1, 2. N’i be tagara yɔrɔ dɔ la i tɛ min lɔn, mun na a ka ɲi mɔgɔ dɔ k’i ɲɛminɛ? Jehova ye mun lo di an ma walisa k’an ɲɛminɛ?

MIIRI k’a filɛ, i ka ɲi ka kongokolonba dɔ cɛtigɛ walisa ka taga dugu dɔ la. I y’a faamu ko ni mɔgɔ m’i ɲɛminɛ, i ka teli ka tunu wala ka sa yɛrɛ. I bena mun lo kɛ walisa i ɲuman ka se? Mɔgɔ minw b’o kongokolon lɔn ka ɲɛ, i ben’a ɲini u dɔ fɛ a k’i ɲɛminɛ.

² An bɛɛ be gwɛlɛya caaman sɔrɔ ani tuma dɔw  la, an yɛrɛ t’a lɔn an bena min kɛ. Nka, walisa k’an ɲɛminɛ, Jehova ye an kelen kelen bɛɛ dan ni dusukun ye (Zaki 1:17). An kaan be dusukun min ma, o ye mun lo ye, ani a be baara kɛ cogo di? An k’o lajɛ fɔlɔ. O kɔ, an bena a ye cogo min na an be se k’an dusukun kolo, mun na an ka ɲi k’an janto tɔɔw dusukun koo la, ani cogo min na dusukun ɲuman be se k’an dɛmɛ k’an ka ɲɛnamaya kɛcogo fisaya.

3. An dusukun b’an dɛmɛ cogo di ka ɲuman ni juguman faranfasi k’a lɔn?

³ An dusukun ye Jehova ka nilifɛn nafamanba dɔ lo ye. A b’an dɛmɛ ka ɲuman ni juguman faranfasi k’a lɔn. N’an dusukun be baara kɛ ka ɲɛ, a b’an dɛmɛ k’an yɛrɛ sɛgɛsɛgɛ k’a lɔn an ye mɔgɔ min ye tigitigi. A be se k’an dɛmɛ fana k’an ka miiriyaw n’an kɔnɔnakow lɔn ka ɲɛ. A be se k’an lasun ka koo ɲuman kɛ. A be se fana k’an dɛmɛ an k’an yɔrɔ janya koo jugu ma. N’an ye desizɔn ɲuman ta, an dusu be se ka diya. Nka, ni desizɔn jugu lo, an dusukun be se k’an jalaki.—Kunnafoni wɛrɛw lajɛ, a 5nan.

4, 5. a) Komi Adama ni Awa m’u janto u dusukun lasɔminikan na, mun lo kɛra? b) Ɲɛyirali dɔw fɔ ka bɔ Bibulu kɔnɔ k’a yira an dusukun be baara kɛ cogo min na.

⁴ N’an dusukun b’an lasɔmina, an kelen kelen bɛɛ be se k’a latigɛ n’an bena an janto o la, wala n’an tɛna o kɛ. Adama ni Awa m’u janto u dusukun na minkɛ, u ye jurumu kɛ. Kɔfɛ, u dusukun y’u kɛlɛ. Nka, koo bɛɛ tun tiɲɛna ka ban. U tun murutira Ala  ma ka ban (Zɛnɛzi 3:7, 8). U fila bɛɛ tun ye mɔgɔ dafaninw ye, ani u tun b’a lɔn ko u man ɲi ka muruti Ala ma. O bɛɛ n’a ta, u dusukun y’u lasɔmi min na, u banna k’u janto o la.

⁵ Faan wɛrɛ fɛ, mɔgɔ dafabali caaman y’u janto u dusukun lasɔminikan na. Zɔbu kɛra ɲɛyirali ɲuman ye o koo la sabu a ye desizɔn ɲumanw ta. O kama, a sera k’a fɔ ko: “Ne kɔni ma n yɛrɛ jalaki foyi la.” (Zɔbu 27:6). Nka, Dawuda m’a janto a dusukun lasɔminikan na tuma dɔw la. O y’a to a ye Jehova ka sariya tiɲɛ. O kɔ, a y’a yɛrɛ jalaki o koo la fɔɔ a “dusu tora ka panpan.” (2 Samuyɛli 24:10). O kɔrɔ ko Dawuda dusukun tun b’a jalakira ko a ye min kɛ, o ye koo jugu lo ye. A tun be se k’a yɛrɛ tanga o fili ɲɔgɔn ma, a kɛtɔ k’a janto a dusukun lasɔminikan na.

6. Mun na an be se k’a fɔ ko an dusukun ye Ala ka nilifɛn ye?

⁶ Mɔgɔ minw tɛ Jehova lɔn, hali olu b’a lɔn ko koo dɔw ka ɲi ani ko dɔw man ɲi. Bibulu b’a fɔ k’u be se ka “u yɛrɛ jalaki,” nka u be se fana “ka tiɲɛ di u yɛrɛ ma.” (Ɔrɔmukaw 2:14, 15). Ɲɛyirali fɛ, mɔgɔw fanba b’a lɔn ko mɔgɔfaga ni sonyali man ɲi. O la, hali n’u t’a kala ma, u dusukun b’u lasɔmina min na, u b’u janto o la ani u be se ka ɲuman ni juguman faranfasi k’a lɔn. Ani fana, u be tugura Ala ka sariyakolow lo kɔ. O sariyakolow ye tiɲɛn jɔnjɔn dɔw ye Jehova ye minw sigi walisa k’an dɛmɛ ka desizɔn ɲumanw ta.

7. Mun na an dusukun be se k’an lafili tuma dɔw la?

⁷ Nka tuma dɔw la, an dusukun be se k’an lafili.  An ka dafabaliya kosɔn, an ka miiriyaw n’an kɔnɔnakow be se k’an bila sira jugu kan. An tɛ se ka kɛ ni dusukun ɲuman ye n’an ma dɔ kɛ dɔ ye (Zɛnɛzi 39:1, 2, 7-12). Fɔɔ an k’a kolo le. O kama Jehova ye hakili senu ni Bibulu ka sariyakolow di an ma (Ɔrɔmukaw 9:1). An k’a filɛ an be se k’an dusukun kolo cogo min na.

8. a) An dusukun be se k’an lafili cogo di? b) N’an b’a fɛ ka desizɔn dɔ ta, an ka ɲi k’an yɛrɛ ɲininga mun lo la fɔlɔ?

⁸ Mɔgɔ dɔw b’a miiri ko n’u dusukun ko min, u ka ɲi k’o lo kɛ. Olu fɛ, min bɛɛ ka di u ye, u be se k’o kɛ. A daan ye u dusukun kana u kɛlɛ dɔrɔn. Nka an dusukunnakow be se k’an lafili sabu an dafanin tɛ. An dusukun negelakow be se ka gwan an na fɔɔ k’an bila sira jugu kan. Bibulu b’a fɔ ko: “Mɔgɔ dusukun bɛ filibanciya kɛ ka tɛmɛn fɛn bɛɛ kan, a tolilen bɛ kosɛbɛ. Jɔn bɛ se ka a cogo faamu?” (Zeremi 17:9, ABM). O kama, an be se k’a miiri ko koo dɔ ka ɲi k’a sɔrɔ koo jugu lo. Ɲɛyirali fɛ, sanni Pol ka kɛ kerecɛn ye, a ye Ala sagokɛlaw tɔɔrɔ kosɔbɛ ani a tun b’a miiri ko a be koɲuman lo kɛra. A tun b’a miiri ko a be ni dusukun ɲuman ye. Nka kɔfɛ, a y’a fɔ ko: “Min bɛ kiri tigɛ ne kan, o ye Matigi de ye.” (1 Korɛntikaw 4:4, ABM; Kɛwaliw 23:1; 2 Timote 1:3). Tuma min na Pol y’a lɔn Jehova b’a ka kɛwalew jati cogo min na, a y’a faamu ko a ka ɲi ka yɛlɛmani dɔw kɛ. Tiɲɛn na, sanni an ka koo dɔ kɛ, an ka ɲi k’an yɛrɛ ɲininga ko: “Jehova b’a fɛ n’ ka mun lo kɛ?”

9. Ka siran Ala ɲɛ, o kɔrɔ ko di?

 ⁹ N’i be mɔgɔ dɔ kanu, i t’a fɛ ka don a tigi gasi la. Komi an be Jehova kanu, an t’a fɛ ka koo si kɛ min tɛna diya a ye. Jehova ɲɛsiran ka kan ka bonya an kɔnɔ kosɔbɛ. Neemi ka koo b’o lo yira. A tun ye gofɛrɛnɛrɛ ye, nka a ma ta o ma ka jama tɔɲɔ walisa ka kɛ nafolotigi ye. Mun na do? A y’a ɲɛfɔ ko: “Alaɲasiran kosɔn, ne ma sɔn k’o kɛ.” (Neemi 5:15). Neemi ma sɔn ka koo si kɛ min tun tɛna diya Jehova ye. I ko Neemi, an fana be siran ka koo dɔ kɛ min ben’a to an koo tɛ diya Jehova ye. An be se k’a lɔn min ka di Jehova ye n’an be Bibulu kalan.—Kunnafoni wɛrɛw lajɛ, a 6nan.

10, 11. Bibulu ka sariyakolo jumanw lo be se k’an dɛmɛ ka desizɔn ɲumanw ta dɔrɔ koo la?

¹⁰ Ɲɛyirali fɛ, a be se ka kɛ ko kerecɛn dɔ ka ɲi k’a latigɛ n’a bena dɔrɔ min wala n’a tɛna a min. Bibulu ka sariyakolo jumanw lo be se k’a dɛmɛ ka desizɔn ɲuman ta? U dɔw ye nin ye: Bibulu t’a fɔ ko an man kan ka dɔrɔ min. A yɛrɛ b’a fɔ ko dɔrɔ ye Ala ka nilifɛn dɔ lo ye (Zaburuw 104:14, 15). Nka Yezu y’a fɔ a ka kalandenw ye ko u k’u yɛrɛ kɔrɔsi “dɔrɔtɔya” ma (Luka 21:34). Ani, Pol y’a fɔ kerecɛnw ye k’u kana kɛ “nugubatɔw ni dɔrɔtɔw ye.” (Ɔrɔmukaw 13:13). A y’a fɔ ko dɔrɔtɔw “tena Ala ka masaya sɔrɔ.”—1 Korɛntikaw 6:9, 10.

¹¹ Kerecɛn be se k’a yɛrɛ ɲininga ko: “Mun na dɔrɔmin ka di ne ye? Yala ne b’a min walisa k’an fari foni wa? Yala n’ b’a min walisa ka n’ hakili sigi wa? Yala ne be se ka n’ yɛrɛ minɛ walisa n’ kana dɔrɔ min  k’a dama tɛmɛ ani n’ kana a min tuma bɛɛ wa? * Yala n’ be se ka ɲɛnagwɛ ninsɔndiya la ni n’ teriw ye ni dɔrɔ tɛ yen wa?” An be se ka Jehova deli a k’an dɛmɛ ka desizɔn ɲumanw ta (Zaburuw 139:23, 24 kalan). O cogo la, an b’an dusukun kolo ka kɛɲɛ ni Bibulu ka sariyakolow ye. Nka, o dama tɛ bɔri kɛ. An k’a filɛ fɛɛn min kama.

12, 13. Mun na bɛɛ dusukun tɛ baara kɛ cogo kelen na? An ka ɲi k’o koo ta cogo di?

¹² An bɛɛ dusukun tɛ baara kɛ cogo kelen na. I be se ka koo dɔ kɛ ani i dusukun t’i kɛlɛ. Nka ni mɔgɔ wɛrɛ lo, a dusukun b’a kɛlɛ. Ɲɛyirali fɛ, i be se k’a latigɛ ka dɔrɔ min, nka mɔgɔ wɛrɛ be se k’a jati ko ale man kan k’a min. Mun na aw mɔgɔ fila tɛ ni miiriya kelen ye o koo la?

¹³ Koo dɔw be se k’a to mɔgɔ dɔ be miiri cogo dɔ la, i n’a fɔ: a lamɔyɔrɔ, a somɔgɔw be koow jati cogo min na, koo minw y’a sɔrɔ a ka ɲɛnamaya la, ani koo wɛrɛw. Mɔgɔ min tun tɛ sera ka dɔrɔ min k’a dama kɛɲɛ fɔlɔ la, ale be se k’a latigɛ ko a tɛna dɔrɔ min tugun fewu (1 Masacɛw 8:38, 39). O la, n’i ye dɔrɔ di mɔgɔ dɔ ma ani a banna, i bena mun lo kɛ do? O bena kɛ basi ye i fɛ wa? I ben’a ɲini k’a waajibiya wa? I bena a ɲininga fɛɛn min kama a banna wa? Ayi! Sabu i b’i janto a dusukunnakow la.

14, 15. Koo juman lo tun be yen Pol ka wagati la? Pol ye ladili ɲuman juman lo di o koo la?

 ¹⁴ Ciden Pol ka wagati la, koo dɔ kɛra min b’a yira ko mɔgɔw bɛɛ dusukun tɛ baara kɛ cogo kelen na. Sogo minw tun be feere lɔgɔfiyɛ la, u dɔw tun ye josɔnsogo ye (1 Korɛntikaw 10:25). Pol fɛ, koo jugu tun tɛ k’o sogo san ka dumu. Ale fɛ, dumunifɛn bɛɛ bɔra Jehova lo yɔrɔ. Nka, balima minw tun ye joo sɔn fɔlɔ la, olu tun tɛ koow jati ten. U tun b’a miiri ko koo jugu lo k’o sogo dumu. Yala Pol y’a fɔ ko: “O tɛ ne dusukun kɛlɛ. Fɛɛn min ka di n’ ye, joo be n’ fɛ k’o dumu?”

¹⁵ Pol ma koow jati o cogo la. A tun b’a janto a balimaw dusukunnakow la kosɔbɛ. O kama, joo tun b’a fɛ ka koo minw kɛ, a tun labɛnnin lo k’u dɔw to yen. Pol y’a fɔ ko “an kana an yɛrɛ diyaɲekow kɛ.” A y’a fɔ fana ko: “Hali Krisita ma a yɛrɛ diyaɲekow kɛ.” (Ɔrɔmukaw 15:1, 3, ABM). I ko Yezu, Pol tun b’a janto tɔɔw la ka tɛmɛ a yɛrɛ kan.—1 Korɛntikaw 8:13; 10:23, 24, 31-33 kalan.

16. N’an balima dɔ dusukun y’a to a ye koo dɔ kɛ, mun na an man kan k’a jalaki o kosɔn?

¹⁶ Mɔgɔ dɔ be se ka koo dɔ kɛ ani a dusukun t’a kɛlɛ o kosɔn. Nka n’an b’o koo jati koo jugu ye do? An k’an janto kosɔbɛ an kana a tigi kɔrɔfɔ. An kana sinsin a kan ko joo be an lo fɛ (Ɔrɔmukaw 14:10 kalan). Jehova ye dusukun di an ma walisa an ka kiti tigɛ an yɛrɛ kan. A m’o di an ma walisa an ka kiti tigɛ tɔɔw kan (Matiyo 7:1). An t’a fɛ abada an ka desizɔnw ka kɛ bɛnbaliya sababu ye kafo kɔnɔ. Nka,  an be fɛɛrɛw ɲini walisa kanuya ni bɛɛn ka to an ni ɲɔgɔn cɛ.—Ɔrɔmukaw 14:19.

17. Mun lo ye mɔgɔ dɔw dusukun sɔrɔ?

¹⁷ Ciden Piyɛri y’a sɛbɛ ko: “Dusukun ɲuman ka to aw fɛ.” (1 Piyɛri 3:16, ABM). A fɔ man di, nka ni mɔgɔ be to ka ban Jehova ka sariyakolow la, a laban, a dusukun t’a lasɔmi tugun. Pol y’a fɔ k’o ɲɔgɔnna mɔgɔw dusukun be “i n’a fɔ nɛgɛ bilen [wulen] ka fɛn jeni da.” (1 Timote 4:2, ABM). Yala tasuma delila  k’i jɛni fɔɔ ka juguya wa? N’o koo ɲɔgɔn ye mɔgɔ dɔ sɔrɔ, a fari yɔrɔ min jɛnina, o be fin ani ka faga. O cogo kelen na, ni mɔgɔ dɔ be to ka koo jugu kɛ, a dusukun be kɛ i n’a fɔ a fagara, ani dɔɔni dɔɔni, a t’a lasɔmi tugun.

18, 19. a) Ni mɔgɔ dɔ b’a yɛrɛ jalaki wala maloya b’a la, o be mun lo yira? b) N’an nimisara jurumu dɔ la, nka an dusukun bele b’an jalakira, an be se ka mun lo kɛ do?

¹⁸ N’an dusukun b’an kɛlɛla, a be se ka kɛ ko an ye koo jugu dɔ lo kɛ. O be se k’an dɛmɛ k’a lɔn an ye min kɛ ani k’o dabila. An b’a fɛ an ka filiw k’an kolo walisa an kana o filiw ɲɔgɔn kɛ tugun. Ɲɛyirali fɛ, masacɛ Dawuda tun ye jurumu kɛ ani a dusukun y’a lasun ka nimisa o la. A ye koo jugu min kɛ, a y’o  haramuya. O kɔ, a tun jijanin lo ka mɛnni kɛ Jehova fɛ. Jehova sɔnna ka yafa a ma. O kama Dawuda sera k’a fɔ ko Jehova “ka ɲi” ani ko a “be yafa.”—Zaburuw 51:3-21; 86:5; Kunnafoni wɛrɛw lajɛ, a 7nan.

¹⁹ Nka hali ni mɔgɔ dɔ ye jurumu kɛ a mɛɛnna ani a nimisara o la, a bele be se k’a yɛrɛ jalaki o kosɔn. Ni mɔgɔ b’a yɛrɛ jalaki, o be se k’a dusu kasi ani k’a to a b’a miiri ko nafa si tɛ ale la. N’i b’o lo miiri tuma dɔw la, a to i hakili la ko i ye min kɛ ka ban, i tɛ se k’o yɛlɛma tugun. I tun b’a lɔn k’o ye koo jugu ye wo, i tun t’o lɔn wo, Jehova yafara i ma pewu. A y’o jurumuw bɛɛ jɔsi ka bɔ yen. I saniyanin lo Jehova ɲɛɛ kɔrɔ. I k’a lɔn ko i be koo ɲuman lo kɛra sisan. I  dusukun bele be se k’i kɛlɛ. Nka Bibulu b’a fɔ ko: “Ala ka bon ni an dusukun ye.” (1 Zan 3:19, 20 kalan, ABM). O kɔrɔ ko hali n’an b’an yɛrɛ jalaki ani maloya b’an na, Jehova ka kanuya n’a ka yafali be se k’an dɛmɛ ka see sɔrɔ o miiriyaw kan. I ka la a la ko Jehova yafara i ma. Ni mɔgɔ dɔ sɔnna Jehova ka yafali ma, a dusukun bena lafiya ani o tigi be se ka ninsɔndiya sɔrɔ Jehova ka baara la.—1 Korɛntikaw 6:11; Eburuw 10:22.

20, 21. a) Gafe nin labɛnna walisa k’i dɛmɛ ka mun lo kɛ? b) Jehova ye see juman lo di an ma? An be se ka baara kɛ n’o ye cogo di?

²⁰ Gafe nin labɛnna walisa k’i dɛmɛ i k’i dusukun kolo walisa a ka se k’i lasɔmi ani k’i latanga laban loon nunu na, o minw ka gwɛlɛ. A bena i dɛmɛ fana ka Bibulu ka sariyakolow sira tagama koo caaman na. Nka, a tɛna sariya tigitigi dɔ di i ma koo bɛɛ la. An be “Krista ka sariya” lo kɔrɔ, o min basiginin be Ala ka sariyakolow kan (Galatikaw 6:2). A be se ka kɛ ko sariya tigitigi si ma di an ma koo dɔ la. An tɛ ta o ma ka koo jugu kɛ (2 Korɛntikaw 4:1, 2; Eburuw 4:13; 1 Piyɛri 2:16). Nka, see min b’an ye ka koo latigɛ an yɛrɛ ma, an be baara kɛ n’o ye k’a yira ko an be Jehova kanu.

²¹ N’an be miiri Bibulu ka sariyakolow kan ani n’an b’u sira tagama, o bena an dɛmɛ ka “hakili sɔrɔ” ani ka kɛ ni Jehova ka miiriya ye (Eburuw 5:14). A laban, an bena kɛ ni dusukun ɲuman ye min bena an ɲɛminɛ an ka ɲɛnamaya faan bɛɛ la ani k’an dɛmɛ an ka to Ala ka kanuya la.