JITA la bonasango na bonańango bena balo wase̱ mo̱ni o bekombo bepe̱pe̱ ba timbi o ekombo abu. Ndolo ba be̱nedino̱ Yehova na bato e tute̱le̱ babo̱ o wala o mindi we̱ni ńo̱ng’a bate̱ dikalo ńeno̱. (Mat. 22:37-39) Njika miwe̱n ba po̱ngino̱ e, ne̱ni pe̱ Yehova a namse̱no̱ babo̱ e? Ná di so̱ jalabe̱, di kwaleye ońola Kamerun, ekombo ewo̱ ya Afrika ńa mbe̱nge̱.

O mbu 1998 munasango mō̱ nu be̱n dina ná Onésime asumwe̱ o ekombo ao Kamerun. A jai o mwe̱n ekombo 14 la mbu. Buńa bō̱ ke̱ e o ndongame̱n, na mo̱ a senga eyembilan ewo̱ e mombweye̱ ebol’a dikalo. Mutombise̱ ekwali a ta a baise̱ myuedi ná “mako̱m maba me te̱ o sombwa o bepolo be diwengisan, na mō̱ a bwa sue jita buka nune̱, nu ńena nu si bo sue jita a si me̱nde̱ wala we̱ni diko̱m lao leno̱ bwa sue jita e?”

Y’eyembilan e boli ná Onésime a duteye ná angame̱n timba o Kamerun, we̱ni musombo o mbad’a mudī mweno̱ bonde̱ne̱, ná ongwane̱ bate̱ dikalo bena be owo. Nde a ta a taka o teten ao. Mo̱ a me̱nde̱ pe̱te̱ we̱le̱ ko̱lo̱ngo̱ne̱ longe̱ la ekombo ao ombusa min mimbu me̱se̱ a tombise̱no̱ o mwe̱n ekombo e? Ná a bakise̱ nika, Onésime alo tombise̱ myo̱di mutoba o Kamerun. To̱ biana a matimba ná bambam o mbu 2012.

Onésime mo̱ ná: “Na ta nangame̱n janane̱ ebabad’a wei, na bete̱medi ba longe̱ ba ndutu. O Ndabo a Janea, na ta nangame̱n ja o kond’a bebambu, i ta pe̱ i sengise̱ mba sese. Nde etum te̱ ná tano̱ na we̱le̱ mbame̱ne̱ mususu o bupe̱ ndongame̱n, na ta na dimbea yi kond’a bwam di tano̱ di be̱ne̱ o Ndabo a Janea o mwe̱n ekombo.”

O mbu 2013, Onésime a bai Géraldine ńena nu timbi o Kamerun ombusa mo̱ ja mbu dibua o Fre̱nsi. Njika minam ba babaedi ba kusino̱ ońolana ba soke̱ longe̱ labu o bebolo ba Janea e? Onésime mo̱ ná: “Biso̱ na munj’am jalo o Esukul’a bate̱ dikalo la Janea di bolea pe̱ o Bete̱l. Mbu mu tombi, 20 ma bokwe̱ Bibe̱l ba dubisabe̱ o mwemba masu. Na so̱ṅtane̱ ná tatan nde neno̱ o epolo yangame̱n ońola ‘musombo.’” (Marko 1:17, 18) Géraldine a mabata ná: “Na kusi minam buka nje na tano̱ nenge̱le̱.”

Judith alo o Matumba Malati ma Amerika, nde a ta a pula lańse̱ ebol’ao ya dikalo. Mo̱ ná, ‘Ponda te̱ ná tano̱ na po̱ pe̱pe̱le̱ mbia o Kamerun, na ta be̱ na nitimba te̱, na mabotea nde jea mbembe ebanja na ta nangame̱n dia mokwa ma Bibe̱l na botedino̱.” Nde to̱ na nika, Judith a ta te̱ nde a kiṅakiṅane̱ ná a timbe o Kamerun. A ta a be̱ne̱  ebol’a bwam yena e ta e bola ná a sawe nje ye̱se̱ e ta e pula ońola do̱kita la sango o Kamerun. Nde Judith a lakisane̱ Yehova, na mo̱ a timba o Kamerun. A memba ná a ta o̱nge̱le̱ longe̱ la m’bwe̱njē̱ a tano̱ a be̱ne̱ o mwe̱n ekombo. Nde a kane̱ Yehova ná ongwane̱ mo̱ o ko̱lo̱ngo̱ne̱ pe̱te̱ longe̱ la Kamerun; mome̱le̱ mena a kusane̱no̱ pe̱ muboled’ebondo mō̱ na munj’ao mongwane̱ mo̱.

Judith o̱nge̱le̱ ne̱ni mambo ma tano̱ ponda a timbino̱ o Kamerun. Mo̱ ná: “O pambo a ponda ńa mbu milalo, nongwane̱ bato bane̱i o dubisabe̱.” Judith a botedi o bolea ka paonia ńa tobotobo. We̱nge̱, mo̱ na mom’ao Sam-Castel be nde o ebol’ebondo. Nde sango ao pe̱ so̱ e? Mo̱ na mbia mao ba so̱i do̱kita o ekombo epe̱pe̱ lena lemedi o sawe̱ ońola doma la sango. Di doma di tombi pe̱ bwam.

Munasango mō̱ nu be̱n dina ná Victor alo o Kanada. Ombusa mo̱ langa Njongo a Betatedi po̱ ni ta nikwalea ońola besukulu bende̱ne̱, a dutedi jombwea esukul’ao. Embe̱ esukul’ao o Université na mo̱ a botea belongedi bō̱ be ta esungu. Mo̱ ná: “Be belongedi bongwane̱ mba o pomane̱ kusa ebolo, ná na bole nje e ta mba ńo̱ngi etum a ponda​—be̱ paonia.” Ombusa ponda, Victor a bai Caroline, na babo̱ bala pe̱pe̱le̱ Kamerun. Ba pe̱pe̱le̱no̱ mukanjo m’ebolo, bonasango bō̱ bome̱le̱ babo̱ ná bombwe nga be ná ba po̱ bolea o Kamerun. Victor mo̱ ná: “Di si ta di be̱ne̱ njo̱m to̱ po̱ o banga, nika di tano̱ pe̱ di máwamse̱ longe̱ lasu, di wusa so̱ jemea be bebeledi.” To̱ná Caroline a tano̱ a be̱ne̱ ngus’a maboa, ba no̱ngi bedomsedi ba wala o Kamerun.

Victor na Caroline ba botedi so̱ o bolea ka paonia ya pond’a mususu o bwam ba te̱ye̱ bato be̱se̱ ba tano̱ ba dongame̱n o mōnda ma dikalo. Ba ta ba be̱ne̱ ekotedi, nik’e boli so̱ ná o bebotedi ba si ta ba bola ebolo. Ombusa nika, ba boli ebolo ońola myo̱di to̱ mininga o Kanada, na babo̱ ba timba pe̱te̱ o Kamerun ná balane̱ ebol’abu ya paonia oboso. Njika minam ba kusino̱ e? Bukedi o Esukul’a bate̱ dikalo la Janea, ba bolea ka paonia ya tobotobo, tatan be nde o ebol’a longa. Victor mo̱ ná, “Nika jese̱le̱no̱ longe̱ lasu la bwam di tano̱ di be̱ne̱, je̱n ne̱ni Yehova a sue̱le̱no̱ biso̱.”

O mbu 2002, Alain nu ta nu yenga o Université o Jaman, a langi trakt ni be̱n tema ná Jeunes gens​—Qu’allez-vous faire de votre vie ? Nje a langino̱ oten e boli ná a te̱se̱ye̱ mo̱me̱ne̱ mambo ma peńa o bupe̱. O mbu 2006, ukedi o Esukul’a Belongedi ońol’ebol’a Janea, na mo̱ a lomabe̱ o ekombo a yabe̱no̱, Kamerun.

O Kamerun, Alain a kusi ebol’a epas’a ponda. Ombusa nika, a kusi ebolo epe̱pe̱ e ta bwam buka ebol’a boso, nde a ta a bwa bo̱ngo̱ ná y’ebolo e me̱nde̱ bola ná a si be̱ne̱ pe̱ ponda o te̱ dikalo ka kwaṅ. Ponda a belabe̱no̱ o bolea ka paonia ńa tobotobo, emedi nde dibokime̱ne̱. To̱ná sango ń’ebolo a kakanno̱ ná a monde̱le̱ musawedi mao, Alain a bangi, na mo̱ a po̱so̱ nde o be̱ paonia ńa tobotobo. Ombusa ponda, Alain a bai Stéphanie, ńena nu jai o Fre̱nsi mimbu jita. Njika mitakisan a kusino̱ ponda a timbino̱ o Kamerun e?

Stéphanie mo̱ ná: “Mada mō̱ ma botedi o bouse̱ mba, nde na boli me̱se̱ ná na be̱ne̱  myanga mi mongwane̱ mba.” Ba babaedi ba kusi minam jita. Alain mo̱ ná: “Ponda jalono̱ o te̱ dikalo o betika o mundi mō̱ mu belabe̱ ná Katé, di bomane̱ bato bena ba ta ba pula jokwa Bibe̱l. Ombusa ponda, di ta nde di tombise̱ mokwa ma Bibe̱l o telefon. Bokwe̱ Bibe̱l baba ba dubisabe̱, na dibo̱to̱ la bate̱ dikalo di longabe̱.” Stéphanie mo̱ ná: “Muńe̱nge̱ to̱ mō̱ mu buki mu ma jongwane̱ bato natē̱ ba bake̱ babo̱me̱ne̱ na Yehova mu titi. Ebol’asu owan e bwese̱ biso̱ ni ńai a muńe̱nge̱ ngedi jita.” We̱nge̱, Alain na Stéphanie be nde o ebol’ebondo.

Gisèle a dubisabe̱ nde ke̱ e o esukul’a do̱kita o Italia. Mbadi ńena babaedi bena ba tombise̱ mo̱ jokwa ba tano̱ ba wamse̱ longe̱ labu e ta e ńakisane̱ mo̱, na mo̱ a pula lańse̱ ebol’ao ya dikalo. Gisèle a no̱ngi so̱ ebol’a paonia ke̱ a nibo̱le̱ esukul’ao.

Gisèle a ta a pula timba o Kamerun o bwam ba bata bola o ebol’a Yehova, nde a ta o̱nge̱le̱ mambo mape̱pe̱. Mo̱ ná, “Na ta na bwa ndutu ebanja na wusa bo̱lo̱ne̱ mapapa mam ma muje̱ o Italia, na wusa pe̱ dia mako̱m mam, na mbia mam me o Italia.” Nde to̱ na nika, Gisèle a timbi o Kamerun o Emiase̱le̱ 2016. Ombusa ponda to̱ ininga, na mo̱ a babe̱ na Léonce, na mukanjo m’ebolo mu loma babo̱ o Ayos, mundi mō̱ mwena mu be̱n ńo̱ng’a bate̱ dikalo.

Ne̱ni longe̱ di tano̱ o Ayos e? Gisèle mo̱ ná: “Dongo la ponda di ta di ja woki jita esibe̱ mwaye, telefon yasu pe̱ i ta be̱ i dima. Di ta so̱ di ja pond’a bwaba esibe̱ telefon. Noko o jipe̱ na we’a masoso, di ta pe̱ nde jala toa madiba o tongo bulu na to̱rch ke̱ bato ba titi pe̱ owo jita.” Ne̱ni ban babaedi ba lembe̱no̱ be bete̱medi e? Gisèle mo̱ ná: “Mambo mongwane̱ biso̱ jita me nde mudī ma Yehova, mbadi mō̱ ńasu te̱ a masue̱le̱no̱ nune̱, name̱ne̱ pe̱ na jongwane̱ na jembame̱ di kusanno̱ mbia masu na mako̱m masu.”

Gisèle e muńe̱nge̱ ná a timbi o ekombo ao e? Mo̱ ná: “E! Bwambi. O bebotedi, mitakisan na mo̱nge̱le̱ ma bobe be ná ba pula bo̱bise̱ moto, nde ponda di bukino̱ mo̱, biso̱ na mom’am di so̱ṅtane̱ ná di boli nde ná te̱ite̱i nje di tano̱ jangame̱n bola. Di lakisane̱ Yehova, di bata pe̱ sisea mo̱ be̱be̱.” Léonce na Gisèle bukedi o Esukul’a bate̱ dikalo la Janea, be pe̱ nde̱ o bolea tatan ka paonia ya tobotobo.

Ka mot’a musombo nu malembe̱ bete̱medi ba ndutu na ngiń’a mulema ná a dameye sue, ba bena ba matimbe̱ o ekombo abu ba mese̱le̱ mambo jita o bwam ba jongwane̱ bato ba mapule̱ senge̱ mwe̱ndi ma Janea. Yehova a si me̱nde̱ dimbea ba bate̱ dikalo be ngiń’ebolo ońola ndolo ba lee̱le̱no̱ ońola dina lao. (Neh. 5:19; Bon. 6:10) We te̱ o mwe̱n ekombo, nde e be̱ ná ńo̱ng’a bate̱ dikalo ńe o ekombo ango̱, mo̱ o me̱nde̱ timba e? O boli te̱ nika, minam minde̱ne̱ me o jenge̱le̱ wa.​—Min. 10:22.