Bibe̱l e si malangwa ońola nje. Nde e malangwea biso̱ mambo ma mweńa mō̱ mena me ná ma tele̱ye̱ ońola nje ba bolino̱ nika.

Ange̱l e ta e langwea Maria ná a me̱nde̱ no̱ngo̱ deme̱ na mo̱ a ya mun’a mome. Ponda ange̱l e bīse̱no̱ mo̱ nika, Maria na Yose̱f ba ta nde ba ja o Nasaret, ńena ni ta nde mundi mō̱ ma Galilea. (Lukas 1:26-31; 2:4) Ombusa ponda, o wa labu o Egipto, ba timbi nde o Nasaret. Yesu a koki nde o Nasaret, na mo̱ o kumwa belabe̱ ná mot’a Nasaret. (Mat. 2:19-23) Ońola nika nde di mo̱nge̱le̱no̱ nde mundi ma Nasaret ke̱ di makwalea ońola Yesu, Yose̱f na Maria.

Maria a ta a be̱ne̱ elong’ao ya mbia yena e ta e belabe̱ ná Elisabet, yena e ta e ja o Yudea. Elisabet a ta nde munj’a prisi ninde̱ne̱ Sakaria, mo̱ pe̱ nde a yai Yohane mudubisedi ombusa ponda. (Lukas 1:5, 9, 13, 36) Maria a ta ala pe̱pe̱le̱ Elisabet na mo̱ a ja na mo̱ myo̱di milalo o Yudea. Ombusa nika, Maria a timbi o Nasaret. (Lukas 1:39, 40, 56) Maria a ta so̱ a bia mundi ma Yudea.

Ombusa ponda, Yose̱f a ta a sengane̱ mbenda ná bato be̱se̱ ba “no̱ngo̱be̱ muso̱ngi.” Na mo̱ asumwe̱ o Nasaret ala o Betlehem, ńena ni ta nde “mundi ma David” na mundi owe̱ni Mesia a tano̱ angame̱n yabe̱ bupisane̱ bedinge̱. (Lukas 2:3, 4; 1 Sam. 17:15; 20:6; Mik. 5:1) Ponda Maria a yaino̱ Yesu, Yose̱f a si wusa bola ná a po̱nge lo̱ndo̱ la bwaba timba o Yerusalem na mwe̱nge̱ ma muna o mā. Ba jai nde o Betlehem ńena ni ta etum a lambo ka kilometa dibua na Yerusalem. Nik’e wusa so̱ bo̱bise̱ babo̱ ńolo ke̱ ba nalane̱ mwe̱nge̱ mabu ma muna o tempe̱l o bola jabea mbenda e tano̱ e baise̱.—Lev. 12:2, 6-8; Lukas 2:22-24.

Ange̱l Loba a tano̱ a loma e ta e langwea Maria ná ba me̱nde̱ bola mun’ao “kond’a janea ńa sango ao David” na ná a me̱nde̱ “be̱ kiṅe̱.” Pondapo̱ Yose̱f na Maria ba so̱ṅtane̱ ná e ta mweńa ná Yesu a yabe̱ nde o mundi ma David. (Lukas 1:32, 33; 2:11, 17) Yen ebe ba dutedi pe̱ ná ye bwam ná ba je oten natē̱ Loba a langwea babo̱ nje bola.

Di si bi ponda ininga ba tano̱ ba mátombise̱ o Betlehem ponda babiedi ba ngengeti ba po̱ino̱. Nde niponda, ba ta nde ba nija o ndabo po̱, Yesu pe̱ a ta nde ā “muna,” a si ta pe̱ mwe̱nge̱ ma muna. (Mat. 2:11) E me̱ne̱n biana o mulopo ma timba o Nasaret, ba jai o Betlehem eyek’a ponda kańena ba ta na ba mábe̱ne̱ bolongi oten.

Herode a ta a bola o̱da ná ba bwe “bana be̱se̱ ba ta o Betlehem . . . bena ba ta mbu miba to̱ bena ba si po̱i nika.” (Mat. 2:16) Kana ange̱l e tano̱ e mábise̱ Yose̱f ná nik’e me̱nde̱ bolane̱, Yose̱f na Maria ba ńi mīla na Yesu o Egipto, na babo̱ ba ja oten natē̱ Herode a wo̱. Ombusa ponda, Yose̱f a timbane̱ mbia mao o Nasaret. Ońola nje ba si timbino̱ o Betlehem e? Ońolana niponda, Arkelao mun’a Herode nde a ta anea Yudea, a ta pe̱ nde mot’a njo. Yose̱f a ta pe̱ a kusane̱ ange̱l jome̱le̱ ná a si timba owo. O Nasaret, Yose̱f a wusa kokise̱ Yesu na mbo̱le̱ ńe̱se̱ o bo̱ngo̱ ba Loba.—Mat. 2:19-22; 13:55; Lukas 2:39, 52.

E me̱ne̱n biana Yose̱f a wedi obiana Yesu a matele̱ nge’a wala o mo̱ń. Yose̱f a me̱nde̱ so̱ nde pumbwabe̱le̱ o wase. Bato jita ba me̱nde̱ be̱ne̱ epolo o kwala na mo̱, na o bia mambo mape̱pe̱ ma longe̱ lao, name̱ne̱ pe̱ na njo̱m ońola nje mo̱ na Maria ba jaino̱ nde o Betlehem ombusa yabe̱ la Yesu.