1, 2. Ele fɛ, mun na delili ye nɛɛmaba ye? Mun na an ka ɲi k’a lɔn Bibulu be min fɔ delili koo la?

N’AN ye dugukolo suma ni duniɲa kuru bɛɛ ye, a ka dɔgɔ yɛrɛ le. Jehova fɛ, jamanaw bɛɛ ka mɔgɔw be i ko jii tɔniko kelen dɔrɔn (Zaburuw 115:15; Ezayi 40:15). N’u y’an kelen kelen suma ni duniɲa kuru bɛɛ ye, an tɛ bɛrɛ ye. O bɛɛ n’a ta, Bibulu b’a fɔ ko: “Masaba [Jehova] b’a daalibagaw gɛrɛfɛ, minw b’a daali ni tiɲɛ ye. A b’a ɲasiranbagaw diyanako kɛ. A b’u kasikan mɛn k’u kisi.” (Zaburuw 145:18, 19). O ye nɛɛmaba ye an fɛ dɛ! An Danbaga Jehova min ye Sebagayabɛɛtigi ye, ale b’a fɛ k’a magwɛrɛ an na ani k’an ka deliliw lamɛn. Ka Jehova deli, o ye nɛɛma ye tiɲɛn na, ani a y’o nɛɛmaba kɛ an kelen kelen bɛɛ ye.

² Nka, walisa Jehova k’an lamɛn, fɔɔ an k’a deli i ko ale b’a fɛ cogo min na. An do be se k’o kɛ cogo di? An k’a filɛ Bibulu be min fɔ delili koo la.

3. Mun na i ka ɲi ka Jehova deli?

³ Jehova b’a fɛ i k’ale delili, o kɔrɔ i ka kuma n’ale ye. An b’o lɔn cogo di? Hakɛ to ka Filipikaw 4:6, 7 kalan. Miiri o ɲumanya koo la. Duniɲa kuru bɛɛ Masaba b’a mako don i la sɔbɛ la ani a b’a fɛ i k’i dusukunnakow n’i ka kunkow fɔ ale ye.

4. N’i be to ka Jehova deli, aw ka teriya bena kɛ cogo di?

 ⁴ Delili b’an dɛmɛ ka teriya sɔbɛ kɛ ni Jehova ye. Ni terimanw be to k’u ka miiriyaw, u makoyaw, ani u kɔnɔkow fɔ ɲɔgɔn ye, u ka teriya be barika sɔrɔ. O kelen lo fana n’an be to ka Jehova deli. Bibulu kɔnɔ, Jehova b’a ka miiriyaw n’a dusukunnakow fɔ i ye ani a b’a fɔ fana a bena min kɛ wagati nataw la. I yɛrɛ be se k’i dusukunnakow fɔ a ye delili la tuma o tuma. N’i b’o kɛ, e ni Jehova ka teriya bena barika sɔrɔ kosɔbɛ.—Zaki 4:8.

5. An b’a lɔn cogo di ko Jehova tɛ deliliw bɛɛ lamɛn?

⁵ Yala Jehova be deliliw bɛɛ lamɛn wa? Ayi. Kira Ezayi ka wagati la, Jehova tun y’a fɔ Isirayɛlidenw ye ko: “Hali n’aw y’aw ka daaliliw caya, ne tena mɛnni kɛ aw fɛ. Aw ye mɔgɔfagalaw ye!” (Ezayi 1:15).  O kama, n’an m’an yɛrɛ kɔrɔsi, an be se ka koo dɔw kɛ minw b’a to Jehova be ban k’an ka deliliw lamɛn.

6. Mun na a kɔrɔtanin lo an ka kɛ ni limaniya ye? Ele b’a yira cogo di ko limaniya b’i la?

⁶ N’an b’a fɛ Jehova k’an ka deliliw lamɛn, fɔɔ an ka limaniya a la (Mariki 11:24). Ciden Pol y’a ɲɛfɔ ko: “Mɔgɔ koo te se ka diya Ala ye n’o tigi ma l’a la. Bari mɔgɔ min b’a fɛ ka gwɛrɛ Ala la, fɔɔ a ka l’a la ko a be yen, ani ko a b’a yɔrɔ ɲinibagaw wasa.” (Eburuw 11:6). Nka, k’a fɔ ko an limaniyanin lo, o dɔrɔn tɛ bɔri kɛ. An ka kan ka Jehova sago kɛ loon o loon walisa k’a yira ka gwɛ ko limaniya b’an na.—Zaki 2:26 kalan.

7. a) N’an be Jehova deli, mun na an ka ɲi k’an majigi ani k’a bonya? b) An ka delili la, an be se k’a yira cogo di ko an kɔnɔ gwɛnin lo?

⁷ N’an be Jehova delila, an ka kan k’an yɛrɛ majigi ani k’a bonya. Mun na do? N’an ka ɲi ka kuma ni masa wala peresidan dɔ ye, an bena o kɛ ni bonya ye. Jehova do ye Sebagayabɛɛtigi Ala ye. A bɛnnin lo an k’an majigi ani ka bonya la ale kan ka tɛmɛ olu kan (Zɛnɛzi 17:1; Zaburuw 138:6). An fana ka ɲi k’an kɔnɔ gwɛ ani ka Jehova deli n’an dusu bɛɛ ye. An kana to ka segi kuma kelen kan tuma bɛɛ an ka deliliw la.—Matiyo 6:7, 8.

8. N’an ye fɛɛn dɔ deli Jehova fɛ, an ka ɲi ka mun lo kɛ o kɔ?

⁸ A laban, n’an ye fɛɛn dɔ deli Jehova fɛ, an k’an jija ka dɔ kɛ dɔ ye. Ɲɛyirali fɛ, n’an y’a deli ko a k’an mako wasa, an man kan ka salibagatɔya kɛ. An kana a miiri ko Jehova bena fɛɛn bɛɛ di an ma k’a sɔrɔ see b’an ye ka baara kɛ. An mana baara o baara sɔrɔ an be se ka min kɛ, an ka sɔn k’o kɛ ani k’an sɔbɛ don  o la (Matiyo 6:11; 2 Tesalonikaw 3:10). N’an ye Jehova deli ko a k’an dɛmɛ ka koo jugu dɔ dabila, koo o koo be se k’an bila o koo jugu la, an k’an yɛrɛ tanga o ma (Kɔlɔsikaw 3:5). Mɔgɔw ka teli ka ɲiningali minw kɛ delili koo la, an k’u dɔw lajɛ.

9. An ka ɲi ka jɔn lo deli? Zan 14:6 be mun lo fɔ delili koo la?

⁹ An ka ɲi ka jɔn lo deli? Yezu y’a fɔ a ka kalandenw ye ko “an Faa min be sankolo la,” u k’ale lo deli (Matiyo 6:9). A y’a fɔ fana ko: “Ne le ye sira, ni tiɲɛ, ani nii dibaga ye. Mɔgɔ si te se n Faa fɛ ni ne sababu tɛ.” (Zan 14:6). O kama, an ka kan ka Jehova kelenpe lo deli Yezu tɔgɔ la. Ka delili kɛ Yezu tɔgɔ la, o kɔrɔ ko di? O kɔrɔ ko an ka ɲi ka Yezu bonya a ka lɔyɔrɔba kosɔn Jehova ye min di a ma. O la, Jehova bena sɔn an ka deliliw la. An y’a ye ko Yezu nana dugukolo kan walisa k’an kisi jurumu ni saya ma (Zan 3:16; Ɔrɔmukaw 5:12). Jehova ye Yezu kɛ fana sarakalasebagaw Kuntigiba ani Kititigɛla ye.—Zan 5:22; Eburuw 6:20.

10. N’an be Ala deli, yala an ka kan ka to cogo kɛrɛnkɛrɛnnin dɔ la wa? A ɲɛfɔ.

¹⁰ N’an be Ala delila, an ka kan ka to cogo kɛrɛnkɛrɛnnin dɔ la wa? Ayi. Jehova t’a ɲini an fɛ an k’an kunbiri gwan, an ka sigi wala ka lɔ walisa k’ale deli. Bibulu b’a fɔ ko an be se ka to cogoya bɛɛ la ka Jehova deli, n’o cogoya be bonya la a kan (1 Tilew Kibaru 17:16; Neemi 8:6; Daniyɛli 6:10; Mariki 11:25). An be to cogo min ka delili kɛ, o lo kɔrɔtanin tɛ. Nka min kɔrɔtanin lo, o ye ka kuma Jehova fɛ ni bonya ye.  An mana kɛ yɔrɔ o yɔrɔ, sufɛ wo, tilefɛ wo, an be se ka delili kɛ an kɔnɔ wala ni kaanba ye. An ka la a la ko Jehova bena an ka delili lamɛn hali ni mɔgɔw t’a kala ma ko an ye delili kɛ.—Neemi 2:1-6.

11. An be se ka Jehova deli mun lo koo la?

¹¹ An be se ka delili kɛ mun lo koo la? Fɛɛn o fɛɛn bɛnnin be Jehova ma, an be se k’o deli a fɛ. Bibulu b’a fɔ ko: “N’an ye fɛɛn o fɛɛn daali Ala fɛ, n’o kɛra a sago ye, . . . a be mɛnni kɛ an fɛ.” (1 Zan 5:14). Yala an be se ka an makoyafɛnw delili wa? Ɔnhɔn! N’an be Jehova delila, an ka ɲi k’a kɛ i n’a fɔ an be kumana an teri sɔbɛ dɔ fɛ. An be se k’an kɔnɔkow n’an dusukunnakow bɛɛ fɔ Jehova ye (Zaburuw 62:9). An be se ka Ala deli a ka hakili senu di an ma walisa an ka fanga sɔrɔ ka koo ɲuman kɛ (Luka 11:13). An fana be se ka hakilitigiya ni fanga deli Jehova fɛ walisa ka desizɔn ɲumanw ta ani ka gwɛlɛyaw muɲu (Zaki 1:5). An ka ɲi ka Jehova deli a k’an ka jurumuw yafa an ma (Efɛzikaw 1:3, 7). An ka ɲi ka delili kɛ mɔgɔ wɛrɛw ye fana i n’a fɔ an somɔgɔw ani an kerecɛnɲɔgɔnw.—Kɛwaliw 12:5; Kɔlɔsikaw 4:12.

12. An ka ɲi ka delili kɛ mun lo koo la fɔlɔ?

¹² An ka ɲi ka delili kɛ mun lo koo la fɔlɔ? Jehova n’a sagonata koo la fɔlɔ. Jehova ye fɛɛn minw bɛɛ kɛ an ye, an ka ɲi k’a fo sɔbɛ la o kosɔn (1 Tilew Kibaru 29:10-13). An b’o lɔn sabu ka Yezu to dugukolo kan, a y’a ka kalandenw degi delili kɛcogo la (Matiyo 6:9-13 kalan). A y’a fɔ ko u ka kan ka delili kɛ fɛɛn fɔlɔ min koo la, o ye ko Ala tɔgɔ ka saniya, o kɔrɔ, a ka jati fɛɛn senuman ye. O kɔ, Yezu ko an ka ɲi ka delili kɛ ko Ala ka Masaya ka na ani a sago ka kɛ dugukolo  kuru bɛɛ kan. Yezu ko n’an ye delili kɛ ka ban o fɛɛn kɔrɔtaninw koo la, an be se k’an makoyafɛnw deli Ala fɛ. N’an be delili kɛ Jehova n’a sagonata koo la fɔlɔ, an b’a yira k’o lo ye an ɲɛnako fɔlɔ ye.

13. An ka deliliw janya ka kan ka kɛ cogo di?

¹³ An ka deliliw janya ka kan ka kɛ di? Bibulu t’o fɔ. Ka kɛɲɛ ni koow cogoya ye, an ka deliliw be se ka janya wala ka surunya. Ɲɛyirali fɛ, an be se ka delili kɛ  ka surunya sanni ka dumuni kɛ. Nka, an ka delili be se ka janya n’an be barika lara Jehova ye wala n’an b’an kan haminankow fɔra a ye (1 Samuyɛli 1:12, 15). An man ɲi ka delili kɛ ka mɛɛn walisa ka tɔɔw kabakoya dɔrɔn i n’a fɔ dɔw tun b’a kɛ cogo min na Yezu ka wagati la (Luka 20:46, 47). O deliliw ɲɔgɔn tɛ Jehova kabakoya. Min kɔrɔtanin lo Jehova fɛ, o ye ka delili kɛ n’an dusukun bɛɛ ye.

14. An ka ɲi ka delili kɛ siɲɛ joli? O be mun lo yira Jehova koo la?

¹⁴ An ka ɲi ka delili kɛ siɲɛ joli? Jehova b’a ɲini an fɛ an ka kuma n’ale ye tuma bɛɛ. Bibulu b’a fɔ ko an ka “Ala daali tuma bɛɛ,” ko an k’an “jija ka Ala daali” ani ko an “kana Aladali dabila.” (Luka 18:1; Ɔrɔmukaw 12:12; 1 Tesalonikaw 5:17).  Jehova labɛnnin lo k’an lamɛn tuma bɛɛ. Loon o loon, an be se k’a fo a ka kanuya n’a ka ɲumanya kosɔn. An be se k’a deli fana a k’an ɲɛminɛ, ka barika don an na, ani k’an dusu saalo. N’an b’a jati ko nɛɛma lo an fɛ ka Jehova deli, an bena cogoya bɛɛ ɲini ka kuma n’a ye.

15. Mun na an ka ɲi k’a fɔ “amiina” delili bannin kɔ?

¹⁵ Mun na an ka ɲi k’a fɔ “amiina” delili bannin kɔ? “Amiina” kɔrɔ ko “o lo cɔ” wala “Ala k’o kɛ.” N’an y’a fɔ “amiina,” o b’a yira ko an kumana ni kɔnɔgwɛ lo ye (Zaburuw 41:14). Bibulu b’a yira ko ni delili kɛra jama tɔgɔ la, a ka ɲi an k’a fɔ ko “amiina” an kɔnɔ wala an k’o fɔ ni kaanba ye. O b’a yira ko min fɔra, an sɔnna o la.—1 Tilew Kibaru 16:36; 1 Korɛntikaw 14:16.

16. Yala Jehova be an ka deliliw jaabi tiɲɛn na wa? A ɲɛfɔ.

¹⁶ Yala Jehova be an ka deliliw jaabi tiɲɛn na wa? Ɔnhɔn, a b’u jaabi. Bibulu b’a fɔ ko a “be daaliliw mɛn” (Zaburuw 65:3). Jehova be mɔgɔ miliyɔn caaman ka deliliw lamɛn ani a b’u jaabi sabu u b’a deli ni kɔnɔgwɛ ye. A b’o kɛ cogoya caaman na.

17. Jehova be tɛmɛ mɛlɛkɛw fɛ ani a sagokɛlaw fɛ dugukolo kan k’an ka deliliw jaabi. A b’o kɛ cogo di?

¹⁷ Jehova be tɛmɛ mɛlɛkɛw fɛ ani a sagokɛlaw fɛ dugukolo kan k’an ka deliliw jaabi (Eburuw 1:13, 14). Koo caaman b’a yira ko mɔgɔ dɔw ye Ala deli a k’u dɛmɛ ka Bibulu faamu. Ani dɔɔni o kɔ, Jehova Seere dɔ nana bɔ u ye. Bibulu b’a yira ko “kibaru diman” min be fɔra duniɲa bɛɛ kɔnɔ, mɛlɛkɛw seen b’o baara la (Yirali 14:6 kalan). Ka fara o kan, an caaman ye Jehova deli gwɛlɛya tigitigi dɔ wala an makoyafɛn dɔ  koo la. O kɔ, an y’a ye ko an kerecɛnɲɔgɔn dɔ nana an dɛmɛ.—Talenw 12:25; Zaki 2:16.

18. Jehova be tɛmɛ cogo di hakili senu ani Bibulu fɛ k’an ka deliliw jaabi?

¹⁸ Jehova b’an ka deliliw jaabi cogoya wɛrɛw la. Ni gwɛlɛya b’an kan, n’an ye Jehova deli, a be se ka hakili senu di an ma walisa k’an ɲɛminɛ ani ka barika don an na (2 Korɛntikaw 4:7). Jehova be tɛmɛ Bibulu fɛ fana k’an dɛmɛ ka desizɔn ɲumanw ta. Bibulu kalantɔ, an be se ka vɛrise dɔw sɔrɔ minw bena an dɛmɛ. Lajɛnw na fana, Jehova be se ka mɔgɔ dɔ lasun a ka lakalita dɔ kɛ an mako be min na. A be se ka diinan mɔgɔkɔrɔ dɔ lasun fana a ka Bibulu ka ladili dɔ di an ma.—Galatikaw 6:1.

19. Mun na an be se k’a miiri ko Jehova ma an ka deliliw jaabi?

¹⁹ Nka tuma dɔw la, an be se k’an yɛrɛ ɲininga ko: “Mun na Jehova bele ma ne ka deliliw jaabi?” Kana ɲinɛ ko Jehova b’a lɔn a ka ɲi k’an ka deliliw jaabi tuma min na ani cogo min na. An mako be min na, a b’o lɔn. N’a sɔrɔ an ka ɲi k’an jija delili la hali bi. O la, an b’a yira ko an b’an sɔbɛ la ani ko an limaniyanin lo tiɲɛn na (Luka 11:5-10). Tuma dɔw la, Jehova b’an ka deliliw jaabi cogo dɔ la an yɛrɛ tɛ miiri min na. A be se ka kɛ ko an ye delili kɛ sabu gwɛlɛya dɔ b’an kan. Nka, sanni Jehova k’o gwɛlɛya bɔ an kan, a be se ka fanga di an ma walisa an ka se k’o muɲu.—Zaburuw 46:2 kalan.

20. Mun na an ka ɲi ka Jehova deli tuma o tuma?

²⁰ Ka Jehova deli, o ye nɛɛmaba yɛrɛ lo ye! An ka la a la ko a bena an lamɛn (Zaburuw 145:18). N’an tora ka Jehova deli n’an dusukun bɛɛ ye tuma o tuma, teriya min be an ni ale cɛ, o bena barika sɔrɔ.