1, 2. Nuhun n’a ka denbayamɔgɔw be baara juman lo kɛra? U be gwɛlɛya jumanw lo sɔrɔla o baara la?

NUHUN y’a kɔɔ lawuli ani k’a yɛrɛ sama! Miiri k’a filɛ: a siginin be yirikurun belebeleba dɔ kan ka lafiɲɛ dɔɔni. A be kurun min lɔra, a ye wagati dɔɔni ta k’o cogoya lajɛ. Gudɔrɔn gwanniman kasa be yɔrɔ bɛɛ. A tulo be yiritigɛ minanw ni maritow mankan na. K’a to a sigiyɔrɔ la, a ɲɛɛ be a dencɛw la u ɲɛɛ gwannin lo kurun belebeleba lɔli baara la. A saan caaman ye nin ye, ale n’a muso kanulen ani u dencɛw n’u musow jijanin lo k’o kurun lɔ. U ye koo caaman kɛ ka ban, nka baara caaman bele be yen tugun!

² U sigiɲɔgɔnw b’a miiri ko faa b’u la. Ka Nuhun n’a dencɛw to kurun lɔli la, mɔgɔw b’a la k’u lɔgɔbɔ. U ma la a la ko sanji be se ka ben ka dugukolo bɛɛ datugu. Nuhun b’a la k’u lasɔmi balawo min koo la, u b’a miiri k’o tɛ se ka kɛ, k’o ye wuya lo ye. Olu fɛ Nuhun b’a yɛrɛ sɛgɛnna k’a ka wagati tiɲɛ gwansan. A somɔgɔw tɛna nafa si sɔrɔ o baara kunntan na. Nka Nuhun ka Ala Jehova kɔni t’a miiri ko faa be Nuhun na.

3. Nuhun tagamana ni Ala ye, o kɔrɔ ko di?

³ Bibulu b’a fɔ ko: “Nuhun taamana Ala fɛ.” (Zɛnɛzi 6:9 kalan, ABM ). O kɔrɔ ko di? O kɔrɔ tɛ ko Ala ni Nuhun tagamana ɲɔgɔn fɛ dugukolo kan wala sankolo la. Nka, Nuhun tun kolonin be Ala ye kosɔbɛ ani a tun b’a kanu haali fɔɔ u tun kɛra i n’a fɔ teri fila be tagamana ɲɔgɔn fɛ. Saan waa caaman o kɔ, Bibulu y’a fɔ Nuhun koo la ko: “A ka dannaya de y’a to a ye diɲɛ jalaki.” (Eburuw 11:7, ABM ). O kɔrɔ ko di? An be se ka kalan juman sɔrɔ a ka limaniya koo la bi?

4, 5. Nuhun tile la, cogo juman na duniɲa ka koow tora ka juguya?

⁴ Nuhun lamɔna duniɲa min kɔnɔ, a nagasira ka juguya joona joona. O duniɲa nin yɛrɛ tun ka jugu kabi Nuhun mamacɛ Enɔki tile la. Ale fana tun ye mɔgɔ tilennin ye min tagamana ni Ala ye. Enɔki tun kɔnna k’a fɔ ko loon dɔ Ala tun bena kiti tigɛ Ala  ɲɛsiranbaliw kan. Sisan, Nuhun tile la dɔ tun farala juguya kan. Tiɲɛn na, Jehova y’a ye ko mɔgɔw ye dugukolo nagasi sabu a tun fara fariya koow la (Zɛnɛzi 5:22; 6:11; Zude 14, 15). Mun lo tun y’a kɛ koow juguyara nin cogo la?

⁵ Kojuguba dɔ kɛra mɛlɛkɛw cɛma. U la kelen tun murutira ka ban Jehova kama. A y’a yɛrɛ kɛ Sutana Naafigi ye ka ngalon la Ala kan ani ka Adama ni Awa lafili u ye jurumu kɛ. Nuhun tile la, mɛlɛkɛ wɛrɛw farala Sutana kan ka muruti Jehova kama. U ye u ka baara to yen sankolo la ka na dugukolo kan. U ye adamadenw cogoya ta ani ka muso cɛɲumanbaw furu. U ka kuncɛbaya n’u ka hasiriya kosɔn, o mɛlɛkɛ murutininw ye nɔɔ jugu to adamadenw kan k’u mako sa pewu!—Zɛnɛzi 6:1, 2; Zude 6, 7.

6. Nefilimuw ye nɔɔ juman to duniɲa ka koow cogoya kan, ani Jehova y’a latigɛ ka mun lo kɛ?

⁶ Ka fara o kan, siya kolonsonin dɔ bangera o furu bɛnbali sen fɛ. Deen minw wolola, u tun ka janjan ani fanga kabakoman tun b’u la. Bibulu b’u weele ko Nefilimuw, o kɔrɔ tigitigi ko “benkannikɛlaw,” wala minw be mɔgɔw ben ben. O mɔgɔ jugu farimanw kɛra sababu ye duniɲa ka koow juguyara tugun. A laban, duniɲa Danbaga y’a “ye ko mɔgɔw be juguyara ka taga dugukolo kan, k’a ye ko u ka miiriya bɛɛ tun ka jugu tuma bɛɛ.” O lo kama, Jehova y’a latigɛ ko a bena mɔgɔ juguw halaki yanni saan 120 cɛ.—Zɛnɛzi 6:3-5 kalan.

7. Mun na a tun man nɔgɔ Nuhun n’a muso fɛ k’u deenw tanga u sigiɲɔgɔn juguw ma?

⁷ Miiri k’a filɛ a tun ka gwɛlɛ cogo min na ka deenw lamɔ o  wagati la! Ayiwa, Nuhun y’o lo kɛ. A ye muso ɲuman sɔrɔ. Nuhun ye saan 500 ni kɔ sɔrɔ, o kɔ, a muso ye dencɛ saba bange a ye: Sɛmu ni Kamu ani Zafɛti. * Nuhun n’a muso tun ka kan k’u dencɛw tanga u sigiɲɔgɔn juguw ma. Cɛdenninw ka teli ka “cɛfariw” ladegi ani mɔgɔ minw fana “tɔgɔ bɔra kosɔbɛ.” Nefilimuw do tun ye o ɲɔgɔnna mɔgɔw ye. A tun ka gwɛlɛ Nuhun n’a muso ma k’u deenw bali u kana o Nefilimuw ka koobaw lakalili lamɛn. Nka, u tun be se k’u kalan u ka tiɲɛn lɔn Jehova Ala koo la, ale min be juguya kɔniya. U tun ka kan k’u deenw dɛmɛ u k’a lɔn ko fariyako ni murutiliko be Jehova dusu kasi kosɔbɛ.—Zɛnɛzi 6:6.

8. Bi, bangebaga hakilitigiw be se ka Nuhun n’a muso ladegi cogo di?

⁸ Bi, bangebagaw be se ka Nuhun n’a muso ka koow faamu ka ɲɛ. An ka duniɲa fana fanin be fariyakow ni murutilikow la. Dugubaw kɔnɔ, bandi kɔrɔw ni denmisɛn murutininw ka teli k’u fanga digi mɔgɔw kan. Hali denmisɛnw ka ɲɛnagwɛkow fanin be fariyakow la. Bangebaga hakilitigiw b’u seko bɛɛ kɛ k’u deenw tanga o nɔɔ jugu ma: u b’u kalan hɛɛrɛtigi Jehova Ala koo la, ale min bena fariyakow bɛɛ ban loon dɔ (Zab. 11:5; 37:10, 11). Bangebagaw be se k’o kɛ. Nuhun n’a muso sera k’o kɛ. U deenw bonyana ka kɛ mɔgɔ ɲumanw ye. U ye muso minw furu, o tun ye musow ye minw b’a fɛ ka tiɲɛn Ala Jehova sago kɛ u ɲɛnako fɔlɔ ye.

9, 10. a) Jehova ka cikan juman lo ye Nuhun ka ɲɛnamaya kɛcogo yɛlɛma pewu? b) Jehova y’a fɔ Nuhun ye ko a ka kurun dilan cogo di ani kuun juman lo kama?

⁹ Loon dɔ, Nuhun ka ɲɛnamaya kɛcogo yɛlɛma pewu. Komi Jehova tun b’a sagokɛla Nuhun kanu, a y’a fɔ a ye ko ale b’a fɛ ka duniɲa juguman nin halaki. Ala ye cii di Nuhun ma ko: “I ka kurunba dilan i yɛrɛ ye ni sipɛrɛyiri ye.”—Zɛnɛzi 6:14.

¹⁰ O kurun tun tɛ bato yɛrɛyɛrɛ ye i ko dɔw b’a miiri cogo min na. A dilancogo ni batow ta tɛ kelen ye, ani bato bolifɛnw si tun t’a la. Kɛsu belebeleba dɔ tun lo dɔrɔn. Jehova y’a bonya tigitigi n’a dilancogo yira Nuhun na. A fana ko Nuhun k’a kɛnɛmala n’a kɔnɔna mɔ ni gudɔrɔn ye. Mun na do? A y’a ɲɛfɔ Nuhun ye ko: “Ne ben’a kɛ jiba be na dugukolo kan . . . Dugukolo kan fɛɛnw bɛɛ bena sa.” Nka, Jehova ye layidu ta ni Nuhun ye ko: “E ka don kurun kɔnɔ n’i muso, an’i dencɛw n’i biranmusow ye.” Nuhun tun ka kan ka bɛgɛnw ni kongosogo sifaw bɛɛ minɛ ka don kurun kɔnɔ fana. Mɔgɔw, bɛgɛnw ni kongosogo minw tun be kurun kɔnɔ, olu dɔrɔn lo tun bena kisi sanjiba ma.—Zɛnɛzi 6:17-20.

11, 12. Baaraba juman lo tun dira Nuhun ma ani a y’o koo ta cogo di?

 ¹¹ Baaraba lo tun dira Nuhun ma ten. Kurun janya tun bena kɛ mɛtɛrɛ 133, a bonya mɛtɛrɛ 22 ani a dunya mɛtɛrɛ 13. A tun bena kɛ kurun belebeleba ye dɛ! U be kurun minw lɔ ni lɔgɔw ye bi, u si bonya ma se Nuhun ta ma. Nuhun y’a ɲini ka boli o baara ɲɛ wa? Yala a tora ka ŋunuŋunu ko a ka gwɛlɛ kojugu wa? Wala a y’a ɲini k’a lɔcogo yɛlɛma walisa ka baara nɔgɔya a yɛrɛ kun wa? Bibulu b’a fɔ ko: “Ala ye min fɔ Nuhun ye, a y’o bɛɛ kɛ.”—Zɛnɛzi 6:22.

¹² N’a sɔrɔ a ye saan 40 wala 50 kɛ o baara la. A tun ka kan ka yiriw ben, ka yirikurunw sama, k’u tigɛtigɛ, k’u lɛsɛ ka sɔrɔ k’u gwengwe. Kurun tun ka ɲi ka kɛ sangaso saba ye. Bondennin caaman tun ka ɲi ka kɛ a kɔnɔ ani Nuhun tun ka kan ka donda kɛ faan kelen na. N’a sɔrɔ finɛtiriw tun be yen k’a lamini a sanfɛyɔrɔ la. A sanfɛla dilanna ka kɛ panti ye walisa jii ka woyo ka jigi.—Zɛnɛzi 6:14-16.

13. Baara wɛrɛ juman lo tun kalifara Nuhun ma? Mun na an be se k’a fɔ ko n’a sɔrɔ o tun ka gwɛlɛ ka tɛmɛ kurun lɔli kan ani mɔgɔw ye Nuhun ka kuma ta cogo di?

¹³ Saanw be tɛmɛna ani kurun cogoya be yera ka ɲɛ. Siga t’a la, Nuhun ninsɔn tun ka di k’a ye ko a ka denbaya b’a dɛmɛna baara la. Baara wɛrɛ kalifara Nuhun ma. N’a sɔrɔ o tun ka gwɛlɛ ka tɛmɛ kurun lɔli kan. Bibulu b’a fɔ Nuhun koo la ko a “tun bɛ tilennenya ko waajuli kɛ.” (2 Piyɛri 2:5 kalan, ABM ). O wagati la mɔgɔw tun ka jugu ani u tun tɛ siran Ala ɲɛ. Nuhun y’a jaa gwɛlɛya k’u lasɔmi ko mɔgɔ juguw bena halaki. U ye Nuhun ka kuma ta cogo di? Kɔfɛ, Yezu y’a fɔ o wagati mɔgɔw koo la ko u “tun te miiri foyi la.” A ko u ɲɛɛ gwannin tun lo u ka loon o loon koow la fɔɔ u ma Nuhun ka kuma ta sɔbɛ la. U ɲɛnakow tun ye ka dumuni kɛ, ka minni kɛ, ani ka furu (Mat. 24:37-39). Siga t’a la, u caaman tun be Nuhun n’a ka denbayamɔgɔw lɔgɔbɔ. N’a sɔrɔ u dɔw tun b’a bagabaga ani ka fariya a ma. Nuhun tun be kurun min dilanna, n’a sɔrɔ u yɛrɛ y’a ɲini k’o tiɲɛ.

14. Bi, kerecɛn denbayaw be se ka kalan juman sɔrɔ Nuhun n’a ka denbayamɔgɔw fɛ?

¹⁴ Nka, Nuhun n’a ka denbayamɔgɔw m’u fari faga. U tora ka kurun lɔ ni kantigiya ye hali k’a sɔrɔ u sigiɲɔgɔnw tun b’a miiri ko u lafilinin lo, ko u b’u yɛrɛ sɛgɛnna gwansan wala ko faa b’u la. Bi, Nuhun n’a ka denbayamɔgɔw ka limaniya be se ka kɛ ɲɛyirali ɲuman ye kerecɛn denbayaw fɛ. An be wagati min na, Bibulu b’o weele ko duniɲa “laban tuma.” (2 Tim. 3:1). Yezu ye an ka wagati suman ni Nuhun ta ye. N’an be Ala ka Masaya kibaro waaju, mɔgɔw t’u mako don an na, u b’an lɔgɔbɔ, dɔw yɛrɛ b’an kɛlɛ. An kana ɲinɛ ko o koo ɲɔgɔn ye Nuhun sɔrɔ.

15. Nuhun sii tun be ɲini ka se saan 600 ma tuma min na, a somɔgɔ jumanw sara?

¹⁵ Saan caaman tɛmɛnin kɔ, kurun baara be ɲini ka ban. Nuhun sii tun be ɲini ka se saan 600 ma tuma min na, a ka mɔgɔ kanulen dɔw sara. A facɛ Lamɛki sara. * Saan duuru o kɔ, a mamacɛ Matusalɛmu sara a saan 969nan na. Mɔgɔ minw kofɔra Bibulu kɔnɔ, u si ma sii jan sɔrɔ ka se ale ma (Zɛnɛzi 5:27). Lamɛki n’a facɛ Matusalɛmu fila bɛɛ ɲɛɛ lara cɛɛ fɔlɔ Adama kan.

16, 17. a) Nuhun sii saan 600nan na, Ala ye cikan kura juman lase a ma? b) Koo min kɛra baara kabakoman ye Nuhun n’a ka denbayamɔgɔw ɲɛɛ na, i k’o lakali.

¹⁶ Cɛmɔgɔba Nuhun sii saan 600nan na, Jehova Ala ye cikan kura lase a ma ko: “Don kurun kɔnɔ, e n’i ka somɔgɔw bɛɛ.” O wagati kelen na, Ala y’a fɔ a ye ko a ka bɛgɛnw ni kongosogo sifaw bɛɛ minɛ ka don kurun kɔnɔ: saraka be se ka bɔ ni minw ye, olu wolonfila wolonfila, ani tɔɔw fila fila.—Zɛnɛzi 7:1-3.

¹⁷ N’a sɔrɔ o kɛra baara kabakoman ye Nuhun ɲɛɛ na. Kongosogow be bɔra caaman caaman faan bɛɛ la: dɔw be tagama, dɔw be van, dɔw be panpan, dɔw be fofo, dɔw be jingijanga. U bonya, u janya ni u ka koo kɛcogo tɛ kelen ye hali dɔɔni. Miiri k’a  filɛ Nuhun sɛgɛnna kongosogow bolo cogo min na: a y’u dɔw yɔrɔ ɲini k’u minɛ ani a y’u nɛgɛnnɛgɛn ka don kurun kɔnɔ. Bibulu b’a fɔ ko u “donna Nuhun fɛ kurun kɔnɔ.”—Zɛnɛzi 7:9.

18, 19. a) Minw be sigasiga Nuhun ka maana koo la, an be se ka hakili jagabɔ kɛ n’u ye cogo di? b) Jehova y’a latigɛ ka bɛgɛnw ni kongosogow kisi cogo min na, o b’a ka hakilitigiya yira cogo di?

¹⁸ N’a sɔrɔ mɔgɔ dɔw b’u yɛrɛ ɲininga ko: ‘Nin koo sera ka kɛ cogo di? Bɛgɛnw ni kongosogo nunu bɛɛ sera ka sigi ɲɔgɔn fɛ hɛɛrɛ la cogo di?’ Miiri k’a filɛ: Duniɲa kuru bɛɛ Danbaga be dɛsɛ koo dɔ la wa? N’a b’a fɛ a be se ka bɛgɛnw ni kongosogo dɔw sɔɔn yɛlɛma walisa u ka sigi ɲɔgɔn fɛ hɛɛrɛ la. I hakili to a la ko Jehova Ala lo ye bɛgɛnw ni kongosogow Danbaga ye. Saan caaman Nuhun ka wagati tɛmɛnin kɔ, a ye Kɔgɔji Wulen tigɛ fila. A fana y’a kɛ tile lɔra. Koo minw bɛɛ fɔra Nuhun koo la, see tɛ a ye k’olu dafa wa? Tiɲɛn na a be se ani a yɛrɛ y’o lo kɛ!

¹⁹ Tiɲɛn lo ko Ala tun be se ka bɛgɛnw ni kongosogow kisi cogoya wɛrɛ la. Nka, a ka hakilitigiya la a y’o baara kalifa Nuhun ma. O b’an hakili jigi ko a daminɛ na, Ala tun y’a ɲini adamadenw fɛ u ka dugukolo kan fɛɛn ɲanamanw bɛɛ mara (Zɛnɛzi 1:28). Bi, bangebaga caaman be Nuhun ka maana lakali walisa k’u deenw kalan ko bɛgɛnw, kongosogow ni adamadenw koo ka gwɛlɛ an Danbaga Jehova ma.

20. Nuhun n’a ka denbayamɔgɔw ye lɔgɔkun laban min kɛ ka kɔn sanjiba ɲɛ, n’a sɔrɔ u ɲɛɛ gwannin tun lo baara juman lo la?

²⁰ Jehova y’a fɔ Nuhun ye ko sanjiba bena na yanni lɔgɔkun kelen. N’a sɔrɔ baara gwanna kosɔbɛ Nuhun n’a ka denbayamɔgɔw  fɛ. Miiri k’a filɛ, u ka ɲi ka bɛgɛnw ni kongosogow bɛɛ don u sigiyɔrɔw la kurun kɔnɔ, k’u ka dumunifɛnw fana ta ka don. Denbayamɔgɔw ka kan k’u ka minanw cɛ ka don fana. N’a sɔrɔ Nuhun muso ani a dencɛw ka musow ɲɛɛ gwannin tun lo ka siyɔrɔ labɛn u yɛrɛw ye kurun kɔnɔ.

21, 22. a) Nuhun sigiɲɔgɔnw ma Nuhun ka koo ta sɔbɛ la, mun na o tɛ bari an na? b) Tuma juman lo Nuhun sigiɲɔgɔnw ye u ka lɔgɔbɔri dabila?

²¹ U sigiɲɔgɔnw ye mun lo kɛ do? U bele “tun te miiri foyi la” hali k’a sɔrɔ u ɲɛɛ tun b’a la ko Jehova be Nuhun dugara ani a b’a dɛmɛna a ka baara la. U yɛrɛ ɲɛɛ tun b’a la ko kongosogow be bɔra yɔrɔ bɛɛ la ka na don kurun kɔnɔ. Nka, o koo ma foyi kɛ u la ani o tɛ bari an na. Bi fana, koo caaman b’a yira ko an be duniɲa nin laban tuma na. Nka, mɔgɔw tɛ u janto hali dɔɔni o daliluw la. I ko ciden Piyɛri tun kɔnna k’a fɔ cogo min na, minw b’u janto Ala ka lasɔmini kumaw na, nparabɔlaw b’olu lɔgɔbɔ (2 Piyɛri 3:3-6 kalan). Siga t’a la, o koo ɲɔgɔn ye Nuhun n’a ka denbayamɔgɔw sɔrɔ.

²² O lɔgɔbɔri banna tuma juman? Bibulu b’a fɔ ko Nuhun n’a ka denbayamɔgɔw ani bɛgɛnw ni kongosogow donnin kɔ kurun kɔnɔ, Jehova “ye kurun daa tugu.” Mɔgɔ o mɔgɔ tun b’u gɛrɛfɛ k’a ye ko Jehova yɛrɛ lo ye kurun daa tugu, n’a sɔrɔ a tigi y’a ka lɔgɔbɔri dabila. N’o tɛ, sanji y’u waajibiya ka yɛlɛ dabila. A fana ma kɛ sanji fitinin ye! A tora ka ben, ka ben fɔɔ ka dugukolo yɔrɔ bɛɛ datugu ni jii ye i ko Jehova tun y’a fɔ cogo min na.—Zɛnɛzi 7:16-21.

23. a) Mɔgɔ jugu minw sara Nuhun ka wagati la, an b’a lɔn cogo di ko u saya koo ma diya Jehova ye? b) Bi, mun na hakilitigiya koo lo ka Nuhun ka limaniya ɲɔgɔn ladegi?

²³ Yala o mɔgɔ juguw saya koo diyara Jehova ye wa? Ayi! (Ezek. 33:11). A yɛrɛ ye wagatijan to u ye walisa u k’u sɔɔn yɛlɛma ani ka koo ɲuman kɛ. Yala u tun be se k’o kɛ wa? Nuhun ka koo b’a yira ko olu fana tun be se k’o kɛ. Nuhun kɛtɔ ka tagama ni Jehova ye, o kɔrɔ, ka kolo Ala ye koo bɛɛ la, a y’a yira ko mɔgɔ tun be se ka kisi. O cogo la, a ye duniɲa jalaki a ka limaniya kosɔn. A ka limaniya y’a yira ka gwɛ ko a ka wagati la mɔgɔw tun ka jugu kosɔbɛ. A ka limaniya kosɔn, ale n’a ka denbayamɔgɔw kisira. N’i ye Nuhun ka limaniya ɲɔgɔn ladegi, o bena kɛ sababu ye ele n’i diyanyemɔgɔw bena kisi. I ko Nuhun, ele fana be se ka tagama ni Jehova ye k’a kɛ i teri ye. O teriya fana be se ka mɛɛn furututu!