Ɔrɔmu sɔrɔdasi minw ye puwɛntiw kɛ k’a bolow n’a seenw gwengwe, a be komi Yezu tun kaan be olu lo ma. Yezu tɔɔrɔbagaw ye tilenbaliyako minw kɛ a la, a ma dimi mara o kosɔn ani a ma ban ka yafa u ma (1 Piyɛri 2:23). I ko Yezu, an ka ɲi ka sɔn ka yafa tɔɔw ma (Kɔlɔs. 3:13). An somɔgɔw wala mɔgɔ wɛrɛw be se k’an kɛlɛ sabu u t’an ka lannakow n’an ka kokɛcogow faamu. U be se ka ngalon tigɛ ka la an kan, k’an dɔgɔya tɔɔw ɲɛfɛ, k’an ka sɛbɛw halaki wala k’an bagabaga yɛrɛ ko u bena koo jugu kɛ an na. Sanni an ka dimi mara an kɔnɔ, an be se ka Jehova deli ko a k’an kɛlɛbagaw ɲɛɛw yɛlɛ walisa u ka tiɲɛn lɔn (Mat. 5:44, 45). Tuma dɔw la, a be se ka gwɛlɛya an ma ka yafa u ma, sanko n’u ye kojuguba kɛ an na. Nka n’an ye dimi mara, an be koo jugu kɛra an yɛrɛ lo la (Zab. 37:8). N’an b’a latigɛ ka yafa, an b’a yira ko koo jugu min kɛra an na, an t’a fɛ ka dimi mara o kosɔn.—Efɛz. 4:31, 32. w21.04 8-9 § 3-4

Yala i ka mɔgɔ kanulen dɔ gwɛnna ka bɔ kafo kɔnɔ wa? O koo be mɔgɔ dusu kasi yɛrɛ le! Miiri k’a filɛ Jehova dusu kasira cogo min na, tuma min na mɛlɛkɛ dɔw y’u kɔɔ di a ma, k’a sɔrɔ u tun ye a ka denbaya mɔgɔ dɔw ye! (Zude 6). Israɛldenw tun ye Jehova ka mɔgɔ kanulenw ye. Miiri k’a filɛ fana a digira a la cogo min na k’a ye ko u murutira a ma siɲɛ caaman (Zab. 78:41). N’i ka mɔgɔ kanulen dɔ ye tiɲɛn sira bila, la a la ko o be digi an sankolola Faa kanutigi la fana. Dusukasi min b’i kan, Jehova b’o lɔn ani a b’i faamu. I mako be dɛmɛ ani jijali min na, a bena o di i ma sabu a be hinɛ i la. Ni bangebagaw ka deen kanulen dɔ bɔra Jehova kɔ, u ka teli k’u yɛrɛ jalaki. U ka teli k’a miiri ko u tun ka ɲi ka koo wɛrɛw kɛ walisa k’u deen dɛmɛ a ka to tiɲɛn sira kan. Balimacɛ dɔ ko: “N’ tun be n’ yɛrɛ jalaki. N’ tun be siko juguw kɛ o koo la.” Balimamuso dɔ fana dencɛ gwɛnna ka bɔ kafo kɔnɔ. A tun be to k’a miiri ko: “N’a sɔrɔ n’ ma kɛ bamuso ɲuman ye. N’ tun b’a jati ko n’ ma n’ seko bɛɛ kɛ walisa ka n’ dencɛ dɛmɛ a ka Jehova kanu.” w21.09 26 § 1-2, 4

Mɔgɔ dɔw b’a miiri ko Jehova Seerew tɛ se ka mɔgɔw kalan Bibulu koo la, sabu u ma diinanko lakɔlibabaw kɛ. Nka, u ka ɲi ka koow sɛgɛsɛgɛ. Evanzili sɛbɛbaga Luka y’a jija k’o lo kɛ. A y’a jija ka “sɛgɛsɛgɛli kɛ kosɔbɛ o koow bɛɛ la kabini u daminɛtuma.” A tun b’a fɛ mɔgɔw k’a lɔn ko u ye min mɛn Yezu koo la, o ye “tiɲɛ yɛrɛyɛrɛ lo” ye (Luka 1:1-4). Yahutu minw tun be Bere dugu la, olu tun be i ko Luka. U siɲɛ fɔlɔ ka kibaro diiman mɛn Yezu koo la, u ye Eburukan sɛbɛninw sɛgɛsɛgɛ walisa ka la a la ko u ye min mɛn, o ye tiɲɛn ye (Kɛw. 17:11). O cogo kelen na bi, mɔgɔw ka ɲi ka koow sɛgɛsɛgɛ. Ala ka mɔgɔw y’u kalan min na, u ka ɲi k’a filɛ Bibulu kɔnɔ n’o ye tiɲɛn ye. Jehova sagokɛlaw ye koo minw kɛ an ka wagati la, u ka ɲi ka sɛgɛsɛgɛri kɛ o koo la fana. Ni u be sɛgɛsɛgɛri kɛ koɲuman walisa ka tiɲɛn lɔn, u tɛna a to mɔgɔw ka miiriya tilenbaliw wala u ka fɔtaw ka u kunnatiɲɛ. w21.05 3 § 7-8

Yala i be dɔ lɔn i ka kafo kɔnɔ i be se ka wagati kɛ ni min ye wa? Tuma dɔw la, a bena diya an balimaw ye kosɔbɛ an ka wagati kɛ n’u ye. Fɛtiw tuma na, a be se ka gwɛlɛya dɔw ma ka to n’u somɔgɔw ye minw tɛ Jehova Seerew ye. Wagati dɔw la, i n’a fɔ u ka mɔgɔ kanulen dɔ saya sanyɛlɛmalon na, dɔw dusu be tiɲɛ kojugu. O gwɛlɛyaw be balima minw kan, n’an be wagati kɛ n’u ye, an b’a yira ko an be “hami” u koo la sɔbɛ la (Filip. 2:20). Koo caaman be se k’a to kerecɛn dɔ b’a miiri tuma dɔw la ko a b’a kelen na. Nka, an man ɲi ka ɲinɛ fewu ko Jehova b’o kala ma. An mako be dɛmɛ min na, tuma caaman, a be tɛmɛ an kerecɛnɲɔgɔnw fɛ k’o lase an ma (Mat. 12:48-50). Tiɲɛn na, Jehova ye labɛn kɛ ni kanuya ye an kosɔn. An b’a yira ko an b’a waleɲuman lɔn o koo la, n’an b’an seko bɛɛ kɛ k’an balimaw dɛmɛ. An dusukunnakow mana kɛ min o min ye, an t’an kelen abada sabu Jehova be n’an ye tuma bɛɛ! w21.06 13 § 18-20

Yezu tun be koow filɛ ni ɲɛɛ ɲuman ye ani a tora ka waajuli kɛ hali ni mɔgɔ dɔw tun tɛ sɔn k’a lamɛn. Mun na do? A tun b’a lɔn ko mɔgɔw mako b’a la ka tiɲɛn lɔn ani a tun b’a fɛ ka sababu di mɔgɔ caamanba ma u ka sɔn Masaya kibaro diiman ma. A tun b’a lɔn fana ko mɔgɔ minw ma sɔn k’a lamɛn u siɲɛ fɔlɔ la, u dɔw tun bena sɔn k’o kɛ kɔfɛ. A kɔrɔsi ale yɛrɛ somɔgɔ dɔw ye min kɛ. A ka cidenya baara kuru bɛɛ la saan saba ni tilan kɔnɔ, a balimacɛ si ma kɛ a ka kalanden ye (Zan 7:5). Nka Yezu suu kununin kɔ, u kɛra kerecɛnw ye (Kɛw. 1:14). An t’a lɔn mɔgɔ minw bena laban ka sɔn Bibulu ka tiɲɛn kalanw ma. Dɔw tɛ mɛɛn ka sɔn tiɲɛn ma, nka dɔ wɛrɛw be wagati caaman ta. Hali minw t’a fɛ k’an lamɛn, u b’a ye ko an tagamacogo ka ɲi ani an be koow filɛ ni ɲɛɛ ɲuman ye. A laban, n’a sɔrɔ u bena a daminɛ ka “Ala tanu.” w21.05 18 § 17-18

Tuma min na Yezu tun be dugukolo kan, a ye baara dɔ kalifa a ka kalandenw ma. Koo fila lo ka ɲi ka kɛ o baara la. Yezu y’a fɔ ko u ka Ala ka Masaya kibaro diiman fɔ ani a y’a yira u ka ɲi k’o kɛ cogo min na (Luka 8:1). Misali la, a y’a fɔ u ka ɲi ka min kɛ ni dɔw sɔnna ka Masaya kibaro lamɛn ani u ka ɲi ka min kɛ ni dɔ banna ka lamɛnni kɛ (Luka 9:2-5). A y’a fɔ fana ko “kibaru diman bena fɔ diɲɛ yɔrɔ bɛɛ la.” O kɔrɔ ko a ka kalandenw tun bena mɔgɔ caaman waaju ani u tun bena o kɛ yɔrɔ caaman na (Mat. 24:14; Kɛw. 1:8). Ka fara o kan, a ko u ka mɔgɔw kalan u k’ale ka cikanw bɛɛ labato. Yezu y’a yira k’o baara kɔrɔtaninba tun bena kɛ fɔɔ ka na se an ka wagati ma ani “fɔɔ ka taga diɲɛ wili.” (Mat. 28:18-20). Yezu lo ye Zan ɲɛminɛ a ye Yirali ka kitabu sɛbɛ. A y’a yira ka gwɛ o kitabu kɔnɔ ko ale b’a fɛ a ka kalandenw bɛɛ ka tɔɔw dɛmɛ u ka Jehova lɔn.—Yir. 22:17. w21.07 2-3 § 3-4

Bi, mɔgɔ caaman be miiri u yɛrɛ nafa dɔrɔn lo la ani u be sanga ni ɲɔgɔn ye. Misali la, jagokɛla dɔ be se ka nanbarakow kɛ walisa ka sanga sɔrɔ ka tɛmɛ tɔɔw kan. Mɔgɔ min be ɲɔgɔndanboli kɛ, ale be se fana ka tugu ka bolibaga dɔ ɲɔndi ka ben walisa ka bila ɲɛ. Wala lakɔliden min b’a fɛ ka taga inivɛrisiteba dɔ la, ale be se ka nanbara kɛ ɛkizamɛn tuma na. An kerecɛnw b’a lɔn ko o koow man ɲi sabu u ye “farisogo sago” lo ye (Gal. 5:19-21). Nka, a be se ka kɛ ko kafo kɔnɔ, Jehova sagokɛla dɔw be sanga ni ɲɔgɔn ye ani u be tɔɔw lasun k’o kɛ u ɲinɛ ma. An ka ɲi k’an janto o la sabu ni kafodenw be sanga ni ɲɔgɔn ye, o be kafo ka kelenya nagasi. A ka ɲi an ka mɔgɔ kantigi dɔw ka koo lajɛ minw kofɔra Bibulu kɔnɔ. O mɔgɔw m’a ɲini k’u yɛrɛ fisaya ni tɔɔw ye. w21.07 14 § 1-2

Minw dusu kasinin lo wala u fari fagara, kanuya kantigiman b’an lasun k’a ɲini k’u dɛmɛ. Bi, kafoden minw dusu kasinin lo wala u fari fagara, balima caaman be to k’u dɛmɛ ni ɲumanya ye. U be u balimaw kanu ani u b’a fɛ k’u seko bɛɛ kɛ k’u dɛmɛ (Talenw 12:25; 24:10). O bɛnnin lo ni ciden Pol ka ladili nin ye: “Minw jusu kasira, aw ye olugu jusu saaro, ka barakantanw dɛmɛdɛmɛ, ka muɲu bɛɛ kɔrɔ.” (1 Tes. 5:14, Biblu Ala ta Kuma). Balima min fari fagara, tuma caaman na i be se k’a dɛmɛ cogo fisaman min na, o ye k’a lamɛn ani k’a hakili sigi ko i b’a kanu. I be min bɛɛ kɛra walisa ka Jehova sagokɛla kanulenw dɛmɛ, a ɲɛɛ b’o la. Talenw 19:17 b’a fɔ ko: “Ka koɲuman kɛ dɛsɛbagatɔ ye, o ye jurudon ye Masaba la, min be koɲuman juru sara.” w21.11 10 § 11-12

An be se ka mun ni mun lo kɛ kabi sisan k’an yɛrɛ labɛn koo nataw kama? Min b’an bolo an ka ɲi k’a to o k’an wasa ani an ka ninsɔn diya kosɔbɛ sabu an be jɛnɲɔgɔnya kɛra ni Jehova ye. An ka to k’a ɲini ka Ala lɔn koɲuman. O la, an bena la a la kosɔbɛ ko see be a ye k’an latanga tuma min na Gɔgi min be Magɔgi, ale bena wuli an kama. Bi ka vɛrise kɔnɔnakumaw b’a yira fɛɛn min kama Dawuda tun lanin b’a la ko Jehova bena a dɛmɛ. Dawuda tun be to k’a jigi la Jehova kan ani a ka Ala m’a jigi tigɛ ka ye. Dawuda kanbele tuma, tuma min na a tun be tagara Filisicɛ jamanjanba Goliyati kɛlɛ, a y’a fɔ o kɛlɛkɛla ŋana ye ko: “Bii Masaba bena i di ne ma.” (1 Sam. 17:46). Kɔfɛ, Dawuda tun be baara kɛra masacɛ Sayuli ye ani a y’a ɲini siɲɛ caaman ka Dawuda faga. Nka, Jehova “tun be ni Dawuda ye.” (1 Sam. 18:12). Dawuda tun y’a ye Jehova y’a dɛmɛ cogo min na ka tɛmɛ. O kama, a tun lanin b’a la ko gwɛlɛya minw b’a kan, Jehova tun bena a dɛmɛ fana u la. w22.01 6 § 14-15

Jehova be fɛɛn o fɛɛn kɛ, a mako be wagati hakɛ min na, a b’o ta k’o kɛ. A b’o kɛ walisa ka nɔɔrɔ la a tɔgɔ kan ani ka tɔɔw dɛmɛ. Misali la, an k’a lajɛ Jehova ye dugukolo labɛn dɔɔni dɔɔni cogo min na adamadenw ye. Bibulu b’a ɲɛfɔ o koo la ko Ala y’a “boɲa n’a waga latigɛ,” k’a ‘juu sigi’ ani k’a “nɔnkɔn kabakuruw sigi.” (Zɔbu 38:5, 6). Jehova yɛrɛ ye wagati ta k’a ka danfɛnw lajɛ (Zɛnɛzi 1:10, 12). Tuma min na mɛlɛkɛw y’a ye Jehova be fɛɛn kuraw danna dɔɔni dɔɔni, miiri k’a filɛ o ye min kɛ u la! Siga t’a la, u dusu diyara yɛrɛ le! O lo kama, wagati dɔ la, u y’a daminɛ ka “nisɔndiya, ka pɛrɛn.” An be kalan juman lo sɔrɔ o la? Jehova ye saan waa caaman ta walisa ka fɛɛnw dan koɲuman. A ye fɛɛn minw dan, tuma min na a y’u bɛɛ filɛ, a ko o “ɲɛna kosɔbɛ.”—Zɛnɛzi 1:31. w21.08 9-10 § 6-7

Yezu ka talen na, cɛɛ dɔ tun b’a fɛ ka taga tagamana na. Nka sanni a ka taga, a y’a ka baaradenw weele ka wari talanw kalifa u kelen kelen bɛɛ ma ko u ka jago kɛ n’o ye. A y’o wari talanw kalifa o baaradenw ma ka kɛɲɛ n’u seko ye. A ye talan 5 kalifa baaraden fɔlɔ ma, ka talan fila kalifa baaraden filanan ma ani ka talan kelen kalifa sabanan ma. Baaraden fɔlɔ ni filanan ye jago kɛ walisa k’u matigi ka wari buguya. Nka, baaraden sabanan ma foyi kɛ n’a ta ye. O kama, a matigi y’a gwɛn baara la. Baaraden fɔlɔ ni filanan y’a faamu ko u matigi ye baara min kalifa u ma, o kɔrɔtanin lo kosɔbɛ. O kama, u y’u sɔbɛ don o baara la. O kɛra sababu ye u ye wari talan duuru ani fila wɛrɛw sɔrɔ ka fara u matigi taw kan. U matigi y’u sara u ka baaraba kosɔn. A y’u tando fana ani ka baara wɛrɛ kalifa u ma! w21.08 21 § 7; 22 § 9-10

Jehova y’a yira laban loon nunu na ko a muɲunin lo kosɔbɛ. A t’a fɛ mɔgɔ si ka halaki (2 Piyɛri 3:9). A ye wagati to bɛɛ ye walisa u ka nimisa. Nka, daan b’a ka muɲuli la. Mɔgɔ minw be ban ka dɛmɛ don Ala ka Masaya ka koow la, min ye Farahuna sɔrɔ Musa ka wagati la, o lo bena u sɔrɔ. Jehova y’a fɔ Farahuna koo la ko: “Ni ne tun ye n bolo kɔrɔta k’ale n’a ka mɔgɔw gosi ni fɔɲɔbana ye, u tun bena halaki ka tunu ka bɔ dugukolo kan pewu. Nga ne y’a to yen waasa ka n ka sebagaya yira a la, ani ne tɔgɔ ka fɔ diɲɛ faan bɛɛ la.” (Ɛkis. 9:15, 16). A laban, siyaw bɛɛ bena a lɔn ko Jehova kelenpe lo ye tiɲɛn Ala ye (Ezek. 38:23). Yuguyuguri min kofɔra bi ka vɛrise kɔnɔ, o sen fɛ, minw be ban Jehova ka kuntigiya ma i ko Farahuna y’a kɛ cogo min na, olu bena halaki bugubugu. w21.09 18-19 § 17-18

Yala i dusu kasinin lo sabu i ka mɔgɔ kanulen dɔ gwɛnna ka bɔ kafo kɔnɔ wa? I be se ka mun lo kɛ ni kafomɔgɔ dɔw be kuma dɔ fɔ min be dɔ fara i ka dusukasi kan? Tiɲɛn fɔ ka di, balimaw bɛɛ ka kumaw tɛna kɛ kuma bɛnninw ye tuma bɛɛ (Zaki 3:2). An bɛɛ ye mɔgɔ dafabaliw ye. O kama, ni balima dɔw t’a lɔn u bena min fɔ i ye wala ni dɔw ma tugu ka kuma dɔw fɔ minw y’i dusu kasi, o man ɲi ka bari i la. I hakili to ciden Pol ka ladili nin na: “N’a sɔrɔla ko dɔ ye koo dɔ kɛ min ma bɛn . . . , aw ka yafa ɲɔgɔn ma tuma bɛɛ ka ɲɔgɔn dɛmɛdɛmɛ.” (Kɔlɔs. 3:13). Denbaya mɔgɔ minw be kantigiya kɛra Jehova ye, an ka to k’u dɛmɛ. Sisan yɛrɛ lo u mako b’an ka kanuya n’an ka jijali kumaw na (Eburuw 10:24, 25). Minw somɔgɔ dɔ gwɛnna ka bɔ kafo kɔnɔ, tuma dɔw la, a b’olu ɲɛɛ na ko u fana gwɛnna ka bɔ kafo kɔnɔ sabu balima dɔw b’u daa tigɛ u la. An kana a to o ɲɔgɔn ka kɛ abada! Minw bangebaga dɔ ye tiɲɛn sira bila, olu mako gwɛlɛ b’a la an k’u tando ani k’u jija. w21.09 29 § 13-14; 30 § 16

Ni kanbele wala sunguru dɔ be baro kɛ ni mɔgɔkɔrɔba dɔ ye, o be u fila bɛɛ nafa (Ɔrɔm. 1:12). O bena a to ele kanbele wala sunguru be la a la kosɔbɛ ko Jehova Ala b’a janto a sagokɛla kantigiw bɛɛ la. O mɔgɔkɔrɔba fana bena a ye ko a koo ka di a balimaw ye. A bena diya a ye k’a lakali i ye Jehova y’ale duga cogo minw na. Kɔrɔya be dɔ bɔ mɔgɔ fari n’a ɲɛda cɛɲi na. Nka minw be kantigiya kɛra Jehova ye, dɔ be fara olu cɛɲi kan, n’u be kɔrɔla ka taga (1 Tes. 1:2, 3). Mun na an b’o fɔ? Sabu saanw tɛmɛtɔ, u ye fɔrɔmasɔn sɔrɔ Jehova ka hakili senu barika la ani u ye jogo ɲumanw sɔrɔ. An ka to k’a ɲini k’an balima mɔgɔkɔrɔba kanulenw lɔn ka ɲɛ, ka bonya la u kan ani ka kalan sɔrɔ u fɛ. N’an tora k’o kɛ, u koo bena gwɛlɛya an ma kosɔbɛ! Walisa kafo ka sabati, kanbelew ni sunguruw ka ɲi ka balima mɔgɔkɔrɔbaw bonya. Nka mɔgɔkɔrɔbaw fana ka ɲi k’a lɔn ko nafa be kanbelew ni sunguruw la. w21.09 7 § 15-18

An ka kan k’an seko bɛɛ kɛ walisa an kana to ka koow kɛ ni dusugwɛlɛya ye. Nka, an k’an ka Ala ladegi, ale min ka “makari te ban.” (Efɛz. 2:4). Makari tɛ dusukunnakow dama ye. Mɔgɔ min be makari, o tigi be koo dɔw kɛ walisa ka tɔɔw dɛmɛ. O la, an kelen kelen bɛɛ be se k’a filɛ mɔgɔ min mako be dɛmɛ na an ka denbaya, an ka kafo ani an sigida la. Siga t’a la, an bena a ye ko sababu caaman b’an fɛ k’a yira ko an be makari. Yala dɔ mako be dususalo la wa? Yala an be se ka koo tigitigi dɔw kɛ ka mɔgɔ dɔ dɛmɛ i n’a fɔ ka dumuni di a ma wala ka koɲuman wɛrɛ kɛ a ye wa? Mɔgɔ min kɛra Jehova Seere dɔ ye kokura, yala a mako be teri sɔbɛ dɔ la min bena a jija wa? Yala an be se ka kibaro diiman lase tɔɔw ma walisa k’u dusu saalo wa? (Zɔbu 29:12, 13; Ɔrɔm. 10:14, 15; Zaki 1:27). N’an b’a kala ma ko mɔgɔ dɔw mako b’a la an ka o koo dɔw kɛ u ye, an bena a ye ko sababu caaman b’an fɛ k’a yira ko an be makari u la. N’an be makari tɔɔw la, an be an sankolola Faa dusu diya, ale min ka “makari te ban”! w21.10 13 § 20-22

Zaburuw 23nan na, Dawuda kumana dugaba dɔw koo la, a ye minw sɔrɔ Alako ta fan fɛ sabu a sɔnna Jehova ka kɛ a Marabaga ye. Jehova ye Dawuda ɲɛminɛ “siratilennin kan” ani a y’a dɛmɛ kantigiya la wagati diimanw ni wagati gwɛlɛw na. Dawuda tun b’a lɔn ko hali n’a be Jehova ka “binkɛnɛ yɔrɔ la,” o kɔrɔ tɛ ko a tun tɛna gwɛlɛyaw sɔrɔ. Tuma dɔw la, n’a sɔrɔ a fari tun be faga i ko mɔgɔ min be tagamana “dibijugu kɔnɔ,” ani a juguw ka ca. Nka komi Jehova lo tun y’a Marabaga ye, Dawuda tun “tena siran foyi ɲa.” Kɔrɔ juman na Dawuda tun “tena dɛsɛ foyi la”? A tun be n’a makoɲɛfɛnw bɛɛ ye Alako ta fan fɛ. A ka ninsɔndiya tun tɛ bɔ bololafɛnw lo la. Jehova tun be min di Dawuda ma, o tun b’a wasa. Fɛɛn min tun kɔrɔtanin lo Dawuda fɛ, o ye ko a ka Ala tun b’a duga ani k’a  latanga. Dawuda ka kumaw b’an dɛmɛ k’a faamu ko a kɔrɔtanin lo kosɔbɛ an ka bololafɛnw jati k’a dama kɛɲɛ. w22.01 3-4 § 5-7

Kabi galen, Jehova sagokɛla caaman tun be waajuli kɛ ani mɔgɔw tun t’a fɛ k’u lamɛn. Misali la, Nuhun ye “tilenninyako fɔ” saan 40 wala 50 ɲɔgɔn kɔnɔ (2 Piyɛri 2:5). Siga t’a la, a jigi tun b’a la ko mɔgɔw bena lamɛnni kɛ a fɛ. Jehova kɔni tun ma foyi fɔ a ye o koo la. Nka, tuma min na a tun be cii dira Nuhun ma ko a ka kurun lɔ, a y’a fɔ a ye ko: “E ka don kurun kɔnɔ n’i muso, an’i dencɛw n’i biranmusow ye.” (Zɛnɛzi 6:18). Ani tuma min na Jehova ye kurun bonya kofɔ Nuhun ye, n’a sɔrɔ a y’a faamu ko mɔgɔ caaman tun tɛna sɔn k’ale lamɛn (Zɛnɛzi 6:15). I ko an b’a lɔn cogo min na, hali mɔgɔ kelen ma sɔn ka mɛnni kɛ Nuhun fɛ (Zɛnɛzi 7:7). Yala Jehova y’a jati ko Nuhun ma waajuli kɛ bɛrɛbɛrɛ wa? Ayi dɛ! Jehova dusu tun ka di Nuhun kɔrɔ sabu a ye min ɲini Nuhun fɛ, a y’o lo kɛ tigitigi.—Zɛnɛzi 6:22. w21.10 26 § 10-11

Miiri k’a filɛ n’a sɔrɔ Ruti dusu tiɲɛna cogo min na tuma min na a ye Nawomi ka kumaw mɛn! Ruti tun y’a seko bɛɛ kɛ walisa ka Nawomi dɛmɛ. A kasira n’a ye, a y’a dusu saalo ani a tagamana n’a ye tile caaman kɔnɔ. O bɛɛ n’a ta, Nawomi ko: “Masaba ye ne kɔsegi bolo lakolon.” Ruti tora ni Nawomi ye. Nka Nawomi ka kumaw fɛ, a tun be komi, a tun t’a waleɲuman lɔn a ka dɛmɛ kosɔn. N’a sɔrɔ o ye Ruti dusu tiɲɛ kosɔbɛ! Nka, a tora ni Nawomi ye (Ruti 1:3-18). An ka jijaliw bɛɛ n’a ta, balima min dusu kasinin lo, ale be se ka koo dɔ fɔ min be se k’an dusu tiɲɛ. Nka, an b’an jija walisa an dusu kana tiɲɛ. An be to k’a dɛmɛ ani an be Jehova deli a k’a to an be fɛɛrɛ dɔ sɔrɔ walisa k’o balima dusu saalo (Talenw 17:17). Balima min mako be dɛmɛ na, ale be se ka ban an ka dɛmɛ na a daminɛ na. Nka, kanuya kantigiman bena an lasun k’an seko bɛɛ kɛ walisa ka to k’a dɛmɛ.—Gal. 6:2. w21.11 11 § 17-19

Bibulu kɔnɔ, n’a fɔra ko “senu” ani “senumanya,” tuma caaman na, o ɲɛsinna saniyali koo ma tagamacogo ani batoli koo ta fan fɛ. O kumadenw be se ka ɲɛsin mɔgɔ dɔ ma fana min bilara dan na walisa ka Ala sago kɛ. An be se k’a fɔ ko an ye mɔgɔ senumanw ye, n’an saniyanin lo tagamacogo ta fan fɛ, n’an be Jehova bato a ɲɛɛ ma ani n’an be jɛnɲɔgɔnya teriman kɛra n’a ye. Jehova ka senu kosɔbɛ. O bɛɛ n’a ta, a b’a fɛ ka kɛ an teri sɔbɛ ye, an minw ye mɔgɔ dafabaliw ye. O b’an kabakoya yɛrɛ le! Jehova ka senu a ka kokɛtaw bɛɛ la. Serafɛnw ye min fɔ Jehova koo la, o b’an dɛmɛ k’o lo faamu. Serafɛnw ye mɛlɛkɛ dɔw ye minw magwɛrɛnin lo Jehova ka masasigilan na. U dɔw y’a fɔ ko: “Senuman, senuman, senuman ye Masaba ye, Setigi!” (Ezayi 6:3). O mɛlɛkɛw be jɛnɲɔgɔnya ɲuman kɛ n’u ka Ala ye, sabu olu fana ka senu. w21.12 3 § 4-5

Kanbelew ni sunguruw be se k’u ka ɲɛnamaya kɛ cogo ɲuman min na, u ka teli ka jɔrɔ o lo la. Faan dɔ fɛ, kalanfaw ani u somɔgɔ dannabaliw be se k’a gwan u kun ko u ka lakɔlibabaw kɛ walisa ka baara dɔ sɔrɔ sini min sara ka ca. N’u y’o desizɔn ta, o ka teli k’u ka wagati fanba ta. Faan wɛrɛ fɛ, u bangebagaw n’u teri minw be kafo kɔnɔ, olu be se k’u jija ko u k’u ka ɲɛnamaya kɛ Jehova ka baara la. Kanbele wala sunguru min be Jehova kanu, mun lo be se k’a dɛmɛ a ka desizɔn ɲuman ta? N’a ye Efɛzikaw 5:15-17 kalan ani ka miiri a kan, o be se k’a nafa. O vɛrisew kalannin kɔ, kanbele wala sunguru dɔ be se k’a yɛrɛ ɲininga ko: “Jehova ‘sago’ ye mun lo ye? Desizɔn juman lo bena diya a ye? Desizɔn juman lo bena n’ dɛmɛ ka baara ɲuman kɛ ni n’ ka wagati ye?” A to i hakili la ko “juguya ye fanga sɔrɔ bii tile la” ani ko Sutana ka duniɲa nin bena halaki yanni dɔɔni. w22.01 27 § 5

Tuma juman lo Zaki kɛra Yezu ka kalanden kantigi dɔ ye? Yezu suu kununin kɔ, a y’a yɛrɛ yira Zaki la ani cidenw bɛɛ la (1 Kor. 15:7). Yezu ye ɲɔgɔnye min kɛ ni Zaki ye, o y’a to a ye yɛlɛmanin don a ka ɲɛnamaya kɔnɔ. A tun be sangaso dɔ kɔnɔ Zeruzalɛmu ni Yezu ka cidenw ye ani u tun be kɔnɔni kɛra walisa ka hakili senu sɔrɔ (Kɛw. 1:13, 14). Kɔfɛ, Zaki ye nɛɛma sɔrɔ ka kɛ saan kɛmɛkulu fɔlɔ ka koow ɲɛnabɔla jɛnkulu mɔgɔ dɔ ye (Kɛw. 15:6, 13-22; Gal. 2:9). Dɔɔni ka kɔn saan 62 ɲɛ, a ye bataki dɔ sɛbɛ hakili senu barika la, k’o ci kerecɛn mɔlenw ma. O bataki kɔnɔnakow b’an bɛɛ nafa bi, an ka jigiya mana kɛ ka ɲɛnamaya kɛ sankolo la, wala dugukolo kan (Zaki 1:1). Ka kɛɲɛ ni Yahutuw ka tarikikow sɛbɛbaga Josèphe ka fɔta ye, sarakalasebagaw kuntigiba Anne wala Anan, (Anne dencɛ) lo ye cii di k’u ka Zaki faga. Zaki ye kantigiya kɛ Jehova ye fɔɔ ka taga se a saya ma. w22.01 8 § 3; 9 § 5

An be kalan minw sɔrɔ bi ka vɛrise kɔnɔ, u dɔ ye ko an man ɲi k’a miiri ko Jehova bena an tanga gwɛlɛyaw bɛɛ ma minw b’an ka limaniya kɔrɔbɔ. Yezu kɔrɔbɔra fɔɔ ka taga se saya ma. An fana labɛnnin ka ɲi ka to ka kantigiya kɛ fɔɔ ka taga se saya ma yɛrɛ (Mat. 16:24, 25). Nka, an lanin b’a la ko Ala tɛna a to an be kɔrɔbɔ fɔɔ ka tɛmɛ an barika daan kan (1 Kor. 10:13). An be kalan wɛrɛ min sɔrɔ, o ye ko i ko Yezu, an be se ka tɔɔrɔ tilenbaliyakow kosɔn (1 Piyɛri 2:19, 20). Minw b’an kɛlɛ, u t’o kɛ sabu an ye koo jugu dɔ lo kɛ. Nka, u b’o kɛ sabu an tɛ duniɲa ta ye ani an be waajuli kɛ tiɲɛn koo la (Zan 17:14; 1 Piyɛri 4:15, 16). Yezu y’a faamu fɛɛn min kama Jehova y’a to ale tɔɔrɔla. Nka, tuma min na Jehova sagokɛla kantigi dɔw tun be tɔɔrɔla, u y’u yɛrɛ ɲininga fɛɛn min kama Jehova y’a to koo dɔw ka kɛ (Abak. 1:3). An ka Ala be makari ani a be muɲu minkɛ, a y’a faamu ko a ma kɛ komi o mɔgɔw limaniyanin tɛ le. U mako be dususalo lo la ani ale dɔrɔn lo be se k’o di u ma.—2 Kor. 1:3, 4. w21.04 11 § 9-10

Jehova be sɔn an ka batoli la, n’a bɛnnin lo n’a sagonata ye ani n’a be kɛ ni bonya ni kanuya ye. An b’a lɔn ko Jehova ka kan ni batoli ye ani an b’a fɛ k’a bato cogo fisaman na. An b’a bato cogo minw na, u dɔ ye k’a deli. Galen, u tun be wusulan labɛn koɲuman k’a jɛni fanibugu kɔnɔ ani kɔfɛ, u tun b’o kɛ Alabatosoba kɔnɔ. Ala ka Kuma b’an ka deliliw suma n’o wusulan ye. O wusulan tun ka di Ala ye. O cogo kelen na, an be delili minw kɛ n’an dusu bɛɛ ye, o ka di Ala ye hali ni an ma kumababaw fɔ (Talenw 15:8; Deter. 33:10). N’an b’a fɔra Jehova ye delili la ko an b’a kanu ani ko an b’a waleɲuman lɔn, o b’a dusu diya. A b’a fɛ an k’a fɔ a ye an jigi be fɛɛn minw na, an haminankow ani an negelakow ye minw ye. Sanni i ka Jehova deli, wagati ta ka miiri koɲuman fɔlɔ k’a filɛ i bena min fɔ a ye. N’i y’o kɛ, a bena kɛ komi i be “wusulan” kasa diiman lo lasera i sankolola Faa ma. w22.03 20 § 2; 21 § 7

Arimagedɔn tuma na, anw lo tɛna a latigɛ Jehova ka ɲi ka makari mɔgɔ minw na ani a man ɲi ka makari minw na (Mat. 25:34, 41, 46). Yala an bena sɔn Jehova ka kitikow ma wala an bena a to u k’an kunnatiɲɛ? Tiɲɛn na, an ka ɲi ka banba k’an jigi la Jehova kan kosɔbɛ kabi sisan. O la, an bena an jigi bɛɛ la a kan sini ma. Miiri k’a filɛ an ninsɔn bena diya cogo min na duniɲa kura kɔnɔ. Jagokɛlaw b’u yɛrɛ nafa dɔrɔn lo ɲini ani politikimɔgɔw be mɔgɔw tɔɲɔna ani ka tɔɔrɔba lase u ma kabi wagatijan. Duniɲa kura kɔnɔ, o si tɛna kɛ yen ani ngalon diinanw fana bena tunu. Bana ni kɔrɔya bena ban ani an ka mɔgɔ kanulenw tɛna sa tugun. Sutana ni jinaw tɛna se ka koo jugu si kɛ adamadenw na saan waa kelen kɔnɔ. U ka murutili nɔfɛkow bɛɛ bena ban (Yir. 20:2, 3). An ninsɔn bena diya kosɔbɛ sabu an sɔnna Jehova ka kokɛcogow ma! w22.02 6-7 § 16-17

Yezu tun b’a latigɛ ka hɛɛrɛ kɛ ni mɔgɔw ye ani a tun b’a lamɛnbagaw jija u k’u ka bɛnbaliyakow ɲɛnabɔ. A tun b’a fɔ u ye ko u ka ɲi ka hɛɛrɛ kɛ n’u balimaw ye n’u b’a fɛ Jehova ka sɔn u ka batoli ma (Mat. 5:23, 24). A ka cidenw tun ka teli ka sɔsɔli kɛ walisa k’a lɔn min ye mɔgɔba ye u cɛma. Nka Yezu tora k’u dɛmɛ u k’o sɔsɔli dabila (Luka 9:46-48; 22:24-27). Ka ban ka kɛlɛ tigɛ, o dama lo t’a yira ko an ye hɛɛrɛ ɲinila ye. An ka ɲi k’an jija ka hɛɛrɛ kɛ n’an balimaw ye ani k’u jija u k’u ka bɛnbaliyakow ɲɛnabɔ (Filip. 4:2, 3; Zaki 3:17, 18). An be se k’an yɛrɛ ɲininga ko: “N’ be sɔn ka mun lo saraka walisa ka hɛɛrɛ kɛ ni tɔɔw ye? Ni balima dɔ ye n’ dusu kasi, yala n’ diminin be to a kɔrɔ wa? Ni bɛnbaliya donna n’ ni mɔgɔ dɔ cɛ, yala n’ be kɔnɔni kɛ o tigi lo k’a ɲini ka hɛɛrɛ kɛ ni n’ ye wa? Wala ne lo be kɔn k’a ɲini ka bɛɛn sigi n’a ye, hali n’a be komi joo tɛ a fɛ wa?” w22.03 10 § 10-11

Kabi wagatijan, Bibulu tun kɔnna k’a fɔ ko Jehova sagokɛlaw “bena u yɛrɛ di ni diyanye ye” a ka baara la Yezu ka kuntigiya kɔrɔ (Zab. 110:3, NW). Siga t’a la, o kiraya kuma be dafara bi. Saan o saan, Jehova sagokɛlaw b’u yɛrɛ di waajuli baara kama. U be lɛri miliyɔn caaman kɛ o baara la. U tɛ u sara o baara kama. Nka, a ka di olu yɛrɛ lo ye k’a kɛ. U be wagati ta fana k’u balimaw dɛmɛ u k’u makoɲɛfɛnw sɔrɔ, u b’u jija ani k’u ka limaniya barika bonya. Diinan mɔgɔkɔrɔw ni kɔrɔsigi cidenw be lɛri caaman kɛ ka kalanw labɛn lajɛnw kama ani k’u balimaw jija. Mun lo be Jehova sagokɛlaw lasun k’o baaraba kɛ? U b’o kɛ sabu u be Jehova n’u mɔgɔɲɔgɔn kanu (Mat. 22:37-39). Yezu y’a yira ko a b’a janto kosɔbɛ mɔgɔ wɛrɛw makow la ka tɛmɛ a yɛrɛ taw kan. An b’an seko bɛɛ kɛra walisa k’a ladegi (Ɔrɔm.15:1-3). N’an b’o kɛ, o b’an nafa. w22.02 20 § 1-2

Galen, Israɛldenw fanba bɛɛ tun ye foro baarakɛlaw lo ye ani u tun ka ɲi ka baaradenw sara baara jiginin kɔ. Ni mɔgɔ dɔ tun m’a ka baaraden sara baara jiginin kɔ, o kɔrɔ ko o baaraden mako tun be wari min na walisa k’a ka denbaya mako wasa o loon na, a tun b’a jɛn o la. Jehova tun y’a ɲɛfɔ Israɛldenw ye ko: “Fantan lo, a kɔrɔtɔnin be k’a ka sara sɔrɔ.” (Deter. 24:14, 15; Mat. 20:8). Bi, baarakɛlaw fanba b’u ka sara sɔrɔ kalo tilancɛ, wala kalosa la. U t’u ka sara sɔrɔ loon loon. Nka sariyakolo min be sɔrɔ Levitiki 19:13 kɔnɔ, o bele be se k’an nafa. Baarada ɲɛmɔgɔ dɔw b’u ka baaradenw tɔɲɔ, u t’u sara ka ɲɛ. U b’a lɔn k’o baaradenw bolomako tɛ ani ko u bele bena to ka baara kɛ u ye hali ni u ka sara tɛ bɛrɛ ye. O koo ɲɔgɔn na, a kɛra komi o baarada ɲɛmɔgɔw ka baaradenw ka sara be ‘sira u bolo’ le. Kerecɛn ka ɲi k’a janto k’a ka baaradenw minɛ ni tilenninya ye. w21.12 10 § 9-10

Koo caaman tun kɛra Yezu la. Misali la, a tɔɔrɔla kosɔbɛ gwengwenyiri kan. O bɛɛ y’a to minnɔgɔ y’a minɛ kosɔbɛ. A mako tun b’a la dɔ ka jii di a ma. Yezu tun t’a miiri ko n’a b’a dusukunnakow fɔ, o ye fagobagatɔya lo ye. An fana man ɲi k’o miiri. Kabi wagatijan, n’a sɔrɔ an tɛ sɔn k’a fɔ tɔɔw ye an mako be min na. Nka n’an mako be dɛmɛ na, an man ɲi ka sigasiga k’o ɲini tɔɔw fɛ. Misali la, a be se ka kɛ ko kɔrɔya wala kɛnɛyako b’an kan. N’a sɔrɔ an ka ɲi k’a ɲini an teri dɔ fɛ a k’an bila sira sannikɛyɔrɔ la wala dɔgɔtɔrɔso. N’an fari faganin lo, an be se ka dɛmɛ ɲini diinan mɔgɔkɔrɔ dɔ wala kerecɛn kolɔnbaga dɔ fɛ. An be se k’a ɲini a fɛ a k’an lamɛn wala a ka “kuma ɲuman” dɔ fɔ an ye (Talenw 12:25). An k’a to an hakili la ko an balimaw b’an kanu ani u b’a fɛ k’an dɛmɛ “waatigwɛlɛnw” na (Talenw 17:17). Nka, u tɛ se k’an kɔnɔnako lɔn. N’a sɔrɔ u tɛna a lɔn an mako be min na n’an m’a fɔ u ye. w21.04 11-12 § 11-12

N’an ka koow cogoya yɛlɛmana, o man nɔgɔ an caaman fɛ. Dɔw tun be kudayi cidenya baara dɔ la kabi wagatijan. Nka sisan, baara wɛrɛ kalifara u ma. Kunkanbaara min tun kalifara dɔw ma kafo kɔnɔ, o tun ka di u ye kosɔbɛ. Nka, u y’o baara dabila kɔrɔya kosɔn. A bɛnnin lo an dusu ka tiɲɛ n’o yɛlɛmaniw ɲɔgɔn kɛra an ka ɲɛnamaya kɔnɔ. N’an ka koow cogoya yɛlɛmana, a bena nɔgɔya an ma ka deli o la, n’an be koow jati i ko Jehova. Jehova be koobabaw kɛra bi ani nɛɛmaba lo an fɛ ka kɛ a baarakɛɲɔgɔnw ye (1 Kor. 3:9). Jehova b’an kanu cogo min na, o tɛna yɛlɛma. Yɛlɛmani dɔw be se ka kɛ Jehova ka ɔriganisasiyɔn kɔnɔ ani o b’a to i ka koow be yɛlɛma. N’o kɛra, kana i yɛrɛ tɔɔrɔ i kɛtɔ k’i yɛrɛ ɲininga tuma bɛɛ fɛɛn min kama o yɛlɛmani kɛra. Sanni i ka to ka miiri “fɔlɔfɔlɔ tile” koo la, Jehova deli a k’i dɛmɛ i ka koow filɛ ni ɲɛɛ ɲuman ye (Waaj. 7:10). An ka to ka koow filɛ ni ɲɛɛ ɲuman ye. O la, an bena to kantigiya la ani an ninsɔn diyanin bena to hali n’an ka koow cogoya yɛlɛmana. w22.03 17 § 11-12

Jehova be kanuya kantigiman yira jɔnw lo la? Bibulu b’a fɔ ko fɛɛn caaman koo be se ka diya an ye. Ɲɛyirali fɛ, a b’a fɔ ko “sɛnɛ,” “duvɛn ni faamadumuni,” “ladili ni lɔnniya” ani “hakilitigiya” be se ka diya mɔgɔ ye (2 Til. Kib. 26:10; Talenw 12:1; 21:17; 29:3). Nka, kanuya kantigiman be yira mɔgɔw lo la, a tɛ yira abada fɛɛnw koo la. Jehova tɛ kanuya kantigiman yira mɔgɔ bɛɛ la. Minw be jɛnɲɔgɔnya teriman kɛ n’a ye, a be o jogo yira olu lo la. An ka Ala be kantigiya kɛ a teriw ye. A be ni laɲinita ɲuman ye u koo la ani a bena to ka u kanu tuma bɛɛ. Jehova y’a yira ko a be mɔgɔ bɛɛ kanu. Yezu y’a fɔ Nikodɛmu ye ko: “Ala ye diɲɛ [o kɔrɔ, adamadenw] kanu haali, fɔɔ a y’a Deen kelenpe ci mɔgɔw ma, waasa ni mɔgɔ min y’a jigi la a kan, o tigi kana halaki, nga o ka nii banbali sɔrɔ.”—Zan 3:1, 16; Mat. 5:44, 45. w21.11 2 § 3; 3 § 6-7

Koow man nɔgɔ fewu duniɲa nin kɔnɔ. Loon nataw la, n’a sɔrɔ an bena gwɛlɛya minw sɔrɔ, olu bena juguya ka tɛmɛ (Mat. 24:21). O gwɛlɛyaw bɛɛ bena ban loon min na, an kɔrɔtɔnin lo o ka se. O koow tɛna kɛ tugun ani an bena ɲinɛ u kɔ pewu! (Ezayi 65:16, 17). O kama, an ka ɲi k’a ɲini ka muɲuli kɛ kosɔbɛ. An ka ɲi k’o kɛ sabu Yezu y’a fɔ ko: “Aw ka muɲuli ben’a to aw bena hɛrɛ [wala kisili] sɔrɔ.” (Luka 21:19). Tɔɔw be an ka gwɛlɛyaw ɲɔgɔn muɲuna cogo min na, n’an be miiri o la, o bena an dɛmɛ ka muɲuli kɛ koɲuman. Jɔn lo be muɲuli kɛra ka tɛmɛ bɛɛ kan? Jehova Ala lo. Yala o be bari i la wa? N’i miirila, i bena a faamu fɛɛn min kama an b’o fɔ. Duniɲa nin be Sutana lo fanga kɔrɔ ani gwɛlɛyaw ka ca kojugu. See be Jehova ye k’o gwɛlɛyaw ban yɔrɔnin kelen. Nka, a be kɔnɔni kɛra k’o kɛ sini ma (Ɔrɔm. 9:22). Sanni o cɛ, a bele be muɲuli kɛra fɔɔ o wagati ka se. w21.07 8 § 2-4