1-2. Njika mulatako mwe oteten a Mulangwedi 11:6 na ebol’a dikalo e?

O BEKOMBO bō̱ bato ba mapomane̱ kasa myango ma bwam. Ye nde nje ba tano̱ benge̱le̱! Nde o bene̱ bekombo, bato ba si malee̱le̱ ńo̱ngi ndongo ońola Eyal’a Loba. Ne̱ni bato ba makasano̱ myango ma bwam o wuma o majano̱ e? E be̱ to̱ nē̱, Yehova a mapula ná di benge te̱ dikalo natē̱ y’ebolo e doma o mbadi ni do̱lisan mo̱.

² O ponda ni te̱se̱be̱ na Yehova, ebol’a dikalo e me̱nde̱ po̱ o su, “denge̱ su di mapo̱.” (Mat. 24:14, 36) Obiana nika e mapo̱, ne̱ni jeno̱ ná di we̱le̱ o ebolo ben byala ná “o s’ese̱le̱ . . . dia lo̱ngo̱ di wumse̱” e? *​—Langa Mulangwedi 11:6.

3. Nje di me̱nde̱no̱ kwalea o din jokwa e?

³ O jokwa di se̱le̱, di kwaledi mambo mane̱i jangame̱nno̱ bola ná di timbe “basombwe̱ bato” ba bwam. (Mat. 4:19) O din jokwa, di me̱nde̱ kwalea mbadi ilalo jeno̱ ná jouse̱ bedomsedi di no̱ngino̱ o te̱ dikalo e be̱ to̱ njika mitakisan di be̱nno̱. Di me̱nde̱ jokwa ońola nje yeno̱ mweńa (1) o we̱le̱ biso̱me̱ne̱ mususu o ebol’a dikalo, (2) o be̱ we̱lisane̱, (3) o jouse̱ dube̱ lasu.

4. Ońola nje jangame̱nno̱ benga be̱ mususu o ebolo Yehova a bolino̱ biso̱ e?

⁴ Yesu a ta a bīse̱ bokwedi bao ne̱ni bato ba me̱nde̱no̱ be̱, na mambo mena ma me̱nde̱ bolane̱ o mińa misukan. A ta a bia ná ma mambo me ná mabola ná bokwedi bao ba si we̱le̱ pe̱ babo̱me̱ne̱ mususu o ebol’a dikalo. Na  mo̱ ome̱le̱ bokwedi bao ná ‘ba je peńa.’ (Mat. 24:42) O nin we̱nge̱, biso̱ pe̱ di be̱n milemlem ma mambo mena ma ta meka bato o mińa ma Noa ná ba si lambe̱ toi o senga jome̱le̱ Noa a tano̱ a bola babo̱. (Mat. 24:37-39; 2 Pet. 2:5) Ońola nika, di benge we̱le̱ biso̱me̱ne̱ mususu o ebolo Yehova a bolino̱ biso̱.

5. Bupisane̱ Bebolo 1:6-8, nate̱na we̱ni ebol’a dikalo e tano̱ yangame̱n lańa e?

⁵ O nin we̱nge̱, jangame̱n we̱le̱ biso̱me̱ne̱ mususu o ebol’a langwa la myango ma bwam ma Janea. Yesu a ta a bīse̱ ná y’ebolo e me̱nde̱ lańa, e benga pe̱ wala oboso pond’a bwaba ombusa kwed’ao. (Yohane 14:12) Ombusa kwed’a Yesu, bokwedi bao bō̱ ba timbi nde o ebol’abu ya musombo. Ombusa bepumbwedi bao, Yesu a boli betańsedi, ongwane̱ bokwedi bao bō̱ o sombwa jita la sue. Yesu a bolane̱ nde be betańsedi o jongwane̱ babo̱ ná ba so̱ṅtane̱ ná ebol’abu ya basombwe̱ bato ye mweńa jita buka to̱ njika pat’ebolo beno̱ ná ba bola. (Yohane 21:15-17) Obiana Yesu a mala o mo̱ń, a ta a bīse̱ bokwedi bao ná ebol’a dikalo a botedino̱ e me̱nde̱ lańa etum, e kata myoyo ma Israel. (Langa Bebolo 1:6-8.) Mimbu to̱ mininga ombusa ponda, Yesu a ta a bola ńamuloloma Yohane je̱ne̱ o lee̱ mo̱ nje e me̱nde̱ bolane̱ “o buńa ba Sango.” * O di je̱ne̱ la betańsedi, Yohane e̱n ange̱l e be̱n “myango ma bwam ma bwindea” o langwea “bekombo be̱se̱ na mbia na leme̱ na matumba.” (Bbī. 1:10; 14:6) Na mbale̱, o nin we̱nge̱, jemea la Yehova le nde ná di no̱nge dongo o yen ebol’a dikalo ye o bolabe̱ o wase ńe̱se̱ natē̱ e po̱ o su.

6. Ne̱ni jeno̱ ná di benga we̱le̱ biso̱me̱ne̱ mususu o ebol’a dikalo e?

⁶ Je ná di benga we̱le̱ biso̱me̱ne̱  mususu o ebol’a dikalo yete̱na di dutedi nje ye̱se̱ Yehova eno̱ o bola o jongwane̱ biso̱. K’eyembilan a mabola biso̱ da la mudī njoasoa, di be̱n kalati ya mapapa, i mabolane̱ o tafe̱l na telefon na ya bosenga, sinima ya ńai na ńai na JW Elimb’a Bedinge̱dinge̱. Dutea te̱ ná: O mulomba masu di be̱n sinima na kalati o buka na 1 000 leme̱! (Mat. 24:45-47) Baboledi ba Loba ba lati o wase ni si be̱n mulatako, owe̱ni bato ba masue̱le̱no̱ nde ńai na ńai a mańaṅ ma politik, be o bebasi be diwengisan, bō̱ be m’bwaṅ bane̱ pe̱ tue. Nde o nin we̱nge̱, o be̱n buka lodun lo̱mbi la bato lo mowe̱ Loba ka bonasango. K’eyembilan, o Done̱su 19 má Dibaba 2019, Mboṅ a Yehova ya wase ńe̱se̱ i ta i lata o jombwa sinima ni ta ni kwalea ońola text a buńa. Y’ebiamu me̱ne̱, dimuti la 20 919 041 di ta di ko̱to̱me̱ o bolise̱ Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu. Jombwedi te̱ edube di be̱nno̱ o je̱ne̱ man mambo ma betańsedi na no̱ngo̱ pe̱ dongo oten, nika e matute̱le̱ biso̱ o benga we̱le̱ biso̱me̱ne̱ mususu o ebol’a dikalo la Janea.

7. Ne̱ni eyembilan a Yesu e mongwane̱no̱ biso̱ o we̱le̱ biso̱me̱ne̱ mususu o ebol’a dikalo e?

⁷ Mbadi nipe̱pe̱ jeno̱ ná di benga we̱le̱ biso̱me̱ne̱ mususu o ebol’a dikalo la Janea ńe nde ná di bupe̱ eyembilan a Yesu. A s’ese̱le̱ ná to̱ lambo di denge̱le̱ mo̱ ná a si bola mboṅ ońola mbale̱. (Yohane 18:37) A s’ese̱le̱ ná Satan a wo̱nde mo̱ ponda a kakane̱no̱ mo̱, “bekombo ba wase be̱se̱ n’edub’ao.” A s’ese̱le̱ pe̱ to̱ ná a wo̱ndo̱be̱ na bato ponda ba pulino̱ te̱se̱ mo̱ kiṅe̱. (Mat. 4:8, 9; Yohane 6:15) Ńo̱ng’a be̱ m’bwaṅ e si lo̱ndi mo̱, to̱ bate̱nge̱ne̱ mo̱ pe̱ ba si bwese̱ mo̱ bo̱ngo̱. (Lukas 9:58; Yohane 8:59) Dube̱ lasu di we̱le̱be̱ te̱ o kekise̱, je ná di benga we̱le̱ biso̱me̱ne̱ mususu o ebol’a dikalo yete̱na di bupe̱ malea ma ńamuloloma Paulo. Ome̱le̱ kriste̱n ná i bupe̱ eyembilan a Yesu ná i si ‘wo̱lo̱ na bo̱bo̱ o midī mabu’!​—Bon. 12:3.

8. We̱lisane̱ le nde nje e, ońola nje pe̱ leno̱ mweńa tobotobo tatan e?

⁸ Moto ńe we̱lisane̱, a menge̱le̱ na pī natē̱ bete̱medi be tukwa. Jangame̱n be̱ we̱lisane̱ o ńai na ńai a bete̱medi, ye ná e be̱ ná je o pula ná bete̱medi ba ndutu bō̱ be po̱ o su, to̱ ná ye etum a ponda jeno̱ o jenge̱le̱ lambo la bwam. Muto̱ped’a mudī Habakuk a ta a pite̱ ná njo e me̱nde̱ no̱ngo̱ su o Yuda. (Hab. 1:2) Bokwedi ba Yesu ba ta ba pite̱ ná Janea di me̱nde̱ “je̱ne̱ne̱ dibokime̱ne̱,” di te̱se̱ pe̱ babo̱ wonja na mabandan ma Roma. (Lukas 19:11) Biso̱ pe̱ je o jenge̱le̱ bo buńa bwena Janea la Loba di me̱nde̱no̱ sumwa bobe, di wana was’a peńa ńa te̱me̱ la sim. (2 Pet. 3:13) Nde jangame̱n be̱ we̱lisane̱, jenge̱le̱ pe̱ ponda ni te̱se̱be̱ na Yehova. Jombweye mbadi iwo̱ Yehova a mokwe̱le̱no̱ biso̱ we̱lisane̱.

9. Njika byembilan be malee̱ ná Yehova e we̱lisane̱ e?

⁹ Yehova nde e eyembilan e peti ya we̱lisane̱, a boli Noa eyek’a ponda o longa elimbi, na be̱ pe̱ “mulangwed’a te̱me̱ la sim.” (2 Pet. 2:5; 1 Pet. 3:20) Yehova a ta a lambe̱ye̱ Abraham toi, ponda a baise̱no̱ mo̱ myuedi baise̱ na baise̱ jombwea bedomsedi bao ba bumbise̱ bato ba bobe ba Sodom na Gomora. (Bbot. 18:20-33) Yehova a lee̱le̱ tumba la Israel la pamo we̱lisane̱ dinde̱ne̱ bebwea na bebwea ba mimbu. (Neh. 9:30, 31) Yehova a malee̱le̱ pe̱ we̱lisane̱ o nin we̱nge̱ ebanja a mabola be̱se̱ a dutino̱ ponda ná “bate̱le̱.”  (2 Pet. 3:9; Yohane 6:44; 1 Tim. 2:3, 4) Eyembilan a Yehova e mabola biso̱ njo̱m a bwam o lee̱le̱ we̱lisane̱ niponda jeno̱ te̱ dikalo na jokwe̱le̱ pe̱. A mokwe̱le̱ pe̱ biso̱ we̱lisane̱ tongwea n’eyembilan e maso̱be̱ o Eyal’ao.

10. Bupisane̱ Yakobo 5:7, 8, nje eyembilan a muse̱ mōnda e mokwe̱le̱no̱ biso̱ e?

¹⁰ Langa Yakobo 5:7, 8. Eyembilan a muse̱ mōnda e mokwe̱le̱ biso̱ ne̱ni be̱ we̱lisane̱. Ye mbale̱ ná mbota iwo̱ i mapomane̱ ńaka. Nde jita la mbota, tobotobo yi i maye̱ bepuma i mano̱ngo̱ ponda o joua. O Israel, muse̱ mōnda a ta angame̱n jenge̱le̱ myo̱di mutoba ná mbota e ńake. Muse̱ mōnda a ta nde a de̱ mbolako ombusa mbu’a ńe̱te̱ki, nde umbwa bepuma ombusa mbu’a ilonda. (Marko 4:28) Ye dibie̱ ná jembilane̱ we̱lisane̱ la muse̱ mōnda. Nde nik’e titi bu.

11. Ne̱ni we̱lisane̱ di mongwane̱no̱ biso̱ o ebol’asu ya dikalo e?

¹¹ O ponda ye̱se̱ bato ba titi ke̱nge̱nge̱ ba mapula nde je̱ne̱ bepuma ba ebol’abu dibokime̱ne̱. Nde di mapula te̱ ná mōnda masu mu ye bepuma jangame̱n o jombwea mo̱ ponda ye̱se̱, nika ńe nde ná jangame̱n o pùla, o de̱, o sumwa bewudu, na koma madiba. Ebol’a timbise̱ bato bokwedi pe̱ e mabaise̱ miwe̱n na we̱lisane̱. E mapula biso̱ ponda, ná di dubwe myanga ma ndando o milema ma bato bena di mokwe̱le̱no̱, na jongwane̱ pe̱ babo̱ o be̱ne̱ ponda ońola bane̱ bato. We̱lisane̱ di mongwane̱ biso̱ ná di si bo̱bo̱ ke̱ bato ba bangi lambe̱ye̱ biso̱ toi. To̱ di so̱ nde bato bena be be̱be̱ o lambe̱ye̱ biso̱ toi na o jokwa, jangame̱n te̱ nde be̱ we̱lisane̱. Di titi ná di ńakisane̱ mokwe̱ Bibe̱l ná a be̱ne̱ dube̱. Ponda iwo̱, na mo̱me̱ne̱ bokwedi ba Yesu pe̱ ba ta muńo̱ngo̱ o so̱ṅtane̱ beteledi ba nje a tano̱ okwe̱le̱ babo̱. (Yohane 14:9) Di si dimbea ná je ná di de̱, di koma pe̱ madiba, nde Loba nde a mabole̱ bońaki.​—1 Kor. 3:6.

12. Ne̱ni jeno̱ ná di lee̱le̱ we̱lisane̱ ke̱ di mate̱ye̱ belongi basu ba mbia be titi Mboṅ a Yehova dikalo e?

 ¹² Ye ná e be̱ biso̱ ndutu o lee̱le̱ we̱lisane̱ ke̱ di mate̱ye̱ belongi basu ba mbia be titi Mboṅ a Yehova dikalo. Bete̱sedi be o Mulangwedi 3:1, 7 be ná bongwane̱ biso̱. Be bete̱sedi be makwala ná: “Me̱se̱ ma te̱se̱be̱le̱ . . . ponda ońola ja la pī, na ponda ońola to̱po̱.” Bedangwedi basu ba bwam be ná be bola ná belongi basu ba mbia bena be titi Mboṅ a Yehova be be̱ne̱ ńo̱ngi o senga mwe̱ndi masu. O mulemlem ma ponda pe̱, jangame̱n be̱ be̱be̱ o langwea babo̱ nja ńe Yehova. (1 Pet. 3:1, 2) Jangame̱n te̱ dikalo na jokwe̱le̱ pe̱ na ko̱di, nde o ponda ye̱se̱ di be̱ we̱lisane̱ na bato be̱se̱ nikame̱ne̱ pe̱ na belongi basu ba mbia be titi Mboṅ a Yehova.

13-14. Njika byembilan bō̱ ba we̱lisane̱ jeno̱ ná di bupe̱ e?

¹³ Byembilan ba bajemea be o Bibe̱l na ba pond’asu be ná bokwe̱le̱ biso̱ o be̱ we̱lisane̱. Habakuk a ta a pite̱ ná bobe bo me̱nde̱ bo̱, nde a lee̱le̱ we̱lisane̱ ponda a kwalino̱ ná: “Na mapula wala o wum’am ya betatedi.” (Hab. 2:1) Ńamuloloma Paulo a kwali ná a mapula “domse̱” ebol’ao ya dikalo. Nde a lee̱le̱ we̱lisane̱ ná a benge “bola mboṅ ońola myango ma bwam.”​—Bebolo 20:24.

¹⁴ Jombweye eyembilan a babaedi bō̱ ba busi o Esukul’a Gilead, nde ba lomabe̱ o ekombo Mboṅ a Yehova i titino̱ jita, na we̱ni bato jita ba titino̱ o bebasi be makwale̱ ná be kriste̱n. Bato jita ba si ta ba pula jokwa Bibe̱l. Nde mane̱ mako̱m mabu ma Gilead mena ma lomabe̱ o bekombo bepe̱pe̱ ma ta ma langwea babo̱ myango ma bwam ma mokwa ma Bibe̱l ba matombise̱no̱, na ne̱ni beno̱ jongwane̱ bato o timba Mboṅ a Yehova. Nde to̱ná bońaki bo tano̱ muńo̱ngo̱ o mōnda mabu, ba babaedi ba bengi lee̱le̱ we̱lisane̱, balane̱ ebol’abu ya dikalo oboso. Ombusa babo̱ te̱ dikalo mbu lo̱mbi o mōnda mwena mu ta mwe̱ne̱ne̱ ka mō̱ mu si maye̱ bepuma, ba timbi bwa muńe̱nge̱ o je̱ne̱ mūt’abu ńa jokwa la Bibe̱l mō̱ a madubisabe̱. Nje ben byembilan ba pond’a kwaṅ na ba pond’asu be mokwe̱le̱no̱ biso̱ e? Ban baboledi ba jemea ba s’ese̱le̱ ná ko̱d’abu e wo̱ye̱, to̱ jese̱le̱ ná dia labu di wumse̱, Yehova pe̱ a namse̱ babo̱ ońola we̱lisane̱ labu. Di be̱ so̱ “bembilane̱ ba bena ońola jemea na we̱lisane̱ ba masangwa makaki.”​—Bon. 6:10-12.

15. O njika mbadi po̱ dube̱ di mouse̱no̱ bedomsedi di no̱ngino̱ o te̱ dikalo e?

¹⁵ Di dube̱ mwe̱ndi di malangwano̱, ońola nika nde di malangweano̱ mo̱ jita la bato. Di lakisane̱ makaki mena me o Eyal’a Loba. (Mye. 119:42; Yes. 40:8) Di me̱ne̱ ne̱ni bedinge̱ ba Bibe̱l be malondano̱ o mińa masu. Di me̱ne̱ ne̱ni bato ba matukwano̱ malonge̱ mabu o mbad’a bwam ke̱ ba botedi we̱le̱ o ebolo malea ma Bibe̱l. Nika ńe̱se̱ e mabata bola biso̱ mbaki ná myango ma bwam ma Janea me nde mwe̱ndi mwena bato be̱se̱ bangame̱nno̱ senga.

16. Bupisane̱ Myenge 46:2-4, ne̱ni di mouse̱no̱ bedomsedi di no̱ngino̱ o te̱ dikalo yete̱na di dube̱ Yehova na Yesu e?

¹⁶ Di dube̱ pe̱ Yehova, Tongo a mwe̱ndi di malangwano̱, na nu ńena a te̱se̱no̱ ka Kiṅ’a Janea lao, Yesu. (Yohane 14:1) E be̱ o to̱ njika bete̱medi jeno̱, o ponda ye̱se̱ Yehova nde e diwutamea na ngiń’asu. (Langa Myenge 46:2-4.) Mbata na nika, je pe̱ mbaki ná Yesu e o bolane̱  ngińa na doi Yehova a bolino̱ mo̱ o die̱le̱ ebol’a dikalo la mo̱ń.​—Mat. 28:18-20.

17. Bola eyembilan e malee̱ ońola nje jangame̱nno̱ benga te̱ dikalo.

¹⁷ Dube̱ di mabatea biso̱ mbaki ná Yehova a me̱nde̱ namse̱ miwe̱n masu, ponda iwo̱ o mbadi di si menge̱le̱no̱. (Mul. 11:6) K’eyembilan, buńa te̱ lokoli la bato lo matomba oboso ba tebedi na bebamban basu ba kalati. Mo̱ mbad’a bwam ni ńa te̱ dikalo e? E, ńa bwam ni! Le ministère du Royaume ńa Tinini 2014 e ta e kwalea ońola ngo̱ndedi po̱ ńe o Université ni ta ni pula tila jombwea Mboṅ a Yehova. E si we̱li so̱ Ndabo a Janea, nde e so̱i ebamban a kalati o Université, e so̱ pe̱ nje ye̱se̱ e ta e pula mo̱ ońol’ekwal’ao. E timbi be̱ Mboṅ a Yehova ni dubisabe̱, ńe pe̱ bolea o nin we̱nge̱ ka paonia ńa pond’a mususu. Myango ka min mi matute̱le̱ biso̱ o benga te̱ dikalo ebanja mi mabonde̱ nde ná bato ba dia bena ba be̱n ńo̱ng’a senga mwe̱ndi ma Janea.

18. Ońola nje jeno̱ mbaki ná ebol’a dikalo la Janea e me̱nde̱ nde doma o ponda ni do̱lisan Yehova e?

¹⁸ Je ná di be̱ mbaki ná ebol’a dikalo la Janea e me̱nde̱ nde no̱ngo̱ su o ponda ni te̱se̱be̱. Jombweye nje e tombi o mińa ma Noa. Yehova a lee̱le̱ ná mo̱ nde e Mune̱nge̱ ponda nu peti. Lambo ka 120 mbu oboso ba ponda, Yehova a ta a te̱se̱ ponda mpupe mu me̱nde̱no̱ botea. Ombusa ponda, na Yehova a langwea Noa ná a longe elimbi. Noa a boli y’ebolo na ngińa lambo ka 40 to̱ 50 mbu oboso ná mpupe mu mabotea. To̱ná bato ba si tano̱ ba lambe̱ye̱ mo̱ toi, Noa a bengi te̱ nde langwa mwe̱ndi ma jome̱le̱, natē̱ Yehova a kwala ná ponda e mápo̱ ńa jinge̱le̱ byembe o elimbi. Ponda e dongame̱nno̱, na “Yehova a kwese̱ye̱ mo̱ jo̱mbe̱.”​—Bbot. 6:3; 7:1, 2, 16.

19. Njika dipita di be̱nno̱ yete̱na di s’ese̱le̱ ná dia lasu di wumse̱ e?

¹⁹ Son a ponda, Yehova a me̱nde̱ bo̱le̱ ebol’a dikalo la Janea, a ‘kwese̱ jo̱mbe̱’ la ebe̱yed’a mambo ya Satan, na mo̱ a wana was’a peńa ńa te̱me̱ la sim. Oboso ná nika e mabolane̱, jembilane̱ Noa, Habakuk, na bape̱pe̱ bena ba s’ese̱le̱ ná dia labu di wumse̱. Di we̱le̱ so̱ biso̱me̱ne̱ mususu o ebol’a dikalo, di be̱ we̱lisane̱, di be̱ne̱ye̱ Yehova na makaki mao dube̱ di bam.