1. Ni balimamuso dɔ be jatiminɛ kɛra furu koo la, a ka ɲi k’a yɛrɛ ɲininga mun ni mun lo la?

KERECƐNW bɛɛ be Yezu Krista ka kuntigiya dafanin kɔrɔ. Ni balimamuso dɔ furula, a be kɛ cɛɛ dafabali ka kuntigiya kɔrɔ. O man nɔgɔ tuma dɔw la. O kama, ni balimamuso dɔ be jatiminɛ kɛra furu koo la, a ka ɲi k’a yɛrɛ ɲininga ko: “Mun lo b’a yira ko balimacɛ nin bena kɛ kuntigi ɲuman ye? Yala Alakow kɔrɔtanin lo a fɛ kosɔbɛ wa? N’o tɛ, mun lo b’a to n’ b’a miiri ko an furunin kɔ, a bena to k’an dɛmɛ walisa an ka to ka jɛnɲɔgɔnya ɲuman kɛ ni Jehova ye?” O balimamuso ka ɲi k’a yɛrɛ ɲininga fana ko: “N’ be ni jogo jumanw lo ye minw bena an nafa an ka furu kɔnɔ? Yala n’ muɲunin lo ani n’ tɛgɛ labilanin lo ka mɔgɔw sɔn wa? Yala n’ be jɛnɲɔgɔnya ɲuman kɛra ni Jehova ye wa?” (Waaj. 4:9, 12). Ni muso ye desizɔn ɲumanw ta ka sɔrɔ ka furu, o be se k’a to a ka furu be ɲɛ a bolo ani a be ninsɔndiya sɔrɔ a la.

2. An bena mun lo lajɛ barokun nin na?

² Balimamuso miliyɔn caaman ye ɲɛyirali ɲumanw ye sabu u kolonin lo u cɛɛw ye. U ka kan ni tandoli ye! An dusu ka di kosɔbɛ ka Jehova bato n’o muso kantigiw ye! Barokun nin na, an bena ɲiningali saba lajɛ: 1) Furumusow be se ka gwɛlɛya minw sɔrɔ, u dɔw ye jumanw ye? 2) Mun na muso b’a latigɛ ka kolo a cɛɛ ye? 3) Kerecɛn furucɛw ani furumusow be kalan jumanw lo sɔrɔ mɔgɔ nunu fɛ kololi koo la: Yezu, Abigayɛli ani Mariyamu, ale min tun ye Yusufu muso ani Yezu bamuso ye?

3. Mun na gwɛlɛyaw be furuw bɛɛ kɔnɔ?

³ Furu ye Ala ka nilifɛn dafanin ye. Nka, adamadenw dafanin tɛ (1 Zan 1:8). O kama, Ala ka Kuma be furuɲɔgɔnw lasɔmi ko u bena gwɛlɛyaw sɔrɔ ani a b’a fɔ k’o gwɛlɛyaw ye “tɔɔrɔba” ye (1 Kor. 7:28). An bena koo damanin lajɛ minw be se ka kɛ gwɛlɛyaw ye furumuso ma.

4. Mun na muso dɔ be se k’a miiri ko n’a b’a cɛɛ bonya, a b’a yɛrɛ dɔgɔyara le?

⁴ Muso dɔ lamɔcogo be se k’a to a b’a miiri ko n’a b’a cɛɛ bonya, a b’a yɛrɛ dɔgɔyara le. Marisol be Etazini. A ko: “Ne lamɔna yɔrɔ min na, u tun be to k’a fɔ musow ye tuma bɛɛ ko olu ni cɛɛw ka kan ka kɛ kelen ye koo bɛɛ la. N’ b’a lɔn ko Jehova ye kuntigiya kalifa furucɛw lo ma, ko furumusow ka ɲi ka kolo u ye ani ko musow fana ka kan ni bonya ye. Nka a man nɔgɔ tuma dɔw la ka kolo n’ cɛɛ ye sabu duniɲamɔgɔw b’a fɔ ko n’ man ɲi k’o kɛ.”

5. Cɛɛ dɔw be ni miiriya bɛnbali jumanw lo ye musow koo la?

⁵ Faan wɛrɛ fɛ, muso be se ka furu cɛɛ dɔ ma min b’a miiri ko cɛɛw ka fisa ni musow ye. Balimamuso Ivon be Ameriki worodugu fan fɛ ani a ko: “An ka mara la, cɛɛw lo be dumuni kɛ fɔlɔ, o kɔ, musow be sɔrɔ ka dumuni kɛ. Musodenninw lo be tobili kɛ, ka yɔrɔ filan ani olu n’u bamuso be baara kɛ cɛdenninw ye. A fɔra u ye ko cɛdenninw lo ye soo kuntigiw ye.” Balimamuso Yingling be Azi mara la ani a ko: “An ka kaan na, ntalen kuma dɔ kɔrɔ ko kuun t’a la muso ka kɛ hakilitigi ye wala ka kɛ ni setigiya ye. U ka ɲi ka sokɔnɔ baaraw lo kɛ. U man ɲi k’u ka fɛtaw fɔ u cɛɛw ye.” Cɛɛ min be n’o miiriya ɲɔgɔn ye, ale t’a yira ko a b’a muso kanu ani a tɛ Bibulu ka ladiliw sira tagama. O cɛɛ tɔgɔla b’a muso niin degun, a tɛ Yezu ladegi ani a ka kɛwalew man di Jehova ye.—Efɛz. 5:28, 29; 1 Piyɛri 3:7.

6. Furumusow ka ɲi ka mun lo kɛ walisa k’u ka jɛnɲɔgɔnya sabati ni Jehova ye?

⁶ An y’a ye barokun tɛmɛnin na ko Jehova b’a ɲini furucɛw fɛ u k’u ka denbaya mako wasa Alako, dusukunnako ani bololafɛnw ta fan fɛ (1 Tim. 5:8). Tiɲɛn lo ko musow bolo degunnin lo. Nka, u ka ɲi ka wagati kunmabɔ loon o loon ka Ala ka Kuma kalan, ka miiri a kan ani ka Jehova deli n’u dusu bɛɛ ye. O be se ka gwɛlɛya furumusow ma. U bolo degunnin lo minkɛ, u be se k’a miiri ko wagati wala fanga t’u fɛ k’o koow kɛ. Nka, a kɔrɔtanin lo u ka wagati kunmabɔ o kama. Mun na do? Sabu Jehova b’a fɛ an kelen kelen bɛɛ ka jɛnɲɔgɔnya ɲuman kɛ n’ale ye ani k’an jija o jɛnɲɔgɔnya sabatinin ka to.—Kɛw. 17:27.

7. Mun lo bena a to a tɛ gwɛlɛya muso ma ka kolo a cɛɛ ye?

⁷ Komi cɛɛ dafanin tɛ, a be se ka gwɛlɛya a muso ma ka kolo a ye. Fɛɛn min kama Jehova b’a ɲini a fɛ a ka kolo a cɛɛ ye, n’a b’o faamu ani ka sɔn o ma, a bena nɔgɔya a ma k’o kɛ.

8. Ka kɛɲɛ ni Efɛzikaw 5:22-24 ka fɔta ye, mun na muso b’a latigɛ ka kolo a cɛɛ ye?

⁸ Kerecɛn muso b’a latigɛ ka kolo a cɛɛ ye sabu Jehova b’o lo ɲini a fɛ (Efɛzikaw 5:22-24 kalan). A lanin lo a sankolola Faa la sabu a b’a lɔn ko a b’ale kanu ani  ko a be koo o koo ɲini ale fɛ, a b’o kɛ ale nafa lo kosɔn.—Deter. 6:24; 1 Zan 5:3.

9. Ni muso be kolo a cɛɛ ye, nafa juman lo b’o la?

⁹ Duniɲamɔgɔw be musow lasun u kana Jehova ka sariyaw labato ani u k’a jati ko n’i be kolo i cɛɛ ye, i b’i yɛrɛ dɔgɔyara le. Minw be mɔgɔw lasun k’o miiri, u t’an ka Ala lɔn le, ale min ye kanutigi ye. Jehova tɛna koo dɔ ɲini a denmuso kanulenw fɛ minw bena u mafiɲɛya. Jehova ye kunkanbaara min kalifa furumusow ma, balimamuso min b’a jija kosɔbɛ k’o dafa, ale be kɛ sababu ye hɛɛrɛ be kɛ a ka denbaya kɔnɔ (Zab. 119:165). O be ale yɛrɛ, a cɛɛ n’a deenw nafa.

10. Carol ye min fɔ, o b’an dɛmɛ ka mun lo faamu?

¹⁰ Jehova lo be kuntigiya kalifa dɔw ma. O la, muso min be kolo a cɛɛ dafabali ye, ale b’a yira ko a be Jehova kanu ani ko a be bonya la a kan. Carol be Ameriki worodugu fan fɛ ani a ko: “N’ b’a lɔn ko n’ cɛɛ bena filiw kɛ. N’ b’a lɔn fana ko n’a ye filiw kɛ, n’ b’o koo ta cogo min na, o b’a yira n’a kɔrɔtanin lo n’ fɛ ka jɛnɲɔgɔnya ɲuman kɛ ni Jehova ye. O kama, n’ be n’ jija ka kolo n’ cɛɛ ye sabu n’ b’a fɛ ka n’ sankolola Faa dusu diya.”

11. Mun lo be balimamuso Aneese dɛmɛ a ka to ka yafa a cɛɛ ma? A ye min fɔ, an be kalan juman lo sɔrɔ o la?

¹¹ A be se ka gwɛlɛya muso ma k’a cɛɛ bonya ani ka kolo a ye n’a b’a ɲɛɛ na ko a cɛɛ t’a janto a dusukunnakow n’a ka haminankow la. A kɔrɔsi balimamuso Aneese be min kɛ o koo ɲɔgɔn na. A ko: “N’ be banba walisa n’ kana dimi mara n’ kɔnɔ. N’ b’a to n’ hakili la ko an bɛɛ be filiw kɛ. N’ ka laɲinita ye ka yafa ni n’ dusu bɛɛ ye i ko Jehova. Ni n’ be yafa, o b’a to n’ hakili be sigi kokura.” (Zab. 86:5). Muso min be yafa a cɛɛ ma, a ka nɔgɔ ale fɛ ka kolo a ye.

12. Ɲɛyirali jumanw lo kofɔra Bibulu kɔnɔ?

¹² Mɔgɔ min kolonin lo, n’a sɔrɔ dɔw b’a miiri k’o tigi ye fagobagatɔ ye. Nka o tɛ tiɲɛn ye fewu! Mɔgɔ caaman kofɔra Bibulu kɔnɔ minw tun kolonin lo ani u  jaa tun ka gwɛlɛ kosɔbɛ. An k’a filɛ an be kalan minw sɔrɔ Yezu, Abigayɛli ani Mariyamu fɛ.

13. Mun na Yezu kolonin lo Jehova ye? A ɲɛfɔ.

¹³ Yezu kolonin lo Jehova ye. A t’o kɛ sabu a man cegu ani setigiya t’a fɛ. Mun na an b’o fɔ? A ka kalanw faamuyali tun man gwɛlɛ ani a tun be mɔgɔw kalan cogo nɔgɔman na. O b’a yira ko a hakili ka di kosɔbɛ (Zan 7:45, 46). Jehova b’a lɔn ko setigiyaba be Yezu fɛ. O lo kama tuma min na a tun be duniɲa danna, a y’a to Yezu y’a dɛmɛ o baara la (Talenw 8:30; Eburuw 1:2-4). Ka fara o kan, Yezu suu kununin kɔ, Jehova ye ‘sebagaya bɛɛ di a ma sankolo la ani dugukolo kan.’ (Mat. 28:18). Hali ni setigiyaba be Yezu fɛ, a bele b’a to Jehova k’a ɲɛminɛ. Mun na do? Sabu a b’a Faa kanu.—Zan 14:31.

14. Cɛɛw be kalan jumanw lo sɔrɔ koo nunu na: a) Jehova be musow jati cogo min na? b) Min fɔra Talenw sapitiri 31 kɔnɔ?

¹⁴ Furucɛw be kalan minw sɔrɔ. Ni Jehova ko musow ka kolo u cɛɛw ye, o kɔrɔ tɛ ko a b’a jati ko cɛɛw ka fisa ni musow ye. Jehova y’o yira ka gwɛ a kɛtɔ ka musow ni cɛɛw sugandi walisa u ka mara kɛ ni Yezu ye (Gal. 3:26-29). Jehova y’a yira ko a lanin lo a Dencɛ la a kɛtɔ ka kuntigiya kalifa a ma. O cogo kelen na, cɛɛ hakilitigi fana be kuntigiya dɔ kalifa a muso ma. Bibulu b’a ɲɛfɔ muso ɲuman be se ka baara sifa minw kɛ. Ɲɛyirali fɛ, a be se ka sokɔnɔ baaraw koo ɲɛnabɔ, ka foro san wala k’a feere ani ka jagokow kɛ (Talenw 31:15, 16, 18 kalan). O muso tɛ jɔɔn ye min tɛ se k’a ka fɛtaw fɔ. Nka, a cɛɛ lanin lo a la ani a b’a lamɛn (Talenw 31:11, 26, 27 kalan). Ni cɛɛ b’a muso bonya o cogo la, a bena diya a muso ye ka kolo a ye.

15. Furumusow be kalan jumanw lo sɔrɔ Yezu fɛ?

¹⁵ Furumusow be kalan minw sɔrɔ. Yezu ye koobaw kɛ. O bɛɛ n’a t’a, a t’a jati ko n’a be kolo a Faa ye, a b’a yɛrɛ mafiɲɛyara le (1 Kor. 15:28; Filip. 2:5, 6). O cogo kelen na, muso ɲuman min be Yezu ladegi, ale t’a jati ko n’a be kolo a cɛɛ ye, a b’a yɛrɛ mafiɲɛyara le. A b’a cɛɛ dɛmɛ sabu a b’a kanu. Nka o dɔrɔn tɛ. Kuun jɔnjɔn min kana a b’o kɛ, o ye ko a be Jehova kanu ani a be bonya la a kan.

16. Ka kɛɲɛ ni 1 Samuyɛli 25:3, 23-28 ka fɔta ye, gwɛlɛya jumanw lo tun be Abigayɛli kan? (Jaa lajɛ ɲɛɛ fɔlɔ kan.)

¹⁶ Abigayɛli cɛɛ tɔgɔ tun ko Nabali. Kuncɛba ni ɲumanlɔnbali tun lo ani a tun b’a yɛrɛ dɔrɔn lo nafa ɲini. Abigayɛli tun be se ka daan sigi a ka furu la a kɛtɔ k’a to Dawuda n’a ka kɛlɛdenw k’a cɛɛ faga. Nka a m’o kɛ. A y’a seko bɛɛ kɛ k’a cɛɛ n’a somɔgɔw bɛɛ latanga. A y’a jaa gwɛlɛya ka gwɛrɛ kɛlɛden 400 na minw tun labɛnnin lo kɛlɛ kama ani a kumana Dawuda fɛ ni bonya ye. A yɛrɛ ye yafa deli a cɛɛ ka kɛwalew kosɔn (1 Samuyɛli 25:3, 23-28 kalan). Dawuda y’a faamu ko Jehova lo tɛmɛna o muso jagwɛlɛ fɛ k’ale ladi walisa a kana kojuguba dɔ kɛ.

17. Furucɛw be kalan jumanw lo sɔrɔ Dawuda ni Abigayɛli ka koo la?

¹⁷ Furucɛw be kalan minw sɔrɔ o la. Abigayɛli tun ye muso hakilitigi ye. Dawuda fana y’a yira ko a ye hakilitigi ye a kɛtɔ ka mɛnni kɛ Abigayɛli fɛ. O kɛra sababu ye a ma mɔgɔ jalakibaliw faga. O cogo kelen na, cɛɛ min ye hakilitigi ye, ale b’a muso ka fɛtaw lamɛn koɲuman ka sɔrɔ ka desizɔnbaw ta. A muso ka fɛtaw be se ka kɛ sababu ye a tɛ desizɔn jugu ta.

18. Furumusow be kalan jumanw lo sɔrɔ Abigayɛli fɛ?

 ¹⁸ Furumusow be kalan minw sɔrɔ. Muso min be Jehova kanu ani ka bonya la a kan, ale be nɔɔ ɲuman to a somɔgɔw kan. A b’o kɛ hali n’a cɛɛ tɛ Jehova Seere dɔ ye wala a t’a ka sariyakolow labato. A tɛna fɛɛrɛw ɲini k’a ka furu sa. Nka, a bena a ɲini k’a cɛɛ lasun ka dɔ lɔn Jehova koo la a kɛtɔ k’a bonya ani ka kolo a ye (1 Piyɛri 3:1, 2). Hali n’a cɛɛ m’a latigɛ ka Jehova sago kɛ, a bena diya Jehova ye k’a ye k’o muso be kantigiya kɛ ale ye ani a be kolo a cɛɛ ye.

19. Koo jumanw lo la muso tɛna sɔn ka mɛnni kɛ a cɛɛ fɛ?

¹⁹ Hali ni balimamuso dɔ kolonin lo a cɛɛ ye, a tɛna mɛnni kɛ a fɛ n’a ko a ka koo dɔ kɛ min bɛnnin tɛ ni Bibulu ka sariyaw ye. Ɲɛyirali fɛ, ni balimamuso dɔ cɛɛ dannabali ko a ka ngalon tigɛ, ka sonyali kɛ wala ka koo wɛrɛw kɛ minw man di Jehova ye, a tɛ sɔn o ma. Kerecɛn furumusow ani kerecɛn tɔɔw bɛɛ ka ɲi ka mɛnni kɛ Jehova Ala lo fɛ fɔlɔ. O kama, ni balimamuso dɔ cɛɛ y’a ɲini a fɛ a ka koo dɔ kɛ min bɛnnin tɛ ni Bibulu ka sariyaw ye, a ka ɲi ka ban. A ka ɲi ka lɔ kelen kan ani k’a ɲɛfɔ ni bonya ye fɛɛn min kama a cɛɛ ye min ɲini a fɛ a tɛ se k’o kɛ.—Kɛw. 5:29.

20. An b’a lɔn cogo di ko Mariyamu tun be jɛnɲɔgɔnya ɲuman kɛ ni Jehova ye?

²⁰ Mariyamu tun be jɛnɲɔgɔnya ɲuman kɛ ni Jehova ye. A gwɛnin lo ko a tun be Kitabu kɔnɔkow lɔn koɲuman. A ka baro dɔ la ni Zan Batizelikɛla bamuso Elizabɛti ye, a ye Eburukan sɛbɛninw kofɔ siɲɛ 20 ni kɔ (Luka 1:46-55). Miiri nin koo la fana: Hali ni Yusufu tun ye Mariyamu maminɛ, Jehova ka mɛlɛkɛ ma kɔn ka kuma ni Yusufu lo ye. A kumana ni Mariyamu lo ye fɔlɔ ani a y’a fɔ a ye ko a bena Ala Dencɛ wolo (Luka 1:26-33). Jehova tun be Mariyamu lɔn koɲuman ani a tun lanin b’a la ko a bena ale Dencɛ kanu ani k’a ladon ka ɲɛ. Siga t’a la, Mariyamu tora  ka jɛnɲɔgɔnya ɲuman kɛ ni Jehova ye hali Yezu sanin n’a suu kununin kɔ ka taga sankolo la.—Kɛw.1:14.

21. Bibulu be min fɔ Mariyamu koo la, furucɛw be kalan jumanw lo sɔrɔ o la?

²¹ Furucɛw be kalan minw sɔrɔ. Cɛɛ hakilitigi dusu ka di n’a muso be Bibulu lɔn ka ɲɛ. A tɛ dimi a kɔrɔ ani k’a miiri ko a b’a fɛ ka kɛ denbaya kuntigi ye. O cɛɛ b’a faamu ko n’a muso be Bibulu n’a ka sariyakolow lɔn ka ɲɛ, a be se k’a ka denbaya mɔgɔw dɛmɛ. Hali ni muso kalannin lo ka tɛmɛ a cɛɛ kan, cɛɛ ka kunkanbaara lo k’a ka denbaya ɲɛminɛ gwa kɔnɔ batoli ani Alako tɔɔw la.—Efɛz. 6:4.

22. Furumusow be kalan jumanw lo sɔrɔ Mariyamu fɛ?

²² Furumusow be kalan minw sɔrɔ. Furumuso ka ɲi ka kolo a cɛɛ ye. Nka, ale yɛrɛ lo ka ɲi k’a jija walisa a ka limaniya sabatinin ka to (Gal. 6:5). O kama, a ka ɲi ka wagati kunmabɔ kelenna kalan kama ani a ye min kalan, a ka ɲi ka miiri o kan. O bena a dɛmɛ a ka to ka Jehova kanu ani k’a bonya. O bena a to fana a be ninsɔndiya sɔrɔ a kɛtɔ ka kolo a cɛɛ ye.

23. Muso minw kolonin lo u cɛɛw ye, olu b’u yɛrɛ, u ka denbaya ani kafo nafa cogo di?

²³ Muso dɔw kolonin lo u cɛɛw ye sabu u be Jehova kanu. Olu ninsɔn diyanin lo kosɔbɛ ani u wasanin lo ka tɛmɛ musow kan minw be ban ka kolo u cɛɛw ye. U ye ɲɛyirali ɲumanw ye kanbelew ni sunguruw fɛ. U be kɛ sababu ye hɛɛrɛ ni kanuya be kɛ u ka denbaya ani kafo kɔnɔ (Titi 2:3-5). Bi, Jehova sagokɛla kantigiw fanba ye musow lo ye (Zab. 68:12). Cɛɛw wo, musow wo, an bɛɛ be se ka kɛ sababu ye ninsɔndiya be kɛ kafo kɔnɔ. Barokun nata la, an bena a ye an kelen kelen bɛɛ be se k’o kɛ cogo min na.