1. Ka kɛɲɛ ni Ala ka Kuma ye, diinan sifa fila juman dɔrɔn lo be yen?

“A’YE don da dɔgɔmanni fɛ,” Yesu ko ten, “katuguni sira min bɛ taa halaki yɔrɔ la, o donda ni a kɔnɔ bɛɛ ka bon, a taabaaw ka ca. Nka sira min bɛ taa ɲɛnamaya la, [ . . . ] o sɔrɔbaaw man ca.” (Matiyu 7:13, 14) Ka kɛɲɛ ni Ala ka Kuma ye, diinan sifa fila dɔrɔn lo be yen: dɔ ye tiɲɛn ye, dɔ wɛrɛ ye ngalon ye. Dɔ tilennen be, dɔ wɛrɛ man ɲi. Dɔ be taga mɔgɔ bila ɲɛnamaya la, dɔ wɛrɛ be mɔgɔ bila ka taga halakili la.

2. Bibulu b’a yira cogo juman na ko diinanw bɛɛ man di Ala ye?

² Mɔgɔ dɔw b’a miiri ko diinanw bɛɛ ka di Ala ye. Bibulusen ninw b’a yira k’o tɛ tiɲɛn ye.

• “Israɛl bɔnsɔn daminɛna ka ko jugu kɛ Matigi ɲɛ kɔrɔ ko kura ka baara kɛ Baal ni Astarte boliw ye, Sirikaw ka bato fɛnw ni Sidɔnkaw ka bato fɛnw ni Moab bɔnsɔn ka bato fɛnw ni Amɔn bɔnsɔn ka bato fɛnw ani Filisitikaw ka bato fɛnw. U murutira Matigi ma, u tun tɛ baara kɛ a ye tun. O tuma la Matigi diminna Israɛl bɔnsɔn kɔrɔ.” (Kiritigɛlaw 10:6, 7). N’an ye boliw bato, wala n’an ye ala sifa wɛrɛ bato, min tɛ tiɲɛn Ala ye, an tɛna Jehova diyanye sɔrɔ.

• “Nin mɔgɔw bɛ ne [Ala] bonya u da la dɔrɔn, nka u dusukun ka jan ne la haali. U bɛ ne bato fuu. U ka kalan ye mɔgɔw ka ci fɔlenw dama ye.” (Marka 7:6, 7). Ni mɔgɔw b’a fɔ k’u be Ala bato k’a masɔrɔ u b’u yɛrɛ ka miiriyaw kalan kɛ sanni ka Bibulu ka kalan kɛ, u ka batoli ye fuu ye. Ala tɛ sɔn a la.

• “Ala ye Ni [Hakiliman, NW] de ye. Minw b’a bato, wajibi don olu k’a bato ni [hakili, NW] la ani tiɲɛ la.” (Yuh. 4:24). An ka batoli ani Ala ka tiɲɛn Kuma ka kan ka ɲɔgɔn ta.

3. Cogoya dɔ juman fɛ tiɲɛn diinan be faranfasi ka bɔ ngalon diinan na?

³ An be se k’a lɔn cogo juman na ni diinan dɔ ka di Ala ye wala n’a man di a ye? Yesu y’a fɔ ko: “Jiri ɲuman bɛ den ɲumanw kɛ, nka jiri jugu bɛ den juguw de kɛ . . . O cogo de la, aw na o kira nkalontigɛlaw dɔn u ka kɛwalew fɛ.” O kɔrɔ ko ni diinan dɔ bɔra Ala yɔrɔ, a bena deen ɲumanw kɛ. Nka ni diinan dɔ bɔra Sitanɛ yɔrɔ, a bena deen juguw kɛ.—Matiyu 7:15-20.

4. Jehova batobagaw be jogo juman yira ?

⁴ Tiɲɛn diinan be deenw kɛ. Kanuya be yen o diinandenw ni ɲɔgɔn cɛ, ani u be kanuya yira mɔgɔ wɛrɛw la. Sabu, Jehova yɛrɛ ye kanuya Ala ye. Yesu y’a fɔ ko: “Ni aw bɛ ɲɔgɔn kanu, mɔgɔw bɛɛ n’a dɔn o de fɛ ko aw ye ne ka kalandenw ye.” Diinanw b’o tiɲɛn batoli tagamasiɲɛ dafa cogo di?—Yuhana 13:35; Luka 10:27; 1 Yuhana 4:8.

5. U ye farafinw feere jɔnya la cogo min na, lɔnniya gafeba dɔ b’o lakali cogo di?

⁵ An ka jɔɔnw feereli koo jate minɛ farafinna. Lɔnniya gafeba La Nouvelle encyclopedie britannique b’a fɔ ko: “650 ni 1905 saanw cɛ, farafin 18 000 000 ɲɔgɔnw donna jɔɔn feerela silamɛw bolo, Saheli ani ɛndiɲɛ (Indien) kɔgɔjiba mara la. Saan kɛmɛkulu 15nan faan filanan na, nansaraw y’a daminɛ ka jago kɛ Afiriki tileben bajidaw la. Ani, 1867 saan masurun na, u ye farafinw ɲun (7  000  000 ni 10  000  000 cɛ) batow kɔnɔ ka taga n’u ye Duniɲa Kura la.”

6. Diinan y’a sen don jɔɔnw feereli la cogo di?

 ⁶ Farafinna, u ye cɛɛw, musow, ani denmisɛnw fara ka bɔ u ka soow n’u ka denbayaw la fanga la. U y’u siri ni jɔlɔkɔw ye. Tagamasiɲɛ kɛra u la ni nɛgɛ gwanniman ye. Ani u y’u san k’u feere i ko bɛgɛnw. Diinan lɔyɔrɔ kɛra juman ye o kɔnɔgwan wagati la? Bethwell Ogot y’a sɛbɛ Nayirobi (Kenya mara) ka zurunali Daily Nation kɔnɔ ko: “Egiliziw ani silamɛya fila bɛɛ be kalan kɛ ko hadamadenya ye kelen ye. O bɛɛ n’a ta, jɔnya jɛkuluw bangera u fila bɛɛ sababu fɛ, ani o nana ni sigaɲɔgɔnna koow ye siya caaman cɛ. . . . An ka kan ka sɔn ko o jalaki be silamɛw ni kerecɛnw fila bɛɛ kan. A be tileben [tubabu jamanaw] ani koron cɛmancɛ [arabu jamanaw] fila bɛɛ kan. An ka kan ka sɔn ko tagamacogo ta fan fɛ, mɔgɔw ka fiyentɔya lo kɛra sababu ye farafinw tun be tɔɔrɔ la fɔɔ saan kɛmɛkulu caaman.”

7. Diinan kuntigiw lɔyɔrɔ kɛra juman ye kɛlɛ koow la?

⁷ Ngalon diinan y’a ka kɛwale juguw yira cogo wɛrɛw la. Ɲɛyirali fɛ, Bibulu ko an k’an “mɔgɔ ɲɔgɔn kanu.” O bɛɛ n’a ta, duniɲa bɛɛ kɔnɔ, diinan kuntigiw ye kɛlɛ koow kɔrɔta ni kisɛya ye.—Matiyu 22:39.

8. (a) Cogo juman na diinan kuntigiw ye mɔgɔw jija u ka fagali kɛ farafinna kɛlɛw la? (b) Pasitɛri dɔ ye mun lo fɔ diinan kuntigiw koo la Nizeriya ka kɛlɛ wagati la?

⁸ Bɛɛ b’a lɔn ko 1994 saan na, masɛriw ni mɔnpɛriw y’u sen don mɔgɔfagali la Ruwanda. Diinan ye lɔyɔrɔba ta Afiriki ka kɛlɛ wɛrɛw la fana. Ɲɛyirali fɛ, tuma min na kɛlɛ farinman kɛra Nizeriya jamana kɔnɔ, faan fila bɛɛ la, diinan ye mɔgɔw jija kɛlɛ la.  Komi o kɛlɛ tun be mɛɛnna, pasitɛri dɔ y’a fɔ ko “Ala ye baara min di [Eglisi kuntigiw] ma, u y’o bila gɛrɛ fɛ.” A fana y’a fɔ ko: “An minw b’an yɛrɛ weele Ala cidenw, an kɛra Sitanɛ ka cidenw ye.”

9. Bibulu be mun fɔ Sitanɛ ka cidenw koo la?

⁹ Bibulu b’o lo fɔ tigitigi: “Sitanɛ bɛ a yɛrɛ cogo yɛlɛma ka kɛ kɛnɛ mɛlɛkɛ ye. O de kosɔn, ni Sitanɛ ka baarakɛlaw ye u cogo yɛlɛma ka kɛ tilennenya baarakɛlaw ye, o fana tɛ kabako ye.” (2 Kɔrɛntekaw 11:14, 15). I komi mɔgɔ juguw b’u yɛrɛ kɛ mɔgɔ ɲumanw ye cogo min na, Sitanɛ be mɔgɔw lafili ni cidenw ye o cogo la. O cidenw b’a kɛ komi u tilennen be, nka u ka baara n’u ka kɛwalew ka jugu.

10. Diinan kuntigiw y’u dalacɛ Ala la cogo di?

¹⁰ Duniɲa bɛɛ kɔnɔ, diinan kuntigiw ye kanuya ni ɲɛsuma ni ɲumanya waajuli kɛ. Nka, u ye kɔniya ni kɛlɛ ni Ala lɔnbaliya koo lo baara kɛ. Bibulu b’u lakali koɲuman. A b’a fɔ ko: “U b’a fɔ ko u bɛ Ala dɔn, nka u bɛ u dalacɛ a la u ka kɛwalew fɛ.”—Tite 1:16.

11. Bibulu be ngalon diinan lakali cogo juman na?

¹¹ An be se ka Jehova ka miiriya lɔn ngalon diinan koo la an kɛtɔ ka Jirali kitabu kalan Bibulu kɔnɔ. O yɔrɔ la, ngalon diinan lakalila muso bisigi cogo la: “Babilonɛba.” (Jirali 17:5). A filɛ Ala b’a lakali cogo min na:

• “Jatɔmusoba . . . Dugukolo kan masakɛw ye jatɔya kɛ a fɛ.” (Jirali 17:1, 2). Sanni a ka kantigiya kɛ Ala ye, ngalon diinan y’a niin don politiki koow la. Tuma dɔw la a be gofɛrɛnɛmanw ka koo kɛtaw fɔ u ye.

• “Kiraw ni Ala ka mɔgɔ senumaw ani mɔgɔ minw bɛɛ fagara dugukolo kan, olu bɛɛ joli yera nin dugu kɔnɔ [a fɛ yen, NW]” (Jirali 18:24). Ngalon diinan ye Ala ka baarakɛla kantigimanw kɔrɔbɔ. Ani, mɔgɔ miliyɔn caaman sara kɛlɛ koow la ale sababu fɛ.

• “A ye fɛnnyumanw ni nafolo kɛ k’a yɛrɛ bonya.” (Jirali 18:7, LAYIDUKURA, ABBF, 1996). Nafolobabaw be ngalon diinan fɛ. A ka kuntigiw b’u ta ka faamanya kɛ.

• “A ka kirisikow ye siyaw bɛɛ lafili.” (Jirali 18:23, LAYIDUKURA, ABBF, 1996). Komi a be ngalon kalan kɛ ko niin tɛ sa, ngalon diinan ye sira dayɛlɛ kirisiko ni subagayako sifa bɛɛ ye. Ani, a be mɔgɔw bila ka siran suuw ɲɛ ani ka bɛnbaw bato.

12. Bibulu be lasɔmini juman di ngalon diinan koo la?

¹² Bibulu be lasɔmini barikaman lase mɔgɔw ma ko u ka fara ngalon diinan la. A b’a fɔ ko: “Ne ka mɔgɔw, a’ ye bɔ Babilonɛ, walisa aw kana kɛ a jɛɲɔgɔnw ye a ka jurumu kow la, ka niyɔrɔ sɔrɔ a ka tɔɔrɔbaw la.”—Jirali 18:4, 5.

13. Mun lo bena ngalon diinan n’a diinandenw sɔrɔ?

¹³ Loon nataw la, duniɲa kuru bɛɛ ka ngalon diinan jɛkulu, Babilonɛba, bena halaki pewu pewu. Bibulu b’a fɔ ko: “A ka tɔɔrɔ ko na bi a kan don kelen na, saya ni su kasi ani kɔngɔba. Tasuma na a jeni ka a ban, katuguni Matigi Ala min bɛ kiri tigɛ a kan, o ye sebaayabatigi de ye.” (Jirali 18:8). Walisa an kana a ka tɔɔrɔba dɔw sɔrɔ, an ka kan ka faran pewu pewu ngalon diinan la. An man kan k’an seen don a ka kɛcogow, n’a ka seliw, n’a ka lannakow la, minw ka gwo Ala ye. Kɔrɔtɔba b’o koo la. An niinw be farati la!—2 Kɔrɛntekaw 6:14-18.