1, 2. a) Mɔgɔ caaman b’u ka baarako jati cogo di? b) Bibulu b’an jija ko an ka baarako filɛ cogo di?

BI DUNIƝA kɔnɔ, baara kɔni tɛ ninsɔndiyako ye fewu mɔgɔ caaman fɛ. U be lɛri caaman kɛ baara min na, a koo man di u ye bɛrɛbɛrɛ, ani loon o loon u dusu man di ka taga a kɛ. K’o miiriya ɲɔgɔn to u kɔnɔ, u tɛ se k’u sɔbɛ don bɛrɛbɛrɛ u ka baara la, kuma tɛ ka ninsɔndiya sɔrɔ a la.

² Bibulu b’an jija ko an ka baarako filɛ ni ɲɛɛ ɲuman ye, hali n’o baara ka gwɛlɛ. A b’a fɔ ko baara ani baara tɔnɔ ye Ala ka nilifɛn ye. Solomani y’a sɛbɛ ko: “Ni mɔgɔ o mɔgɔ be dumuni kɛ, ka minni kɛ, ka nisɔndiya a ka baara bɛɛ la, o ye Ala ka dɛmɛ ye.” (Waajulikɛla 3:13). Jehova b’an kanu, ani a b’an ka hɛɛrɛ fɛ tuma bɛɛ. O kama, a b’a fɛ an ka baara k’an wasa ani an k’a tɔnɔ diyabɔ. N’an b’a fɛ ka to a ka kanuya la, fɔɔ an ka sɔn a ka miiriya ma ani k’a ka sariyaw labato baarako ta fan fɛ.—Waajulikɛla 2:24; 5:17.

3. An bena ɲiningali jumanw lo lajɛ kalansen nin na?

³ An bena ɲiningali naani lajɛ kalansen nin na: An be se ka ninsɔndiya an ka baaraba la cogo di? Kerecɛn sɔbɛw tɛ sɔn ka baara sifa jumanw kɛ? An be se ka baloɲini baara kɛ k’a dama kɛɲɛ ni Alako baaraw ye cogo di? An be se ka baara juman lo kɛ min  kɔrɔtanin lo ka tɛmɛ tɔɔw bɛɛ kan? Nka, an k’a filɛ fɔlɔ baarakɛlaba fila minw ɲɔgɔn tɛ yen duniɲa kɔnɔ: Jehova Ala ni Yezu Krista.

4, 5. Bibulu b’a yira cogo di ko Jehova be baara nafaman kɛ?

⁴ Jehova ye baarakɛlaba ye min ɲɔgɔn tɛ yen. Zɛnɛsi 1:1 b’a fɔ ko: “Ala y’a ka danni daminɛ tuma min na, a kɔnna ka sankolo ni dugukolo le dan.” Ala tilara dugukolo danni na tuma min na, a y’a fɔ “k’o ɲɛna kosɔbɛ.” (Zɛnɛsi 1:31). O kɔrɔ ko, a ye baara minw bɛɛ kɛ ka dugukolo dan, o y’a wasa kosɔbɛ. Siga t’a la, “dubatigi Ala” Jehova ye baara nafaman min kɛ, o y’a ninsɔndiya kosɔbɛ.—1 Timote 1:11, ABM.

⁵ An ka Ala be baara kɛ ni timinandiya ye, a t’a dabila abada. K’a to a tilara dugukolo n’a kan fɛɛnw bɛɛ danni na a mɛɛnna, Yezu y’a fɔ ko: “N Faa be baara la halibi.” (Zan 5:17). Faa be mun baara lo la halibi? K’a to a sigiyɔrɔ la sankolo la, siga t’a la a bele cɛsirinin lo ka adamadenw ɲɛminɛ ani k’u ladon. A ye “danfɛnkura” dɔ dan, n’o ye kerecɛn mɔlenw ye (2 Korɛntikaw 5:17). Olu bena masaya kɛ ni Yezu ye sankolo la. A sagonata ye min ye adamadenw koo la, a be baara kɛra walisa k’o dafa. A b’a fɛ ko minw b’ale kanu, u ka ɲɛnamaya banbali sɔrɔ duniɲa kura kɔnɔ (Ɔrɔmukaw 6:23). Siga t’a la, Jehova ninsɔndiyara kosɔbɛ a bolo baara tɔnɔ kosɔn. Mɔgɔ miliyɔn caaman sɔnna Masaya kibaro la. U y’u magwɛrɛ Ala la ani u y’u ka ɲɛnamaya kɛcogo yɛlɛma walisa ka to a ka kanuya la.—Zan 6:44.

6, 7. Mun lo b’a yira ko Yezu be baara kɛ sɔbɛ la kabi wagati jan?

⁶ Yezu fana be baara kɛ sɔbɛ la kabi wagati jan. Sanni a ka na dugukolo kan ka adamaden cogoya ta, a tun  ye “baarakɛla ŋana” ye Ala gɛrɛfɛ “sankololafɛnw ni dugukolo kan fɛɛnw” bɛɛ dan tuma na (Talenw 8:22-31, NW; Kɔlɔsikaw 1:15-17). Tuma min na a tun be dugukolo kan, Yezu tora ka baara kɛ sɔbɛ la fana. A denmisɛnya tuma na, a ye bonlɔbaara degi. O kosɔn, mɔgɔw tun b’a weele ko “miniziye” * (Mariki 6:3). O baara tun be mɔgɔ sɛgɛn kosɔbɛ ani i tun tɛ se k’a kɛ n’i hakili man di sanko o wagati yɛrɛ la, yiritigɛmansi, yiri feeretaw ani kuranmansinw si tun tɛ yen. Miiri k’a filɛ, Yezu yɛrɛ lo tun be taga kongo kɔnɔ ka yiri yaala. N’a sɔrɔ a tun b’o tigɛ ani k’o sama fɔɔ ka na a ka baarakɛyɔrɔ la. Miiri k’a filɛ, Yezu be bonlɔbaara la: a be boon biri lɔgɔw labɛnna ani k’u siri boon sanfɛ, a be koonw ani hali boon kɔnɔ minan dɔw dilanna. Siga t’a la, Yezu tun b’a lɔn ko n’i ye baara gwɛlɛ kɛ ka ɲɛ, o lo be mɔgɔ wasa.

⁷ Yezu tun b’a ka cidenya baara kɛ ni kisɛya ye. Saan saba ni tilan kɔnɔ, a y’a yɛrɛ bɛɛ di o baara ma min kɔrɔtanin lo kosɔbɛ. Komi a tun b’a fɛ ka mɔgɔ caamanba sɔrɔ, a tun be baara kɛ a ɲɛɛ ma tile kuru bɛɛ kɔnɔ: a tun b’a daminɛ sɔgɔmada joona fɔɔ ka mɛɛn sufɛ (Luka 21:37, 38; Zan 3:2). A tun be taga “duguba ni dugudenninw na ka waajuli kɛ ka Ala ka masaya kibaru diman fɔ.” (Luka 8:1). Yezu ye kilo kɛmɛ kɛmɛ yɛrɛyɛrɛ lo tagama seen na, gwangwan na, walisa ka kibaro diiman lase mɔgɔw ma.

8, 9. Cogo juman na Yezu ye ninsɔndiya sɔrɔ a ka baaraba la?

⁸ Yezu ye baaraba min kɛ waajuli la, yala a ye ninsɔndiya sɔrɔ o la wa? Ɔnhɔn! A ye Masaya tiɲɛn kisɛw dan ani sanni a ka kɔsegi sankolo la, sumanw tun  kɔgɔra forow la. Ala sago kɛli tun be fanga don Yezu la fɔɔ a tun labɛnnin lo ka ban dumuni na Ala ka baara kosɔn (Zan 4:31-38). Miiri k’a filɛ a ye wasali min sɔrɔ a ka cidenya baara laban na dugukolo kan. Joo tun b’a fɛ k’a fɔ a Faa ye ko: “Ne y’i boɲa ka ban dugukolo kan, i tun ye baara minw di ne ma, ne y’olu bɛɛ kɛ ka ban.”—Zan 17:4.

⁹ Siga t’a la, Jehova ni Yezu be ninsɔndiya sɔrɔ u ka baaraba la, ani u ɲɔgɔn tɛ yen. Komi an be Jehova kanu, o kama an b’a fɛ ka “Ala ladege.” (Efɛzikaw 5:1). An be Yezu kanu fana minkɛ, o b’an lasun “ka tugu a sen nɔ na.” (1 Piyɛri 2:21, ABM ). Ayiwa, an k’a lajɛ sisan cogo min na an fana be se ka ninsɔndiya sɔrɔ an ka baaraba la.

10, 11. Mun lo be se k’an dɛmɛ k’an ka baara filɛ ni ɲɛɛ ɲuman ye?

¹⁰ Baloɲini baara daganin lo kerecɛn sɔbɛw fɛ. An b’a fɛ an ka baara k’an ninsɔndiya ani k’an wasa. Nka, o man nɔgɔ n’a y’a sɔrɔ ko an ka baloɲini baara koo man di an ye. O bɛɛ n’a ta, an be se ka ninsɔndiya sɔrɔ o baara la cogo di?

¹¹ An ka koow filɛ ni ɲɛɛ ɲuman ye. An tɛ se ka koow cogoya yɛlɛma tuma bɛɛ, nka an kɔni be se k’an ka miiriya yɛlɛma. Ala be baarako jati cogo min na, n’an be miiri o la, o be se k’an dɛmɛ ka baarako filɛ ni ɲɛɛ ɲuman ye. Ɲɛyirali fɛ, n’a sɔrɔ i ka baara tɛ bɛrɛ ye i ɲɛɛ na. Nka, n’i ye gwatigi ye, i k’a jati ko a b’i dɛmɛna k’i ka denbaya ladon. K’i ka somɔgɔw ladon, o tɛ koo fitinin ye Ala ɲɛɛ kɔrɔ. A ka Kuma b’a fɔ ko mɔgɔ min t’a janto a somɔgɔw la, “a ka jugu ni dannabali ye.” (1 Timote 5:8, ABM ). Ala ye kunkanbaara min di  i ma, n’i b’a faamu ko i ka baara lo b’i dɛmɛ k’o dafa, o be se k’a to i be wasa ani i b’i jija a la. N’a sɔrɔ i ka baarakɛɲɔgɔnw tɛ n’o wasali n’o jijali ɲɔgɔn ye u ka baara la.

12. Mun na nafa b’a la an k’an timinandiya ani an ka kɛ hɔɔrɔnw ye an ka baara la?

¹² An k’an timinandiya ani an ka kɛ hɔɔrɔnw ye. Tɔnɔ be se ka sɔrɔ an ka baara la n’an b’an sɔbɛ don a la ani n’an b’a ɲini k’a kɛ ka ɲɛ. Mɔgɔ minw timinan ka di baara la ani u b’a kɛ ka ɲɛ, tuma caaman na olu koo ka gwɛlɛ u ka patɔrɔn ma (Talenw 12:24; 22:29). Komi an  ye kerecɛn sɔbɛw ye, an ka kan ka kɛ hɔɔrɔnw ye fana an ka baara la: an tɛ an ka patɔrɔn ka wari, a ka minanw wala a ka wagati sonya (Efɛzikaw 4:28). An y’a ye kalansen tɛmɛnin na ko nafa b’a la ka kɛ hɔɔrɔn ye. Mɔgɔ ka teli k’a jigi la baarakɛla kan n’a ye hɔɔrɔn ye. Patɔrɔn b’a lɔn ko an b’an sɔbɛ don baara la wo, a t’o kala ma wo, an wasanin lo ka kɛ ni “dusukun ɲuman” ye ani an b’a lɔn ko an be Ala min kanu, an koo ka di ale ye.—Eburuw 13:18, ABM; Kɔlɔsikaw 3:22-24.

13. N’an tagamacogo ka ɲi baarakɛyɔrɔ la, nafa juman be se ka sɔrɔ o la?

¹³ An k’a lɔn ko an tagamacogo be se ka nɔɔrɔ la Ala kan. N’an be ni kerecɛn jogo ɲuman ye an ka baarakɛyɔrɔ la, siga t’a la tɔɔw bena o kɔrɔsi. Nafa juman be sɔrɔ o la? O cogo la, an be se k’an “Kisibaa Ala ka kalan bonya.” (Titi 2:9, 10, ABM ). Tiɲɛn na, an tagamacogo ɲuman be se k’a to mɔgɔw b’a ye ko an ka diinan ka ɲi ani a koo be diya u ye. Miiri k’a filɛ n’i baarakɛɲɔgɔn dɔ y’a daminɛ k’a mako don tiɲɛn koo la e tagamacogo ɲuman kosɔn baarakɛyɔrɔ la! O bena mun kɛ i la do? Nka, koo wɛrɛ yɛrɛ kɔrɔtanin lo ka tɛmɛ o kan: k’a lɔn ko i tagamacogo ɲuman be nɔɔrɔ la Jehova kan ani o b’a dusu diya, mun lo nafa ka bon ka se o ma?—Talenw 27:11; 1 Piyɛri 2:12.

14-16. N’an b’a fɛ ka baara dɔ sugandi, an ka kan k’an janto ɲiningali jɔnjɔn fila jumanw lo la?

¹⁴ Baloɲini baara minw daganin lo wala minw daganin tɛ kerecɛnw fɛ, Bibulu t’o fɔ an ye k’u pereperelatigɛ. O kɔrɔ tɛ ko an be se ka sɔn baara bɛɛ la, a mana kɛ min o min ye. Bibulu be se k’an dɛmɛ ka baara nafaman sugandi, nanbarako tɛ min na ani a koo ka di Ala ye. O la, a tɛna kɛ baara ye min ka gwo a ye (Talenw 2:6). N’an b’a fɛ ka  baara dɔ sugandi, ɲiningali jɔnjɔn fila be yen an ka kan k’an janto minw na.

¹⁵ Yala Bibulu b’o baara sifa kɛli haramuya wa? A gwɛnin lo ko Ala ka Kuma be sonyali, ngalon tigɛ ani joow dilanni haramuya (Ɛkisɔdi 20:4; Kɛwaliw 15:29; Efɛzikaw 4:28; Yirali 21:8). Baara o baara be mɔgɔ bila k’o koow kɛ, an be ban o la. An be Jehova kanu minkɛ, an tɛ sɔn abada ka don baara la min b’an bila ka Ala ka sariyaw tiɲɛ.—1 Zan 5:3.

 ¹⁶ Kɔni o baara t’a yira ka gwɛ ko kɛcogo haramunin dɔ jalaki be ne kan wala ko ne be mɔgɔw jijara a la dɛ? An ka ɲɛyirali dɔ ta. Sekeretɛri baara tɛ koo jugu ye. Nka, n’a ɲinina kerecɛn dɔ fɛ a ka sekeretɛri baara kɛ jamana ka lotori biro dɔ la do? Tiɲɛn lo ko ale yɛrɛ ka baara tɛ ka loteri biyew feere mɔgɔw ma. Nka, a ka loon o loon baara sen fɛ, yala a tɛ dɛmɛ donna loteri baara la wa? Loteri do be mɔgɔ jija wasabaliya la ani Ala ka Kuma b’o haramuya (Efɛzikaw 5:3-5). Komi an be Jehova kanu, an kɔni t’a fɛ k’an seen don koo si la Bibulu be min haramuya.

17. a) An ka kan k’an janto koo jumanw na n’an b’a fɛ ka baara dɔ sugandi? ( Ɲɛɛ 177 ka koorilen lajɛ.) b) An dusukun be se k’an dɛmɛ cogo di ka Ala diyanyekow latigɛ?

¹⁷ Tuma caaman na, baara sugandili koo be se ka ɲɛnabɔ n’an be dakun 15 ani 16nan ka ɲiningali jɔnjɔn  fila jaabiliw sɛgɛsɛgɛ ka ɲɛ. Nka, an ka kan k’an janto koo wɛrɛw la n’an b’a fɛ ka baara dɔ sugandi. * An man kan k’a ɲini ko Jɔncɛ kantigiman jɛnkulu ka cikanw di an ma baara sifaw bɛɛ koo la. An yɛrɛ lo ka kan ka hakili sɔrɔ o koo la. Kalansen 2nan y’a yira an na ko an ka kan k’an dusukun kolo an kɛtɔ k’an yɛrɛ degi ka Ala ka Kuma labato loon o loon. N’an ‘hakili delila’ a la “ka ko ɲuman ni ko jugu faranfasi,” an dusukun bena se k’an dɛmɛ ka Ala diyanyekow latigɛ ani ka to a ka kanuya la.—Eburuw 5:14, ABM.

18. Mun na a man nɔgɔ ka Jehova diyanyekow kɛ tuma bɛɛ?

¹⁸ Nin “laban donw” ka “waati gɛlɛnw” na, a man nɔgɔ ka Jehova diyanyekow kɛ tuma bɛɛ (2 Timote 3:1, ABM ). A man nɔgɔ fewu ka baara sɔrɔ ani ka to a la. An kerecɛn sɔbɛw b’a lɔn ko a kɔrɔtanin lo ka baara kɛ sɔbɛ la walisa k’an ka denbaya ladon. Nka, n’an m’an janto, koo dɔw be se k’an ka Alakow nagasi i n’a fɔ: degun minw b’an kan baarakɛyɔrɔ la ani duniɲa ka nafolo kanuya min be yɛlɛma mɔgɔ la (1 Timote 6:9, 10). An k’a lajɛ cogo min na an be se ka koow kɛ k’a dama kɛɲɛ. O kama, an ka ɲi k’a lɔn koo minw kɔrɔtanin lo ka tɛmɛ tɔɔw kan.—Filipikaw 1:10.

19. Mun na Jehova ka kan an k’an jigi bɛɛ la a kan, ani o b’an tanga mun lo ma?

¹⁹ I jigi bɛɛ la Jehova kan (Talenw 3:5, 6). Jehova man kan an k’an jigi bɛɛ la a kan wa? Tiɲɛn na, a b’a janto an na (1 Piyɛri 5:7). An mako be min na a b’o lɔn ka tɛmɛ an yɛrɛ kan, ani a tɛ dɛsɛ foyi la (Zaburuw 37:25).  O kama, a ka ɲi an k’an tulo malɔ Bibulu ka ladili nin na ko: “Wari ɲiniko kana fiɲɛ don aw si tagamacogo la. Min b’aw bolo, o k’aw wasa. Bari Matigi yɛrɛ le ko: ‘Ne tena i to i kelen, n tena i bila abada.’ ” (Eburuw 13:5). Kudayi cidenyabaarakɛla caaman be se ka seereya kɛ ko see be Ala ye k’an makoɲɛfɛnw di an ma. N’an b’an jigi bɛɛ la Jehova kan ko a bena a janto an na, an tɛna hami  kojugu an ka denbaya balo koo la (Matiyo 6:25-32). O la, an tɛna a to baloɲini baara k’an lasun ka Alakow bila kɔfɛ, i n’a fɔ waajuli ani lajɛnw.—Matiyo 24:14; Eburuw 10:24, 25.

20. K’i ɲɛɛ jɔlen to koo kelen kan, o kɔrɔ ko di, ani i be se ka mun lo kɛ walisa i ɲɛji kana caya?

²⁰ I ɲɛɛ jɔlen to koo kelen kan (Matiyo 6:22, 23). O kɔrɔ ko i kana i ɲɛji caya. Kerecɛn min ɲɛji man ca, a ɲɛɛ jɔlen be laɲinita kelen lo kan: Ka Ala sago kɛ. N’an ɲɛɛ jɔlen be laɲinita kelen dɔrɔn kan, an ka haminanko tɛna kɛ ka saraba sɔrɔ walisa k’an ka ɲɛnamaya kɛ faamanya la. Piblisite b’a fɛ an k’a miiri ko an ka hɛɛrɛ be bɔ fɛɛn modɛli kura ɲumanbaw lo la. An kana a to o b’an lasun ka boliboli o fɛɛnw kɔ. I be se ka mun lo kɛ walisa i ɲɛji kana caya? Kana juru ta n’i mako gwɛlɛ t’a la. Kana i ka ɲɛnamaya fereke ni bololafɛnw ye, i bena wagati caaman ta k’i janto minw na. Bibulu b’an ladi ko an k’a to “dumuni ni fini” k’an wasa (1 Timote 6:8, ABM ).Tugu o ladili kɔ. Koo bɛɛ lajɛnnin kɛ k’i ka ɲɛnamaya kɛ cogo nɔgɔman na.

21. Mun na an ka kan ka kɛ ni ɲɛnako fɔlɔ ye, ani o ɲɛnako fɔlɔ ka kan ka kɛ mun lo ye?

²¹ Alakow kɛ i ɲɛnako fɔlɔ ye, ani i jija k’u dafa. Komi an tɛ se ka koo bɛɛ kɛ, o kama an k’a latigɛ min bena kɛ an ɲɛnako fɔlɔ ye. N’o tɛ, koo misɛnw be se k’an ka wagati nafamanba ta ani ka koo kɔrɔtaninw nagasi. Mun lo ka kan ka kɛ an ɲɛnako fɔlɔ ye? Duniɲa nin kɔnɔ, mɔgɔ caaman ɲɛnako fɔlɔ ye ka kalanbabaw kɛ walisa ka lɔyɔrɔba sɔrɔ. Nka, Yezu y’a ka kalandenw jija k’u ka to ka “Ala ka masaya . . . ɲini fɔlɔ.” (Matiyo 6:33). Tiɲɛn na, an kerecɛn sɔbɛw kɔni be Ala ka Masaya lo bila koo bɛɛ ɲɛ. An ka ɲɛnamaya kɛcogo, o kɔrɔ, an be koo minw latigɛ, an ka laɲinitaw ani an ka baaraw ka  kan k’a yira ko Ala sago n’a ka Masayakow lo kɔrɔtanin lo an fɛ ka tɛmɛ bololafɛnw ni baloɲini baara kan.

22, 23. a) Baara juman lo ye kerecɛn sɔbɛw ɲɛnako fɔlɔ ye, ani an be se k’a yira cogo di ko a kɔrɔtanin lo an fɛ? ( Ɲɛɛ 180 ka koorilen lajɛ.) b) I cɛsirinin lo ka mun lo kɛ baloɲini baara ta fan fɛ?

²² An b’a lɔn ko duniɲa nin laban surunyana kosɔbɛ. O kama, baara min ye kerecɛn sɔbɛw ɲɛnako fɔlɔ ye, an b’an sɔbɛ bɛɛ don o la: ka waajuli kɛ ani ka mɔgɔw kɛ Krista ka kalandenw ye (Matiyo 24:14; 28:19, 20). I n’a fɔ an Ɲɛyirabaga Yezu, an ɲɛɛ gwannin lo o baara la sabu a be mɔgɔ niin kisi. An be se k’a yira cogo di k’o baara kɔrɔtanin lo an fɛ? Kafow kɔnɔ, Ala sagokɛlaw fanba ye weleweledalaw ye ani u b’u yɛrɛ di waajuli ma k’a kɛ n’u dusukun bɛɛ ye. U dɔw ye labɛn kɛ walisa ka kɛ piyɔniyew wala misɔndenw ye. Bangebaga caaman y’a faamu ko a kɔrɔtanin lo ka laɲinita dɔw latigɛ Alako ta fan fɛ. O kama, u b’u deenw jija u k’u seen don kudayi cidenya baara la. Yala o weleweledala kisɛmanw be ninsɔndiya sɔrɔ u ka baaraba la wa? Ɔnhɔn kɛ! Ka baara kɛ Jehova ye n’i dusukun bɛɛ ye, o kelenpe lo ye ɲɛnamaya kɛcogo ye min be mɔgɔ wasa, k’a ninsɔndiya ani ka duga caaman lase a ma.—Talenw 10:22.

²³ An caaman ka kan ka baara kɛ lɛri caaman kɔnɔ walisa k’an ka denbaya ladon. I hakili to a la ko Jehova b’a fɛ an ka ninsɔndiya an ka baaraba la. N’an b’an ka miiriyaw n’an tagamacogo bɛn ale ka miiriyaw n’a ka sariyaw ma, an ka baara be se k’an wasa. Baara min kɔrɔtanin lo an fɛ, o ye ka Ala ka Masaya kibaro diiman fɔ. O la, an k’an cɛsiri walisa an ka baloɲini baara kana an hakili bɔ o baara kan. N’an b’o baara kɛ an ɲɛnako fɔlɔ ye, an b’a yira ko an be Jehova kanu, ani o cogo la an be to a ka kanuya la.