1, 2. I bɔlen kɔ ngalon diinan na, i ka kan k’i yɛrɛ ɲininga mun lo la, ani e ka miiri la, mun na o kɔrɔtalen lo?

N’A Y’A SƆRƆ ko mɔgɔ dɔ dogora ka pɔsɔni don i ka jii minta kɔnɔ k’i niin bila farati la, i bena mun lo kɛ do? Siga t’a la, i bena teliya ka jii ɲuman yɔrɔ ɲini. Nka o kɔ, i bena i yɛrɛ ɲininga sɔbɛ la ko: ‘Kɔni ne m’o pɔsɔni dɔ min dɛ?’

² O koo kelen lo fana ni ngalon diinan ye. Bibulu ka fɔta la, ngalon diinan ka kalanw n’a ka kɛcogo nɔgɔninw lo y’a to a kɛra pɔsɔni ye (2 Korɛntikaw 6:17). O kama, a kɔrɔtalen lo i ka bɔ “Babilonɛba” la, o min ye duniɲa kuru bɛɛ ka ngalon diinanw jɛnkulu ye ( Yirali 18:2, 4, ABM ). Yala i y’o kɛ wa? N’i y’o kɛ, i ka kan ni tandoli ye. Nka, a daan tɛ k’i seen bɔ ngalon diinan na. I ka kan fana k’i yɛrɛ ɲininga ko: ‘Yala ngalon diinan nɔɔ dɔ be ne kan hali bi wa?’ An ka ɲɛyirali dɔw lajɛ.

3. (a) Ka batoli kɛ ni jaaw ye, Bibulu be mun lo fɔ o koo la, ani Ala b’o fɛɛnw jati cogo min na, mun na a ka gwɛlɛ dɔw fɛ ka sɔn o la? (b) Ngalon diinan ka fɛɛn o fɛɛn b’i fɛ, i ka kan ka mun kɛ n’a ye?

³ Jaaw ni sarakabɔlanw be dɔw ka soo kabi saan  caaman. Yala dɔw be e fana fɛ wa? N’o lo, a be se ka kɛ koo kura ye wala koo jugu ye i fɛ ka Ala bato n’i tɛ tɛmɛ o fɛɛnw fɛ i ɲɛɛ be minw na. N’a sɔrɔ i yɛrɛ nɔrɔnen be o fɛɛn dɔw la. Nka, Ala kelenpe lo b’a latigɛ ale ka kan ka bato cogo min na. Bibulu b’a fɔ ko a t’a fɛ an k’a bato ni jaaw ye (Ekizɔdi 20:4, 5; Zaburuw 115:4-8; Ezayi 42:8; 1 Zan 5:21). O kama, ngalon diinan ka fɛɛn o fɛɛn b’i fɛ, i k’u halaki. O cogo la i bena se ka tugu tiɲɛn batoli kɔ. I ka koo bɛɛ lajɛnnen kɛ k’o fɛɛnw jati i ko Jehova b’u jati cogo min na: u “haramulen” lo.—Deteronɔmu 27:15, ABM.

4. (a) An b’a lɔn cogo di ko kuun t’a la ka sukɔrɔw bato? (b) Mun na Jehova tun ye a ka mɔgɔw bali u kana lagwɛri n’a ɲɔgɔnna koo si kɛ?

⁴ Ngalon diinan caaman na, mɔgɔw ka teli ka sukɔrɔw fana bato. Sanni u ka Bibulu ka tiɲɛn kalan lɔn, dɔw tun b’a miiri ko mɔgɔ salenw be sankolo la, k’u be koo kala ma ani k’u be se ka mɔgɔ ɲɛnamanw dɛmɛ wala ka koo jugu kɛ u la. N’a sɔrɔ i fana tun b’i jija kosɔbɛ walisa k’i ka  sukɔrɔw dusu suma. Nka, i y’a kalan gafe nin kalansen 6nan na ko mɔgɔ salenw tɛ foyi kala ma yɔrɔ si la. O la, kuun t’a la k’a ɲini ka kuma n’u ye. Koo o koo mana fɔ i ye ko a bɔra i ka mɔgɔ sɔbɛ salen dɔ yɔrɔ, i k’a lɔn k’o tɛ mɔgɔ si nɔɔ ye jinaw kɔ. O kama, Jehova tun y’a gwɛlɛya Israɛldenw ma k’u kana a ɲini ka kuma ni mɔgɔ salenw ye wala ka lagwɛri ni jinamoriya n’a ɲɔgɔnna koo si kɛ.—Deteronɔmu 18:10-12.

5. I ka diinan na, n’i tun be deli ka jaaw wala sukɔrɔw bato, i be se ka mun lo kɛ do?

⁵ I ka diinan na, n’i tun be deli ka jaaw wala sukɔrɔw bato, i be se ka mun lo kɛ do? Bibulusen minw be Ala ka miiriya yira o koo la, i k’u kalan ani i ka miiri u kan. I ka Jehova deli loon o loon ko i b’a fɛ ka tugu tiɲɛn batoli kɔ. A ɲini a fɛ a k’i dɛmɛ ka koow jati i ko ale b’a kɛ cogo min na.—Ezayi 55:9.

6, 7. (a) Mɔgɔw b’a miiri ko nowɛli ye mun seli ye, ani yala Yezu ka kalanden fɔlɔw tun b’o seli kɛ wa? (b) Yezu ka kalanden fɔlɔw ka wagati la, wololon sanyɛlɛma seliw tun ɲɛsinna mun lo ma?

⁶ Mɔgɔ ka Alabato be se ka nɔgɔ ngalon diinan ka foroba seliw fɛ. An ka ɲɛyirali ta nowɛli seli kan. Mɔgɔ caaman b’a miiri ko nowɛli ye Yezu Krista wololon sanyɛlɛma seli ye. Diinan minw b’a fɔ k’u be kerecɛnya sira kan, k’u damanin niin bɔ a la, u tɔɔw bɛɛ be nowɛli seli kɛ. Nka, foyi t’a yira ko Yezu ka kalanden fɔlɔw tun b’o seli kɛ. Gafe dɔ b’a fɔ ko: “Saan kɛmɛ fila Yezu wolonen kɔ, mɔgɔ si tun tɛ a wololon tigitigi lɔn ani mɔgɔ caaman tun tɛ u mako don o la.”

⁷ Hali ni Yezu ka kalandenw tun b’a wololon tigitigi lɔn, u tɛna a seli kɛ. Mun na do? Katuguni gafe dɔ (The World Book Encyclopedia ) b’a fɔ ko kerecɛn fɔlɔw “tun b’a jati ko ka mɔgɔ wololon sanyɛlɛma seli kɛ, o ye  kafiriw ka landako ye.” Bibulu be wololon sanyɛlɛma seli fila dɔrɔn kofɔ. U ɲɛsinna kuntigi fila dɔw ma minw tun tɛ Jehova bato (Zɛnɛzi 40:20; Mariki 6:21). Kafiriw tun be u ka batofɛnw wololon sanyɛlɛma seli kɛ fana walisa k’u bonya. Ɲɛyirali fɛ, mɛkalo tile 24nan na, Ɔrɔmukaw tun be batofɛn musoman Diyani ka wololon sanyɛlɛma seli kɛ. O dugusagwɛ, u tun be tile wololon sanyɛlɛma seli kɛ. O tile tun be jati i ko ala, u tun be min weele ko Apolo. O cogo la, wololon sanyɛlɛma seliw tun ye kafiriyako ye, kerecɛnyako tun tɛ.

8. I k’a ɲɛfɔ cogo min na wololon sanyɛlɛma seli jujɔn bɔra lannako kunntanw na.

⁸ Koo wɛrɛ be yen min kosɔn Yezu ka kalanden fɔlɔw tun tɛna a wololon sanyɛlɛma seli kɛ. N’a sɔrɔ u tun b’a lɔn ko wololon sanyɛlɛma seliw basiginen be lannako kunntanw lo kan. Grɛkiw ni Ɔrɔmuka caaman tun b’a miiri ko mɛlɛkɛ dɔ be kɛ yen adamaden kelen-kelen bɛɛ wolo tuma na ani a b’a tanga a ka ɲɛnamaya bɛɛ kɔnɔ. Gafe dɔ b’a fɔ ko “o mɛlɛkɛ tun be jɛnɲɔgɔnya ɲɛlɔnbali dɔ kɛ ni ala dɔ ye min ka wololon sanyɛlɛma seli be bɛn n’a tigi ka wololon ye.” Seli min basiginen be lannako kunntanw kan, Jehova kɔni tɛna sɔn mɔgɔw k’o kɛ Yezu tɔgɔ la (Ezayi 65:11, 12). Ayiwa, a do kɛra di mɔgɔ caaman be nowɛli seli kɛ?

9. Mun na u y’a latigɛ ka Yezu wololon sanyɛlɛma seli kɛ desanburukalo tile 25nan na?

⁹ Saan kɛmɛkulu caaman Yezu wolonen kɔ le, mɔgɔw sɔrɔla k’a daminɛ ka Yezu wololon sanyɛlɛma seli kɛ desanburukalo tile 25nan na. Nka, o kɔni tun tɛ Yezu ka wololon ye. A be komi a wolola ɔkutɔburukalo lo la. *  N’o lo, mun na u y’a latigɛ k’o seli kɛ desanburukalo tile 25nan na? O ye ko kɔfɛ, minw tun b’a fɔ k’olu ye kerecɛnw ye, n’a sɔrɔ “olu dɔw tun b’a fɛ o loon ka bɛn ni Ɔrɔmukaw ka kafiriya seli dɔ ye o min tun ye ‘tile wololon ye.’ ” (The New Encyclopædia Britannica). Foonɛnɛ wagati la, tile barika tun mana dɔgɔya kosɔbɛ, kafiriw tun be seli dɔw kɛ walisa tile ka kɔsegi a ka tagama jan na ani a ka bɔ ka yeelen ni funteni lase mɔgɔw ma. U tun b’a miiri ko tile tun b’a daminɛ ka kɔsegi desanburukalo tile 25nan loon le la. Walisa kafiriw ka tuubi kerecɛnya la, diinan ɲɛmɔgɔw sɔnna o seli la ani u y’a ɲini k’a kɛ i ko “kerecɛn seli.” *

10. Mun na dɔw tun tɛ nowɛli seli kɛ galen?

¹⁰ Kabi tuma jan, mɔgɔw sɔnna a la ko nowɛli seli jujɔn bɔra kafiriya lo la. Komi nowɛli seli jujɔn ma bɔ Bibulu kɔnɔ, o kama saan kɛmɛkulu 17nan wagati la, bali tun sigira a kan Angletɛri jamana na ani Ameriki maradugu dɔw la. Mɔgɔ o mɔgɔ tun be ban ka taga baara la nowɛli loon na, o tigi tun ka kan ka alamani sara. Nka a ma mɛn, mɔgɔw segira landa kɔrɔw kan tugun ani u ye kuraman dɔw fara u kan. Nowɛli segira ka kɛ seliba ye tugun ani a bele be ten jamana caaman kɔnɔ. Nka, komi a  bɔra ngalon diinan lo la, minw b’a fɛ k’u koo diya Ala ye, olu t’o seli kɛ ani seli o seli jujɔn bɔra kafiriya la. *

11. Mun na dɔw be seliw kɛ? Nka, mun lo ka kan ka kɛ an ɲɛnako fɔlɔ ye?

¹¹ Mɔgɔ dɔw sɔnna a la ko seli dɔw jujɔn bɔra kafiriya la, i n’a fɔ nowɛli. Nka, u b’a miiri ko koo jugu tɛ k’o seliw kɛ. Tiɲɛn lo, mɔgɔ fanba minw b’o seliw kɛ, u t’a miiri k’u bɔra kafiriya la. O seliw fana be sababu di denbayamɔgɔw ma u k’u magwɛrɛ ɲɔgɔn na. Yala e fana b’o lo miiri wa? N’o lo, a be komi i somɔgɔw kanuya lo y’a to a ka gwɛlɛ i ma ka tugu tiɲɛn batoli kɔ, a ma kɛ komi ngalon diinan koo lo ka di i ye. I ka la a la ko Jehova min ye denbaya tigi ye, ale b’a fɛ i ka jɛnɲɔgɔnya ɲuman kɛ n’i somɔgɔw ye (Efɛzikaw 3:14, 15, ABM ). Nka, i be se k’o jɛnɲɔgɔnya sabati cogo dɔw la minw ka di Ala ye. Min ka kan ka kɛ an ɲɛnako fɔlɔ ye, ciden Pol y’o yira ko: “Fɛɛn min ka di Matigi ye, aw ka banba k’o lɔn.”—Efɛzikaw 5:10.

12. A ɲɛyira mun na an man kan ka landaw ni seli dɔw kɛ minw jujɔn man ɲi.

¹² Kɔrɔ min tun be seliw la u daminɛ tuma na, n’a sɔrɔ i b’a miiri ko mɔgɔw t’o seliw kɛ n’o kɔrɔ kelen ye tugun bi. Yala a kɔrɔtalen lo ka seliw jujɔn lɔn wa? Ɔnhɔn kɛ! An ka ɲɛyirali dɔ ta: N’i ye bɔnbɔn dɔ sɔrɔ ɲɛgɛn jinɔgɔ kɔnɔ, yala i bena a ta k’a mugan wa? Ayi dɛ, sabu a nɔgɔnin lo. Seliw koo be se ka diya mɔgɔw ye, nka i ko o bɔnbɔn nɔgɔnin, o seliw bɔra yɔrɔ nɔgɔninw la. N’an b’a fɛ ka tugu tiɲɛn batoli kɔ, an ka kan ka koow jati i ko  kira Ezayi. Ale y’a fɔ Ala batobaga sɔbɛw ye ko: “Aw kana maga fɛɛn nɔgɔnin si la.”—Ezayi 52:11.

13. N’i y’a latigɛ ko i tɛna seli dɔw kɛ, o be se ka gwɛlɛya juman lase i ma?

¹³ N’i y’a latigɛ ko i tɛna seli dɔw kɛ, n’a sɔrɔ o be se ka gwɛlɛya lase i ma. Ɲɛyirali fɛ, i ka baarakɛɲɔgɔnw be se k’u yɛrɛ ɲininga ko mun na i t’i seen don seli koow la i ka baarakɛyɔrɔ la. Ni mɔgɔ dɔ nana nowɛli kado dɔ di i ma, i bena mun lo kɛ do? Yala koo jugu lo i ka sɔn a la wa? N’i furuɲɔgɔnma ka diinan be dan na do? Komi i tɛ seli dɔw kɛ, i be se ka mun lo kɛ ka la a la ko i deenw t’a miiri ko fɛɛn dɔ b’u jɛn?

14, 15. N’u ye selilon dugaw kɛ i ye wala ni mɔgɔ dɔ b’a fɛ ka kado di i ma, i be se ka mun lo kɛ do?

¹⁴ Koo o koo la, fɔɔ i ka hakili sɔrɔ walisa k’a lɔn i ka kan ka min kɛ. N’u ye selilon dugaw kɛ i ye, i be se k’o tigiw fo dɔrɔn. Nka, n’a kɛra i baarakɛɲɔgɔn wala mɔgɔ dɔ ye i be min kunbɛn tuma o tuma do? O koo ɲɔgɔn na, i be se k’a ɲini ka ɲɛfɔli kɛ a tigi ye. A ka kɛ cogo o cogo, i ka koow kɛ nɛmɛnɛmɛ. Bibulu b’an ladi ko: “Aw k’aw ka kuma fɔcogo ɲa tuma bɛɛ, a ka diya bɛɛ ye, waasa aw ka se ka mɔgɔ bɛɛ jaabi ka ɲa.” (Kɔlɔsikaw 4:6). I janto, kana mɔgɔ dɔgɔya. Nka, i k’i ka miiriya fɔ nɛmɛnɛmɛ. A yira ka gwɛ ko a tɛ komi i be ban kadow la wala denbaya ka ɲɔgɔnyew la, nka i b’a fɛ o ka kɛ wagati wɛrɛ la.

¹⁵ Nka, ni mɔgɔ dɔ b’a fɛ ka kado di i ma do? Koo bɛɛ n’a cogoya lo. Kado dibaga be se k’a fɔ ko: “Ne b’a lɔn ko i tɛ seli nin kɛ. Nka, ne b’a fɛ i ka sɔn nin kado nin na.” N’a tigi ko ten, i be se k’a latigɛ ka sɔn o kado la sabu a tɛna kɛ komi i be i niin donna seliko la. Nka, ni kado dibaga tɛ i ka lannakow lɔn, i be se k’a fɔ a ye ko i t’o seli  kɛ. O be se k’i dɛmɛ i k’a ɲɛfɔ a ye mun na i sɔnna a ka kado la ani fɛɛn min kama ele tɛ dɔ di mɔgɔ ma o seli sen fɛ. I ka hakili sɔrɔ ka ban kado la n’a dibaga b’a fɛ k’i ka limaniya kɔrɔbɔ k’a filɛ n’i be lɔ kelen kan wala n’i be sɔn k’i ka limaniya tiɲɛ kado dɔrɔn kosɔn.

16. Koo o koo ɲɛsinna seliko ma, i be se k’o ɲɛnabɔ cogo di nɛmɛnɛmɛ?

¹⁶ N’i ka denbayamɔgɔw be diinan wɛrɛ la do? Hali bele i ka koo kɛ nɛmɛnɛmɛ. N’u y’a latigɛ ka landa wala seli fɛɛn o fɛɛn kɛ, kuun t’a la k’u sɔsɔ o la tuma bɛɛ. I ka sɔn ko joo b’u fɛ ka kɛ n’u yɛrɛ ka hakilinataw ye i n’a fɔ i b’a fɛ u ka sɔn i taw la cogo min na (Matiyo 7:12). Kana koo si kɛ min bena a to i k’i niin don seliko la. Nka, i kana ja kelen kan ni koo dɔw ma ɲɛsin seliko yɛrɛyɛrɛ ma. Ayiwa, tuma bɛɛ, i ka koow kɛ cogo dɔ la walisa i dusukun kana i kɛlɛ.—1 Timote 1:18, 19.

17. I be se k’i deenw dɛmɛ cogo di u kana a miiri ko fɛɛn dɔ b’u jɛn sabu u ɲɛɛ b’a la ko tɔɔw be seli kɛra?

¹⁷ Seli minw basiginen tɛ Bibulu kan, komi i deenw t’u kɛ, i be se ka mun lo kɛ walisa u kana a miiri ko fɛɛn dɔ b’u jɛn? I be koo minw kɛ wagati wɛrɛw la saan kɔnɔ, i deenw ka ninsɔndiya fanba be bɔ o lo la. Bangebaga dɔw be wagati dɔw latigɛ ka kadow di u deenw ma. I be se ka kado fisaman min kɛ i deenw ye, o ye ka wagati kɛ n’u ye ani k’i janto u la ni kanuya ye.

18. N’i be taga kerecɛnw ka lajɛnw na, o be se k’i dɛmɛ cogo di ka tugu tiɲɛn batoli kɔ?

¹⁸ Walisa k’i koo diya Ala ye, i ka kan ka ban ngalon diinan na ani ka tugu tiɲɛn batoli kɔ. O kɔrɔ ko di? Bibulu b’a fɔ ko: “An ka jija ka ɲɔgɔn dɛmɛ ka kanuya sira taama, ka koɲuman kɛ. An kana ban ka taga an ka  ɲɔgɔnlajɛnyɔrɔ la, i n’a fɔ dɔw be to k’a kɛ cogo min na. Nga an ka ɲɔgɔn jaa gwɛlɛya, bari aw yɛrɛ ɲaa b’a la ko Matigi ka loon surunyana ka ban.” (Eburuw 10:24, 25). Kerecɛnw ka lajɛnw be sababuw di i ma ka Ala bato ninsɔndiya la i ko a b’a fɛ cogo min na (Zaburuw 22:23; 122:1). O lajɛnw na, kerecɛn kantigimanw be “ɲɔgɔn jaa gwɛlɛya.”—Ɔrɔmukaw 1:12.

19. I ye fɛɛn minw kalan Bibulu kɔnɔ, mun na a kɔrɔtalen lo i k’u ɲɛfɔ mɔgɔw ye?

¹⁹ I be se ka tugu tiɲɛn batoli kɔ cogoya wɛrɛ la: I ye fɛɛn minw kalan Bibulu kɔnɔ ni Jehova Seerew ye, i k’u ɲɛfɔ mɔgɔ wɛrɛw ye. Tiɲɛn na, mɔgɔ caaman ‘dusu kasinin lo, u be kasira’ juguya bɛɛ kosɔn min be kɛra duniɲa kɔnɔ (Ezekiyɛli 9:4). N’a sɔrɔ i be mɔgɔ dɔw lɔn minw b’o cogo la. I ka jigiya min basiginen be Bibulu kan, mun na i t’o ɲɛfɔ u ye do? I ka to ka jɛn ni kerecɛn sɔbɛw ye. I ye Bibulu ka tiɲɛn kuma ɲuman minw kalan, i k’u ɲɛfɔ mɔgɔw ye. N’i b’o kɛ i bena a ye ko ngalon diinan ka landakow nege bena bɔ i la dɔɔni-dɔɔni. I ka la a la ko i bena ninsɔndiya kosɔbɛ ani i bena duba caaman sɔrɔ n’i sɔnna ka tugu tiɲɛn batoli kɔ.—Malasi 3:10.