1. Ala ka Kuma b’an kalan mun lo la?

KOMI Jehova y’an ka Karamɔgɔba ye, gwɛlɛya si tɛ yen an tɛ se ka min ɲɛnabɔ (Ezayi 30:20, 21). An mako be fɛɛn o fɛɛn na walisa “ka kɛ mɔgɔdafanin ye ka se ka koɲuman sifa bɛɛ kɛ,” Ala ka Kuma b’an kalan o la (2 Tim. 3:17). N’an be Bibulu ka ladiliw sira tagama, an bena kɛ hakilitigiw ye ka tɛmɛ minw be tugu “diɲɛ [ka] hakilitigiya” kɔ.—1 Kor. 3:19; Zab. 119:97-100.

2. An bena mun lo lajɛ barokun nin na?

² An bena a ye ko duniɲa ka hakilitigiya b’an lasun an k’an yɛrɛ nafa dɔrɔn lo ɲini. O la, a be se ka gwɛlɛya an ma ka ban ka koow kɛ ani ka miiri i ko duniɲamɔgɔw. O lo kama Bibulu b’a fɔ ko: “Aw k’aw yɛrɛ kɔlɔsi mɔgɔ si kana aw kunna cɛn n’a ka lɔnniyafu ye u be min sɔrɔ adamaden ka landa la.” (Kɔlɔs. 2:8). Barokun nin na, an bena a ye cogo min na mɔgɔw y’a daminɛ ka tugu Sutana ka ngalon kalan fila dɔw kɔ. O koo kelen kelen bɛɛ la, an bena a ye fɛɛn min kama duniɲa ka hakilitigiya ye fatɔya wala nalomanya ye. An bena a ye fana fɛɛn min kama Ala ka hakilitigiya nafa ka bon ka tɛmɛ duniɲa kɔnɔfɛnw bɛɛ kan.

3-4. K’a ta saan 1900 ka taga se 1930 ma, mɔgɔw ka koow filɛcogo yɛlɛmana cogo di cɛnimusoko la Etazini?

³ Etazini, k’a ta saan 1900 ka taga se 1930 ma, mɔgɔ caaman ka koow filɛcogo yɛlɛma cɛnimusoko la. Ka kɔn o wagati ɲɛ, mɔgɔ caaman tun b’a miiri ko minw furunin lo, olu dɔrɔn lo ka ɲi ka cɛnimusoko kɛ. U tun b’a miiri fana ko mɔgɔ man kan ka kuma o koo la jama cɛma. Nka, u ka koow filɛcogo yɛlɛmana ani u y’a daminɛ k’u sago kɛ o koo la.

 ⁴ K’a ta saan 1920-1929 ma, mɔgɔw ka koow filɛcogo yɛlɛmana pewu cɛnimusoko la. Lɔnnikɛla dɔ y’a fɔ ko: “Filimuw, teyatiriw, dɔnkiliw, gafew ani piblisitew y’a daminɛ ka koo caaman yira cɛnimusoko la.” O wagati la, dɔnkɛcogo dɔw tun be cɛnimusoko nege don mɔgɔ la ani fanidoncogow ferekera. Ɲɛnagwɛkow diyara mɔgɔw ye kosɔbɛ i ko Bibulu tun kɔnna k’a fɔ cogo min na laban loonw koo la.—2 Tim. 3:4.

5. K’a ta saan 1960 ma, duniɲamɔgɔw ka koow filɛcogo yɛlɛmana cogo di cɛnimusoko la?

⁵ K’a ta saan 1960 ma, koo nunu fana ye sanga sɔrɔ: cɛɛ ni muso be sigi ɲɔgɔn fɛ ka sɔrɔ furu ma kɛ, cɛɲɔgɔnɲini ni musoɲɔgɔnɲini ani furusa. Ɲɛnagwɛkow y’a daminɛ ka cɛnimusokow yira kɛnɛ kan caaman. Mun lo sɔrɔla o koow bɛɛ la? Lɔnnikɛla dɔ y’a sɛbɛ ko ni mɔgɔw tɛ ni tagamacogo ɲuman ye cɛnimusoko la, u be gwɛlɛya caaman sɔrɔ. Ɲɛyirali fɛ, furu caaman be sa wala furuɲɔgɔnma dɔ be boli k’a ka denbaya to yen, mɔgɔ caaman dusu be kasi wala u be kɛ porno ka jɔɔnw ye. Jɛnbanaw cayara. SIDA y’u dɔ ye. O b’a yira ko duniɲa ka hakilitigiya ye nalomanya ye.—2 Piyɛri 2:19.

6. Duniɲamɔgɔw be cɛnimusoko jati cogo di?

⁶ Sutana b’a fɛ mɔgɔw ka cɛnimusoko jati cogo min na, duniɲamɔgɔw b’a jati o cogo lo la. Siga t’a la, a ka di Sutana ye k’a ye ko Ala ma cɛnimusoko dabɔ fɛɛn min kama, mɔgɔw b’o lo kɛra. O cogo la, u tɛ bonya la furu kan, o min ye Jehova ka nilifɛn ye (Efɛz. 2:2). Ale ye see di adamadenw ma u ka deenw wolo. N’u be kakalaya kɛ, u b’a yira k’u tɛ bonya la o setigiya kan. O be se k’a to u tɛ ɲɛnamaya banbali sɔrɔ.—1 Kor. 6:9, 10.

7-8. Bibulu be min fɔ cɛnimusoko la, mun na o ka fisa ni duniɲamɔgɔw ta ye fɔɔ ka taga ka na?

⁷ Minw be tugu duniɲa ka hakilitigiya kɔ, olu b’a miiri ko Bibulu be min fɔ cɛnimusoko la, o ye nalomanya lo ye sabu olu fɛ, a bɛnnin tɛ. U b’a fɔ ko: “Mun na Ala y’an dan ni cɛnimusoko nege ye ani ka tila k’a fɔ ko an kana o wasa?” U b’o ɲiningali kɛ sabu olu fɛ ni mɔgɔ b’a fɛ ka min kɛ, a ka ɲi k’o lo kɛ. Nka, Bibulu t’o fɔ. A b’a fɔ ko Jehova ye danbe la an kan a kɛtɔ ka see di an ma walisa an k’an ka nege juguw  kɛlɛ (Kɔlɔs. 3:5). Ka fara o kan, Jehova y’a to an be se k’an ka cɛnimusoko nege wasa furu kɔnɔ cogo bɛnnin na (1 Kor. 7:8, 9). O cogo la, cɛɛ ni muso be se ka cɛnimusoko kɛ ani u tɛ nimisa. U tɛ siran fana i ko minw be kakalaya kɛ.

⁸ Bibulu b’an jija an ka cɛnimusoko jati cogo bɛnnin na. A b’a fɔ ko cɛnimusoko be se ka mɔgɔ ninsɔn diya (Talenw 5:18, 19). Nka a b’a fɔ fana ko: “Aw bɛɛ kelen-kelen ka se ka a farikolo minɛ senuya ni bonyali la. Aw kana aw yɛrɛw bila kakalaya nege ko la i ko siyaw b’a kɛ cogo min na, olu kɔni tɛ Ala dɔn.”—1 Tes. 4:4, 5, Bible senuma.

9. a) A saan 100 ɲɔgɔn ye nin ye, u ye Jehova sagokɛlaw jija cogo di u ka tugu Bibulu ka hakilitigiya kɔ? b) Ladili ɲuman juman lo be sɔrɔ 1 Zan 2:15, 16 kɔnɔ? c) An ka ɲi k’an yɛrɛ tanga kakalayako jumanw lo ma minw kofɔra Ɔrɔmukaw 1:24-27 kɔnɔ?

⁹ A saan 100 ɲɔgɔn ye nin ye duniɲamɔgɔw y’a daminɛ k’u “yɛrɛ bila kakalaya sifa bɛɛ la.” Nka, Jehova sagokɛlaw m’a to u k’u lafili (Efɛz. 4:19). U y’u jija ka Jehova ka sariyaw labato. A tun fɔra saan 1926, mɛkalo tile 15 ka Kɔrɔsili Sangaso kɔnɔ (angilikan na) ko: “Cɛɛ wala muso ka ɲi ka kɛ ni tagamacogo ɲuman ye ani ka saniya a ka kɛwalew n’a ka miiriyaw la. A ka ɲi k’o kɛ sanko n’a be ni mɔgɔ dɔ ye min t’a cɛɲɔgɔn wala a musoɲɔgɔn ye.” Jehova sagokɛlaw tugura Bibulu ka hakilitigiya kɔ, o min ɲɔgɔn tɛ yen. U m’a to duniɲa ka koow k’u lafili (1 Zan 2:15, 16 kalan). An be Jehova waleɲuman lɔn yɛrɛ le a ka Kuma kosɔn! An b’a waleɲuman lɔn fana sabu a be tɛmɛ a ka ɔriganisasiyɔn fɛ k’an kalan Alakow la wagati bɛnnin na. O b’a to duniɲa ka hakilitigiya t’an lafili cɛnimusoko la. *​—Ɔrɔmukaw 1:24-27 kalan.

10-11. Bibulu y’an lasɔmi ko mun lo tun bena kɛ laban loonw na?

¹⁰ Bibulu y’an lasɔmi ko laban loonw na, “mɔgɔw na kɛ u yɛrɛw fɛ.” (2 Tim. 3:1, 2, Bible senuma). A tɛ bari an na k’a ye ko duniɲa be mɔgɔw lasun u k’u yɛrɛ nafa dɔrɔn lo ɲini. Lɔnniya gafe dɔ y’a fɔ ko k’a ta saan 1970 ma, “gafe minw be ladiliw di ɲɛnamaya fisaman koo la, olu caaman bɔra.” O gafe dɔw b’a fɔ ko mɔgɔ man ɲi ka foyi yɛlɛma a yɛrɛ koo la wala k’a miiri ko fiɲɛ dɔ b’ale la. Ɲɛyirali fɛ, a filɛ min fɔra o gafe dɔ kɔnɔ: “I yɛrɛ kanu sabu i cɛ ka ɲi ka tɛmɛ bɛɛ kan ani i ɲɔgɔn tɛ yen.” O gafe b’a fɔ ko mɔgɔ ka ɲi k’a latigɛ a yɛrɛ ma a ka ɲi ka min kɛ. Koo o koo k’a diya ani a bɛnnin lo a fɛ, a k’o kɛ.

¹¹ Yala i ma deli k’o kuma ɲɔgɔn mɛn wa? Sutana ye Awa lasun a k’o ɲɔgɔn lo kɛ. A y’a fɔ a ye ko a “bena kɛ i n’a fɔ [Ala], ka koɲuman ni kojugu lɔn.” (Zɛnɛzi 3:5). Bi, mɔgɔ caaman b’u yɛrɛ jati k’a dama tɛmɛ. O kama, u b’a miiri ko mɔgɔ si, hali Ala yɛrɛ man kan k’a fɔ u ye min ka ɲi wala min man ɲi. Ɲɛyirali fɛ, mɔgɔw be furuko jati cogo min na, o b’o lo yira ka gwɛ.

12. Minw be tugu duniɲa ka hakilitigiya kɔ, olu be furu jati cogo di?

¹² Bibulu b’a ɲini cɛɛ n’a muso fɛ u ka ɲɔgɔn bonya kosɔbɛ ani u ye layidu min ta ɲɔgɔn ye, u k’o dafa. A b’u jija  u ka banba ka to ɲɔgɔn fɛ. A b’a fɔ ko: “Cɛɛ ben’a faa n’a baa to yen ka nɔrɔ a muso la, u fila be jɛn ka kɛ kelen ye.” (Zɛnɛzi 2:24). Nka minw be tugu duniɲa ka hakilitigiya kɔ, olu be furu jati cogo wɛrɛ la. U b’a fɔ ko furuɲɔgɔn kelen kelen bɛɛ ka ɲi k’a yɛrɛ nafa lo ɲini fɔlɔ. A fɔra gafe dɔ kɔnɔ min be kuma furusa koo la ko: “Jamana dɔw la ni mɔgɔw b’u ka furu sirila, u be layidu ta jama ɲɛfɛ ‘k’u bena to ɲɔgɔn fɛ u sii tɔɔ bɛɛ la.’ Mɔgɔ caaman y’o kuma yɛlɛma k’a fɔ ko ‘u bena to ɲɔgɔn fɛ fɔɔ wagati min na u tɛna ɲɔgɔn kanu tugun.’” Mɔgɔw tɛ furu jati furututuko ye tugun. O kama, denbayaw faranfarannin lo ani mɔgɔ caaman dusu kasinin lo kosɔbɛ. A gwɛnnin lo ko duniɲamɔgɔw be furu jati cogo min na, o ye hakilintanya ye.

13. Mun na yɛrɛbonyala koo ka gwo Jehova ye?

¹³ Bibulu b’a fɔ ko: “Yɛrɛboɲala koo ka go Masaba ye.” (Talenw 16:5). Mun na do? Fɛɛn minw kama yɛrɛbonyala koo ka gwo Jehova ye, u dɔ ye ko minw b’o kɛ, olu be Sutana ka kuncɛbaya lo ladegira. An b’a lɔn ko Jehova tɛmɛna Yezu lo fɛ ka danfɛn tɔɔw bɛɛ dan. Miiri k’a filɛ, Sutana sɔnna k’a ɲini Yezu fɛ a k’a kunbiri gwan k’ale bato! (Mat. 4:8, 9; Kɔlɔs. 1:15, 16). Minw b’u yɛrɛ jati k’a dama tɛmɛ o cogo la, olu b’a yira ko duniɲa ka hakilitigiya ye fatɔya ye Ala ɲɛɛ kɔrɔ.

14. Ɔrɔmukaw 12:3 b’an dɛmɛ cogo di k’an yɛrɛ jati k’a dama kɛɲɛ?

¹⁴ Bibulu b’an dɛmɛ an k’an yɛrɛ jati k’a dama kɛɲɛ. A b’a fɔ ko a bɛnnin lo an k’an yɛrɛ kanu k’a dama kɛɲɛ. Yezu ko: “I mɔgɔɲɔgɔn kanu i n’a fɔ i yɛrɛ.” O kɔrɔ ko an ka ɲi k’an janto an yɛrɛ la cogo bɛnnin na (Mat. 19:19). Nka, Bibulu t’a fɔ ko an ka ɲi k’an yɛrɛ fisaya tɔɔw ye. A b’a fɔ ko: “Aw kana foyi kɛ ni kɔnɔnajuguya ye, ani yɛrɛboɲa ye, nga aw k’aw yɛrɛ majigi  k’aw tɔɲɔgɔn filɛ ko a ka fisa n’aw ye.”—Filip. 2:3; Ɔrɔmukaw 12:3 kalan.

15. Bibulu be min fɔ yɛrɛbonya koo la, mun na ele lanin b’a la ko nafa b’o la?

¹⁵ Bibulu be min fɔ yɛrɛbonya koo la, bi duniɲa ka hakilitigi caaman b’o mafiɲɛya. U b’a fɔ ko n’i b’a miiri ko tɔɔw ka fisa n’i ye, u bena u fanga digi i kan. Sutana y’a to mɔgɔw b’a miiri k’u ka fisa ni tɔɔw ye. Nka, mun lo sɔrɔla o la? Ele ye mun lo kɔrɔsi? Yala o mɔgɔw ninsɔndiyanin lo wa? Yala u be hɛɛrɛ la u ka denbaya kɔnɔ wa? Yala teri sɔbɛw b’u fɛ wa? Jɛnɲɔgɔnya ɲuman b’u ni Ala cɛ wa? E ka kɔrɔsili la, nafa be mun lo la: Ka tugu duniɲa ka hakilitigiya kɔ wala ka tugu hakilitigiya kɔ min be Ala ka Kuma kɔnɔ?

16-17. An be Jehova waleɲuman lɔn mun lo kosɔn ani mun na?

¹⁶ Mɔgɔ dɔw be tugu duniɲa ka hakilitigiw ka ladiliw kɔ. O mɔgɔw be komi lonan dɔ min b’a lonan ɲɔgɔn ɲininga a ka ɲi ka sira min ta, k’a sɔrɔ u fila bɛɛ tununin lo. Yezu ka wagati mɔgɔw tun be minw jati hakilitigiw ye, a y’a fɔ olu koo la ko: “Fiɲɛntɔw lo. Ni fiɲɛntɔ ye a tɔɲɔgɔn ka bere minɛ, u fila bɛɛ bena kori ka ben dingɛ kɔnɔ.” (Mat. 15:14). Tiɲɛn na, duniɲa ka hakilitigiya ye nalomanya ye Ala ɲɛɛ kɔrɔ.

¹⁷ Bibulu be ladili ɲuman minw di, ‘nafaba b’o la ka mɔgɔw kalan n’u ye, ani ka galon ban, ani ka mɔgɔw bila siraɲuman kan, k’u tilen.’ (2 Tim. 3:16). Jehova be tɛmɛ a ka ɔriganisasiyɔn fɛ k’an latanga duniɲa nin ka hakilitigiya ma. An be Jehova waleɲuman lɔn kosɔbɛ o kosɔn! (Efɛz. 4:14). An mako be fanga min na walisa ka Ala ka sariyaw sira tagama, Ala b’o di an ma a ka kalanw barika la. Hakilitigiya min be sɔrɔ Bibulu kɔnɔ, o ɲɔgɔn tɛ yen. Nɛɛmaba lo an fɛ ka tugu o hakilitigiya kɔ!