1, 2. Eburuw 13:4 b’an jija an ka mun lo kɛ?

YALA a ka di i ye ka bonya la Jehova kan wa? Siga t’o la! Jehova ka kan ni bonya ye. A yɛrɛ ye layidu ta ko mɔgɔ min b’ale bonya, ale fana b’o tigi bonya (1 Sam. 2:30; Talenw 3:9; Yir. 4:11). A b’a fɛ fana an ka mɔgɔw bonya. Ɲɛyirali fɛ, a b’a fɛ an ka bonya la faamanw kan (Ɔrɔm. 12:10; 13:7). Nka, labɛn tigitigi dɔ be yen a b’a fɛ an ka bonya la min kan. O ye furu lo ye.

² Ciden Pol y’a sɛbɛ ko: “Mɔgɔ bɛɛ ka furu boɲa, kakalaya kana kɛ furu kɔnɔ.” (Eburuw 13:4). Pol tun tɛ kumana furu koo la ten dɔrɔn. Nka, a tun be cikanw lo dira walisa ka kerecɛn kelen kelen bɛɛ jija u ka bonya la furu kan, o kɔrɔ, k’a jati fɛɛn nafamanba ye. Yala ele be furu jati o cogo lo la wa? N’i furunin lo, i be bonya la i ka furu kan wa?

3. Yezu ye cikan juman lo di furu koo la min kɔrɔtanin lo? (Jaa lajɛ, barokun daminɛ na.)

³ N’i be bonya la furu kan, i be Yezu lo ladegira. Tuma min na Fariziɲɛw y’a ɲininga furusa koo la, Ala tun ye min fɔ furu fɔlɔ koo la, a y’o fɔ u ye ko: “O le kosɔn, cɛɛ ben’a faa n’a baa to yen ka nɔrɔ a ka muso la. U fila be jɛn ka kɛ kelen ye.” Yezu y’a fɔ fana ko: “Ala ye fɛɛn min jɛn k’a kɛ kelen ye, mɔgɔ si kana o faran.”—Mariki 10:2-12 kalan; Zɛnɛzi 2:24.

4. Jehova ye sariya juman lo sigi furu koo la?

 ⁴ O cogo la, Yezu y’a yira ko Jehova lo ye furuko sigi sen kan ani ko furu ka ɲi ka kɛ furututuko ye. Ala tun m’a fɔ Adama ni Awa ye k’u be se k’u ka furu sa. A ye furu sariya min sigi Edɛn nankɔ kɔnɔ, o ye ko cɛɛ ka ɲi ka muso kelen lo furu ani u ka kan ka to ɲɔgɔn fɛ fɔɔ abada.

5. Saya nana ni yɛlɛmani juman lo ye furu kɔnɔ?

⁵ Tuma min na Adama ye jurumu kɛ, koow yɛlɛmana. Jurumu nana ni saya ye, o min ye yɛlɛmani don furu koo la. Ciden Pol y’a ɲɛfɔ kerecɛnw ye ko saya be daan sigi furu la ani ko furuɲɔgɔnma min be sii la, ale be se ka furu mɔgɔ wɛrɛ ma.—Ɔrɔm. 7:1-3.

6. Ala be furu jati cogo min na, Musa ka sariya tun b’o yira cogo di?

⁶ Ala tun ye sariya di Israɛldenw ma. O sariya kɔnɔ, a tun ye cikan tigitigiw di ka ɲɛsin furu koo ma. O sariya tun be muso caaman furu daga. Sanni Ala yɛrɛ k’o sariya di, cɛɛw tun be muso caaman furu. Nka sariya nana a yira koow ka ɲi ka kɛ cogo min na walisa tɔɲɔli kana kɛ. Ɲɛyirali fɛ, ni Israɛlden dɔ ye jɔnmuso furu ani o kɔ a ye muso wɛrɛ furu, a man kan ka dɔ bɔ muso fɔlɔ ka balo, n’a fɛɛrɛbɔ ani a layɔrɔ koo la furu kɔnɔ. Ala tun b’a waajibiya o cɛɛ ma a k’a janto a muso fɔlɔ la ani k’a tanga (Ɛkiz. 21:9, 10). Bi, an tɛ Musa ka sariya kɔrɔ, nka o sariya b’an dɛmɛ k’a faamu ko Ala be furu jati kooba ye. Siga t’a la, o b’an lasun ka bonya la furu kan.

7, 8. a) Ka kɛɲɛ ni Deteronɔmu 24:1 ye, sariya tun be mun lo fɔ furusa koo la? b) Jehova be mun lo miiri furusa koo la?

⁷ Sariya tun be mun lo fɔ furusa koo la? Ala t’a fɛ abada cɛɛ k’a muso furu sa. Nka, a tun be sɔn Israɛlden dɔ k’a muso furu sa n’o muso ye “koo dɔ kɛ min y’a maloya.” (Deteronɔmu 24:1 kalan). Sariya tun t’a fɔ o maloyako be se ka kɛ min ye. O tun ka kan ka kɛ koo bɛnbali wala kojuguba dɔ lo ye. O tun man kan ka kɛ koo dennin ye (Deter. 23:14). A fɔ man di, nka Yezu ka wagati la, Yahutu caaman tun b’u ka furu sa “koo sugu bɛɛ la.” (Mat. 19:3). An kɔni t’a fɛ k’olu ladegi.

⁸ Kira Malasi y’a fɔ an ye Ala be min miiri furusa koo la. Malasi ka wagati la, cɛɛw tun ye muso ‘minw furu u kanbele tuma,’ u tun b’olu janfa u kɛtɔ k’u furu sa. O kɔ, u tun be sunguruw furu minw tɛ Jehova bato. Nka, Ala y’a yira ka gwɛ a tun be min miiri o koo la. Malasi y’o sɛbɛ ko: “Ka furu sa, o man di ne ye.” (Mal. 2:14-16). O lo tun ye Ala ka miiriya ye furu koo la kabi a daminɛ na. A tun y’a fɔ ko: “[Cɛɛ bena] nɔrɔ a muso la, u fila be jɛn ka kɛ kelen ye.” (Zɛnɛzi 2:24). Yezu fana be furu jati i ko a Faa. A ko: “Ala ye min jɛn ka kɛ kelen ye, mɔgɔ si kana o faran.”—Mat. 19:6.

9. Yezu ye min fɔ Mariki 10:11, 12 kɔnɔ, o kɔrɔ ko di?

⁹ Dɔ be se k’a yɛrɛ ɲininga ko: “Yala koo dɔ be yen min be se k’a to kerecɛn b’a ka furu sa ani ka mɔgɔ wɛrɛ furu wa?” An k’a filɛ Yezu ye min fɔ o koo la. A ko: “Mɔgɔ o mɔgɔ y’a muso furu sa ka dɔ wɛrɛ ta, o tigi be kakalaya kɛ, a b’a muso fɔlɔ hakɛ ta. Ni muso min bɔra a cɛɛ fɛ ka taga furu dɔ wɛrɛ fɛ, o fana be kakalaya kɛ.” (Mariki 10:11, 12; Luka 16:18). A gwɛnin lo ko Yezu be bonya la furu kan ani a b’a fɛ an fana k’o kɛ. Ni  cɛɛ dɔ y’a muso furu sa k’a sɔrɔ a m’a janfa (wala ni muso lo y’o kɛ), n’a ye mɔgɔ wɛrɛ furu, a be kakalaya lo kɛra. O ye tiɲɛn ye sabu k’i muso furu sa gwansan, o tɛ daan sigi aw ka furu la. Ala ɲɛɛ kɔrɔ, aw fila bele ye farisogo kelen ye. Ka fara o kan, Yezu y’a fɔ ko ni cɛɛ y’a muso furu sa k’a sɔrɔ a m’a janfa, o be se k’a to a muso be kakalaya kɛ. Cogo di do? Sabu u ye muso min furu sa, wariko gwɛlɛya be se k’a to ale b’a ɲini ka furu tugun. N’a y’o kɛ, o ye ɲamɔgɔya furu lo ye.

10. Koo kelenpe juman lo la kerecɛn be se k’a ka furu sa ani ka mɔgɔ wɛrɛ furu?

¹⁰ Yezu y’a fɔ ko koo dɔ be se k’a to mɔgɔ b’a ka furu sa. A ko: “Ne b’a fɔ aw ye ko ni mɔgɔ o mɔgɔ y’a ka muso furu sa, ni ɲamɔgɔya sababu tɛ, ka dɔ wɛrɛ ta, o tigi ye kakalaya kɛ [pornéïa, gɛrɛkikan na].” (Mat. 19:9). A segira o kuma kelen kan a ka kalan na, a ye min kɛ kulu kan (Mat. 5:31, 32). O siɲɛ fila bɛɛ la, a kumana kakalaya koo la. O koo ɲɛsinna ɲamɔgɔya, jatɔya, cɛɲɔgɔnɲini ani musoɲɔgɔnɲini ma wala ka cɛnimusoko kɛ ni bɛgɛnw ye. Ɲɛyirali fɛ, ni cɛɛ dɔ ye kakalaya kɛ, a muso be se k’a latigɛ ka to n’a ye wala k’u ka furu sa. N’a y’u ka furu sa, o be daan sigi u ka furu la Ala ɲɛɛ kɔrɔ.

11. Mun na kerecɛn dɔ be se k’a latigɛ ka to n’a furuɲɔgɔn ye hali n’a daganin lo a k’u ka furu sa?

¹¹ Yezu m’a fɔ ko ni furuɲɔgɔnma dɔ ye kakalaya (pornéïa) kɛ, waajibi lo tɔɔ kelen k’u ka furu sa. Ɲɛyirali fɛ, cɛɛ dɔ be se ka kakalaya kɛ, o bɛɛ n’a ta, a muso b’a latigɛ ka to n’a ye. N’a sɔrɔ a bele b’a cɛɛ kanu ani a b’a fɛ ka yafa a ma ani u ka ɲɔgɔn dɛmɛ walisa k’u ka furu cogo fisaya. N’a y’u ka furu sa ani a ma segi ka furu, a bena gwɛlɛya dɔw sɔrɔ. A bena a mako wasa cogo di bololafɛnw ani cɛnimusoko ta fan fɛ? Ɲɛnafin tɛna a minɛ wa? U deenw do? Kɔni furusa tɛna a to a be gwɛlɛya a ma k’u deenw lamɔ tiɲɛn sira kan wa?  (1 Kor. 7:14). A gwɛnin lo ko furuɲɔgɔn jalakibali bena gwɛlɛyaw sɔrɔ n’a y’a latigɛ k’u ka furu sa.

12, 13. a) Mun lo kɛra Oze ka furu kɔnɔ? b) Mun na Oze segira ka Gomɛri ta? O koo be mun lo yira an na bi furu koo la?

¹² Kira Oze ka koo b’an dɛmɛ k’a faamu Jehova be min miiri furu koo la. Ala y’a fɔ Oze ye ko: “Muso min ka baara ye kakalaya ye, i k’ale ta, ka ɲamɔgɔdenw sɔrɔ.” O muso tɔgɔ tun ko Gomɛri. “A nana kɔnɔ ta ka dencɛ wolo [Oze] ye.” (Oze 1:2, 3). Kɔfɛ a ye denmuso ni dencɛ wɛrɛ sɔrɔ. N’a sɔrɔ a y’u fila bɛɛ sɔrɔ n’a ɲamɔgɔcɛ ye. Gomɛri ka ɲamɔgɔya bɛɛ n’a ta, Oze tora n’a ye furu la. A laban, a tagara ka Oze to yen ani ka kɛ jɔnmuso ye. Oze tilara k’a ta k’a kɛ a muso ye tugun (Oze 3:1, 2). Jehova tɛmɛna Oze ka koo fɛ k’a yira ko Israɛldenw y’ale janfa siɲɛ caaman ani ka ngalon alaw bato. Nka, ale tora ka yafa u ma. O koo be mun lo yira an na?

¹³ Ni kerecɛn dɔ ye ɲamɔgɔya kɛ, a furuɲɔgɔn ka ɲi ka desizɔn ta. Yezu ko joo be furuɲɔgɔn jalakibali fɛ k’u ka furu sa ani ka furu mɔgɔ wɛrɛ ma. N’a b’a fɛ fana, a be se ka yafa a furuɲɔgɔn ma. O tɛ koo jugu ye. Oze segira ka Gomɛri ta. Tuma min na Gomɛri segira Oze fɛ, a tun man kan ka la ni cɛɛ wɛrɛ ye tugun. Oze ma cɛnimusoko kɛ n’a ye wagati dɔ la (Oze 3:3). Nka kɔfɛ, Oze y’a daminɛ ka la n’a muso ye kokura. O tun b’a yira ko Ala sɔnna ka yafa a ka mɔgɔw ma ani a y’a daminɛ kokura ka jɛnɲɔgɔnya kɛ n’u ye (Oze 2:2; 3:3-5). O koo be mun lo yira an na bi furu koo la? Ni furuɲɔgɔn jalakibali y’a latigɛ ka to a ka furu kɔnɔ ani n’a sɔnna ka cɛnimusoko kɛ n’a furuɲɔgɔn ye, o b’a yira ko a yafara a ma (1 Kor. 7:3, 5). N’o kɛra, joo tɛ furuɲɔgɔn jalakibali fɛ tugun k’u ka furu sa. O kɔ, cɛɛ n’a muso ka ɲi k’u jija ka to k’u ka furu jati i ko Ala b’a jati cogo min na.

14. Ka kɛɲɛ ni 1 Korɛntikaw 7:10, 11 ye, mun lo be se ka kɛ furu kɔnɔ?

¹⁴ Kerecɛnw bɛɛ ka ɲi k’u jija ka bonya la furu kan i ko Jehova ni Yezu b’a kɛ cogo min na. Nka tuma dɔw la, dɔw t’o kɛ sabu an ye mɔgɔ dafabaliw ye (Ɔrɔm. 7:18-23). O la, a tɛ bari an na k’a ye ko saan kɛmɛkulu fɔlɔ la, kerecɛn dɔw ye gwɛlɛyaw sɔrɔ u ka furu kɔnɔ. Ciden Pol y’a sɛbɛ ko: “Muso kana bɔ a cɛɛ fɛ.” Nka o koo ɲɔgɔn kɛra tuma dɔw la.—1 Korɛntikaw 7:10, 11 kalan.

15, 16. a) Hali ni gwɛlɛya be furuɲɔgɔnmaw cɛ, u ka ɲi k’a ɲini ka mun lo kɛ ani mun na? b) Nka ni kerecɛn dɔ furuɲɔgɔn tɛ Jehova batobaga ye do?

¹⁵ Ciden Pol m’a fɔ fɛɛn min kama furuɲɔgɔn dɔw faranna ɲɔgɔn na. Nka, an kɔni b’a lɔn ko o ma kɛ sabu cɛɛ ye ɲamɔgɔya kɛ. N’o tun lo, joo tun bena kɛ muso fɛ k’u ka furu sa ani ka furu mɔgɔ wɛrɛ ma. Pol y’a sɛbɛ ko ni muso faranna a cɛɛ la, “a kana furu cɛɛ wɛrɛ fɛ tugu, walima a ka kɔsegi ka taga bɛn n’a cɛɛ ye.” O b’a yira ko Ala ɲɛɛ kɔrɔ, u ka furu ma sa. Pol y’a fɔ ko ka kakalayako niin bɔ a la, gwɛlɛyaw mana kɛ min o min ye, cɛɛ n’a muso ka ɲi k’a ɲini ka bɛn. U fila bɛɛ ka ɲi ka dɛmɛ ɲini diinan mɔgɔkɔrɔw fɛ. Olu tɛna a ɲini ka joo di dɔ ma, nka u bena basigi Bibulu lo kan ka ladili di u ma.

¹⁶ Nka, ni kerecɛn dɔ furuɲɔgɔn tɛ Jehova batobaga ye do? Ni gwɛlɛya b’u  ka furu kɔnɔ, yala a daganin lo u ka faran ɲɔgɔn na wa? I ko a fɔra ka tɛmɛ cogo min na, Bibulu b’a yira ko kakalaya dɔrɔn lo be se k’a to furu be sa. Nka, koo minw bɛɛ be se k’a to furuɲɔgɔnmaw be faran ɲɔgɔn na, Bibulu t’o fɔ. Ciden Pol y’a sɛbɛ ko: “N’aw balimamuso dɔ cɛɛ ma la Yezu la, n’o cɛɛ nin y’a latigɛ k’u bena to ɲɔgɔn fɛ ten, muso nin kana bɔ a fɛ.” (1 Kor. 7:12, 13). An ka ɲi k’o cikan sira tagama bi fana.

17, 18. Mun na kerecɛn dɔw tora u ka furu kɔnɔ gwɛlɛyaw bɛɛ n’a ta?

¹⁷ Nka tuma dɔw la, cɛɛ min tɛ Jehova batobaga ye, ale b’a yira ko a “b’a fɛ ka faran” a muso la. N’a sɔrɔ a ka fari a muso ma kojugu ani muso b’a jati k’o b’a niin bila farati la. Wala o cɛɛ be ban k’a ka denbaya mako wasa ani a b’a muso bali ka Jehova sago kɛ. Hali n’o cɛɛ m’a fɔ ka gwɛ ko a b’a fɛ ka faran a muso la, a ka kokɛtaw b’a yira ko a t’a fɛ u ka “to ɲɔgɔn fɛ.” O koo ɲɔgɔn na, kerecɛn be se k’a latigɛ ko a ka fisa a ka faran a cɛɛ la. O gwɛlɛyaw ɲɔgɔn be se ka kɛ kerecɛn wɛrɛw kan ani u b’a latigɛ ka to u ka furu kɔnɔ. U be muɲu ani u b’u jija k’u ka furu cogoya fisaya. Mun na do?

¹⁸ O koo ɲɔgɔn na, farali tɛ daan sigi u ka furu la. N’u faranna, u fila bɛɛ bena gwɛlɛyaw sɔrɔ i ko an tun ye minw kofɔ. Ciden Pol y’a fɔ fana fɛɛn wɛrɛ min kama u ka ɲi ka to ɲɔgɔn fɛ. A y’a sɛbɛ ko: “Cɛɛ min ma la Yezu la, ale saniyanin be a muso barika la, muso min ma la Yezu la, ale fana saniyanin be a cɛɛ barika la. N’o tɛ, u ka deenw tena kɛ deen saniyaninw ye, k’a sɔrɔ u ye deen senumanw ye.” (1 Kor. 7:14). Kerecɛn kantigi caaman ka furuɲɔgɔnw tun tɛ Jehova batobagaw ye. Nka, u y’a latigɛ ka to n’u ye hali k’a sɔrɔ koow man nɔgɔ fewu! U be se k’a fɔ k’u ka sɛgɛn ma kɛ gwansan ye sabu kɔfɛ, u furuɲɔgɔn sɔnna tiɲɛn batoli ma.—1 Korɛntikaw 7:16 kalan; 1 Piyɛri 3:1, 2.

19. Mun na kerecɛn caaman be hɛɛrɛ la u ka furu kɔnɔ?

¹⁹ Yezu ye cikanw di furusa koo la ani ciden Pol ye ladiliw di ka ɲɛsin farali koo ma. U fila bɛɛ ka laɲinita tun ye ko Ala sagokɛlaw ka bonya la furu kan. Bi duniɲa kuru bɛɛ kɔnɔ, kerecɛn caaman be hɛɛrɛ la u ka furu kɔnɔ. U caaman b’i ka kafo kɔnɔ. Balimacɛw ni balimamuso kantigiw lo. O balimacɛw b’u musow kanu, o musow fana b’u cɛɛw bonya. U bɛɛ b’a yira ko furuɲɔgɔnw be se ka bonya la u ka furu kan. An dusu ka di k’a ye ko mɔgɔ miliyɔn caaman ka koo b’a yira ko Ala ka kuma nunu ye tiɲɛn ye: “Cɛɛ ben’a faa n’a baa to yen ka nɔrɔ a ka muso la, u fila bena jɛn ka kɛ kelen ye.”—Efɛz. 5:31, 33.