1, 2. a) Ni haminankow b’an kan, mun na o man ɲi ka bari an na? ( Jaa lajɛ, barokun daminɛ na.) b) An bena mun lo lajɛ barokun nin na?

AN BE wagati gwɛlɛw lo la. Sutana Naafigi dimininba lo ani a “be munumununa i n’a fɔ jara, a b’a fɛ ka dɔ le minɛ k’a ɲimi.” (1 Piyɛri 5:8; Yir. 12:17). O kosɔn, a tɛ bari an na k’a ye ko tuma dɔw la haminankow be Ala sagokɛlaw yɛrɛ sɔrɔ. Galen, Ala sagokɛla kantigiw fana tun be hami. Ɲɛyirali fɛ, Bibulu b’a fɔ ko tuma dɔw la, masacɛ Dawuda tun be ‘hami.’ (Zab. 13:3, ABM). I hakili to a la ko ciden Pol fana tun be “hami ni Krista ka jamakuluw bɛɛ ka koo ye.” (2 Kor. 11:28). Nka, an be se ka mun lo kɛ n’an be hamina kojugu?

² An sankolola Faa b’an kanu. A y’a sagokɛlaw dɛmɛ galen k’u ka haminankow ɲɛnabɔ. A b’a fɛ k’an fana dɛmɛ k’an ka gwɛlɛyaw n’an ka haminankow ɲɛnabɔ. Bibulu b’an jija ko: “Aw k’aw ka haminakow bɛɛ to a bolo, bari a be janto aw la.” (1 Piyɛri 5:7). I be se k’o kɛ cogo di do? An ka koo naani lajɛ minw be se k’i dɛmɛ k’o kɛ: Jehova deli n’i dusu bɛɛ ye, a ka Kuma kalan ka miiri a kan, hakili senu deli a fɛ ani i ka dusukunnakow fɔ i teri sɔbɛ dɔ ye. O koo naani nunu lajɛtɔ,  a filɛ i be se k’o ladiliw sira tagama cogo minw na.

3. I be se “k’i ka koow to Masaba bolo” cogo di?

³ A fɔlɔ, i k’i kɔnɔgwɛ ka Jehova deli walisa k’i magwɛrɛ a la. N’i gwɛlɛya dɔw b’i kan min be siranya wala hami bila i la, i Faa kanutigi min be sankolo la, ale deli n’i dusu bɛɛ ye. Zaburu sɛbɛbaga Dawuda ye Jehova deli ko: “Ala, e ka ne ka daali mɛn kosɔbɛ.” A y’a fɔ fana ko: “E k’i ka koow to Masaba bolo, a bena i dɛmɛ.” (Zab. 55:2, 23). N’i ye i seko kɛ walisa ka gwɛlɛya dɔ ɲɛnabɔ, Jehova deli n’i dusu bɛɛ ye. O bena i dɛmɛ i kana hami. Nka, delili be se k’i dɛmɛ cogo di walisa i kana a to haminankow k’i hakili ɲagami?—Zab. 94:18, 19.

4. Ni haminankow b’an kan, mun na a kɔrɔtanin lo an ka delili kɛ?

⁴ Filipikaw 4:6, 7 kalan. An be to ka delili minw kɛ n’an dusu bɛɛ ye, Jehova be se k’u jaabi. Cogo di do? Dusukunnataw ani miiriya minw b’an hakili ɲagami, Jehova be se k’an hakili sigi walisa an ka see sɔrɔ u kan. O ɲɔgɔn ye balima caaman sɔrɔ. U ma hami tugun sabu hɛɛrɛ ni lafiya min tɛmɛna mɔgɔw ka faamuyali kan, Jehova y’o di u ma. Jehova be se k’o di ele fana ma. O la, a ‘ka hɛɛrɛ’ bena i dɛmɛ ka see sɔrɔ i ka gwɛlɛyaw bɛɛ kan. Jehova ye layidu min ta, i be se ka la o la. A ko: “Aw hakili kana ɲagami, bari, ne le ye aw ka Ala ye. Ne be barika don aw la, ne b’aw dɛmɛ.”—Ezayi 41:10.

5. Ala ka Kuma be se k’an dɛmɛ cogo di walisa an hakili ka sigi?

⁵ I be se ka koo filanan min kɛ walisa i hakili ka sigi, o ye ka Bibulu kalan ani ka miiri a kan. Mun na o kɔrɔtanin lo? Ala ka ladili ɲumanw be sɔrɔ Bibulu kɔnɔ. U be se k’i dɛmɛ k’i yɛrɛ tanga haminankow ma, k’u nɔgɔya wala k’u ɲɛnabɔ. O kama, an kana Bibulu ka ladiliw mafiɲɛya sabu an Danbaga ka hakilitigiya kumaw lo be Bibulu kɔnɔ. O ladiliw be se k’i dɛmɛ ani k’i hakili sigi. N’i be miiri Ala ka Kuma kan suu ni tile, ani n’i b’a filɛ i be se k’a ka ladiliw sira tagama cogo fisaman minw na, o bena i jija kosɔbɛ. Jehova y’a yira ko n’an b’a ka Kuma kalan, o lo bena ‘barika dɔn an na k’an jaa gwɛlɛya kosɔbɛ.’ O la, an ‘tɛna siran, an jaa tɛna tigɛ.’—Zozuwe 1:7-9.

6. Yezu ka kumaw be se k’i dɛmɛ cogo di?

⁶ Yezu ka dusu saalo kumaw be sɔrɔ Bibulu kɔnɔ. A ka kumaw n’a ka kalanw tun b’a lamɛnbagaw jija. A koo tun ka di mɔgɔ caaman ye sabu mɔgɔ minw hakili tun ɲagaminin lo, a tun b’u hakili sigi, ka mɔgɔ farifaganinw barika bonya ani ka mɔgɔ jigi tigɛninw dusu saalo (Matiyo 11:28-30 kalan). A tun b’a mako don ni kanuya ye u ka Alakow la, u ka dusukunnakow n’u ka makoɲɛfɛnw na (Mariki 6:30-32). Yezu ka ciden minw tun be baara kɛ n’a ye, a y’a fɔ ko a bena u dɛmɛ. O cogo kelen na, Yezu b’an fana dɛmɛna, hali n’a tɛ dugukolo kan bi. Yezu y’an ka Masacɛ ye sankolo la. A bele b’an faamu ani a b’an kanu. O kama, ni hami b’i kan, a be se ka makari i la ani ‘k’i dɛmɛ’ wagati bɛnnin na. Siga t’a la, Yezu ka kumaw be se k’i dɛmɛ ka dusukasikow muɲu, k’i jigi tugu ani k’i jaa gwɛlɛya.—Eburuw 2:17, 18; 4:16.

7. Ni Ala ye hakili senu d’i ma, i bena nafa juman lo sɔrɔ o la?

⁷ Yezu y’a fɔ ko n’an ye hakili senu deli  an sankolola Faa fɛ, siga t’a la a bena o di an ma (Luka 11:10-13). O kama, an be se ka koo sabanan min kɛ k’an ka haminankow nɔgɔya, o ye ka kɛ ni hakili senu den ye. Ala b’an dɛmɛ a ka hakili senu sababu fɛ walisa an ka kɛ n’ale ka jogo ɲɔgɔnw ye (Galatikaw 5:22, 23 kalan, ABM; Kɔlɔs. 3:10). N’i b’a ɲini ka kɛ ni hakili senu den ye, i be jɛnɲɔgɔnya min kɛ ni tɔɔw ye, o bena sabati. Koo minw be se ka hami bila mɔgɔ la i bena i yɛrɛ tanga olu ma. A filɛ hakili senu den be se k’i dɛmɛ cogo minw na.

8-12. Hakili senu den be se k’i dɛmɛ cogo di ka haminankow ɲɛnabɔ wala k’i yɛrɛ tanga u ma?

⁸ ‘Kanuya, ɲagali, hɛɛrɛ.’ N’i b’i jija ka mɔgɔw minɛ ni ɲumanya ye, i bena a ye ko i bena see sɔrɔ i ka haminankow kan koɲuman. Cogo di do? N’i b’i balimaw kanu, k’u minɛ ni ɲumanya ye, ani k’u bonya, i bena i yɛrɛ tanga koo dɔw ma minw be hami bila mɔgɔ la.—Ɔrɔm. 12:10.

⁹ “Munyuli, hinɛ, ɲumaya.” Bibulu b’a fɔ ko: “Aw ye hinɛ ɲɔgɔn na ka koɲuman kɛ ɲɔgɔn ye, ka yafa ɲɔgɔn ma.” (Efɛz. 4:32). N’i b’i jija k’o ladili sira tagama, hɛɛrɛ bena kɛ i n’i mɔgɔɲɔgɔnw cɛ. I be jɛnɲɔgɔnya min kɛ ni mɔgɔw ye, o tɛna nagasi ani i bena i yɛrɛ tanga haminankow ma. Komi an ye mɔgɔ dafabaliw ye, koo dɔw be se k’an sɔrɔ. O ladili be se k’an dɛmɛ fana k’o koo ɲɛnabɔ cogo fisaman na.

¹⁰ “Dannamɔgɔya [wala limaniya.]” Bi, wariko ani bololafɛnw lo ka teli ka hami bila an na (Talenw 18:11). N’i lanin b’a la ko Jehova b’a janto i la ni kanuya ye, o lo bena i dɛmɛ ka haminankow muɲu wala k’i yɛrɛ tanga u ma. I be se k’o kɛ cogo di do? Hakili senu ye ciden Pol lasun k’a sɛbɛ ko: “Min b’aw bolo, o k’aw wasa.” N’i b’o ladili sira tagama, i bena i yɛrɛ tanga haminanko caaman ma. Pol y’a sɛbɛ fana ko: “Bari Matigi yɛrɛ le ko: ‘Ne tena i to i kelen, n tena i bila abada.’ Anw b’an jigi la a kan o tuma na k’a fɔ ko: ‘Matigi ye ne dɛmɛbaga ye, ne tena siran foyi ɲa. Adamaden be se ka mun kɛ ne la?’”—Eburuw 13:5, 6.

¹¹ ‘Sabali [wala dusu suman], yɛrɛminɛli.’ Miiri k’a filɛ i be se k’o jogow yira cogo ɲuman minw na. O la, kɛwale minw be se ka hami bila i la, i tɛna u kɛ tugun. Ka fara o kan Bibulu b’an jija ko: “Aw ka kɔnɔnajuguya dabila, aw kana dimi mara, aw dusu kana bɔ.” N’i b’o ladili sira taga, o bena i nafa.—Efɛz. 4:31.

¹² Tiɲɛn na, fɔɔ i k’i “yɛrɛ majigi Setigi Ala ye,” ani k’i “ka haminakow bɛɛ to a bolo.” (1 Piyɛri 5:6, 7). N’i b’a ɲini k’i yɛrɛ majigi, i bena i koo diya Ala ye ani a bena i dɛmɛ (Mise 6:8). I bena i seko dan lɔn fana ani i bena i jigi la Ala kan sanni k’i jigi la i yɛrɛ kan. O la, haminankow tɛna i hakili ɲagami tugun.

13. Yezu tun b’a fɛ ka mun lo fɔ tuma min na a ko “aw kana jɔɔrɔ”?

¹³ Yezu ka ladili dɔ be sɔrɔ Matiyo 6:34 kɔnɔ (a kalan). A ko: “Aw kana jɔɔrɔ.” N’a sɔrɔ a man nɔgɔ k’o ladili sira tagama. Nka, Yezu tun b’a fɛ ka mun lo fɔ tuma min na a ko “aw kana jɔɔrɔ”? A kɔni tun t’a fɛ k’a fɔ ko kerecɛnw tɛna jɔɔrɔ wala ka hami koo si la. An b’a lɔn Dawuda ani ciden Pol ye min fɔ o koo la. Nka, Yezu tun b’a fɛ k’a ka kalandenw dɛmɛ le, u k’a faamu ko hami gwansan wala hami kojugu tɛ se k’an ka gwɛlɛyaw ɲɛnabɔ. Loon o loon n’a kunkow lo.  O kama, kerecɛn man ɲi ka hami koo tɛmɛninw wala koo nataw la. N’o tɛ, a bena dɔ fara a ka kunkow kan. N’i be Yezu ka ladiliw sira tagama, o be se k’i dɛmɛ cogo di i kana hami kojugu?

14. I n’a fɔ Dawuda, an be se k’an ka haminankow nɔgɔya cogo di?

¹⁴ Dɔw ka kɛwale wala u ka jurumu kɔrɔw be se ka hami bila u la. A tigi ye koo minw kɛ ka tɛmɛ, wala kabi saan caaman yɛrɛ, a be se k’a yɛrɛ jalaki kosɔbɛ o kosɔn. Tuma dɔw la, a tun be masacɛ Dawuda ɲɛna ko a ‘ka fili cayara fɔɔ ale kuun tɛ ye tugun.’ A ko: “Ne be ŋunan dusukasikojugu fɛ.” (Zab. 38:4, 5, 9, 19). Dawuda tun ka ɲi ka mun lo kɛ o wagati la? A ye mun lo kɛ do? A jigi tun b’a la ko Jehova bena makari a la ani ka yafa ale ma. A tun lanin b’a la ko “mɔgɔ min ka fili t’a kan tugu, n’a ka hakɛ yafara, o tigi dagamunin lo.”—Zaburuw 32:1-3, 5 kalan.

15. a) Mun na i man ɲi ka hami bi koo la? b) I be se ka mun lo kɛ walisa k’i ka haminankow nɔgɔya? (Tablo nin lajɛ: “ An ka haminankow nɔgɔya cogo.”)

¹⁵ Tuma dɔw la fana, an be se ka hami bi koo la. Ɲɛyirali fɛ, tuma min na Dawuda ye Zaburu 55nan sɛbɛ, a tun be jɔrɔla a niin koo la (Zab. 55:3-6). Nka, a ka haminankow bɛɛ n’a ta, a jigi lanin tun be Jehova kan. Dawuda y’a ka haminankow fɔ Jehova ye delili la. Nka, a y’a faamu fana ko, koo min tun be hami bila ale la, a tun ka ɲi ka dɔ kɛ dɔ ye walisa k’o ɲɛnabɔ (2 Sam. 15:30-34). I be se ka Dawuda ladegi. Sanni i k’a to haminankow k’i hakili ɲagami, i seko kɛ k’u ɲɛnabɔ. O kɔ, i jigi la Jehova kan ani koow to a bolo.

16. Ala tɔgɔ kɔrɔ be se k’i ka limaniya sabati cogo di?

¹⁶ Gwɛlɛya minw be se k’an sɔrɔ, n’an be to ka miiri kojugu u la, o lo b’a to an be hami gwansan. Koo minw ma kɛ fɔlɔ, kuun t’a la i ka hami u koo la. Mun na do? Sabu tuma caaman na, koow tɛ juguya i ko an tun b’a miiri cogo min na. Ka fara o kan, koo si tɛ yen, Ala tɛ se ka min ɲɛnabɔ. O kama, i be se k’i ka haminankow bɛɛ to a bolo. Ala tɔgɔ yɛrɛ kɔrɔ ko: “A b’a kɛ a be kɛ a ye.” (Ɛkiz. 3:14). O kɔrɔ ko Ala be se k’a ka sagonata dafa kosɔbɛ a sagokɛlaw koo la. O b’an hakili sigi yɛrɛ le! I be se ka la a la ko Ala be se k’a sagokɛla kantigiw duga. A be se fana k’u dɛmɛ k’u ka haminankow bɛɛ ɲɛnabɔ, hali n’u ɲɛsinna bi koow ma, koo tɛmɛninw wala sinikow ma.

17, 18. Kumaɲɔgɔnya ɲuman be se k’i dɛmɛ cogo di k’i ka haminankow ɲɛnabɔ?

¹⁷ Koo naaninan min be se k’i dɛmɛ k’i ka haminankow ɲɛnabɔ, o ye ka kumaɲɔgɔnya ɲuman kɛ, o kɔrɔ k’i ka dusukunnakow fɔ i teri sɔbɛ dɔ ye. I furuɲɔgɔn, i teri sɔbɛ dɔ wala diinan mɔgɔkɔrɔ dɔ be se k’i dɛmɛ k’i ka haminankow faamu ka ɲɛ. Bibulu b’a fɔ ko: “Haminako be mɔgɔ barika ban. Nga kumaɲuman be mɔgɔ nisɔn diya.” (Talenw 12:25). N’i b’i kɔnɔ gwɛ ka kumaɲɔgɔnya kɛ, o be se k’i dɛmɛ k’i ka haminankow faamu ani k’u ɲɛnabɔ. Bibulu b’a fɔ fana ko: “Ladilibaga tanya kosɔn, koo be cɛn. Koo be ɲa ladilikɛbaga caaman sababu la.”—Talenw 15:22.

¹⁸ Jehova b’a sagokɛlaw dɛmɛ k’u ka haminankow ɲɛnabɔ kafo ka lajɛnw sababu fɛ. O yɔrɔ la, i be se ka jɛnɲɔgɔnya kɛ n’i kerecɛnɲɔgɔnw ye. Olu b’u janto i la ani u b’a fɛ aw ka ɲɔgɔn jija (Eburuw 10:24, 25). N’aw be “ɲɔgɔn jaa gwɛlɛya” o cogo la, o bena i dɛmɛ k’i ka limaniya sabati ani k’i k’a haminankow bɛɛ ɲɛnabɔ.—Ɔrɔm. 1:12.

19. I be jɛnɲɔgɔnya min kɛ ni Ala ye, mun na i be se ka la a la k’o lo bena i barika bonya?

¹⁹ Kanada jamana na, diinan mɔgɔkɔrɔ dɔ y’a faamu ko a tun kɔrɔtanin lo a k’a ka haminankow to Jehova bolo. O balimacɛ tun ye kalanfa ye ani a niin tun degunnin lo kosɔbɛ a ka baara kosɔn. Ka fara o kan, bana dɔ tun b’a la min be hami bila a la. A y’o koo ɲɛnabɔ cogo di? A ko: “N’ be jɛnɲɔgɔnya min kɛ ni Jehova ye, ne tun be n’ jija k’o sabati. N’ y’a kɔrɔsi ko, o lo tun be n’ dɛmɛ ka n’ ka haminankow ɲɛnabɔ ka ɲɛ. Gwɛlɛyaw wagati la, teri sɔbɛw ani balimaw ka dɛmɛ kɔrɔtanin lo kosɔbɛ. N’ be n’ kɔnɔ gwɛ fana ka n’ ka dusukunnakow fɔ n’ muso ye. Diinan mɔgɔkɔrɔw ani kafokulu kɔrɔsibaga ye n’ dɛmɛ kosɔbɛ k’a faamu Jehova be min miiri n’ ka gwɛlɛyaw koo la. Ne y’a ɲini ka n’ yɛrɛ furakɛ fana. N’ ye n’ ka porogramu yɛlɛma ani ka wagati kunmabɔ walisa ka lafiɲɛ ani ka spɔr kɛ. Dɔɔni dɔɔni, n’ y’a daminɛ ka see sɔrɔ n’ ka haminankow kan. Ni koo dɔ tɛmɛna n’ barika kan, n’ b’o to Jehova bolo.”

20. a) An be se k’an ka haminankow to Ala bolo cogo di? b) An bena mun lo lajɛ barokun nata la?

²⁰ An y’a ye barokun nin na ko a kɔrɔtanin lo an ka koo naani kɛ walisa k’an ka haminankow to Ala bolo. An ka ɲi ka Ala deli n’an dusu bɛɛ ye, k’a ka Kuma kalan ani ka miiri a kan. An ka ɲi fana k’a ɲini ka kɛ ni hakili senu den ye, k’an ka dusukunnakow fɔ teri sɔbɛ dɔ ye ani k’a to an kerecɛnɲɔgɔnw k’an barika bonya. Barokun nata la, an bena a lajɛ Jehova b’an dɛmɛ cogo wɛrɛ min na. A be jigiya di an ma ko a bena an duga.—Eburuw 11:6.