1. Balimacɛ Russell n’a jɛnɲɔgɔnw tun be Bibulu sɛgɛsɛgɛ cogo di? Mun na o sɛgɛsɛgɛricogo tun ka ɲi?

A SAAN kɛmɛ ni kɔ ye nin ye, balimacɛ Charles Taze Russell n’a jɛnɲɔgɔnw y’a daminɛ ka ɲɔgɔn lajɛn. Olu fana tun ye Bibulu kalandenw ye. Bibulu be min fɔ tigitigi Jehova Ala, Yezu Krista, suuw cogoya ani kunmabɔsara koo la, o jɛnkulu dennin tun b’a fɛ k’o faamu. U tun be Bibulu sɛgɛsɛgɛ cogo nɔgɔman na. Dɔ tun be ɲiningali kɛ ani vɛrise minw bɛɛ ɲɛsinna o koo ma, u tun b’olu sɛgɛsɛgɛ koɲuman. U tun mana min faamu, u tun b’o sɛbɛ. Jehova ka dɛmɛ barika la, o mɔgɔw sera ka Bibulu ka kalan jɔnjɔn caaman faamu. O kalanw bele koo ka gwɛlɛ an ma bi.

2. N’an b’a ɲinina ka kiraya kuma dɔ faamu, mun ni mun lo be se k’a to an t’a faamu ka ɲɛ?

² Nka dɔɔni o kɔ, o Bibulu kalandenw y’a ye ko Bibulu ka kalan jɔnjɔnw faamu ka nɔgɔ ka tɛmɛ kiraya kumaw kan. Mun na do? Kuun dɔ ye ko tuma caaman na, ni Bibulu ka kiraya kuma dɔ y’a daminɛ ka dafa wala n’a dafara ka ban, o tuma na le an be se k’a faamu koɲuman. Kuun wɛrɛ ye ko walisa ka kiraya kuma dɔ faamu bɛrɛbɛrɛ, tuma caaman na, an ka ɲi k’o kiraya kuma kuturu bɛɛ lo lajɛ. N’an sinsinna kiraya kuma yɔrɔ dɔ kan k’an ɲɛɛ tugu a tɔɔ kan, o be se k’a to an t’a faamu ka ɲɛ. A be komi an y’o lo kɛ ni kiraya kuma dɔ ye min be sɔrɔ Zowɛli ka kitabu kɔnɔ. An k’o kiraya kuma lajɛ tugun ani an k’a filɛ fɛɛn min kama an ka ɲi k’an ka faamucogo yɛlɛma.

3-4. Kiraya kuma min be sɔrɔ Zowɛli 2:7-9 kɔnɔ, fɔɔ ka na se sisan ma, an tun b’o faamu cogo di?

³ Zowɛli 2:7-9 kalan. Zowɛli tun ye kiraya kɛ ko  tɔnkulu dɔ tun bena Israɛl jamana halaki. O tɔɔnw ɲiinw n’u dagwagaw be i ko jara taw. U tun bena sɛnɛfɛnw bɛɛ ɲimi Israɛl jamana na! (Zowɛli 1:4, 6). Saan caaman kɔnɔ, an tun b’a miiri k’o kiraya kuma ɲɛsinna Jehova sagokɛlaw lo ma, olu minw be waajuli kɛ. U be komi tɔnkulu, mɔgɔ wala fɛɛn si tɛ se ka min lalɔ. An tun y’a faamu k’u ka waajuli baara be nɔɔba to “jamana” kan, o kɔrɔ mɔgɔ minw be ngalon diinanw kuntigiw ka fanga kɔrɔ. *

⁴ A be komi o ɲɛfɔli bɛnnin lo, n’an ye Zowɛli 2:7-9 dɔrɔn kalan. Nka n’an y’o kiraya kuma kuturu bɛɛ lajɛ, an b’a ye ko an ka ɲi k’an ka faamucogo yɛlɛma. An ka kuun naani lajɛ minw kama an ka ɲi k’o kɛ.

5-6. An b’an yɛrɛ ɲininga mun lo la n’an ye vɛrise nunu kalan: a) Zowɛli 2:20? b) Zowɛli 2:25?

⁵ Kuun fɔlɔ: Tɔnkulu min kofɔra Zowɛli ka kiraya kɔnɔ, a filɛ Jehova ye layidu min ta o koo la. A ko: “Aw jugu [tɔnkulu] minw be bɔ kɔgɔdugu ɲafan fɛ, n bena olu yɔrɔ jaɲa aw la.” (Zowɛli 2:20). Yezu ye cikan di ko an ka waajuli kɛ ani an ka mɔgɔw kɛ ale ka kalandenw ye. Jehova Seerew b’o cikan labato. Ni tɔnkuluw y’olu lo tagamasiɲɛ ye, mun na Jehova ye layidu ta ko a bena u “yɔrɔ jaɲa,” o kɔrɔ, k’u gwɛn? (Ezek. 33:7-9; Mat. 28:19, 20). A gwɛnin lo ko Jehova tɛna a sagokɛla kantigiw lo gwɛn. Nka, fɛɛnw wala mɔgɔ minw b’a sagokɛlaw kɛlɛ, a bena olu lo gwɛn.

⁶ Kuun filanan: A filɛ min sɛbɛra Zowɛli 2:25 kɔnɔ. Jehova y’a fɔ o yɔrɔ la ko: “Ne tun ye n ka cɛnnikɛfɛn minw ci aw kama, olu ye cɛnni min kɛ aw fɛ saan damani kɔnɔ, ne bena o ɲɔgɔn segi aw ma. Tumuw ni burunburun, ani tɔnmisɛnw ni tɔnwulenw ye fɛɛn minw cɛn.” A kɔrɔsi ko Jehova ko tɔɔnw ye “cɛnni min kɛ,” ale bena o ɲɔgɔn segi Israɛldenw ma. N’o tɔɔnw ye Masaya weleweledalaw lo tagamasiɲɛ ye, o kɔrɔ ko u be kibaro min fɔra, o be tiɲɛni kɛ. O kibaro do be mɔgɔ niin kisi le ani a be mɔgɔ jugu dɔw lasun u ka nimisa (Ezek. 33:8, 19). O ye dugaba ye olu fɛ dɛ!

7. Zowɛli 3:1, 2 kɔnɔ, a fɔra ko “o tɛmɛnin kɔ.” O kuma kɔrɔ ko di?

⁷ Zowɛli 3:1, 2 kalan. * Kuun sabanan: A filɛ o kiraya kuma ka koow kɛra ka tugutugu ɲɔgɔn kɔ cogo min na. Jehova ko: “O tɛmɛnin kɔ, ne bena n ka Nii [hakili senu] di bɛɛ ma.” O kɔrɔ, tɔɔnw tilanin kɔ u ka baara la. Ni tɔɔnw ye Masaya kibaro diiman weleweledalaw lo ye, mun na Jehova bena a ka hakili senu di u ma u tilanin kɔ le u ka waajuli baara la? Tiɲɛn na, ni Jehova ka hakili senu sababu tɛ, u tun tɛna se ka to ka waajuli kɛ saan caaman kɔnɔ kɔrɔbɔliw ni baliw bɛɛ n’a ta.

8. Tɔɔn minw kofɔra Yirali 9:1-11 kɔnɔ, olu ye jɔn lo tagamasiɲɛ ye? (Jaa lajɛ ɲɛɛ fɔlɔ kan.)

⁸ Yirali 9:1-11 kalan. Sisan, an ka kuun naaninan lajɛ. Saan tɛmɛninw na, an tun ko Zowɛli ye tɔnkulu min kofɔ, o ɲɛsinna an ka waajuli baara lo ma. An y’o fɔ sabu o kiraya kuma ɲɔgɔn  be sɔrɔ Yirali ka kitabu kɔnɔ. Yirali ka kitabu be kuma tɔɔn dɔw koo la minw ɲɛda be komi mɔgɔ ta ani “a kɛra i n’a fɔ sanufugulan le b’u kuun na.” (Yir. 9:7). “Ala ka taamasiɲɛ te mɔgɔ [Ala jugu] minw teen na,” o tɔɔnw y’olu tɔɔrɔ kalo duuru kɔnɔ. O be bɛn tɔɔn sii hakɛ ma (Yir. 9:4, 5). A be komi o kiraya kuma be Jehova sagokɛla mɔlenw ka baara lo lakali. Ala bena kiti min tigɛ duniɲa juguman nin kan, u b’u jaa gwɛlɛya k’o kofɔ. O kiti kumaw be mun lo kɛ mɔgɔw la do? U be Ala juguw tɔɔrɔ.

9. Zowɛli kumana tɔnkulu min koo la ani Zan kumana min koo la, faranfasiba jumanw b’u ni ɲɔgɔn cɛ?

⁹ Tiɲɛn lo ko kiraya kuma min be sɔrɔ Yirali ka kitabu kɔnɔ, o ni Zowɛli ka kiraya kuma yɔrɔ dɔw bɔnin lo. Nka, faranfasiba dɔw b’u ni ɲɔgɔn cɛ. An k’u lajɛ: Zowɛli ka kiraya kuma kɔnɔ, tɔnkulu ye biin ni yiriw halaki (Zowɛli 1:4, 6, 7). Zan ka yelifɛn kɔnɔ, a fɔra ko tɔɔnw “kana maga biin ni yiriw la.” (Yir. 9:4). Zowɛli ye tɔɔn minw ye, olu bɔra “kɔgɔdugu [saheli] ɲafan fɛ” (Zowɛli 2:20). Nka Zan ye minw ye, olu bɔra dingɛ dunba kɔnɔ (Yir. 9:2, 3). Zowɛli ye minw kofɔ, olu gwɛnna ka bɔ yen. Minw kofɔra Yirali ka kitabu kɔnɔ, olu ma gwɛn ka bɔ yen. Nka, sira dira u ma u k’u ka baara kɛ k’a ban. Bibulu kɔnɔ, foyi t’a yira ko Jehova diminin lo o tɔɔnw  kɔrɔ.—Koorilen nin lajɛ: “Kiraya kumaw, tɔɔnw koo la: U bɔnin lo, nka u tɛ kelen ye.”

10. Zowɛli ye tɔɔn minw kofɔ ani minw kofɔra Yirali ka kitabu kɔnɔ, mun na an be se k’a fɔ ko u tɛ kelen ye?

¹⁰ Faranfasiba minw b’o kiraya kuma fila cɛ, o b’an dɛmɛ k’a faamu k’u tɛ kelen ye. Yala o kɔrɔ ko Zowɛli ye tɔɔn minw kofɔ ani minw kofɔra Yirali ka kitabu kɔnɔ, u tɛ kelen ye wa? Ɔnhɔn, o lo. Tuma dɔw la Bibulu kɔnɔ, tagamasiɲɛ dɔ be se ka kɛ ni kɔrɔ wɛrɛ ye n’a kofɔra yɔrɔ wɛrɛ la. Ɲɛyirali fɛ, Yirali 5:5 kɔnɔ, Yezu weelela ko “Zuda kɔmɔgɔw ka jara.” Nka 1 Piyɛri 5:8 kɔnɔ, a fɔra ko Sutana be “munumununa i n’a fɔ jara.” An ye kuun jɔnjɔn naani minw lajɛ, o b’a to an b’an yɛrɛ ɲininga ko: Zowɛli ka kiraya kuma kɔrɔ ko di?

11. Tɔɔnw ye mɔgɔ minw tagamasiɲɛ ye, Zowɛli 1:6 ani 2:1, 8, 11 b’an dɛmɛ cogo di k’o faamu?

¹¹ N’an ye vɛrise wɛrɛw lajɛ Zowɛli ka kiraya kuma kɔnɔ, an b’a faamu ko Zowɛli tun be kumana kɛlɛ dɔ lo koo la (Zowɛli 1:6; 2:1, 8, 11). Israɛlden minw tun tɛ mɛnni kɛ Jehova fɛ, a ko ale bena tɛmɛ a ka “cɛnnikɛfɛn” (Babilɔnikaw ka kɛlɛbolo) fɛ k’u ɲangi (Zowɛli 2:25). A fɔra k’o kɛlɛbolo bena bɔ “kɔgɔdugu ɲafan fɛ.” O bɛnnin lo sabu Babilɔnikaw tun bena bɔ kɔgɔdugu lo fan fɛ ka na Israɛldenw kama (Zowɛli 2:20). O kɛlɛbolo tun labɛnnin lo koɲuman i ko tɔnkulu. Zowɛli y’a fɔ a koo la ko: “[Sɔrɔdasi kelen kelen] bɛɛ be tilen n’a ka sira ye. . . . U be girin dugu kan, u be boli dugu laminikogo kan. U be yɛlɛ boonw kan, u be don ni fenɛtiriw ye i ko soonw.” (Zowɛli 2:8, 9). Miiri k’a filɛ: Sɔrɔdasiw be yɔrɔ bɛɛ. Dogoyɔrɔ si tɛ yen. Israɛlden si tɛ se ka kisi Babilɔnikaw ka murujan ma!

12. Zowɛli ye kiraya kuma min fɔ tɔɔnw koo la, o dafara cogo di?

¹² I ko tɔɔnw, Babilɔnikaw (wala Kalidekaw) wulila Zeruzalɛmu dugu kama saan 607 ka kɔn Krista tile ɲɛ (K.T.Ɲ.) Bibulu b’a fɔ ko: “Babilɔnikaw ka masacɛ nana u kama. Ale y’u ka kanbelenw faga ni murujan ye . . . . A ma kanbelen to, a ma sunguru to, hali mɔgɔkɔrɔbaw ni kunsigigwɛtigiw. Masaba y’u bɛɛ don a bolo. U ye Ala ka soo jɛni, ka Zeruzalɛmu laminikogo ci, ka masasow bɛɛ jɛni, ani k’o yɔrɔ minan ɲanamanw bɛɛ cɛn.” (2 Til. Kib. 36:17, 19). Babilɔnikaw ye Israɛldenw kɛlɛ ani ka Zeruzalɛmu dugu halaki. O kɔ, mɔgɔw tora k’a fɔ ko “dusukasiyɔrɔ lo, ko mɔgɔw te yen, begɛnw te yen, ko yɔrɔ nin dira Babilɔnikaw ma.”—Zer. 32:43.

13. Zeremi 16:16, 18 kɔrɔ ɲɛfɔ.

¹³ Zowɛli ye kiraya kɛ ko Babilɔnikaw bena Israɛldenw kɛlɛ. Saan 200 ɲɔgɔn o kiraya kuma kɔ, Jehova tɛmɛna Zeremi fɛ ka kiraya kuma wɛrɛ fɔ o kɛlɛ koo la. Jehova ko Israɛlden minw be koo jugu kɛ, Babilɔnikaw bena olu yɔrɔ ɲini koɲuman walisa k’u bɛɛ minɛ ka taga n’u ye. Jehova ko: “Ne bena mɔnikɛla caman ci. Ne Masaba le ko ten. U bena u minɛ. O kɔ, n bena donso caman ci, minw bena u yaala kuluw ni tintinw bɛɛ kan, ani farawow la. Ne bena kɔn k’u ka hakɛw n’u ka kojuguw juru sara bɔ u la fɔɔ siɲɛ fila.” Israɛlden minw tun ma nimisa u ka jurumuw na, olu tun tɛna se ka dogo  bajiw ni yirituw la walisa Babilɔnikaw kana u minɛ.—Zer. 16:16, 18.

14. Zowɛli 3:1, 2 dafara tuma juman?

¹⁴ Kibaro diiman be sɔrɔ Zowɛli ka kiraya kuma kɔnɔ fana. A fɔra ko sɛnɛfɛnw bena ɲɛ tugun jamana kɔnɔ (Zowɛli 2:23-26). Kɔfɛ, sababu tun bena di mɔgɔ caaman ma ka lɔnniya sɔbɛ sɔrɔ Jehova koo la. Jehova ko: “Ne bena n ka Nii di bɛɛ ma. Aw dencɛw n’aw denmusow bena kiraya kɛ . . . O waati la, n bena n ka Nii di hali baarakɛlaw ma, cɛɛ fara musow kan.” (Zowɛli 3:1, 2). Ala ma sin k’o kɛ tuma min na Israɛldenw bɔra Babilɔni ka kɔsegi u ka jamana na. Nka, a y’o kɛ saan 600 ɲɔgɔn o kɔ, saan 33 Pantekɔte loon na, Krista tile la (K.T.L.). An b’o lɔn cogo di?

15. Ka kɛɲɛ ni Kɛwaliw 2:16, 17 ye, Piyɛri ye Zowɛli 3:1 fɔ cogo wɛrɛ juman na ani o be mun lo yira?

¹⁵ Hakili senu barika la, ciden Piyɛri y’a yira ko min fɔra Zowɛli 3:1, 2 kɔnɔ, o ɲɛsinna koo kabakoman dɔ ma min kɛra Pantekɔte loon na. Sɔgɔma 9h fan fɛ, hakili senu jigira cogo kabakoman na Yezu ka kalandenw kan ani u y’a daminɛ ka “Ala ka koba kɛninw” lakali (Kɛw. 2:11). Hakili senu barika la, Piyɛri ye Zowɛli ka kiraya kuma fɔ cogo wɛrɛ la. A kɔrɔsi a y’o kiraya kuma fɔ cogo min na (Kɛwaliw 2:16, 17 kalan). Piyɛri m’a fɔ ko “o tɛmɛnin kɔ,” nka a ko: “Ni laban tuma sera.” O laban tuma ɲɛsinna wagati dɔɔni min kɔnna Zeruzalɛmu ni Alabatosoba halakituma ɲɛ. O wagati lo la Ala tun bena a ka hakili senu jigi mɔgɔ sifa “bɛɛ” kan. O b’a yira ko wagati caaman tɛmɛna Zowɛli ka kiraya kuma sɔrɔla ka dafa.

16. Hakili senu barika la, mun lo sera ka kɛ waajuli baara la saan kɛmɛkulu fɔlɔ la? Hakili senu barika la, mun lo be kɛra bi waajuli baara la?

 ¹⁶ Hakili senu jiginin kɔ Ala sagokɛlaw kan saan kɛmɛkulu fɔlɔ la, waajuli baara y’a daminɛ ka yiriwa kosɔbɛ. Tuma min na ciden Pol y’a ka bataki ci Kɔlɔsikaw ma saan 61 fan fɛ K.T.L., a tun be se k’a fɔ ko kibaro diiman fɔra “danfɛnw bɛɛ ye diɲɛ kɔnɔ.” (Kɔlɔs. 1:23). Pol ko kibaro diiman fɔra “danfɛnw bɛɛ” ye. O kɔrɔ, ale n’a balimaw tun be se ka taga kibaro diiman fɔ duniɲa yɔrɔ minw bɛɛ la. Jehova ka hakili senu barika la, waajuli baara be kɛra bi fɔɔ ka taga se “diɲɛ daan na.”—Kɛw. 13:47. Koorilen nin lajɛ: “Ne bena n ka Nii di bɛɛ ma.”

17. Zowɛli ye kiraya kuma min fɔ tɔɔnw koo la, yɛlɛmani juman lo donna an ka faamuyali la o koo la?

¹⁷ Mun lo yɛlɛmana? Kiraya kuma min be sɔrɔ Zowɛli 2:7-9 kɔnɔ, sisan an be ni faamuyali ɲuman ye o koo la. An be waajuli baara min kɛra ni kisɛya ye, a gwɛnin lo ko min fɔra o vɛrisew kɔnɔ, o ma ɲɛsin o ma. Nka, o ɲɛsinna koo nin lo ma: Babilɔni kɛlɛdenw ye min kɛ tuma min na u nana Zeruzalɛmu kama saan 607 K.T.Ɲ.

18. Mun lo ma yɛlɛma Jehova sagokɛlaw koo la?

¹⁸ Mun lo ma yɛlɛma? Jehova sagokɛlaw bele be tɛmɛna fɛɛrɛw bɛɛ fɛ ka kibaro diiman fɔ yɔrɔ bɛɛ (Mat. 24:14). Gofɛrɛnɛman si tɛ se k’an bali k’an ka cii dafa, o min ye ka waajuli kɛ. Jehova ka dɛmɛ barika la, an kisɛyanin lo bi ka tɛmɛ sanga ni wagati bɛɛ kan. An be Masaya kibaro diiman fɔ ni jagwɛlɛya ye. Halibi, an be to k’a ɲini Jehova fɛ ni majigilenya ye a k’an dɛmɛ an ka Bibulu ka kiraya kumaw faamu. An lanin b’a la ko wagati bɛnnin na, Jehova bena an ɲɛminɛ walisa an ka “tiɲɛ bɛɛ lɔn”!—Zan 16:13.