ ná di boṅsane̱ milema masu ońola Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu e? Ne̱ni jeno̱ ná jongwane̱ bape̱pe̱ o busane̱ tombwane̱ oten e? Ne̱ni pe̱ jeno̱ ná jongwane̱ batemam e? Malabe̱ ma mi myuedi ma me̱nde̱ jongwane̱ biso̱ o be̱ be̱be̱ ońola bo buńa ba tobotobo.

NE̱NI JENO̱ NÁ DI BOṄSANE̱ MILEMA MASU OŃOLA JO̱NGE̱LE̱ LA KWED’A YESU E?

5. (a) Ońola nje jangame̱nno̱ dutea ońola mweńa ma diko̱ti e? (Myenge 49:8, 9) (b) Nje sinima Ońola nje Yesu a wedino̱ e? e lee̱no̱ wa e?

⁵ Mbadi po̱ ńa mweńa jeno̱ ná di boṅsane̱ milema masu ońola Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu ńe nde ná di duteye ońola nje jabea la diko̱ti la Yesu Kristo leno̱ tiki jita. Di si wusa te̱se̱ biso̱me̱ne̱ wonja na bobe na kwedi. (Langa Myenge 49:8, 9; ombwa pe̱ sinima Ońola nje Yesu a wedino̱ e?) a Yehova a no̱ngi so̱ bedomsedi ná Mun’ao ńa ndolo a bole longe̱ lao o sunga biso̱, to̱ná nik’e tano̱ nde mbo̱lo̱n ninde̱ne̱ ońola babo̱ babane̱. (Rom. 6:23) Di dutedi te̱ ońola nje Yehova na Yesu bemedino̱ o bo̱lo̱ne̱ ońol’asu, di me̱nde̱ bata timbise̱le̱ masoma ońola jabea la diko̱ti. Di mala jombwea mambo mō̱ diko̱ti di no̱ngo̱ne̱no̱ Yehova na Yesu. Nde nje e ta e pula, ná diko̱ti di sawabe̱ e?

6. Nje e ta e pula, ná diko̱ti di sawabe̱ e?

⁶ Diko̱ti le nde mususedi mu masawabe̱ o ko̱to̱ lambo. Adam, mot’a benama ńaboso, a ta ná ke̱nge̱nge̱ ponda a wekabe̱no̱. Ponda a bolino̱ bobe, a bo̱lo̱ne̱ dipita la be̱ne̱ longe̱ la bwindea, ońol’ao na ońola bana bao be̱se̱. Ná a ko̱te nje Adam a bo̱lo̱ne̱no̱, Yesu a boli longe̱ lao la ke̱nge̱nge̱ ka jabea. O longe̱ lao le̱se̱, Yesu a “si boli bobe, to̱ mawo̱ndo̱n pe̱ ma si so̱be̱ o mudumbu mao.” (1 Pet. 2:22) Ponda Yesu a wedino̱, a ta ná ke̱nge̱nge̱, kapo̱ ka Adam obiana a mako̱ o bobe; na nika nde a sawono̱ mususedi mu te̱nge̱n ońola longe̱ Adam a bo̱lo̱ne̱no̱.—1 Kor. 15:45; 1 Tim. 2:6.

7. Njika mikekisan mō̱ Yesu a kusino̱ ke̱ e o wase e?

⁷ Ponda Yesu a tano̱ o wase, a sengane̱ Sango ao Yehova, to̱ ponda nik’e tano̱ ndutu. Ke̱ e muna, Yesu a ta angame̱n sibise̱ mo̱me̱ne̱ owas’a bayedi bao bena ba si ta ná ke̱nge̱nge̱. (Lukas 2:51) Ke̱ e eso̱mbe̱, a ta angame̱n te̱nge̱ne̱ mińakisan mi wusa bole̱ yen ebe ná a si sengane̱ bayedi bao, to̱ ná a si be̱ pe̱ Yehova jemea. Ponda Yesu a kokino̱, e ta e pula ná a te̱nge̱ne̱ mikekisan ma Satan Diabolo ńena nu boli me̱se̱ ná a si be̱ pe̱ Loba jemea. (Mat. 4:1-11) Satan a ta a pula ye̱ke̱i te̱ ná Yesu a bole bobe, ná nik’e bole ná a si we̱le̱ pe̱ sawa diko̱ti.

8. Njika mikekisan mipe̱pe̱ Yesu a lembe̱no̱ e?

⁸ Ombusa mo̱ botea ebol’ao ya dikalo, Yesu a lembe̱ mikekisan mipe̱pe̱. Basingedi bao ba takise̱ mo̱, ba ta pe̱ ba pula bwa mo̱. (Lukas 4:28, 29; 13:31) A ta angame̱n we̱lisane̱ mawuse̱ ma bokwedi bao. (Marko 9: 33, 34) Ke̱ be o kaise̱ mo̱, ba takise̱ mo̱ ba yo̱ye̱ pe̱ mo̱. O sukan, a bwabe̱ kwed’a konjo ni ta pe̱ ni bwesane̱ iso̱n. (Bon. 12:1-3) O ebongo a konjo, a ta angame̱n lembe̱ sese na ngud’ao ńa mo̱me̱ne̱, esibe̱ jongwane̱ la Yehova. b—Mat. 27:46.

9. Ne̱ni di masengano̱ jombwea jabea Yesu a bolino̱ e? (1 Petro 1:8)

⁹ Na mbale̱, Yesu a taki jita ná a sawe diko̱ti. Mo̱ e si te̱nge̱n so̱ ná di bate to̱ndo̱ Yesu ke̱ di dutedi ońola nje ye̱se̱ emedino̱ o bola ońol’asu e?—Langa 1 Petro 1:8.

10. Nje diko̱ti di no̱ngo̱ne̱no̱ Yehova e?

¹⁰ Di kwale pe̱ ná nje ońola Yehova e? Nje emedino̱ o bo̱lo̱ne̱ ná Yesu a we̱le̱ sawa diko̱ti e? Yehova na Yesu ba be̱n mulatako ma bo̱ibo̱i mwena muna to̱ mō̱ a si be̱nno̱ na sango ao. (Min. 8:30) Keka so̱ te̱ dutea njika ndutu Yehova a bono̱ o je̱ne̱ mitakisan me̱se̱ Yesu a lembe̱no̱ o wase. Ye̱ke̱i te̱ Yehova a bo ndutu jita o je̱ne̱ ne̱ni ba takise̱no̱ Mun’ao, ba cakino̱ mo̱, ba sengise̱ pe̱ mo̱ sese.

11. Bolane̱ eyembilan o lee̱ ne̱ni Yehova a sengino̱ ponda Yesu a bwabe̱no̱.

¹¹ Bayedi be̱se̱ bena ba wese̱ muna, ba bi ndutu ninde̱ne̱ nika e mawanano̱. Ye mbale̱ ná di dube̱ ná bepumbwedi be me̱nde̱ be̱, nde nik’e si masumwa sese di masengano̱ ke̱ di wese̱ moto di to̱ndino̱. Y’eyembilan e mongwane̱ biso̱ o so̱ṅtane̱ ne̱ni Yehova a sengino̱ o je̱ne̱ ne̱ni Mun’ao ńa ndolo a takino̱, a bwabe̱ pe̱ o bo buńa ba mbu 33 P.A. c—Mat. 3:17.

12. Nje jeno̱ ná di bola o woki i se̱le̱ na Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu e?

¹² Obiana buńa ba Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu bo mapo̱, we ná o no̱ngo̱ ponda o jokwa mambo jombwea diko̱ti, o jokwa la wame̱ne̱ to̱ o jowe̱ la ndabo a mbia. Bolane̱ Mudied’a muwaso ońola Mboṅ a Yehova to̱ kalat’a jokwa ipe̱pe̱ o jokwa di to̱ti o njiba. d Bolane̱ pe̱ mundango ma bolanga ba Bibe̱l ońola Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu mu maso̱be̱ o Kalat’a longe̱ la kriste̱n n’ebol’a dikalo. Bo buńa ba Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu pe̱, o si dimbea jombwa Jowe̱ la idiba la tobotobo ońola bo buńa. Di boṅsane̱ te̱ milema masu ońola Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu, di me̱nde̱  we̱le̱ jongwane̱ bape̱pe̱ o busane̱ tombwane̱ oten.—Esra 7:10.

JONGWANE̱ BAPE̱PE̱ O BUSANE̱ TOMBWANE̱

13. Nje ye lambo laboso jeno̱ ná di bola ná jongwane̱ bape̱pe̱ o busane̱ tombwane̱ o Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu e?

¹³ Ne̱ni jeno̱ ná jongwane̱ bape̱pe̱ o busane̱ tombwane̱ o Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu e? Ka laboso, di bele̱ babo̱. O sumo te̱ ba bena di madongame̱nno̱ o dikalo, je pe̱ ná di po̱ngo̱ list a bato bape̱pe̱ di mabele̱no̱. K’eyembilan mako̱m masu, belongi basu ba mbia, mako̱m masu m’ebolo to̱ ma klasi, na bape̱pe̱ di bino̱. To̱ di si be̱n nde bebeledi jita ba mapapa, je ná di lomea moto jatingane̱ la bebeledi o musinga. Yen ebe bato jita be ná bukea.—Mul. 11:6.

14. Bola eyembilan e malee̱ ná bola la moto di bino̱ bebeledi le ná di tapa mo̱.

¹⁴ Di boli te̱ moto di bino̱ bebeledi, nika ńe ná e tapa mo̱. Buńa bō̱, munańango mō̱ ńena mom’ao a titi Mboṅ a Yehova, a ta mańaka o senga nun a malangwea mo̱ ná a me̱nde̱ jukea na mo̱ o Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu. Ońola nje a tano̱ a ńaka e? Ońolana mimbu jita a bele̱ mom’ao ná ukeye, nde nun a s’emedi po̱. Nje e boli ná a tukwe mo̱nge̱le̱ nin ngedi e? A tele̱ye̱ munj’ao ná mutudu mō̱ ńena nu bi mo̱, a boli mo̱ bebeledi. Ukedi so̱ mu mbu na mimbu jita mipe̱pe̱ ombusa ponda.

15. Nje di s’angame̱nno̱ dimbea ke̱ di mabele̱ bato o Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu e?

¹⁵ Di bie pe̱ ná bato di mabele̱no̱ be ná ba be̱ne̱ myuedi, sepo̱n yete̱na ba si bedi jukea o ndongame̱n asu to̱ buńa. Je so̱ ná di dutea oboso ba ponda ońola myuedi beno̱ ná ba baise̱, di boṅsane̱ pe̱ ne̱ni di me̱nde̱no̱ jalabe̱ babo̱. (Kol. 4:6) K’eyembilan bō̱ be ná ba baise̱ ná: ‘Ne̱ni mambo ma me̱nde̱no̱ tomba e?’ ‘Ponda ininga ndongame̱n e mindano̱ e?’ ‘Mo̱ e mapula bebo̱tedi ba tobotobo e?’ ‘Mo̱ jukea di masawabe̱ e?’ ‘Mo̱ njangi e masangabe̱ e?’ Je te̱ bola moto bebeledi ońola Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu, je ná di baise̱ mo̱ ná: “Mo̱ o be̱n myuedi e?” nde di po̱ngo̱ pe̱ miwe̱n o bola mo̱ malabe̱.  Je pe̱ ná di lee̱ moto sinima O̱nge̱le̱ kwed’a Yesu na Nje e matombe̱ o ndabo a Janea e? o jongwane̱ mo̱ o so̱ṅtane̱ ne̱ni ndongame̱n yasu i matombano̱. Jokwa 28 la kalati Be̱ne̱ longe̱ le bonam o bwindea! pe̱ di be̱n mato̱ti ma bwam jeno̱ ná di bolane̱.

16. Njika myuedi mipe̱pe̱ bato ba mukeye̱ o Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu beno̱ ná ba be̱ne̱ e?

¹⁶ Ombusa Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu, ba bena ba mukeye̱ nged’a boso be ná ba be̱ne̱ myuedi. Be ná ba baise̱ ońola nje ngus’a bato buka te̱ nde ba dedi ewolo ba ńo̱ pe̱ wań, to̱ ońola nje to̱ moto a si bolino̱ nika. Be pe̱ ná ba baise̱ biso̱ ońola nje di mabolise̱no̱ nde Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu ngedi po̱ o mbu. Be pe̱ ná ba pula bia nga ndongame̱n ya Mboṅ a Yehova ye̱se̱ i matomba nde nika. To̱ e be̱ nde ná ba makwalea ońola jita la ma mato̱ti o ekwal’a Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu, bato ba mukeye̱ nged’a boso be ná ba be̱ne̱ ńo̱ng’a beteledi bepe̱pe̱. Tema o mulomba “Ońola nje Mboṅ a Yehova i mabolise̱no̱ Da la Sango diwengisan na bene̱ bebasi e?” ńe ná ńalabe̱ myuedi mabu mō̱. Di mapula bola nje ye̱se̱ ye o ngud’asu oboso ba Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu, o pond’ao na ombus’ao, o jongwane̱ ba bena be o bete̱medi be mapule̱, o busane̱ tombwane̱ oten.—Bebolo 13:48.

JONGWANE̱ BATEMAM

17. Ne̱ni batudu beno̱ ná bongwane̱ batemam? (Hesekiel 34:12, 16)

¹⁷ Ne̱ni batudu beno̱ ná bongwane̱ batemam o pond’a Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu e? Lee̱ babo̱ ná lo mombwea babo̱ na mbale̱. (Langa Hesekiel 34:12, 16.) Oboso ba Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu, po̱ngo̱ miwe̱n o bele̱ jita labu. Bola babo̱ mbaki ná o to̱ndi babo̱, o be̱n pe̱ ńo̱ngi o jongwane̱ babo̱. Ba po̱i pe̱ te̱, kasa babo̱ na muyao mwe̱se̱. Ombusa Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu, benga pe̱pe̱le̱ to̱ bele̱ ba bonasango na bonańango ba tiki, o waneye pe̱ babo̱ jongwane̱ di mapule̱ ná ba timbe na Yehova.—1 Pet. 2:25.

18. Ne̱ni biso̱ be̱se̱ jeno̱ ná jongwane̱ batemam e? (Roma 12:10)

 ¹⁸ Be̱se̱ o mwemba be ná bongwane̱ batemam ke̱ bukedi o Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu. Ne̱ni e? Bangame̱n lee̱le̱ babo̱ ndolo na muyao, ba bola pe̱ babo̱ edube. (Langa Roma 12:10.) O si dimbea ná yen ebe e si ta babo̱ lambo di bo̱bi o jukea pe̱te̱ o ndongame̱n. Pondapo̱ ba ta ba bwa bo̱ngo̱ ná ba si me̱nde̱ kasabe̱ bwam. e O si baise̱ so̱ babo̱ myuedi mi me̱nde̱ takise̱ babo̱ to̱ kwala mambo ma me̱nde̱ bwese̱ babo̱ ndutu. (1 Tes. 5:11) Be nde bonasango na bonańango asu. Je muńe̱nge̱ o jowe̱ pe̱te̱ Yehova mwemba na babo̱!—Mye. 119:176; Bebolo 20:35.

19. Njika tombwane̱ di be̱nno̱ ke̱ di mo̱nge̱le̱ kwed’a Yesu e?

¹⁹ Di maso̱ṅtane̱ so̱ tatan ońola nje Yesu a baise̱no̱ biso̱ ná jo̱nge̱le̱ kwed’ao mbu te̱. Nik’e mawanea biso̱me̱ne̱ na bape̱pe̱ tombwane̱ o mbadi jita. (Yes. 48:17, 18) Di mabata to̱ndo̱ Yehova na Yesu. Di malee̱le̱ ná di matimbise̱le̱ babo̱ masoma ońola nje ba bolino̱ ońol’asu. Di mabata sisea be̱be̱ na bonasango na bonańango asu. Je pe̱ ná jongwane̱ bape̱pe̱ o bia ne̱ni babo̱ pe̱ beno̱ ná ba tombwane̱ minam diko̱ti di mawanano̱. Di bole so̱ me̱se̱ ná di be̱ be̱be̱ ońola Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu la mun mbu, buńa ba mbu bwe mweńa buka me̱se̱!