1, 2. Ɲɛnagwɛko ta fan fɛ, an be se k’a latigɛ ka mun lo kɛ?

I KA MIIRI k’a filɛ, tuma min na i b’a fɛ ka yiriden diiman dɔ dumu, i y’a kɔrɔsi ko a yɔrɔ dɔ tolinin lo. I bena mun lo kɛ do? Ayiwa, i be se k’a latigɛ: 1) ka yiriden bɛɛ dumu, hali a yɔrɔ tolinin fana, 2) k’a bɛɛ fili, hali a yɔrɔ ɲuman fana, 3) k’a yɔrɔ tolinin tigɛ ka fili ani k’a tɔɔ dumu. E bena a latigɛ ka mun lo kɛ?

² An be se ka ɲɛnagwɛkow suma n’o yiriden dumuta ye. Tuma dɔw la, i b’a fɛ k’i yɛrɛ ɲɛnagwɛ cogo dɔ la nka i b’a ye ko bi ɲɛnagwɛko caaman man ɲi, u be mɔgɔ sɔɔn tiɲɛ. O la, e bena mun lo kɛ? Fɛɛn tolininw tɛ basi ye dɔw fɛ, o la u be sɔn duniɲa ka ɲɛnagwɛkow bɛɛ la. Dɔ wɛrɛw be ban ɲɛnagwɛko sifaw bɛɛ la sabu u t’a fɛ fɛɛn si ka nɔɔ jugu to u kan. Dɔ wɛrɛw fana b’u yɛrɛ kɔrɔsi koɲuman ɲɛnagwɛkow la minw man ɲi. Nka, tuma dɔw la u be sɔn u dɔw la minw faan dɔw ka ɲi. E ka kan k’a latigɛ ka mun lo kɛ walisa i ka to Ala ka kanuya la?

3. An bena mun lo lajɛ sisan?

³ An caaman kɔni bena kɛcogo sabanan lo sugandi. A ka di an ye k’an yɛrɛ ɲɛnagwɛ tuma dɔw la, nka an be dan ɲɛnagwɛkow ma minw tɛ an sɔɔn tiɲɛ. O kama, an k’a filɛ min bena an dɛmɛ k’a lɔn ni ɲɛnagwɛko dɔ ka ɲi  wala n’a man ɲi. Nka, an k’a filɛ fɔlɔ an ka ɲɛnagwɛkow sugandili be se ka nɔɔ min to an ka batoliko kan an be min kɛ Jehova ye.

4. An y’an yɛrɛkun di Ala ma minkɛ, o ka kan ka ye cogo di n’an be ɲɛnagwɛkow sugandi?

⁴ A saan damanin ye nin ye, kerecɛn kɔrɔ dɔ min batizera saan 1946 la, ale y’a fɔ ko: “Ne y’a latigɛ ka kɛ batɛmu kalan kelen kelen bɛɛ tuma na ani k’o kalan lamɛn koɲuman i n’a fɔ ni ne yɛrɛ ka batɛmu kalan tun lo.” Mun na do? A y’a ɲɛfɔ ko: “Fɛɛn min ye ne dɛmɛ kosɔbɛ ka to limaniya la, o ye k’a to n’ hakili la ko ne ye n’ yɛrɛkun di Ala ma.” Siga t’a la, e bena sɔn o miiriya ma. N’i b’a to i hakili la ko i ye i daa di Jehova ma ko i bena i ka ɲɛnamaya bɛɛ kɛ k’a bato, o bena i dɛmɛ ka muɲuli kɛ (Waajulikɛla 5:3; Eburuw 10:7). Tiɲɛn na, i ye i yɛrɛkun di Ala ma minkɛ, n’i be miiri o la, o bena i dɛmɛ i k’i janto i ka kerecɛnya baara la ani i ka ɲɛnamaya faanw bɛɛ la, hali i ka ɲɛnagwɛkow yɛrɛ fana. Ciden Pol y’o tiɲɛn kuma fɔ ka gwɛlɛya tuma min na a ye sɛbɛ ci a ka wagati la kerecɛn dɔw ma ko: “Ayiwa, aw be dumuni kɛra  wo, aw be minni kɛra wo, aw be fɛɛn o fɛɛn kɛ, aw k’o bɛɛ kɛ ka boɲa la Ala kan.”—1 Korɛntikaw 10:31.

5. Lasɔminiko min ma fɔ ka gwɛ Ɔrɔmukaw 12:1 kɔnɔ, Levitiki 22:18-20 b’an dɛmɛ k’o faamu cogo di?

⁵ I be koo o koo kɛ, o be se k’a to Jehova be sɔn wala a be ban i ka batoli ma. Walisa k’a balima Ɔrɔmukaw dɛmɛ k’o miiriya faamu ka ɲɛ, Pol ye kuma dɔw fɔ minw kɔrɔ ka bon kosɔbɛ. A y’u jija ko: “Aw ka aw farikolo bɛɛ di Ala ma saraka ɲɛnama ye, a senuma, o ka di Ala ye. O de ye aw ka batoli hakiliman ye.” (Ɔrɔmukaw 12:1, ABM). I hakili n’i dusukun ani i fanga ye i farikolo yɔrɔ dɔw ye. U bɛɛ b’i dɛmɛ ka baara kɛ Ala ye (Mariki 12:30). I b’o baara min kɛ n’i niin bɛɛ ye, Pol ko o ye saraka ye. “Saraka” min kofɔra, o b’an lasɔmi koo dɔ la min ma fɔ ka gwɛ. Musa ka sariya kɔrɔ, Ala tun tɛ sɔn saraka nɔgɔnin ma (Levitiki 22:18-20). O cogo kelen na, kerecɛn be baara min kɛ Ala ye, ni fiyɛn sɔrɔla o la cogo dɔ la, Ala be ban a la. Nka, o koo be se k’an sɔrɔ cogo di?

6, 7. Kerecɛn be se k’a farikolo nɔgɔ cogo di? Ani mun lo be se ka sɔrɔ o la?

⁶ Pol ye Ɔrɔmu kerecɛnw lasɔmi ko: “Aw kana to ka aw farikolo yɔrɔw bila jurumu bolo.” A y’a fɔ u ye fana k’u ka u “farisogo ka kɛwalew faga.” (Ɔrɔmukaw 6:12-14; 8:13, ABM). A tun kɔnna ka “farisogo ka kɛwalew” sifa dɔw kofɔ a ka bataki kɔnɔ. A y’a fɔ adamaden jurumutɔw koo la ko: “Danga ni kumajugu le fanin b’u daa la. U ka teli ka mɔgɔ faga. . . U te siran Ala ɲa fewu.” (Ɔrɔmukaw 3:13-18). Kerecɛn be se k’a fari nɔgɔ n’a b’o jurumuko ɲɔgɔnw kɛ n’a “farikolo yɔrɔ” dɔw ye. Ɲɛyirali fɛ, n’a b’a latigɛ ka jaa nɔgɔnin dɔw filɛ i n’a fɔ porno wala n’a be ninsɔndiya ka fariyakow filɛ, a b’a ɲɛɛw lo bilara jurumukow la. O  cogo la, a b’a farikolo kuturu bɛɛ lo nɔgɔ. A be batoli koo o koo kɛ Ala ye, o tɛ saraka senuman ye tugun ani Ala tɛ sɔn o ma (Deteronɔmu 15:21; 1 Piyɛri 1:14-16; 2 Piyɛri 3:11). Ka kunko nin ɲɔgɔn sɔrɔ ɲɛnagwɛko nɔgɔninw kosɔn, o ye bɔnɛba ye dɛ!

⁷ A gwɛnin lo ko kerecɛn be sugandili min kɛ ɲɛnagwɛkow ta fan fɛ, o be se ka nɔɔba to a kan. O kama, an b’a fɛ ka ɲɛnagwɛkow sugandi minw tɛ an ka batoli nɔgɔ, nka u b’a kɔrɔta. An k’a filɛ sisan min bena an dɛmɛ k’a lɔn ɲɛnagwɛko minw ka ɲi ani minw man ɲi.

8, 9. a) Ɲɛnagwɛko sifa jɔnjɔn fila juman lo be yen? b) An be ban ɲɛnagwɛko sifa jumanw lo la, ani mun na do?

⁸ K’a fɔ ka surunya, ɲɛnagwɛko sifa jɔnjɔn fila lo be yen: 1) Kerecɛnw be sin ka ban minw na pewu. 2) Kerecɛnw be minw sɛgɛsɛgɛ ka sɔrɔ ka sɔn u la wala ka ban u la. An k’a daminɛ k’a filɛ kerecɛnw be sin ka ban minw na pewu.

⁹ I ko an y’a ye ka tɛmɛ kalansen fɔlɔ la, ɲɛnagwɛko sifa dɔw be kɛcogo dɔw yira Bibulu be sin ka minw haramuya. Ɲɛyirali fɛ, miiri ka filɛ ɛntɛrɛnɛti ni filimuw, telewisɔn ka maanaw ani dɔnkili sifa dɔw la minw be fariyakow, sutanakow wala porno kɛ tulonko ye. Walima, u be kakalayakow yira kɛnɛ kan ka mɔgɔ kɔnɔ gwan. Komi o ɲɛnagwɛko kunntanw be kɛcogo dɔw nege don mɔgɔ la k’a sɔrɔ u be Bibulu ka sariyaw tiɲɛ, o kama kerecɛn sɔbɛw ka kan ka ban u la (Kɛwaliw 15:28, 29; 1 Korɛntikaw 6:9, 10; Yirali 21:8). N’i be ban o ɲɛnagwɛko kunntanw na, i b’a yira Jehova la ko i be “ko jugu haramu” tiɲɛn tiɲɛn na ani ko i be ‘faran  koo jugu la’ tuma bɛɛ. O cogo la, i bena kɛ ni “dannaya sɛbɛ” ye.—Ɔrɔmukaw 12:9; Zaburuw 34:14; 1 Timote 1:5, ABM.

10. Koow jaticogo juman lo be se ka farati bila an seen kɔrɔ, ani mun na do?

¹⁰ Nka, dɔw be se k’a miiri ko foyi tɛna u sɔrɔ n’u be kakalayakow filɛ. U b’a jati ko: ‘Ne b’o fɛɛnw filɛ filimu ni telewisɔn na, nka ne kɔni tɛna o ɲɔgɔn kɛ ka ye abada.’ O miiriya ɲɔgɔn be mɔgɔ lafili ani farati b’a la (Zeremi 17:9). Jehova be fɛɛn minw haramuya, n’an b’u filɛ, yala an be se k’a fɔ ko an be “ko jugu haramu” tiɲɛn tiɲɛn na wa? Fɛɛn minw man ɲi, n’an be to k’u filɛ, k’u kalan, wala k’u lamɛn tuma bɛɛ, a laban, an dusukun tɛna an kɛlɛ tugun (Zaburuw 119:70; 1 Timote 4:1, 2). O bena an ka kɛwalew yɛlɛma ani mɔgɔw ka jurumukow tɛna kɛ basi ye an ɲɛɛ na tugun.

11. Ɲɛnagwɛkow ta fan fɛ, mun lo b’a yira ko Galatikaw 6:7 ka kumaw ye tiɲɛn ye?

¹¹ O lo ye mɔgɔ caaman sɔrɔ. Kerecɛn dɔw tun be deli k’u yɛrɛ ɲɛnagwɛ ni kakalaya fɛɛnw ye, ani u labanna ka kakalayako yɛrɛ kɛ. Kojugu kɛnin kɔ sa, u sɔrɔla k’a faamu ko “mɔgɔ o mɔgɔ mana fɛɛn min dan, a bena o le tigɛ.” (Galatikaw 6:7). Waajibi tɛ e fana k’o ɲɔgɔn kɛ ka filɛ ani ka bɔnɛ sɔrɔ. N’i y’a to koo ɲuman donna i hakili la, i bena o nafa sɔrɔ i ka ɲɛnamaya kɔnɔ.—Koorilen nin lajɛ  ɲɛɛ 67 kan: “Ne ka ɲi ka ɲɛnagwɛko juman sugandi?”

12. Galatikaw 6:5 ɲɛsinna ɲɛnagwɛkow ma cogo di, ani mun lo be se k’an dɛmɛ ka sugandili ɲuman kɛ?

¹² An ka ɲɛnagwɛko sifa filanan lajɛ sisan: Ala ka Kuma tɛ sin ka minw haramuya, nka a fana t’a yira  ka gwɛ ko u ka ɲi. O koo ta fan fɛ, kerecɛn kelen kelen bɛɛ ka kan k’a latigɛ a yɛrɛ ma min ka ɲi ale ɲɛɛ na (Galatikaw 6:5). Nka, a ma kɛ komi an ka kan ka sugandili kɛ an kunfɛ dɛ. Miiriya dɔw, o kɔrɔ tiɲɛn kuma jɔnjɔn dɔw, be sɔrɔ Bibulu kɔnɔ minw b’an dɛmɛ k’a lɔn Jehova be koow jati cogo min na. N’an b’an janto o miiriyaw la, o bena an dɛmɛ an ka Jehova “sago ɲini k’o lɔn” koo bɛɛ la, hali ɲɛnagwɛkow fana.—Efɛzikaw 5:17.

13. Ɲɛnagwɛko minw be se ka gwoya Jehova ye, mun lo bena an lasun an ka ban olu la?

 ¹³ Ayiwa, kerecɛnw bɛɛ kɔni tɛ kɔn ka koow faamu cogo kelen na. O kɔrɔ ko u ka hakilitigiya tɛ kelen ye (Filipikaw 1:9). An b’a faamu fana ko an diyanyekow tɛ kelen ye ɲɛnagwɛkow ta fan fɛ. O kama, a man ɲi an k’a ɲini ko kerecɛnw bɛɛ ka koow latigɛ cogo kelen na. Ɲɛnagwɛko dɔw be se ka gwoya Jehova ye. N’an b’a to Ala ka miiriyaw ka nɔɔ to koɲuman an hakili n’an dusukun kan, an bena sin ka ban olu la.—Zaburuw 119:11, 129; 1 Piyɛri 2:16.

14. a) N’an be ɲɛnagwɛkow sugandira, an ka kan k’an janto mun lo la? b) Cogo juman na an be se ka Masayakow bila koo bɛɛ ɲɛ?

¹⁴ N’i be ɲɛnagwɛkow sugandira, i ka kan k’i janto koo wɛrɛ la min kɔrɔtanin lo: O ye i ka wagati ye. I ka ɲɛnagwɛkow b’a yira min ka ɲi i ɲɛɛ na. Nka, i be wagati min ta o ɲɛnagwɛkow kama, o b’a yira min kɔrɔtanin lo i ɲɛɛ na. Kerecɛnw kɔni b’a jati ko Alakow kɔrɔtanin lo ka tɛmɛ fɛɛn bɛɛ kan (Matiyo 6:33). N’o lo, i be se ka mun lo kɛ walisa ka la a la ko i be Ala ka Masayakow bila koo bɛɛ ɲɛ i ka ɲɛnamaya kɔnɔ? Ciden Pol y’a fɔ ko: “A’ ye aw kɔlɔsi ka aw taama cogo dɔn. Aw kana taama i ko hakilintanw, nka i ko hakilitigiw, ka waati kunmabɔ.” (Efɛzikaw 5:15, 16, ABM) I b’a fɛ ka wagati tigitigi min kɛ k’i yɛrɛ ɲɛnagwɛ, i ka kɔn k’o daan tigɛ. O la i bena wagati sɔrɔ “koo kɔrɔtaninw” kama, o kɔrɔ, koo minw bena i ka Alakow sabati.—Filipikaw 1:10, NW.

15. N’an be ɲɛnagwɛko dɔ sugandi, mun na a ka ɲi an k’an yɔrɔ janya a faratiyɔrɔ ma?

¹⁵ N’an be ɲɛnagwɛko dɔ sugandi, a ka ɲi an k’an yɔrɔ janya a faratiyɔrɔ ma. O kɔrɔ ko di? An ka segi yiriden koo kan tugun. N’i t’a fɛ ka yiriden yɔrɔ tolinin dumu i ɲina ma, i t’o yɔrɔ tolinin dɔrɔn tigɛ ka fili dɛ, nka i be yɔrɔ ɲuman dɔ tigɛ ka fara a kan fana. O kelen lo ni  ɲɛnagwɛkow ye: a ka ɲi an k’an yɔrɔ janya u faratiyɔrɔw ma. Bibulu b’a yira ka gwɛ ko ɲɛnagwɛko minw man ɲi, kerecɛn hakilitigi tɛ ban olu dɔrɔn na dɛ. Nka a be sigasiga minw na, wala minw be komi u be se k’a ka Alakow bila farati la, a be ban olu fana na (Talenw 4:25-27). N’i be tugu Ala ka Kuma kɔ koɲuman, o bena i dɛmɛ ka ɲɛnagwɛko ɲumanw sugandi.

16. a) An be se k’a yira cogo di ko Jehova ka miiriya b’an na tagamacogo ta fan fɛ? b) Cogo juman na Bibulu ka sariyaw sira tagamani be se ka kɛ delinanko ye an fɛ?

¹⁶ Ni kerecɛn sɔbɛw be ɲɛnagwɛkow sugandi, u b’u janto Jehova ka miiriyaw lo la fɔlɔ. Bibulu be Jehova dusukunnataw n’a ka sariyaw yira an na. Ɲɛyirali fɛ, masacɛ Solomani ye fɛɛn caaman kofɔ minw ka gwo Jehova ye, i n’a fɔ “galontigɛ, mɔgɔ jalakibali fagali, kojugu labɛnni, ka teliya kojugukɛ la.” (Talenw 6:16-19). Jehova be koow jati cogo min na, o ka kan ka nɔɔ juman to e ka miiriyaw kan? Zaburuw sɛbɛbaga b’an jija ko: “Aw minnu bɛ Matigi kanu, aw ka ko jugu koniya.” (Zaburuw 97:10, ABM). I be ɲɛnagwɛko minw sugandi, u ka kan k’a yira ko Jehova be koo minw kɔniya, e fana b’u kɔniya tiɲɛn tiɲɛn na (Galatikaw 5:19-21). Kana ɲinɛ ko i be koo minw kɛ i kelen n’i kelen, o koow lo  b’a yira i ye mɔgɔ sugu min ye tiɲɛn tiɲɛn na ka tɛmɛ i be koo minw kɛ mɔgɔw ɲɛ na (Zaburuw 11:4; 16:8). O kama, i ka koow bɛɛ la, n’i b’a fɛ k’a yira sɔbɛ la ko Jehova ka miiriya b’i la tagamacogo ta fan fɛ, i bena koow latigɛ tuma bɛɛ ka kɛɲɛ ni Bibulu ka sariyaw ye. O la, o bena kɛ delinanko ye i fɛ.—2 Korɛntikaw 3:18.

17. Sanni an ka ɲɛnagwɛko dɔ sugandi, an ka kan k’an yɛrɛ ɲininga mun ni mun lo la?

¹⁷ N’i b’a fɛ ka ɲɛnagwɛko dɔ sugandi, i be se ka koo wɛrɛ juman kɛ tugun walisa ka la a la k’o bɛnnin lo Jehova ka miiriya ma? I k’i yɛrɛ ɲininga ko: ‘O bena nɔɔ juman to ne yɛrɛ kan ani ne ni Jehova ka jɛnɲɔgɔnya kan?’ Ɲɛyirali fɛ, sanni i k’a latigɛ ka filimu dɔ filɛ, i k’i yɛrɛ ɲininga fɔlɔ ko: ‘O filimu bena nɔɔ juman to ne dusukun kan?’ An k’a filɛ miiriya minw be sɔrɔ Bibulu kɔnɔ ka ɲɛsin o koo ma.

18, 19. a) Miiriya jɔnjɔn min be sɔrɔ Filipikaw 4:8 kɔnɔ, o be se k’an dɛmɛ cogo di k’a lɔn n’an ka ɲɛnagwɛko ka ɲi? b) Miiriya jɔnjɔn wɛrɛ jumanw be se k’i dɛmɛ ka ɲɛnagwɛko ɲumanw sugandi? (Jukɔrɔla kunnafoni lajɛ.)

¹⁸ Miiriya jɔnjɔn dɔ be sɔrɔ Filipikaw 4:8 kɔnɔ ko: “Koo minw kɛra tiɲɛko ye, boɲa be sɔrɔ min na, ni tilenninya, ni koo gwɛnin, ni koo diman, ani kunkɔrɔtako, ni sɔnɲuman min be na ni tɔgɔɲuman ye, o dama ka kɛ aw ka miiri ye.” Tiɲɛn lo ko Pol tun kaan tɛ ɲɛnagwɛkow ma. Nka a kaan tun be an kɔnɔ miiriliw lo ma, o minw ka ɲi ka ɲɛsin Ala diyanyekow ma (Zaburuw 19:15). Nka, Pol ka kumaw kɔrɔ be se ka ɲɛsin ɲɛnagwɛko ma fana. Mun na do?

¹⁹ I k’i yɛrɛ ɲininga ko: ‘Ne be n’ yɛrɛ ɲɛnagwɛ ni filimuw, videwow, dɔnkiliw wala fɛɛn wɛrɛ minw ye, yala u be ne hakili fa ‘koo gwɛninw’ na wa?’ Ɲɛyirali fɛ, jaa jumanw lo be to i hakili la filimu dɔ filɛnin kɔ? N’u ka ɲi, n’u nɔgɔnin tɛ ani n’u t’i tɔɔrɔ, o la i b’a lɔn ko i  ka ɲɛnagwɛko tun ka ɲi. Nka, n’o filimu b’a to i be miiri kakalayakow la, o b’a yira k’i ka ɲɛnagwɛko tun man ɲi, farati yɛrɛ b’a la (Matiyo 12:33; Mariki 7:20-23). Mun na do? Katuguni n’i be miiri koo nɔgɔninw na, o b’i hakili ɲagami. I dusukun min kolola Bibulu fɛ, o fana be nɔgɔ. Ani, jɛnɲɔgɔnya min be e ni Ala cɛ, o be se ka nagasi (Efɛzikaw 5:5; 1 Timote 1:5, 19). Komi o ɲɛnagwɛko be se k’i tɔɔrɔ ten, i jija ka ban a la. * (Ɔrɔmukaw 12:2). I ka kɛ komi Zaburuw sɛbɛbaga min ye Jehova deli ko: “I ka ne ɲɛ mabɔ fɛn fufafuw filɛli la.”—Zaburuw 119:37, ABM.

20, 21. Cogo juman na 1 Korɛntikaw 10:23, 24 ɲɛsinna ɲɛnagwɛkow sugandili koo ma?

²⁰ N’an be koo dɔ latigɛra an yɛrɛ ye, an ka kan k’an janto miiriya jɔnjɔn dɔ la Pol ye min kofɔ Bibulu kɔnɔ. A y’a fɔ ko: “Fɛn bɛɛ dagalen bɛ an ye, nka fɛn bɛɛ tɛ dɔ fara mɔgɔ wɛrɛ barika kan. Mɔgɔ si kana a yɛrɛ nafa ɲini, fɔ mɔgɔ wɛrɛ nafa (1 Korɛntikaw 10:23, 24, ABM). Cogo juman na o ɲɛsinna ɲɛnagwɛkow sugandili koo ma? I k’i yɛrɛ ɲininga ko: ‘Ne ka ɲɛnagwɛko nin bena mun lo kɛ mɔgɔ wɛrɛ la?’

²¹ E be se k’a jati ko ɲɛnagwɛko dɔ ka ɲi, ko a “be se ka kɛ” ani i dusukun t’i kɛlɛ o kosɔn. Nka, n’i y’a kɔrɔsi ko balima dɔw be basi sɔrɔ o la, sabu olu dusukun b’u jalaki koo fitinin fitininw bɛɛ la, i be se k’a latigɛ k’a dabila. Mun na do? Sabu i t’a fɛ ka koo si kɛ min bena a to a bena gwɛlɛya i balimaw ma ka kantigiya kɛ Ala ye. N’o tɛ, i bena i “balimaw hakɛ ta” wala ka  ‘Krista yɛrɛ hakɛ ta’ i ko Pol y’a fɔ cogo min na. I b’i janto ladilikan nin na min ko: “Aw kana kɛ sababu ye ka mɔgɔ si kunnacɛn.” (1 Korɛntikaw 8:12; 10:32). Nin ye hakilitigiya kuma ye min b’a yira ko Pol b’a janto tɔɔw la. Bi, kerecɛn sɔbɛw be tugu o ladili kɔ. Hali ni ɲɛnagwɛko dɔ “dagalen” lo, nka a tɛ “dɔ fara mɔgɔ wɛrɛ barika kan” u be ban a la.— Ɔrɔmukaw 14:1; 15:1.

22. Mun na kerecɛnw be sɔn a ma ko joo be tɔɔw fɛ ka koow jati cogoya wɛrɛ la?

²² An ka kan ka mɔgɔ wɛrɛ nafa ɲini koo wɛrɛ kosɔn. Kerecɛn min dusukun b’a jalaki koo fitinin fitininw bɛɛ la, ale man kan ka kafoden tɔɔw waajibiya u ka tugu ale ka miiriya kɔ ɲɛnagwɛkow ta fan fɛ. N’a y’o kɛ, a bena kɛ i ko mobili bolibaga dɔ, min be tɔɔw bɛɛ waajibiya u ka boli teliya la komi ale b’a kɛ cogo min na. K’o koo ɲɔgɔn kɛ, o b’a yira ko i sabarinin tɛ. Mɔgɔ min dusukun b’a jalaki koo fitinin fitininw bɛɛ la, kerecɛn kanuya kosɔn, ale ka kan ka balimaw bonya n’o y’a sɔrɔ olu be ɲɛnagwɛkow jati cogo wɛrɛ la min tɛ Bibulu ka sariyaw kɛlɛ. O cogo la, a b’a yira bɛɛ ɲɛɛ na ko a ye ‘mɔgɔsabarinin ye.’—Filipikaw 4:5; Waajulikɛla 7:16.

23. I be se ka mun lo kɛ walisa ka la a la ko i ka ɲɛnagwɛkow ka ɲi?

²³ K’a fɔ ka surunya, i be se ka mun lo kɛ walisa ka la a la ko i ka ɲɛnagwɛkow ka ɲi? Ala ka Kuma be ɲɛnagwɛko fɛɛn o fɛɛn haramuya sabu a be koo nɔgɔninw ni kakalayakow yira, i ka ban o la. Ɲɛnagwɛko sifa dɔw ma fɔ ka gwɛ Bibulu kɔnɔ. Nka Bibulu kɔnɔ miiriya jɔnjɔn minw ɲɛsinna u ma, i k’olu sira tagama. I dusukun b’i kɛlɛ ɲɛnagwɛko minw kosɔn, i ka ban u la. Ni ɲɛnagwɛko sifa dɔ ye basi ye mɔgɔ wɛrɛw fɛ, sanko i kerecɛnɲɔgɔnw, i ka sɔn k’o dabila. I k’i cɛsiri ka koow kɛ o cogo la walisa ka nɔɔrɔ la Ala kan ani ka to Ala ka kanuya la, e n’i ka denbaya.