1, 2. a) An ka kan k’a to mɔgɔ jumanw k’an ɲɛminɛ? b) An bena ɲiningali jumanw ka jaabiliw lajɛ kalansen nin na?

I DENMISƐN tuma na, n’a sɔrɔ i wolobagaw tun b’a fɔ i ye tuma dɔw la ko i ka koo dɔw kɛ minw man di i ye. I wolobagaw koo tun ka di i ye ani i tun b’a lɔn ko i ka ɲi ka mɛnni kɛ u fɛ. O bɛɛ n’a ta, n’a sɔrɔ i tun t’a fɛ ka mɛnni kɛ u fɛ tuma dɔw la.

² An b’a lɔn ko an Faa Jehova b’an kanu. A b’a janto an na. An mako be fɛɛn o fɛɛn na walisa ka ɲɛnamaya diyabɔ, a y’o labɛn an ye. An mako be ladili minw na, a b’u di an ma. Tuma dɔw la, a be tɛmɛ mɔgɔ wɛrɛw fɛ k’an ɲɛminɛ. An ka kan ka Jehova ka kuntigiya bonya (Talenw 24:21). Nka, mun na a ka gwɛlɛ an ma tuma dɔw la ka sɔn dɔ k’an ɲɛminɛ? Mun na Jehova b’a fɛ an k’a to u k’an ɲɛminɛ? Ani, an b’a yira cogo di ko an be Jehova ka kuntigiya bonya?—Kunnafoni wɛrɛw lajɛ, a 9nan.

3, 4. Adamadenw kɛra mɔgɔ dafabaliw ye cogo di? Mun na a be se ka gwɛlɛya an ma ka sɔn mɔgɔ wɛrɛ ka kuntigiya ma?

³ Kabi cɛɛ fɔlɔ Adama n’a muso Awa ye jurumu kɛ, an adamadenw ka teli ka muruti. Ala ye Adama ni  Awa dan k’u kɛ mɔgɔ dafaninw ye. Nka, u murutira Ala ka kuntigiya ma. Kabi o wagati, adamadenw bɛɛ wolola ka kɛ mɔgɔ dafabaliw ye. An ka dafabaliya kosɔn, a be se ka gwɛlɛya an ma ka sɔn Jehova ni adamadenw ka kuntigiya ma. Koo wɛrɛ b’a to a man nɔgɔ ka kuntigiya bonya: Jehova be tɛmɛ adamaden minw fɛ k’an ɲɛminɛ, olu fana ye mɔgɔ dafabaliw ye komi anw.—Zɛnɛzi 2:15-17; 3:1-7; Zaburuw 51:7; Ɔrɔmukaw 5:12.

⁴ An ka dafabaliya kosɔn, an ka teli ka kuncɛbaya kɛ. Kuncɛbaya b’a to a man nɔgɔ ka sɔn mɔgɔ wɛrɛ k’an ɲɛminɛ. Ɲɛyirali fɛ, Jehova tun ye Musa sugandi walisa a ka Israɛldenw ɲɛminɛ. Cɛɛ dɔ tun b’u cɛma min tɔgɔ ko Kore. A tun ye baara kɛ Jehova ye kabi saan caaman. Nka, a nana kɛ kuncɛba ye ani a ma Musa bonya fewu. Musa tun ye Jehova ka jama ɲɛminɛbaga ye. Nka o m’a to a kɛra kuncɛba ye. Bibulu yɛrɛ b’a fɔ ko Musa ka majigilenya ɲɔgɔn tun tɛ yen dugukolo kan o wagati la. O bɛɛ n’a ta, Kore ma sɔn Musa ka kuntigiya ma. A yɛrɛ ye jamaba dɔ kuun yɛlɛma u farala a kan ka muruti Musa kama. Mun lo ye Kore n’o mɔgɔ murutininw sɔrɔ? Jehova y’u halaki (Nɔnburuw 12:3; 16:1-3, 31-35). Ɲɛyirali caaman be sɔrɔ Bibulu kɔnɔ minw b’a yira ko kuncɛbaya be bɔnɛ lase mɔgɔ ma.—2 Tilew Kibaru 26:16-21; Kunnafoni wɛrɛw lajɛ, a 10nan.

5. Adamaden dɔw y’u ka fanga kɛ ka tɔɔw tɔɔrɔ cogo di?

⁵ N’a sɔrɔ i delila k’a mɛn ko “kuntigiya be mɔgɔ tiɲɛ.” Kabi galen, adamaden caaman y’u ka kuntigiya kɛ ka tɔɔw tɔɔrɔ (Waajulikɛla 8:9 kalan).  Ɲɛyirali fɛ, tuma min na Jehova ye Sayuli sugandi k’a kɛ Israɛl masacɛ ye, a tun ye mɔgɔ ɲuman ani mɔgɔ majiginin ye. Nka, a y’a to kuncɛbaya ni ɲangoya y’a lasun ka Dawuda tɔɔrɔ k’a sɔrɔ Dawuda tun ma koo jugu si kɛ (1 Samuyɛli 9:20, 21; 10:20-22; 18:7-11). Kɔfɛ, Dawuda kɛra masacɛ ye Israɛl kun na. Masacɛ ɲuman minw ye Israɛl mara, Dawuda tun ye olu dɔ ye. Nka wagati dɔ nana se, hali ale Dawuda y’a ka kuntigiya kɛ ka dɔw tɔɲɔ. A ye ɲamɔgɔya kɛ ni Uri ka muso Batiseba ye. O kɔ, a y’a ɲini k’o jurumu dogo a kɛtɔ ka Uri bila ka taga kɛlɛkɛyɔrɔ walisa u k’a faga.—2 Samuyɛli 11:1-17.

6, 7. a) An be ni kanuya min ye Jehova koo la, o b’an lasun ka mun lo kɛ? b) Mun lo bena an dɛmɛ ka mɛnni kɛ hali ni koow man nɔgɔ?

⁶ An be Jehova ka kuntigiya bonya sabu an b’a kanu. An b’a fɛ ka Jehova dusu diya sabu an b’a kanu ka tɛmɛ mɔgɔ bɛɛ ani fɛɛn bɛɛ kan (Talenw 27:11; Mariki 12:29, 30 kalan). Kabi Adama ni Awa murutira Edɛn nankɔ kɔnɔ, Sutana b’a fɛ mɔgɔw ka Jehova ka kuntigiya sɔsɔ. A b’a fɛ fana an k’a miiri ko joo tɛ Jehova fɛ k’a fɔ an ye an ka ɲi ka min kɛ. Nka, an b’a lɔn k’o tɛ tiɲɛn ye. An sɔnna Bibulu ka kuma nunu ma: “An Matigi n’an ka Ala, i ka kan ni boɲa ni tanuli ye, k’i ka sebagaya koo fɔ! Bari, e le ye fɛɛn bɛɛ dan, a diyara i ye, e y’u bɛɛ dan.”—Yirali 4:11.

⁷ I denmisɛn tuma na, n’a sɔrɔ u y’i kalan ko i ka mɛnni kɛ i wolobagaw fɛ hali n’a man di i ye k’o kɛ.  O cogo kelen na, an minw ye Jehova Seerew ye, a man nɔgɔ an fɛ ka mɛnni kɛ tuma dɔw la. Nka komi an be Jehova kanu ani an b’a bonya, o kama an b’an seko bɛɛ kɛ ka mɛnni kɛ a fɛ. Yezu ye ɲɛyirali ɲuman to an ye o koo la. A ye mɛnni kɛ Jehova fɛ hali n’a tun man nɔgɔ a fɛ k’o kɛ tuma dɔw la. O lo kama, a sera k’a fɔ a Faa Jehova ye ko: “Ne sago kana kɛ fɔɔ e sago.”—Luka 22:42; Kunnafoni wɛrɛw lajɛ, a 11nan.

8. Jehova be tɛmɛ mun ni mun lo fɛ k’an ɲɛminɛ? (Koorilen nin lajɛ: “ I tulo malɔ ladilikan na.”)

⁸ Bi, Jehova b’an ɲɛminɛ cogoya caaman na: a ye Bibulu di an ma, ani a ye kafo ka diinan mɔgɔkɔrɔw sigi an kun na. An b’a yira ko an be Jehova ka kuntigiya bonya n’an b’a ka lasigidenw bonya. N’an banna u ka dɛmɛ na, a kɛra komi an banna Jehova la le. Tuma min na Israɛldenw banna Musa ka kuntigiya la, Jehova y’o jati kojuguba ye. A y’a jati k’u banna ale lo la.—Nɔnburuw 14:26, 27; Kunnafoni wɛrɛw lajɛ, a 12nan.

9. Kanuya bena an lasun cogo di ka mɛnni kɛ an ɲɛminɛbagaw fɛ?

⁹ N’an be kuntigiya bonya, o b’a yira ko an b’an balimaw kanu fana. Cogo di do? Ni balawo cunna mɔgɔw kan yɔrɔ dɔ la, jɛnkulu dɔ be sigi sen kan walisa k’u dɛmɛ ani a b’a jija ka se ka mɔgɔ caamanba kisi. Nka, walisa u ka baara ka ɲɛ u bolo, fɔɔ mɔgɔ dɔ k’o jɛnkulu ɲɛminɛ ani bɛɛ ka sɔn ka mɛnni kɛ a fɛ. Nka, ni dɔ ma sɔn o ma ani a tigi y’a daminɛ ka koow kɛ a kunfɛ do? Hali ni ŋaniya ɲuman b’a la, o be se ka gwɛlɛya lase jɛnkulumɔgɔ tɔɔw ma. O yɛrɛ be se k’a to u be mandimi kosɔbɛ. O cogo kelen na, Jehova n’a ka lasigidenw be min fɔ  an ye, n’an tɛ tugu o kɔ, o be se k’a to tɔɔw be tɔɔrɔ sɔrɔ. Nka n’an be mɛnni kɛ Jehova fɛ, an b’a yira ko an b’an balimaw kanu ani ko an be Jehova ka labɛnw labato.—1 Korɛntikaw 12:14, 25, 26.

10, 11. An bena mun lo lajɛ sisan?

¹⁰ Jehova ko an ka fɛɛn o fɛɛn kɛ, o ye an ka hɛɛrɛko lo ye. N’an be kuntigiya bonya denbaya kɔnɔ, kafo kɔnɔ, ani n’an be faamanw bonya, o be bɛɛ nafa.—Deteronɔmu 5:16; Ɔrɔmukaw 13:4; Efɛzikaw 6:2, 3; Eburuw 13:17.

¹¹ N’an b’a faamu fɛɛn min kama Jehova ko an ka mɔgɔw bonya, o be se k’an dɛmɛ k’u bonya. An k’a filɛ cogo min na an be se k’a yira ko an be kuntigiya bonya an ka ɲɛnamaya faan saba la.

12. Furucɛ be se k’a yira cogo di ko a be kuntigiya bonya?

¹² Jehova lo ye denbaya juu sigi ani a ye lɔyɔrɔ dɔ di denbayamɔgɔ kelen kelen bɛɛ ma. Jehova be min ɲini u kelen kelen bɛɛ fɛ, n’u bɛɛ b’o faamu, denbaya ka koow bena ɲɛ ani o bena bɛɛ nafa (1 Korɛntikaw 14:33). Jehova ye furucɛ lo kɛ denbaya kuntigi ye. O kɔrɔ ko Jehova b’a fɛ a k’a janto a muso n’a deenw na ani k’u ɲɛminɛ ni kanuya ye. O kama, furucɛ b’a janto a ka denbaya la cogo min na, Jehova bena a ɲininga o la. Kerecɛn furucɛ be koow kɛ ni kanuya ni ɲumanya ye. Ani, a b’a muso minɛ i ko Yezu be kafo minɛ cogo min na. Ni furucɛ be koow kɛ o cogo la, a b’a yira ko a be Jehova bonya.—Efɛzikaw 5:23; Kunnafoni wɛrɛw lajɛ, a 13nan.

13. Furumuso be se k’a yira cogo di ko a be kuntigiya bonya?

 ¹³ Kerecɛnmuso fana lɔyɔrɔ ka bon ani Jehova ye danbe la a kan. A b’a furucɛ dɛmɛ a ka banba ka kɛ gwatigi ɲuman ye. A ka ɲi ka jɛn n’a cɛɛ ye k’u deenw kolo. A ka ɲɛyirali ɲuman fɛ, a be se k’a deenw kalan u ka kuntigiya bonya (Talenw 1:8). A b’a cɛɛ bonya ani a b’a dɛmɛ n’a ye desizɔn dɔ ta. Hali n’a cɛɛ ye koo dɔ latigɛ min man di a ye, a b’a ka miiriya fɔ ni dususuman ni bonya ye. N’a cɛɛ tɛ Jehova Seere ye, o koo be se ka gwɛlɛyaw lase a ma. Nka n’a be to k’a cɛɛ kanu ani k’a bonya, o be se k’a cɛɛ lasun k’a ɲini ka Jehova lɔn ani k’a bato.—1 Piyɛri 3:1 kalan.

14. Denmisɛnw be se k’a yira cogo di k’u be kuntigiya bonya?

¹⁴ Denmisɛnw koo ka gwɛlɛ Jehova ma ani u mako gwɛlɛ b’a la u wolobagaw k’u latanga ani k’u ɲɛminɛ. Ni denmisɛnw be mɛnni kɛ u wolobagaw fɛ, u wolobagaw ninsɔn be diya. Min yɛrɛ kɔrɔtanin lo kosɔbɛ, o ye ko ni denmisɛnw be mɛnni kɛ, o b’a yira k’u be Jehova bonya, ani o be Jehova dusu diya (Talenw 10:1). Denbaya caaman kɔnɔ, bangebaga kelen dɔrɔn lo b’a deenw lamɔna. O koo be se ka na ni gwɛlɛyaba ye o bangebaga n’a deenw fana fɛ. Nka ni denmisɛnw be mɛnni kɛ u faa wala u baa fɛ ani u b’a dɛmɛ, koow be nɔgɔya o denbaya kun. A mana kɛ min o min ye, denbaya si tɛ yen gwɛlɛya tɛ min kɔnɔ. Nka dɔ be se ka fara denbaya ka hɛɛrɛ kan ni bɛɛ be sɔn Jehova ta ma. O be bonya la Jehova kan, ale min ye denbayaw bɛɛ jusigibaga ye.—Efɛzikaw 3:14, 15.

15. An be se k’a yira cogo di ko an be kuntigiya bonya kafo kɔnɔ?

¹⁵ Jehova be tɛmɛ kerecɛn kafo fɛ k’an ɲɛminɛ. A ye Yezu sigi kafo kun na ka sebagaya bɛɛ di a ma (Kɔlɔsikaw 1:18). Yezu fana ye cii di “jɔnkɛ dannamɔgɔ hakiliman” ma a k’a janto Ala sagokɛlaw la dugukolo kan (Matiyo 24:45-47, ABM). Bi, o “jɔnkɛ dannamɔgɔ hakiliman” ye Jehova Seerew ka Koow Ɲɛnabɔla Jɛnkulu lo ye. An mako be min na walisa k’an ka limaniya barika bonya, Koow Ɲɛnabɔla Jɛnkulu b’o di an ma wagati bɛnnin na. Duniɲa kuru bɛɛ kɔnɔ, diinan mɔgɔkɔrɔw, kɔrɔsigi cidenw ani kafokulu kɔrɔsibagaw be kafow dɛmɛ ani u be cikanw sɔrɔ ka bɔ Koow Ɲɛnabɔla Jɛnkulu fɛ. Baara dira o balimaw bɛɛ ma ko u k’u janto an na. U b’o baara dafa cogo min na, Jehova bena u ɲininga o la. O kama, n’an b’o cɛɛw bonya, an be Jehova bonyana le.—1 Tesalonikaw 5:12; Eburuw 13:17 kalan; Kunnafoni wɛrɛw lajɛ, a 14nan.

16. Mun na an be se k’a fɔ ko hakili senu lo be diinan mɔgɔkɔrɔw ni kɔrɔsigi cidenw sigi u ka baara la?

¹⁶ Diinan mɔgɔkɔrɔw ani kɔrɔsigi cidenw be kafomɔgɔw dɛmɛ u ka kantigiya kɛ ani u kanbɛnnin ka to. Tiɲɛn lo k’o cɛɛw ye mɔgɔ dafabaliw ye i ko anw. N’o lo, u b’u ka kunkanbaaraw sɔrɔ cogo di? U ka kan ka Bibulu ka saratiw dafa (1 Timote 3:1-7, 12; Titi 1:5-9). Jehova y’a ka hakili senu di Bibulu sɛbɛbagaw ma u y’o saratiw ɲɛfɔ an ye. Diinan mɔgɔkɔrɔw be hakili senu deli Jehova fɛ n’u ye ɲɔgɔn lajɛn walisa k’a lɔn mɔgɔ min be se ka  kɛ diinan mɔgɔkɔrɔ wala kɔrɔsigi ciden ye. Siga t’a la, Yezu ni Jehova lo be kafow ɲɛminɛna (Kɛwaliw 20:28). Nɛɛma baara dira cɛɛ minw ma walisa u k’an dɛmɛ ani k’u janto an na, u ye Jehova ka nilifɛnw lo ye.—Efɛzikaw 4:8.

17. Tuma dɔw la, balimamusow ka ɲi ka mun lo kɛ walisa k’a yira k’u be kuntigiya bonya?

¹⁷ Koow sira fɛ, balimacɛ batizeninw lo ka kan ka baara dɔw ɲɛminɛ kafo kɔnɔ. A be se ka kɛ ko diinan mɔgɔkɔrɔ wala kɔrɔsigi ciden si labilanin tɛ k’o baara ɲɔgɔn kɛ. O la, balimacɛ batizenin wɛrɛw be se ka dɛmɛ kɛ. Nka ni balimacɛ si labilanin tɛ, balimamuso dɔ be se k’o baara kɛ. O koo ɲɔgɔn na, a ka ɲi k’a kuun datugu ni musɔrɔ wala fugulan ye (1 Korɛntikaw 11:3-10). O cogo la, a b’a yira ko Jehova ye labɛn min kɛ ka ɲɛsin kuntigiyako ma denbaya kɔnɔ ani kafo kɔnɔ, a b’o bonya.—Kunnafoni wɛrɛw lajɛ, a 15nan.

18, 19. a) Ɔrɔmukaw 13:1-7 b’an kalan mun lo la? b) An be se ka faamanw bonya cogo di?

¹⁸ Bi, Jehova y’a to faamanw ka kuntigiya kɛ an kun na. O kama, an ka ɲi k’u bonya. U ye labɛn kɛ walisa jamana ka baaradaw ka se ka mɔgɔw mako wasa koɲuman. Cikan min dira Ɔrɔmukaw 13:1-7 kɔnɔ, kerecɛnw b’o labato (O vɛrisew kalan). An be “faamaw” bonya ani an be jamana ka sariyaw labato. A be se ka kɛ k’o sariya dɔw ɲɛsinna an ka denbaya, an ka jagoko wala an bololafɛnw ma. Ɲɛyirali fɛ, an be lanpo sara ani faamanw mako  be kunnafoni minw na, an b’u di u ma. Nka, ni gofɛrɛnɛman b’a fɛ an ka koo dɔ kɛ min be Ala ka sariya kɛlɛ do? Ciden Piyɛri y’a fɔ ko: “Anw te se ka ban Ala sago la ka adamadenw ta kɛ.”—Kɛwaliw 5:28, 29.

¹⁹ Tuma o tuma, n’an ka ɲi ka koo dɔ ɲɛnabɔ faaman dɔ fɛ, i n’a fɔ kititigɛla wala polisi, an ka kan k’a tigi bonya. Kerecɛn kanbelew ni sunguruw ka ɲi k’u kalanfaw ni lakɔliso ka baarakɛla wɛrɛw bonya. An ka baarakɛyɔrɔ la, an b’an ka patɔrɔn bonya hali ni baarakɛla tɔɔw t’o kɛ. N’an b’o kɛ, an be ciden Pol lo ladegira: ale tun be faamanw bonya hali n’o tun ka gwɛlɛ a ma tuma dɔw la (Kɛwaliw 26:2, 25). Hali ni tɔɔw t’an minɛ ka ɲɛ, an b’u bonya.—Ɔrɔmukaw 12:17, 18 kalan; 1 Piyɛri 3:15.

20, 21. N’an be tɔɔw bonya, nafa juman lo be se ka sɔrɔ o la?

²⁰ Duniɲa kuru bɛɛ la, mɔgɔw tɛ ɲɔgɔn bonyana ten tugun. Nka Jehova Seerew be dan na. An b’a ɲini ka bɛɛ bonya. Ciden Piyɛri ye min fɔ, an b’o sira tagama. A ko: “Aw ka mɔgɔ bɛɛ boɲa.” (1 Piyɛri 2:17). N’an be tɔɔw bonya, u b’o kɔrɔsi. Yezu y’a fɔ an ye ko: “Aw ka kɛwaliɲumanw kɛ ka yeelen bɔ mɔgɔw ye ten, waasa u ka aw sankolo la Faa boɲa.”—Matiyo 5:16.

²¹ N’an be bonya la an ka denbayamɔgɔw, kafomɔgɔw ani mɔgɔ wɛrɛw kan, o be se ka kɛ sababu ye mɔgɔw b’a ɲini ka Jehova lɔn ka ɲɛ. Ka fara o kan, n’an be tɔɔw bonya, an b’a yira ko an be Jehova yɛrɛ lo bonyana. O b’a yira ko an b’a kanu ani o b’a ninsɔndiya.