1-2. a) Zubile ye mun lo ye? (Koorilen nin lajɛ: “ Zubile tun ye mun lo ye?”) (b) Yezu kumana mun lo koo la Luka 4:16-18 kɔnɔ?

JAMANA dɔw la, u be ɲɛnagwɛ kɛrɛnkɛrɛnnin dɔ kɛ masacɛ wala masamuso ka masaya saan 50nan na. O be weele ko masacɛ wala masamuso ka zubile. O ɲɛnagwɛ be se ka mɛɛn tile kelen, lɔgɔkun kelen wala ka tɛmɛ o kan yɛrɛ. Nka a laban, a be ban ani mɔgɔw be ɲinɛ a kɔ.

² Galen, ɲɛnagwɛ dɔ tun be kɛ Israɛl saan kuru bɛɛ kɔnɔ saan 50 o saan 50 ani a tun be weele ko zubile. An bena kuma zubileba dɔ koo la min nafa ka bon ni Israɛldenw ta ye. Israɛldenw ka zubile tun b’u hɔɔrɔnya. Mun na an ka ɲi k’a ɲini ka kalan sɔrɔ o la? Sabu o b’an hakili jigi Jehova ka labɛn ɲuman dɔ koo la, a ye min kɛ an ye. O labɛn sababu fɛ, an bena hɔɔrɔnya banbali sɔrɔ, Yezu kumana o min koo la. An yɛrɛ be se ka nafa sɔrɔ o hɔɔrɔnyali la kabi sisan.​—Luka 4:16-18 kalan.

3. Ka kɛɲɛ ni Levitiki 25:8-12 ka fɔta ye, zubile tun be Israɛldenw nafa cogo di?

³ Jehova tun ye labɛn min kɛ walisa Israɛldenw ka zubile kɛ, an ka kuma o koo la fɔlɔ. O la, an bena se k’a faamu nɔgɔman na Yezu ye min fɔ hɔɔrɔnyali koo la. Jehova y’a fɔ Israɛldenw ye ko: “Aw ka saan bi duurunan bila ne Ala ye ka hɔrɔnyali wango la jamana yɔrɔ bɛɛ la a kɔnɔ mɔgɔw bɛɛ ye. Aw ka saan nin wele ko saan bi duurunan ɲanagwɛ [wala zubile]. Aw kelen kelen bɛɛ bena segi ka taga aw ka fadenyabolo la, k’aw ka dugukolow tigiya kɛ tugu.” (Levitiki 25:8-12 kalan). Lafiɲɛlon min tun be kɛ lɔgɔkun o lɔgɔkun, barokun tɛmɛnin na, an y’a ye  o tun be Israɛldenw nafa cogo min na. Nka, zubile tun be Israɛldenw nafa cogo di? Miiri k’a filɛ: Juru karila Israɛlden dɔ kan ani o kama, a waajibiyara k’a ka dugukolo feere walisa k’o juru sara. Zubile la, a ka dugukolo tun be kɔsegi a ma. O la, o cɛɛ tun be se k’a ka ‘dugukolo tigiya kɛ tugun.’ Kɔfɛ, a deenw tun be se k’o dugukolo sɔrɔ cɛɛn ye. A be se ka kɛ fana ko juru karila cɛɛ dɔ kan ani a y’a deen dɔ wala a yɛrɛ feere jɔnya la walisa k’o juru sara. Zubile la, jɔɔn tun be hɔɔrɔnya ka ‘segi ka taga a ka fadenyabolo la.’ O la, mɔgɔ si tun tɛ kɛ jɔɔn ye kudayi! O b’a yira ko Jehova tun b’a janto a ka jama na sɔbɛ la!

4-5. Mun na an ka ɲi k’a ɲini ka kalan sɔrɔ zubile koo la?

⁴ Nafa wɛrɛ juman tun be zubile la? Jehova ko: “Fantanw man kan ka sɔrɔ aw cɛma. Bari Masaba aw ka Ala be jamana min dira aw ma k’a kɛ aw ta ye, a bena aw dɛmɛ a kɔnɔ kosɔbɛ.” (Deter. 15:4). O ni bi ka koow tɛ kelen ye hali dɔɔni sabu waritigiw be fɛntigiyara ka taga ani fantanw ka fantanya be juguyara ka taga!

⁵ An kerecɛnw tɛ Musa ka sariya kɔrɔ. O kɔrɔ ko an tɛ zubile sariya labato, o min na jɔɔnw tun be hɔɔrɔnya, juruw tun be yafa ani dugukolo tun be kɔsegi a tigi ma (Ɔrɔm. 7:4; 10:4; Efɛz. 2:15). Nka, a kɔrɔtanin lo an k’a ɲini ka kalan sɔrɔ zubile koo la. Mun na do? Sabu Jehova ye labɛn min kɛ walisa k’an hɔɔrɔnya ka bɔ jurumu na, zubile b’an hakili jigi o la.

6. An mako b’a la ka hɔɔrɔnya ka bɔ mun lo la?

⁶ An bɛɛ mako b’a la ka hɔɔrɔnya sabu an ye jurumu ka jɔɔnw ye, o min ka jɔnya ka jugu. Komi an ye jurumutɔw ye, an be kɔrɔ, an be bana ani an be sa. Mɔgɔ caaman b’o faamu n’u y’u yɛrɛ  filɛ dugalen na wala n’u tagara dɔgɔtɔrɔso sabu u man kɛnɛ. N’an ye jurumu kɛ, o b’an fari faga fana. Ciden Pol ko: “Hakɛ be fanga sɔrɔ ne kan. Ne ye sigɛnbagatɔ ye! N farisogo min ye saya ta ye, jɔn bena ne kisi o ma?”​—Ɔrɔm. 7:23, 24.

7. Kira Ezayi tun ye mun lo fɔ hɔɔrɔnyali koo la?

⁷ An ninsɔn ka di k’a lɔn ko Ala ye labɛn kɛ walisa an ka hɔɔrɔnya ka bɔ jurumu ka jɔnya la. O be se ka kɛ Yezu sababu lo la. Saan 700 ni kɔ ka kɔn Yezu ka wagati ɲɛ, kira Ezayi tun ye hɔɔrɔnyaliba dɔ kofɔ. O nafa ka bon kosɔbɛ ka tɛmɛ hɔɔrɔnyali min tun be kɛ Israɛldenw ka zubile saan na. Ezayi y’a sɛbɛ ko: “Matigi, Masaba ka Nii be ne fɛ. Bari, a ye ne woloma ka n ci ka kibaru diman fɔ fantanw ye, ka mɔgɔ dusukasininw dusu saalo, ka hɔrɔnya wango la mɔgɔw ye minw minɛna ka taga.” (Ezayi 61:1). O kiraya kuma ɲɛsinna jɔn lo ma?

8. Ezayi ye kiraya kuma min fɔ hɔɔrɔnyali koo la, o ɲɛsinna jɔn lo ma?

⁸ Ezayi ye kiraya kuma min fɔ hɔɔrɔnyali koo la, o kɔrɔtanin lo kosɔbɛ. A daminɛna ka dafa Yezu ka cidenya baara daminɛnin kɔ. Loon dɔ, Yezu tagara kalanso la a lamɔdugu la Nazarɛti. A ye Ezayi ka kumaw kalan Yahutuw ye minw tun lajɛnnin be yen. A ko: “Matigi ka Nii be ne fɛ, bari a ye ne woloma ka kibaru diman fɔ fantanw ye. A ye ne ci ko n k’a fɔ jɔɔnw ye k’u bena hɔrɔnya, ko n k’a fɔ fiɲɛntɔw ye k’u ɲaa bena yɛlɛ, ko n ka mɔgɔtɔɔrɔninw bɔ u juguw bolo k’u bila, Matigi ben’a ka ɲumanya kɛ saan min na, ko n k’o fɔ mɔgɔw ye.” O kɔ, Yezu k’o kumaw ɲɛsinna ale lo ma (Luka 4:16-19, 21). Yezu y’o kiraya kuma dafa cogo di?

9. Yezu ka wagati la, mɔgɔ caaman jigi tun b’a la ka hɔɔrɔnya ka bɔ mun lo la?

⁹ Yezu ye Ezayi ka kiraya kuma min kalan hɔɔrɔnyali koo la, o daminɛna ka dafa saan kɛmɛkulu fɔlɔ la. An lanin b’o la sabu Yezu y’a fɔ ko: “Aw ye kitabu nin kɔnɔnakuma minw mɛn sisan, o koow kɛra ka dafa bii.” (Luka 4:21). Mɔgɔ minw ye Yezu ka kumaw mɛn, n’a sɔrɔ u caaman jigi tun b’a la ka hɔɔrɔnya ka bɔ Ɔrɔmu fanga kɔrɔ. N’a sɔrɔ u tun be ni cɛɛ fila dɔw ka miiriya ɲɔgɔn ye minw y’a fɔ ko: “An kɔni jigi tun b’a kan ko  mɔgɔ min ka kan ka Isirayɛlidenw kunmabɔ, ko ale tun lo.” (Luka 24:13, 21). Ɔrɔmukaw tun b’u fanga digi mɔgɔw kan. O bɛɛ n’a ta, an b’a lɔn ko Yezu m’a ka kalandenw lasun u ka muruti Ɔrɔmu kuntigiya kama. Nka, a y’a fɔ u ye ko: “Fɛɛn min ye masacɛ ta ye, aw k’o di masacɛ ma.” (Mat. 22:21). N’o lo, Yezu ye mɔgɔw hɔɔrɔnya cogo di a ka wagati la?

10. Yezu ye mɔgɔw hɔɔrɔnya ka bɔ mun lo la?

¹⁰ Ala Dencɛ nana mɔgɔw dɛmɛ u ka hɔɔrɔnya ka bɔ koo fila la. A fɔlɔ, Yezu ye mɔgɔw dɛmɛ u ka hɔɔrɔnya ka bɔ diinan kuntigiw ka ngalon kalanw na. O wagati la, Yahutu caaman tun waajibiyanin lo ka tugu adamadenw ka landakow n’u ka ngalon kalanw kɔ (Mat. 5:31-37; 15:1-11). Diinan kuntigiw tun be i n’a fɔ fiyentɔw Alako ta fan fɛ. U ma se ka Ala lɔn sabu u ma sɔn Masiya ani a ka tiɲɛnkalanw ma. O kama, u tora u ka fiyentɔya la ani u ka jurumuw ma yafa u ma (Zan 9:1, 14-16, 35-41). Yezu y’a yira mɔgɔ majigininw na u be se ka hɔɔrɔnya cogo min na ka bɔ ngalon kalanw na. A y’o kɛ a ka tiɲɛnkalanw n’a ka ɲɛyirali ɲuman fɛ.​—Mariki 1:22; 2:23–3:5.

11. Yezu ye mɔgɔw hɔɔrɔnya cogo filanan juman lo la?

¹¹ A filanan, Yezu ye mɔgɔw dɛmɛ u ka se ka hɔɔrɔnya ka bɔ jurumu ka jɔnya la, an y’o min sɔrɔ cɛɛn ye. Minw b’a yira k’u limaniyanin lo ani u be sɔn Yezu ka kunmabɔsara la, Ala be se k’u ka jurumuw yafa Yezu ka saraka barika la (Eburuw 10:12-18). Yezu ko ni Ala “Deen nin y’aw hɔrɔnya, a be kɛ hɔrɔnya dafanin ye.” (Zan 8:36). Siga t’a la, o hɔɔrɔnyali nafa ka bon ka tɛmɛ Israɛldenw ka hɔɔrɔnyali kan, u tun be se ka min sɔrɔ zubile la! Ɲɛyirali fɛ, ni cɛɛ dɔ tun hɔɔrɔnyara zubile la, a tun be se ka kɛ jɔɔn ye tugun. A laban, a tun bena sa. Nka Yezu be mɔgɔ minw hɔɔrɔnya, olu hɔɔrɔnyali bena to fɔɔ abada.

12. Yezu ye hɔɔrɔnyali min kofɔ, jɔnw lo kɛra fɔlɔ ye k’o sɔrɔ?

¹² Saan 33 Pantekɔte loon na, Jehova ye Yezu ka cidenw ani cɛɛw ni muso kantigi wɛrɛw mɔ ni hakili senu ye. A y’u kɛ a deenw ye walisa sini ma, u ka se ka lakunu sankolo la ka mara kɛ ni Yezu ye (Ɔrɔm. 8:2, 15-17). Yezu ye hɔɔrɔnyali min kofɔ kalanso kɔnɔ Nazarɛti, o mɔgɔw lo kɛra fɔlɔ ye k’o sɔrɔ. U tun hɔɔrɔnyara ka bɔ koo nunu na: Yahutu diinan kuntigiw ka ngalon kalanw ani u ka landako minw ma bɔ Ala yɔrɔ. Ala fɛ, u tun hɔɔrɔnyara fana ka bɔ jurumu ka jɔnya la, o min nɔfɛko ye saya  ye. Jehova ye labɛn min kɛ hɔɔrɔnyali kama, o daminɛna tuma min na Yezu ka kalandenw mɔnna ni hakili senu ye saan 33 wagati la. O bena ban Yezu ka saan 1 000 mara laban na. Koo ɲuman jumanw lo bena kɛ yanni o cɛ?

13-14. Yezu ye hɔɔrɔnyali min kofɔ, mɔgɔ wɛrɛ jumanw lo be se k’o sɔrɔ?

¹³ Bi, mɔgɔ kɔnɔgwɛ miliyɔn caaman be “saga dɔ wɛrɛw” cɛma ani u bɔra siyaw bɛɛ la (Zan 10:16). Ala m’olu sugandi walisa u ka mara kɛ ni Yezu ye sankolo la. Bibulu b’a fɔ k’u ka jigiya ye ka ɲɛnamaya kɛ dugukolo kan fɔɔ abada. Ele fana ka jigiya y’o lo ye wa?

¹⁴ N’i be “saga dɔ wɛrɛw” cɛma, i be kerecɛn mɔlenw ka duga dɔw sɔrɔla kabi sisan yɛrɛ. Komi i lanin be Yezu ka saraka la, i be se ka Jehova deli a k’i ka jurumuw yafa. N’i y’o kɛ, i koo bena diya Ala ye ani i dusukun tɛna i kɛlɛ (Efɛz. 1:7; Yir. 7:14, 15). Miiri ka filɛ fana i be duga minw bɛɛ sɔrɔla sabu i hɔɔrɔnyara ka bɔ ngalon kalanw na. Yezu ko: “Aw bena tiɲɛ lɔn, o tiɲɛ le bena aw kɛ hɔrɔnw ye.” (Zan 8:32). An ninsɔn ka di kosɔbɛ k’o hɔɔrɔnyali sɔrɔ!

15. An jigi b’a la ka hɔɔrɔnyali ani duga jumanw lo sɔrɔ sini ma?

¹⁵ I be se ka duga caaman wɛrɛw sɔrɔ  sini ma. Yanni dɔɔni, Yezu bena ngalon diinanw ni gofɛrɛnɛman tilenbaliw halaki. Ala bena a sagokɛlaw “jamaba” kisi ani ka duga caaman lase u ma alijɛnɛ kɔnɔ dugukolo kan (Yir. 7:9, 14). Mɔgɔ caaman bena lakunu ani u bena se ka hɔɔrɔnya ka bɔ Adama ka jurumu nɔfɛkow la.​—Kɛw. 24:15, NW.

16. Adamadenw bena hɔɔrɔnyaliba juman lo sɔrɔ?

¹⁶ Saan 1 000 mara wagati la, Yezu n’a marakɛɲɔgɔnw bena adamadenw dɛmɛ u ka kɛnɛya dafanin sɔrɔ. U bena u dɛmɛ fana u ka jɛnɲɔgɔnya kɛ ni Ala ye cogo dafanin na. Israɛldenw tun be hɔɔrɔnya zubile la. O cogo kelen na, adamadenw bena hɔɔrɔnyaliba sɔrɔ Yezu ka mara wagati la. O kɔrɔ ko Ala sagokɛla kantigiw bɛɛ bena kɛ mɔgɔ dafaninw ye, jurumu si tɛna kɛ u la.

17. Ka kɛɲɛ ni Ezayi 65:21-23 ka fɔta ye, Ala sagokɛlaw bena mun lo sɔrɔ? (Jaa lajɛ ɲɛɛ fɔlɔ kan.)

¹⁷ Ezayi 65:21-23 b’a yira ɲɛnamaya bena kɛ cogo min na dugukolo kan. (A kalan.) An tɛna an bolow kuru ka sigi dɔrɔn. Bibulu k’o wagati la, Ala sagokɛlaw bena baara nafaman kɛ ani u ka baara bena u wasa. An lanin b’a la ko saan 1 000 mara laban na, “dafɛnw bɛɛ fana na hɔrɔnya tolilenya ka jɔnya ma ka Ala denw ta hɔrɔnya nɔɔrɔ sɔrɔ.”​—Ɔrɔm. 8:21, Bible senuma.

18. Mun na an be se ka la a la ko an bena siniɲasigi ɲuman sɔrɔ?

¹⁸ Saan 1 000 mara wagati la, Jehova bena a sagokɛlaw dɛmɛ u ka baara ani lafiɲɛ jati k’a dama kɛɲɛ i ko a y’a kɛ cogo min na Israɛldenw ka wagati la. Siga t’a la, an bena wagati sɔrɔ ka Ala bato. Hali duniɲa kura kɔnɔ, an ka ninsɔndiya bena bɔ o lo la. Adamaden kantigiw bɛɛ bena ninsɔndiya sɔrɔ Krista ka saan 1 000 mara wagati la. An ka baara bena an wasa ani an bɛɛ bena Ala sago kɛ.