Taga a kɔnɔkow lajɛ

Taga a kɔnɔnakow lajɛ

BAROKUN KALANTA KAFO KƆNƆ 22

I ka kelenna kalan kɛcogo fisaya

I ka kelenna kalan kɛcogo fisaya

“Aw k’a filɛ fɛɛn minw kɔrɔtanin lo kosɔbɛ.”—FILIP. 1:10, NW.

DƆNKILI 35 ‘An k’a filɛ fɛɛn minw kɔrɔtanin lo kosɔbɛ’

BAROKUN KƆNƆNAKOW *

1. Mun lo b’a to kalankɛ lɔgɔ tɛ dɔw minɛ?

BI, MƆGƆ caaman ka ɲi ka jijalibaw kɛ walisa k’u mako wasa. An balima caaman be baara kɛ lɛri caaman kɔnɔ walisa k’u ka denbaya mako jɔnjɔnw wasa. Loon o loon, dɔ wɛrɛw be lɛri caaman ta ka taga u ka baarakɛyɔrɔ la ani ka kɔsegi u ka soo. U caaman fana be baara gwɛlɛ kɛ walisa k’u ka denbaya mako wasa. O balimaw mana segi u ka soo wulafɛ, u sɛgɛnninba lo. O kama, kalankɛ lɔgɔ t’u la hali dɔɔni!

2. Ele ye wagati juman lo latigɛ kalan kama?

2 Nka, an ka ɲi ka wagati latigɛ ka Bibulu n’an ka gafew sɛgɛsɛgɛ koɲuman. N’an b’a fɛ ka jɛnɲɔgɔnya ɲuman kɛ ni Jehova ye ani ka ɲɛnamaya banbali sɔrɔ, fɔɔ an k’o kɛ! (1 Tim. 4:15, 16). Dɔw be wuli joona loon o loon walisa k’u ka kelenna kalan kɛ. U b’o kɛ o wagati la sabu mankan tɛ yen ani u hakili siginin lo. Dɔw be miniti damanin ta wulafɛ le tuma min na mankan tɛ yen walisa ka Bibulu n’an ka gafew sɛgɛsɛgɛ ani ka miiri u kan.

3-4. Fɛɛn minw bɛɛ b’an fɛ Alako ta fan fɛ, yɛlɛmani jumanw lo kɛra u koo la ani mun na do?

3 N’a sɔrɔ i b’a jati ko a kɔrɔtanin lo an ka wagati latigɛ kalan kama. Nka, an ka ɲi ka kalan kɛ mun lo kan? N’a sɔrɔ i bena a fɔ ko: “Fɛɛn kalantaw ka ca yɛrɛ le! A ka gwɛlɛ n’ ma k’u bɛɛ kalan.” Fɛɛn minw bɛɛ b’an fɛ Alako ta fan fɛ, dɔw be sera k’u bɛɛ lajɛ. Nka, dɔ wɛrɛw tɛ wagati sɔrɔla k’o kɛ. Koow Ɲɛnabɔla Jɛnkulu b’o kala ma. O kama, an be fɛɛn minw bɛɛ sɔrɔ papiye wala an ka site web kan, u y’a latigɛ kɔsa la ka dɔ bɔ u hakɛ la.

4 Ɲɛyirali fɛ, balima caaman ka walew lakalila jw.org® ni JW telewisɔn kan ani u b’an jija. O kama, gafe Annuaire des Témoins de Jéhovah tɛ bɔra tugun. An be waajuli kɛ ni Kɔrɔsili Sangaso ni Réveillez-vous ! minw ye, olu be bɔ sisan siɲɛ saba dɔrɔn le saan kɔnɔ. O yɛlɛmaniw ma kɛ walisa an ka wagati caaman sɔrɔ ka koo wɛrɛw kɛ minw tɛ Alakow ye. Nka, o kɛra walisa “fɛɛn minw kɔrɔtanin lo kosɔbɛ,” an k’an janto u la koɲuman (Filip. 1:10, NW). Fɛɛn minw kɔrɔtanin lo kosɔbɛ, i be se k’u latigɛ cogo di? I be se ka nafa sɔrɔ bɛrɛbɛrɛ i ka kelenna kalan na cogo di? An k’o lajɛ.

A LATIGƐ FƐƐN MINW KƆRƆTANIN LO KOSƆBƐ

5-6. An ka ɲi ka kalan kɛ koɲuman mun ni mun lo kan?

5 An ka ɲi ka kalan kɛ mun lo kan fɔlɔ? Siga t’a la, an ka ɲi ka wagati ta loon o loon ka Ala ka Kuma sɛgɛsɛgɛ. Bibulu tilanyɔrɔ min be latigɛ kerecɛnw ka ɲɛnamaya n’u ka waajuli baara lajɛn kama, dɔ bɔra o hakɛ la. O kɛra walisa an ka wagati sɔrɔ ka miiri ani ka sɛgɛsɛgɛriw kɛ o vɛrisew kan. An man ɲi k’a ɲini k’o vɛrisew kalan dɔrɔn. Nka, an ka ɲi k’a to u k’an dusukun sɔrɔ ani u k’an dɛmɛ an k’an magwɛrɛ Jehova la kosɔbɛ.—Zab. 19:15.

6 An ka ɲi ka kalan kɛ koɲuman mun ni mun lo kan fana? An b’a fɛ k’an yɛrɛ labɛn Kɔrɔsili Sangaso ani kafo ka Bibulu kalan kama. An b’a fɛ fana k’an yɛrɛ labɛn kerecɛnw ka ɲɛnamaya n’u ka waajuli baara lajɛn kalan tɔɔw bɛɛ kama. An be waajuli kɛ ni Kɔrɔsili Sangaso ni Réveillez-vous ! minw ye, an ka ɲi k’olu fana kalan.

7. Fɛɛn minw bɛɛ be sɔrɔ jw.org ani JW telewisɔn kan, n’an tɛ sera k’u bɛɛ lajɛ, mun na an man kan k’an fari faga?

7 N’a sɔrɔ i bena a fɔ ko: “Tiɲɛn lo ko an ka ɲi k’o koow bɛɛ kɛ. Nka, barokunw ani videwo minw bɛɛ be bɔ jw.org ani JW telewisɔn kan do? U ka ca dɛ!” An ka ɲɛyirali dɔ lajɛ: Dumuni diiman sifa caaman be tobi ɛrɛsitoran na. Sannikɛlaw tɛna a ɲini k’u bɛɛ dumu. Nka, u bena damanin lo sugandi. O cogo kelen na, fɛɛn minw bɛɛ be sɔrɔ jw.org ni JW telewisɔn kan, n’a sɔrɔ i tɛ sera k’u bɛɛ lajɛ. N’o lo, kana i fari faga. I be se ka minw lajɛ, i k’u lajɛ. Ka kalan kɛ, o kɔrɔ ko di? An be se ka nafa sɔrɔ o la bɛrɛbɛrɛ cogo di? An bena o lo ye sisan.

KELENNA KALAN TƐ ƝƐ JIJALIBA KƆ!

8. I be se ka Kɔrɔsili Sangaso kalan labɛn cogo di? N’i b’o kɛ, i bena nafa jumanw lo sɔrɔ o la?

8 Ka kalan wala sɛgɛsɛgɛri kɛ, o kɔrɔ ko i be kalangwɛ ni jatiminɛ kɛ fɛɛn dɔ kan walisa ka koo kɔrɔtanin dɔ faamu. O kɔrɔ tɛ ka kalan kɛ sanfɛ sanfɛ ani ka jaabiliw kɔrɔ ci dɔrɔn. Ɲɛyirali fɛ, Kɔrɔsili Sangaso barokun minw labɛnna kafo kama, n’i b’o dɔ labɛnna, i janto yɔrɔ nin na barokun daminɛ na: Barokun kɔnɔnakow. Kalankun, cɛtigɛw ni segikanni ka ɲiningaliw fana kalan ani miiri u kan. O kɔ, o barokun kalan koɲuman dɔɔni dɔɔni. Kumasen min be dakun miiriya jɔnjɔn yira, i janto o la fana. Dakun ka teli ka daminɛ n’o lo ye. Tuma caaman na, o kumasen b’i dɛmɛ k’a lɔn dakun be kuma fɛɛn min koo la. Barokun kalantɔ, miiri k’a filɛ dakun kelen kelen bɛɛ be cɛtigɛ ni barokun ka miiriya jɔnjɔn bɔ kɛnɛ kan cogo min na. I ma kumadenw ani fɛɛn wɛrɛ minw faamu, u sɛbɛ walisa ka sɛgɛsɛgɛri kɛ u kan.

9. a) N’an be Kɔrɔsili Sangaso kalan labɛnna, mun na an ka ɲi k’an janto vɛrisew la? An be se k’o kɛ cogo di? b) Ka kɛɲɛ ni Zozuwe 1:8 ye, n’an ye vɛrise dɔ kalan, an ka ɲi ka mun lo kɛ?

9 Kɔrɔsili Sangaso kalan b’an dɛmɛ ka Bibulu faamu. O kama, i janto vɛrisew la sanko a sɛbɛra minw ɲɛfɛ ko: A kalan. O vɛrisew ka kumadenw be dakun ka miiriya jɔnjɔn bɔ kɛnɛ kan cogo min na, i janto o la kosɔbɛ. Ka fara o kan, n’i ye vɛrise dɔ kalan, wagati ta ka miiri a kan koɲuman ani a filɛ cogo min na i be se k’a sira tagama.—Zozuwe 1:8 kalan.

Bangebagaw, aw ye kalan kɛcogo yira aw deenw na (Dakun 10nan lajɛ) *

10. Ka kɛɲɛ ni Eburuw 5:14 ye, mun na bangebagaw ka ɲi ka wagati ta gwa kɔnɔ batoli tuma na ka kalan ani sɛgɛsɛgɛri kɛcogo yira u deenw na?

10 Bangebagaw b’a fɛ u deenw ka gwa kɔnɔ batoli diyabɔ lɔgɔkun o lɔgɔkun ani o ye koo ɲuman ye. Bangebagaw, tiɲɛn lo ko aw ka ɲi k’a latigɛ aw bena baro kɛ min kan. Nka, waajibi tɛ aw ka Bibulu ka maana dɔ teyatiri wala a ɲɔgɔnna kɛ lɔgɔkun o lɔgɔkun. Gwa kɔnɔ batoli wagati la, aw be se ka JW telewisɔn filɛ n’aw deenw ye. Tuma kelen kelen, aw be se ka koo kɛrɛnkɛrɛnnin dɔw kɛ i n’a fɔ ka Nuhun ka kurun ɲɔgɔn dilan. Nka, a kɔrɔtanin lo fana aw ka kalan kɛcogo yira aw deenw na. Ɲɛyirali fɛ, aw ka ɲi k’a yira u la, u be se k’u yɛrɛ labɛn kafo ka lajɛnw kama cogo min na. Ni gwɛlɛya dɔ b’aw deenw kan lakɔliso la, aw ka ɲi k’a yira u la fana cogo min na u be se ka sɛgɛsɛgɛri kɛ o koo la (Eburuw 5:14 kalan). N’aw deenw be to ka basigi Bibulu kan ka sɛgɛsɛgɛri kɛ soo, u bena se ka mɛnni kɛ koɲuman lajɛnw ni lajɛnbaw la. U bena se ka kalanw bɛɛ lamɛn koɲuman hali ni videwow t’u la. Aw be wagati hakɛ min ta ka kalan kɛ n’aw deenw ye, o ka ɲi ka kɛɲɛ n’u kelen kelen bɛɛ sanda ani u ka koow cogoya ye.

11. Mun na a kɔrɔtanin lo an k’a yira an ka Bibulu kalandenw na cogo min na u be se ka kalan kɛ koɲuman u kelenna?

11 An ka ɲi ka kalan kɛcogo yira an ka Bibulu kalandenw fana na. N’u ye bibulukalan daminɛ kura ye, an ninsɔn ka di n’u be jaabiliw kɔrɔ ci dɔrɔn u ka bibulukalan wala kafo ka lajɛnw kama. Nka, an ka ɲi k’a yira u la u be se ka sɛgɛsɛgɛri kɛ cogo min na. An ka ɲi k’a yira u la fana cogo min na u be se ka kalan kɛ koɲuman u kelenna. O cogo la, ni gwɛlɛya dɔ y’u sɔrɔ, u tɛna sin ka dɛmɛ ɲini mɔgɔ wɛrɛw fɛ kafo kɔnɔ. Nka, u bena sɛgɛsɛgɛri kɛ an ka gafew kɔnɔ walisa k’a lɔn u ka ɲi ka min kɛ.

LAƝINITA DƆ LATIGƐ

12. N’an be kalan kɛra, an ka ɲi ka kɛ ni laɲinita jumanw lo ye?

12 N’a sɔrɔ kalan man d’i ye. N’o lo, kana a miiri ko a tɛna diya i ye fewu! Kalan be se ka diya i ye. A daminɛ ka kalan kɛ wagati kunkurunin kɔnɔ ani dɔɔni dɔɔni, dɔ fara o wagati hakɛ kan. I be kalan kɛra kuun min kama, o to i hakili la. An ka laɲinita jɔnjɔn ka ɲi ka kɛ min ye, o ye k’an magwɛrɛ Jehova la kosɔbɛ. Nka, an be se k’a laɲini fana ka koo nunu kɛ: ka dɔ ka ɲiningali jaabili ɲini wala ka sɛgɛsɛgɛri kɛ an ka gwɛlɛya dɔ koo la.

13. a) A ɲɛfɔ cogo min na kanbele wala sunguru dɔ be se k’a ka lanaya lafasa lakɔliso la. b) Ladili min be sɔrɔ Kɔlɔsikaw 4:6 kɔnɔ, i be se k’o sira tagama cogo di?

13 Yala i ye kanbele wala sunguru ye min be lakɔli la wa? N’o lo, n’a sɔrɔ i ka klasidenw fanba b’a jati ko bɛgɛnw lo yɛlɛma yɛlɛmana ka kɛ mɔgɔw ye. N’a sɔrɔ i b’a fɛ k’a ɲɛfɔ fɛɛn min kama i lanin b’a la ko Ala lo y’an dan i ko Bibulu b’a fɔ cogo min na. Nka, i be se k’a miiri ko i tɛ se k’o ɲɛfɔ. O kama, a ka ɲi i ka sɛgɛsɛgɛri kɛ! Walisa k’o kɛ, i be se ka kɛ ni laɲinita fila ye: 1) Ka la a la kosɔbɛ ko Ala lo ye fɛɛn bɛɛ dan ani 2) ka se k’a ɲɛfɔ koɲuman Bibulu be min fɔ o koo la (Ɔrɔm. 1:20; 1 Piyɛri 3:15). I be se k’a daminɛ k’i yɛrɛ ɲininga ko: “Mun na n’ ka klasidenw b’a jati ko bɛgɛnw lo yɛlɛma yɛlɛmana ka kɛ mɔgɔw ye?” O kɔ, sɛgɛsɛgɛri kɛ koɲuman an ka gafew kɔnɔ o koo la. N’a sɔrɔ a tɛna gwɛlɛya i ma k’i ka lannako ɲɛfɔ i ko i tun b’a miiri cogo min na. Mɔgɔ caaman b’a miiri ko bɛgɛnw lo yɛlɛma yɛlɛmana ka kɛ mɔgɔw ye sabu u ka lannamɔgɔ dɔ lo k’o ye tiɲɛn ye. Dɔw b’a fɛ ka tiɲɛn lɔn sɔbɛ la. I be se ka tɛmɛ dalilu kelen wala fila dɔrɔn fɛ k’o ɲɔgɔnna mɔgɔ dɔ dɛmɛ.—Kɔlɔsikaw 4:6 kalan.

A ƝINI KA DƆ LƆN TUGUN

14-16. a) I tɛ Bibulu ka kitabu minw lɔn ka ɲɛ, i be se ka mun lo kɛ walisa k’u lɔn bɛrɛbɛrɛ? b) Bibulusen minw kofɔra, a ɲɛfɔ cogo min na u be se k’i dɛmɛ k’a faamu bɛrɛbɛrɛ koo minw kɛra kira Amɔsi ka wagati la? (Koorilen nin fana lajɛ: “ A to Bibulu kɔnɔna kumaw ka kɛ tiɲɛnko ye i ɲɛɛ na.”)

14 Miiri k’a filɛ ko kafo ka lajɛn dɔ la an bena kitabu dennin dɔ lajɛ kiraya kumaw be min kɔnɔ. N’a sɔrɔ i t’o kitabu lɔn ka ɲɛ. Kira ye min sɛbɛ o kitabu kɔnɔ, a ɲini ka dɔ fara i ka lɔnniya kan o koo la. I be se k’o kɛ cogo di?

15 A fɔlɔ, i yɛrɛ ɲininga ko: “N’ be mun lo lɔn o kitabu sɛbɛbaga koo la? Jɔn lo tigitigi? A ye ɲɛnamaya kɛ min ani a tun be baara juman lo kɛ?” N’i y’a ɲini k’o kitabu sɛbɛbaga lɔn ka ɲɛ, i bena a faamu fɛɛn min kama a ye kumadenw ni ɲɛyirali tigitigi dɔw sugandi. O kitabu kalantɔ, kumaden minw bena i dɛmɛ k’a sɛbɛbaga lɔn koɲuman, i janto u la.

16 O kɔ, a ɲini k’a lɔn o kitabu sɛbɛra wagati min na. I be se k’o sɔrɔ Bibulu ka kitabuw laban yɔrɔ la, Traduction du monde nouveau kɔnɔ. A filɛ yɔrɔ nin na: “Table des livres de la Bible.” Yɔrɔ nin fana lajɛ (Appendice A6): “Prophètes et rois de Juda et d’Israël.” Komi kiraya kumaw kitabu lo, a ɲini k’a lɔn mɔgɔw ka koow tun be cogo min na o wagati la. Jehova y’a ɲini o kira fɛ a k’a fɔ mɔgɔw ye u k’u ka kɛwale jugu jumanw lo dabila? O kira ye ɲɛnamaya kɛ wagati kelen na ni mɔgɔ jumanw lo ye? Walisa k’o koow bɛɛ faamu, n’a sɔrɔ i ka ɲi ka Bibulu ka kitabu wɛrɛw lajɛ. Ɲɛyirali fɛ, walisa k’a faamu ka ɲɛ koo minw kɛra kira Amɔsi ka wagati la, a ka ɲi i ka yɔrɔ nunu lajɛ: 2 Masacɛw ani 2 Tilew Kibaru. * Kira Oze fana ka kitabu lajɛ. A be komi ale ye ɲɛnamaya kɛ ni Amɔsi ye wagati kelen na. N’i y’o kitabuw bɛɛ lajɛ, i bena a faamu bɛrɛbɛrɛ ɲɛnamaya tun be cogo min na Amɔsi ka wagati la.—2 Mas. 14:25-28; 2 Til. Kib. 26:1-15; Oze 1:1-11; Amɔsi 1:1.

I JANTO KUNNAFONI DEN-DENNINW NA

17-18. Tɛmɛ dakunw ka ɲɛyiraliw wala ɲɛyirali wɛrɛ fɛ k’a ɲɛfɔ cogo min na kunnafoni den-denninw be se k’a to i ka kelenna kalan be diya i ye kosɔbɛ.

17 N’i be Bibulu kalanna, a ka ɲi i k’a ɲini sɔbɛ la ka fɛɛn caaman faamu. Miiri k’a filɛ ko i be Zakari sapitiri 12nan kalanna. Kiraya kuma dɔ be sɔrɔ yen min be Masiya saya kofɔ (Zak. 12:10). Vɛrise 12nan na, a fɔra ko “Natan ka fadenyabolow” bena kasi Masiya saya kosɔn. O vɛrise kalantɔ, sanni i k’o kumadenw kalan joona joona, lɔ dɔɔni ani i yɛrɛ ɲininga ko: “Jɛɛn juman be Natan ka fadenyabolow ni Masiya cɛ? Yala n’ be se ka kunnafoni wɛrɛw sɔrɔ o koo la wa?” N’i b’a kɛ ten, i be sɛgɛsɛgɛri lo kɛra. Zakari 12:12 (NW) kɔnɔ, sigininden min be Natan tɔgɔ sanfɛ, o b’an ɲɛsin 2 Samuyɛli 5:13, 14 ani Luka 3:23, 31 ma. Bibulusen fɔlɔ b’a yira ko Natan ye masacɛ Dawuda dencɛ dɔ ye. A filanan b’a yira ko Natan ye Yezu bamuso Mariyamu bɛnba ye (saan 2017 utikalo ka Kɔrɔsili Sangaso ɲɛɛ 32 § 4 lajɛ). O koo b’i kabakoya! I b’a lɔn ko kiraya kuma dɔ y’a fɔ ko Yezu tun bena bɔ Dawuda buruju la (Mat. 22:42). Nka, Dawuda do ye dencɛ minw sɔrɔ, u ka ca ni mɔgɔ 20 ye. Zakari kɛtɔ k’a fɔ ko Natan fadenyabolow lo bena kasi Yezu saya kosɔn, o b’an kabakoya yɛrɛ le!

18 An ka ɲɛyirali wɛrɛ lajɛ. Luka sapitiri fɔlɔ kɔnɔ, a fɔra ko mɛlɛkɛ Gabiriyɛli tagara bɔ Mariyamu ye. Mariyamu tun bena dencɛ min wolo, mɛlɛkɛ ye koo kabakoman dɔ fɔ a ye o deen koo la. A ko: “A bena kɛ mɔgɔbaba ye, a bena wele Fɛɛn bɛɛ kuntigi Ala Dencɛ. Matigi Ala bena’a kɛ masa ye i n’a fɔ a faa Dawuda. A bena sigi masaya la Isirayɛlidenw kunna fɔɔ tuma bɛɛ.” (Luka 1:32, 33). Mɛlɛkɛ kɔnna k’a fɔ ko “Fɛɛn bɛɛ kuntigi Ala Dencɛ.” O vɛrise kalantɔ, n’a sɔrɔ i bena o kumaw lo kɔrɔsi. Nka, mɛlɛkɛ ye kiraya kɛ fana ko Yezu bena “sigi masaya la.” O la, an be se k’an yɛrɛ ɲininga ko: “Mariyamu y’o kumaw faamu cogo di? Yala a y’a miiri ko Gabiriyɛli b’a fɔra le ko Yezu bena sigi masacɛ Erɔdi wala mɔgɔ wɛrɛ nɔɔ na Israɛl kun na wa?” Ni Yezu tun kɛra masacɛ ye, Mariyamu tun bena kɛ masacɛ bamuso ye. O kɔrɔ ko ale n’a somɔgɔw tun bena taga ɲɛnamaya kɛ masaso kɔnɔ. Nka Bibulu kɔnɔ, a ma fɔ yɔrɔ si ko Mariyamu ye Gabiriyɛli ɲininga o koow ɲɔgɔn na. A ma fɔ yɔrɔ si fana ko a y’a ɲini ka lɔyɔrɔ kɛrɛnkɛrɛnnin sɔrɔ Ala ka Masaya la i ko Yezu ka ciden fila y’a kɛ cogo min na (Mat. 20:20-23). O kunnafoni dennin b’a to an be la a la kosɔbɛ ko Mariyamu tun majiginin lo yɛrɛ le!

19-20. Ka kɛɲɛ ni Zaki 1:22-25 ani 4:8 ye, an ka laɲinita ka ɲi ka kɛ mun lo ye n’an be Bibulu n’an ka gafew sɛgɛsɛgɛra?

19 Kuun jɔnjɔn min kama, an be Bibulu n’an ka gafew sɛgɛsɛgɛ, o ye ko an b’a fɛ k’an magwɛrɛ kosɔbɛ Jehova la. An k’o to an hakili la. Ka fara o kan, an b’a fɛ k’a lɔn an ye mɔgɔ sifa min ye tigitigi. An ka ɲi ka yɛlɛmani minw kɛ walisa k’an koo diya Ala ye, an b’a fɛ k’o fana lɔn (Zaki 1:22-25; 4:8 kalan). O la, tuma o tuma n’an b’a fɛ ka kalan kɛ, an ka kɔn ka hakili senu deli Jehova fɛ. An bena kalan min kɛ, an ka Jehova deli a k’an dɛmɛ an ka nafa sɔrɔ o la bɛrɛbɛrɛ. An k’a deli fana a k’an dɛmɛ walisa an k’a lɔn an ka ɲi ka yɛlɛmani minw kɛ.

20 Zaburuw 1:2, 3 be kuma Ala sagokɛla kantigi dɔ koo la ko: “Masaba ka sariya koo ka d’a ye, a be miiri o la suu fara tile kan. . . . A be koo o koo kɛ, o be ɲa.” An kelen kelen bɛɛ k’a ɲini k’o tigi ladegi.

DƆNKILI 88 “Fais-moi connaître tes voies” (“Ne ka kan ka sira min ta, o yira ne la”)

^ dakun 5 Jehova be fɛɛn caaman di an ma an be se ka minw filɛ, k’u kalan ani ka sɛgɛsɛgɛri kɛ u kan. Barokun nin bena i dɛmɛ k’a lɔn i be se ka kelenna kalan kɛ fɛɛn min kan. A be ladili ɲumanw fana di minw bena i dɛmɛ ka nafa sɔrɔ i ka kelenna kalan na bɛrɛbɛrɛ.

^ dakun 16 O kitabuw be sɔrɔ sigininden nunu yɔrɔ la Amɔsi 1:1 (NW) kɔnɔ: a, b, c ani d.

^ dakun 62 JAA ƝƐFƆLI: Bangebaga dɔw b’a yirala u deenw na u be se k’u yɛrɛ labɛn cogo min na Kɔrɔsili Sangaso kalan kama.

^ dakun 64 JAA ƝƐFƆLI: Balimacɛ dɔ be sɛgɛsɛgɛri kɛra kira Amɔsi koo la. A be maana min kalanna, a be miirila o kan. Jaa minw b’a kɔfɛ, u b’a yira a be miirila fɛɛn minw na.