O fɔkabɛn sen fɛ, jɛnkulu dɔ sigira sen kan min be weele ko Jamanaw ka jɛnkulu (Société des Nations). A kuun tun ye “ka bɛɛn, hɛɛrɛ ani lafiya sigi duniɲa kɔnɔ.” Kerecɛn tɔgɔtigiw ka legilizi caaman y’o jɛnkulu dɛmɛ. Ameriki, legilizi minw b’a fɔ k’u ye Krista ta ye, olu ka jɛnkuluba ko “politiki sira kan,” Jamanaw ka jɛnkulu “ye Ala ka Masaya tagamasiɲɛ lo ye dugukolo kan.” O jɛnkuluba ye Jamanaw ka jɛnkulu dɛmɛ u kɛtɔ ka lasigiden dɔw ci ka taga Pari ka ɲɔgɔnyeba la. Olu dɔ y’a fɔ k’o ɲɔgɔnye “bena yɛlɛmani don duniɲa ka koow la.”

Koow tun yɛlɛmana pewu. Nka o tun tɛ Pari ka ɲɔgɔnyeba sababu ye. Saan 1919, yɛlɛmani donna waajuli baara la. Jehova ye fanga kura di a sagokɛlaw ma u ye waajuli kɛ ni kisɛya ye ka tɛmɛ sanga ni wagati bɛɛ kan. Nka, yɛlɛmaniba dɔw tun ka ɲi ka don Bibulu Kalandenw ka koo la fɔlɔ.

A tun latigɛra ko saan 1919, zanwiye tile 4, vote tun bena kɛ walisa ka sosiyete Watch Tower ɲɛminɛbagaw sugandi. O wagati la, balimacɛ Joseph F. Rutherford lo tun ye sosiyete ka peresidan ye. U tun bagara ale ni balimacɛ 7 dɔw ma k’u don kaso la. Ɲɛmɔgɔ minw tun be kaso la, balimaw tun ka ɲi k’a latigɛ n’u ka ɲi ka segi k’olu vote wala n’u ka ɲi ka mɔgɔ wɛrɛw lo vote.

Ka balimacɛ Rutherford to kaso la, a tora ka jɔrɔ ɔriganisasiyɔn ka siniɲasigi koo la. A tun b’a kala ma ko balima dɔw b’a miiri ko a ka fisa u ka mɔgɔ wɛrɛ vote k’a kɛ peresidan ye. O kama, minw tun ye ɲɔgɔn lajɛn o vote kama, a ye bataki dɔ ci u ma k’u ka balimacɛ Evander J. Coward vote k’a kɛ peresidan ye. A k’o balimacɛ “dusu sumanin lo,” “hakilitigi lo” ani “a be kantigiya kɛ Matigi ye.” Nka, balima caaman tun be miirila fɛɛrɛ wɛrɛ la, o min ye ka kɔnɔnin kɛ kalo 6 ka sɔrɔ ka vote kɛ. Balima minw tun ye Rutherford n’a tɔɲɔgɔnw ka awokaw ye, olu sɔnna o ma. Nka, sɔsɔli gwanna balimaw ni ɲɔgɔn cɛ.

 Kɔfɛ, Richard H. Barber y’a lakali ko koo dɔ kɛra min ye “jii bɔn tasuma kan.” Balimacɛ dɔ ye kuma ta k’a fɔ ko: “N’ tɛ caaman lɔn sariya koo la. Nka, n’ b’a lɔn a kɔrɔ ye min ye ka kɛ kantigi ye. Ala b’a fɛ an ka kɛ kantigiw ye. An be se k’a yira cogo ɲuman min na ko an ye kantigiw ye, o ye ka vote kɛ ani ka segi ka balimacɛ Rutherford vote ka kɛ peresidan ye.”​—Zab. 18:26.

Balimacɛ Alexander H. Macmillan fana tun be kaso la. Kɔfɛ, a y’a fɔ ko vote dugusagwɛ, balimacɛ Rutherford y’a ka kasobon kogo gosi. O kɔ, a ye bataki dɔ di ale ma. Balimaw lo tun y’a ci a ma k’a yira u ye mɔgɔ min vote. Macmillan sinna k’a faamu o bataki kɔrɔ ye min ye. O bataki tun b’a yira ko ɲɛminɛbaga minw tun be yen, u segira k’olu lo vote. A tun b’a yira fana ko Joseph Rutherford bele tun ye peresidan ye ani ko a jɛnɲɔgɔn tun ye William Van Amburgh ye.

Balima 8 minw tun be kaso la, Bibulu Kalanden kantigiw ye bataki dɔ sɛbɛ walisa k’a ɲini faamanw fɛ u k’u bɔ kaso la. U y’u jaa gwɛlɛya k’a ɲini mɔgɔw fɛ u k’u bolonɔw bila o bataki kan ani mɔgɔ 700 000 ni kɔ y’o kɛ. Arabalon, saan 1919 marisikalo tile 26, u ye Rutherford n’a tɔɲɔgɔnw bɔ kaso la. O y’a sɔrɔ balimaw ka bataki yɛrɛ tun ma di faamanw ma fɔlɔ.

Rutherford bɔnin kaso la, minw nana a kunbɛn, a ye kalan dɔ kɛ u ye. A y’a fɔ o kalan na ko: “Gwɛlɛya min y’an bɛɛ sɔrɔ, n’ lanin b’a la ko o kuun ye k’an dɛmɛ an k’an yɛrɛ labɛn wagati gwɛlɛ nataw kama. . . . A’ ye bondori min kɛ, o kuun jɔnjɔn tun tɛ k’aw balimaw bɔ kaso la. . . . O kuun jɔnjɔn tun ye ka seereya kɛ tiɲɛn koo la ani minw y’o kɛ, u ye dugabaw sɔrɔ.”

Koo minw kɛra ka kɔn an balimaw kitiko ɲɛ ani o kɔ, a be komi o b’a yira an na ko Jehova lo tun be koow ɲɛminɛna. Saan 1919, mɛkalo tile 14, kititigɛso wɛrɛ y’o kitiko lajɛ ani u y’a latigɛ ko: “Nin koo la, jalaki benna minw kan, u ka kiti fɔlɔ ma tigɛ . . . ni tilenninya ye. O kama, jalaki bɔra u kan.” U tun ye balimaw jalaki ko u ye kojugubaw lo kɛ. U tun be se ka yafa balimaw ma wala kiti min tun benna u kan, u tun be se ka dɔ bɔ o nɔfɛkow la. N’o dɔrɔn tun kɛra, o kitiko tun bena sɛbɛ ka mara o balimaw koo la ani o tun be se k’u bali ka koo caaman kɛ. Sisan, jalaki tun t’u kan tugun. O kɛra sababu ye balimacɛ Rutherford * bele tun be se ka to ka Jehova sagokɛlaw lafasa Etazini ka kititigɛsoba la. A y’o kɛ siɲɛ caaman a bɔnin kɔ kaso la.

Balimacɛ Macmillan ko: “An tun tɛna an bolo kuru ka sigi ka to ka Matigi kɔnɔ a ka na an ta ka taga sankolo la. An y’a lɔn ko an tun ka ɲi ka dɔ kɛ dɔ ye walisa k’a faamu Matigi sago ye min ye tiɲɛn na.”

An ka sigiyɔrɔsoba la, balimaw tun be baara min kɛra kabi saan caaman, u tun tɛ se ka segi k’o daminɛ ten dɔrɔn. Sabu an tun be to k’an ka sɛbɛw bɔ papiye kan ni fɛɛn minw ye, mɔgɔw y’u dɔw halaki ka balimaw to kaso la. O tun ye balimaw fari faga ani u dɔw tun b’u yɛrɛ ɲiningara ni waajuli banna.

Bibulu Kalandenw tun be Masaya kibaro min fɔra, yala mɔgɔw bele tun b’u mako donna o la wa? Walisa k’o lɔn, balimacɛ Rutherford y’a latigɛ ka forobakalan dɔ kɛ. U tun bena mɔgɔw weele ka na. Balimacɛ Macmillan ko: “Ni mɔgɔ si tun ma na o lajɛn na, an tun bena a lɔn ko waajuli banna.”

Dimansilon, saan 1919 mɛkalo tile 4, balimacɛ Rutherford ye forobakalan nin kɛ: “Jigiya, mɔgɔ dusukasininw ye.” A y’o kalan kɛ Los Angeles, Kalifɔrni mara la hali k’a sɔrɔ a tun man kɛnɛ ani a ka banna tun ka jugu. Mɔgɔ 3 500 ɲɔgɔn nana ani mɔgɔ caaman wɛrɛw ma se ka don sabu sigiyɔrɔ tun tɛ yen. O loon dugusagwɛ, mɔgɔ 1 500 nana o kalan kelen lamɛn. Balimaw tun y’u ka ɲiningali jaabili sɔrɔ. Mɔgɔw tun b’u mako donna kibaro diiman na!

O kɔ, balimaw ye min kɛ, o ye nɔɔba to an ka waajuli baara kan fɔɔ ka na se bi ma.

A tun fɔra saan 1919, utikalo tile fɔlɔ ka Kɔrɔsili Sangaso kɔnɔ ko lajɛnba dɔ bena kɛ sɛtanburu daminɛ na, Cedar Point, Ohio mara la. Clarence B. Beaty tun ye kanbele ye ani Bibulu Kalanden tun lo ka bɔ Misuri mara la. A ko: “Balimaw bɛɛ y’a miiri ko fɔɔ u ka taga o lajɛnba la.” Balima  6 000 ni kɔ nana. U jigi tun be mɔgɔ hakɛ min kan, a tɛmɛna o kan fɔɔ ka taga ka na. Mɔgɔ 200 ni kɔ batizera dalan Eri kɔnɔ, lajɛnba yɔrɔ gɛrɛfɛ. O ye mɔgɔw ninsɔn diya kosɔbɛ.

Saan 1919, sɛtanburu tile 5, lajɛnba loon 5nan na, Rutherford ye kalan dɔ kɛ min kuun tun ko: “Kalan, ka ɲɛsin n’ baarakɛɲɔgɔnw ma.” O kalan na, a ko zurunali kura dɔ bena to ka bɔ min tɔgɔ ko: L’Âge d’Or. * A tun bena to “ka kuma kunnafoni jɔnjɔnw koo la ani ka basigi Bibulu kan k’a yira fɛɛn min kama o koobaw be kɛra.”

U ye Bibulu Kalandenw bɛɛ jija k’u ka waajuli kɛ ni kisɛya ye n’o zurunali kura ye. O baara ka ɲi ka labɛn cogo min na, lɛtɛrɛ dɔ y’o ɲɛfɔ ten ko: “Kerecɛn minw bɛɛ y’u yɛrɛ di [minw batizera], olu k’a to u hakili la ko nɛɛmaba lo u fɛ ka baara kɛ Jehova ye. Sababu min dira u ma sisan, u ka tɛmɛ o fɛ k’o baara kɛ ani ka seereyaba kɛ duniɲa kɔnɔ.” Mɔgɔ caamanba sɔnna o ma! U ye waajuli kɛ ni kisɛya ye. K’a ta sɛtanburu ka taga se desanburu ma, mɔgɔ 50 000 ni kɔ ye abɔneman kɛ o zurunali kura la.

Saan 1919 laban na, Jehova sagokɛlaw labɛnna kokura ani u ye fanga kura sɔrɔ. Kiraya kuma jɔnjɔn minw ɲɛsinna laban loonw ma, u caaman fana tun dafara. U dɔw ye nunu ye: kɔrɔbɔli ani saniyali minw kofɔra Malasi 3:1-4 kɔnɔ, o tun kɛra, Jehova ka mɔgɔw tun hɔɔrɔnyara ka bɔ Babilonɛba la ani Yezu tun ye “jɔnkɛ dannamɔgɔ hakiliman” sigi * (Yir. 18:2, 4; Mat. 24:45, Bible senuma). Jehova tun b’a fɛ Bibulu Kalandenw ka baara min kɛ, u tun labɛnnin lo o kama sisan.