Ala o mambo mena me

Ala o ebambu a mongo

Myuedi ma balangedi

Myuedi ma balangedi

Minia 24:16 e makwala ná: “Nute̱m na sim a mako̱ ngedi samba, nde a mate̱me̱ pe̱te̱.” Mo̱ nik’e mombwea nde moto nu mabole̱ bobe nika na nika na jo̱nge̱le̱ ná Loba a me̱nde̱ benga lakise̱ mo̱ e?

Seto̱ jo̱nge̱le̱ la y’epas’a Bibe̱l di. Y’epas’a Bibe̱l e makwalea nde ońola moto nu be̱n mitakisan jita, nde nu malembe̱ mo̱.

Jombweye te̱ myemba mi dinge̱le̱ y’epas’a Bibe̱l. “A wa ńabobe, o si so̱mo̱ bejedi ba nute̱m na sim; o si ńamse̱ pe̱ to̱ wuma a majano̱; ebanja nute̱m na sim a mako̱ ngedi samba, nde a mate̱me̱ pe̱te̱; nde babobe ba malo̱ oteten a ndutu. O si bwa muńe̱nge̱ ońola mbe̱i a musinged’ango̱, to̱ mulema mo̱ngo̱ mu si sombise̱ ońola so̱njo̱ lao.”​—Min. 24:15-17.

Bō̱ ba mo̱nge̱le̱ ná myemba 16 mi makwalea nde ońola moto nu boli bobe nde ate̱le̱, na mo̱ a be̱ne̱ pe̱te̱ mulatako ma bwam na Loba. K’eyembilan, badiedi b’ebasi baba ba Inglisi ba tili ná bate̱ dikalo ba kwaṅ na ba we̱nge̱ ba matele̱ye̱ nde mu mwemba nika. Ba badiedi b’ebasi ba bati pe̱ ná ni mbad’a dutea e mapula nde kwala ná “mot’a bwam e ná a bola bobe bonde̱ne̱ nde a benga te̱ nde to̱ndo̱ Loba, Loba pe̱ a do̱lisane̱ mo̱ ońolana ate̱le̱.” Moto ńena nu si mapule̱ janane̱ bobe e ná a to̱ndo̱ be beteledi. E ná o̱nge̱le̱ ná to̱ a bola nde bobe nika na nika, Loba a me̱nde̱ te̱ nde lakise̱ mo̱ ponda ye̱se̱.

Nde seto̱ nika nde mu mwemba 16 mu mapulano̱ kwala.

Mbadi jita ye ya bolane̱ eyal’a Bonahebe̱r ba timbise̱le̱no̱ ná “ko̱” na “mbe̱i” o myemba 16 na 17. Ye ná e pula kwala mbe̱i mo̱me̱ne̱, k’eyembilan ńaka ni kwedi o ngea, moto nu kwedi o muńua, to̱ diso̱ la mbasi di kwedi o wase. (Ndim. 22:4, 8; Amos 9:9) Nde be pe̱ ná ba bolane̱ y’eyala o mbad’edinge̱dinge̱, ka o ben byala: “Yehova nde a mate̱se̱ matanga ma moto, ma nuto̱ndi bupe̱ mangea mao. To̱ a so̱njo̱ nde, a si macomea wase; ebanja Yehova aledi mo̱ dia.” ​—Mye. 37:23, 24; Min. 11:5; 13:17; 17:20.

Nde maka te̱ nje mulēdi Edward H. Plumptre a kwalino̱: “Eyal’a Bonahebe̱r ná [“ko̱”] e si bolane̱ to̱ buńa o pula kwalea ońola bobe.” Ńadibie̱ ńa Bibe̱l mō̱ nupe̱pe̱ ńa nin wase a tele̱ye̱ myemba 16 ninka ná: “E titi to̱ njo̱m o bolane̱ baboledi ba Loba bobe ebanja ba me̱nde̱ te̱ nde tongwe̱le̱ ponda ye̱se̱, nde babobe ba si me̱nde̱ tongwe̱le̱ tom!”

E, Minia 24:16 e si makwalea ońola “ko̱” o nje e mombweye̱ bobe, nde e makwalea nde mitakisan to̱ ndutu nute̱m ná sim a malembe̱no̱ nika na nika. O yen ebe̱yed’a mambo ya bobe, nute̱m ná sim e ná a kusa ndutu ka diboa to̱ mambo mape̱pe̱. E pe̱ ná a takisabe̱ na manea ońola dube̱ lao. Nde e ná a be̱ mbaki ná Loba a me̱nde̱ sue̱le̱ mo̱, a me̱nde̱ pe̱ jongwane̱ mo̱ o lembe̱ na tongwe̱le̱. Dutea te̱ ne̱ni mambo ma maleano̱ baboledi ba Loba bwam. Ońola nje e? Ońolana je mbaki ná “Yehova a masue̱le̱ be̱se̱ ba mako̱, a mate̱se̱ be̱se̱ ba yo̱lo̱m.”​—Mye. 41:2-4; 145:14-19.

“Nute̱m na sim” a si mabwa muńe̱nge̱ ke̱ bape̱pe̱ ba be̱n mitakisan. O diwengisan, a makusa lo̱ko̱mea ońolana a bi ná “e me̱nde̱ te̱ nde walea bate̱m na sim bwam, bena ba mabwe̱ bo̱ngo̱ oboso ba Loba.”​—Mul. 8:11-13; Hiob 31:3-6; Mye. 27:5, 6.