1. Saan kɛmɛkulu fɔlɔ la, gwɛlɛya jumanw lo tun be kerecɛnw kan?

WAGATI dɔ la saan 62 ani 64 cɛ, Krista tile la, ciden Piyɛri ye bataki sɛbɛ balimaw ma minw “be lonanya la Pɔn mara la, ni Galati, ani Kapadɔsi, ni Azi ani Bitini mara la.” (1 Piyɛri 1:1). O balimaw bɔyɔrɔw tun tɛ kelen ye ani u mako tun be jijali ni ladiliw la sabu ‘gwɛlɛya tun b’u kan i n’a fɔ tasuma.’ Ka fara o kan, Piyɛri y’a sɛbɛ ko: “Fɛɛnw bɛɛ banwaati surunyana.” Saan 10 ɲɔgɔn o kɔ, Zeruzalɛmu tun bena halaki. O kerecɛnw tun mana kɛ yɔrɔ o yɔrɔ, mun lo tun be se k’u dɛmɛ o wagati gwɛlɛw na?—1 Piyɛri 4:4, 7, 12.

2, 3. Mun na Piyɛri y’a balimaw jija k’u ka ɲɔgɔn ladon? (Jaa lajɛ, barokun daminɛ na.)

² Ciden Piyɛri y’a balimaw jija ko u “ka ɲɔgɔn ladon ka ɲa.” (1 Piyɛri 4:9). Gɛrɛkikan kumaden min bayɛlɛmana ko “ladon,” o kɔrɔ ye ka “lonanw kanu wala ka ɲumanya kɛ u ye.” Nka, a kɔrɔsi ko Piyɛri y’a balima kerecɛnw lo jija u ka “ɲɔgɔn” ladon. O kɔrɔ ko hali n’u tun be ɲɔgɔn lɔn ka ban ani u tun be to ka koow kɛ ɲɔgɔn fɛ, u tun ka ɲi ka ɲɔgɔn ladon. O tun bena u dɛmɛ cogo di?

 ³ O tun bena a to u b’u magwɛrɛ ɲɔgɔn na kosɔbɛ. N’a sɔrɔ mɔgɔ dɔ y’i weele ka na a ka soo wala ele yɛrɛ ye dɔ weele i ka soo. I ye ninsɔndiyaba min sɔrɔ o la, i hakili b’o la wa? N’an b’an balimaw ladon, o b’a to an b’u lɔn koɲuman. Kerecɛn minw tun be Piyɛri ka wagati la, olu tun ka ɲi k’u magwɛrɛ ɲɔgɔn na sabu wagati tun be gwɛlɛyara ka taga. O kelen lo fana bi sabu an be “laban tuma na.”—2 Tim. 3:1.

4. An bena ɲiningali jumanw lo lajɛ barokun nin na?

⁴ Sababu jumanw lo dira an ma “ka ɲɔgɔn ladon”? An be se ka mun lo kɛ walisa foyi kana an bali k’an balimaw ladon? Ni dɔ y’an weele ka na a ka soo, an be se ka mun lo kɛ walisa k’a tigi ninsɔndiya?

5. An be se ka mɔgɔw ladon cogo di an ka lajɛnw na?

⁵ An ka lajɛnw na: Jehova n’a ka ɔriganisasiyɔn b’an weele ka na lajɛnw na. Mɔgɔ minw be na an ka lajɛnw na, an b’a fɛ olu fana ka ninsɔndiya, sanko mɔgɔ kuraw (Ɔrɔm. 15:7). Jehova lo y’olu fana weele ka na. O kama, an ka ɲi k’u minɛ ka ɲɛ u cogoya wala u ka fanidoncogo mana kɛ min o min ye (Zaki 2:1-4). Ni mɔgɔ kura dɔ nana lajɛn na ani a b’a kelen, yala i b’a weele ka na sigi i kɔrɔ wa? N’a sɔrɔ a bena diya a ye n’i b’a dɛmɛ k’a faamu min be kɛra lajɛn na wala n’i b’a dɛmɛ ka vɛrisew ɲini Bibulu kɔnɔ. O ye fɛɛrɛ ɲuman ye “ka mɔgɔ wɛrɛw ladon.”—Ɔrɔm. 12:13.

6. An ka ɲi ka kɔn ka jɔn lo weele ka na an ka soo?

⁶ K’u weele ka na fɛɛn dɔ min wala ka dumuni kɛ: Bibulu sɛbɛwagati la, walisa ka mɔgɔ ladon, u tun ka teli k’a tigi weele ka na dumuni kɛ u ka soo (Zɛnɛzi 18:1-8; Kirit. 13:15; Luka 24:28-30). O tun be i n’a fɔ i b’a weelela ka teriya kɛ n’a ye ani hɛɛrɛ ka to aw ni ɲɔgɔn cɛ. An ka ɲi ka kɔn ka jɔn lo weele ka na an ka soo? An balima minw b’an ka kafo kɔnɔ. Wagatiw be gwɛlɛyara ka taga. O kama, an mako bena kɛ teri sɔbɛw la ani ka kɛ hɛɛrɛ la n’an balimaw bɛɛ ye. Saan 2011, Koow Ɲɛnabɔla Jɛnkulu ye yɛlɛmani dɔ kɛ. Etazini ka betɛlidenw tun be to ka Kɔrɔsili Sangaso kalan daminɛ 18h45. Nka, u y’a yɛlɛma k’a bila 18h15. Mun na do? O kunnafoni ditɔ, u y’a ɲɛfɔ k’o yɛlɛmani kɛra walisa ni kalan banna joona, betɛlidenw ka se ka ɲɔgɔn weele u ka soo. Betɛli wɛrɛw fana y’o yɛlɛmani ɲɔgɔn kɛ. O y’a to betɛlidenw magwɛrɛla ɲɔgɔn na kosɔbɛ.

7, 8. Balima minw be na forobakalan kɛ an ka kafo kɔnɔ, an be se k’olu ladon cogo di?

⁷ Kalankɛla dɔ be se ka bɔ kafo wɛrɛ kɔnɔ ka na forobakalan kɛ an ka kafo kɔnɔ. Kafokulu kɔrɔsibaga wala Betɛli ka lasigiden dɔw be to ka na bɔ kafo ye fana. An be se ka tɛmɛ o sababu fɛ k’o balimaw ladon an ka soo (3 Zan 5-8 kalan). An be se k’u weele ka na dumuni kɛ wala ka fɛɛn dɔ min.

⁸ Balimamuso dɔ be Etazini ani a y’a fɔ ko: “Saan tɛmɛninw na, ne ni n’ cɛɛ ye sababu sɔrɔ ka kalankɛla lonan caaman n’u musow ladon an ka soo.” O balimamuso y’a fɔ ko o koo kelen kelen bɛɛ y’u ka limaniya barika bonya ani k’u ninsɔndiya. A ko: “An tɛ nimisa o la hali dɔɔni.”

9, 10. a) N’a sɔrɔ jɔn lo mako be siyɔrɔ la? b) Mɔgɔ minw ka boon ka dɔgɔ, yala olu be se ka siyɔrɔ di tɔɔw ma wa? Ɲɛyirali dɔ di.

⁹ Balima minw mako be siyɔrɔ la: Bibulu sɛbɛwagati la, mɔgɔw tun ka  teli ka siyɔrɔ di lonan dɔw ma (Zɔbu 31:32; Filem. 22). Bi fana, an ka ɲi k’o ɲɔgɔn lo kɛ. Tuma caaman na, kafokulu kɔrɔsibagaw mako be siyɔrɔ la n’u tagara bɔ kafow ye. O cogo kelen na, balima minw be taga Ala ka Mara lakɔliw la ani minw b’u yɛrɛ di ka boonw lɔ, n’a sɔrɔ olu fana mako be siyɔrɔ la. Nka minw ka boon halakira balawo dɔ kosɔn do? Sanni u ka boon ka lɔ ka ban, n’a sɔrɔ u mako be siyɔrɔ la fana. An man ɲi k’a miiri ko minw be ni bonbaw ye olu dɔrɔn lo be se k’u dɛmɛ. N’a sɔrɔ o mɔgɔw ye dɛmɛni kɛ siɲɛ caaman ka ban. Yala i be se ka siyɔrɔ di mɔgɔ dɔ ma hali n’i ka boon ka dɔgɔ wa?

¹⁰ Balimacɛ dɔ be Kore worodugu fan fɛ ani balima minw nana Ala ka Mara lakɔli dɔ la, a ye ninsɔndiya sɔrɔ k’olu dɔw ladon a ka soo. A y’a sɛbɛ ko: “A daminɛ na, n’ tun be sigasigara sabu ne ni n’ muso tun furula a ma mɛɛn ani an ka boon tun ka dɔgɔ. Nka, n’ ye ninsɔndiyaba sɔrɔ ka siyɔrɔ di o balimaw ma. Komi an tun furula kura ye, an y’a ye ko ni furuɲɔgɔnw be Jehova bato ani k’a ɲini ka laɲinita dɔw dafa ɲɔgɔn fɛ, u be ninsɔndiya sɔrɔ o la.”

11. Minw nana kura ye i ka kafo kɔnɔ, mun na olu mako b’a la i k’u ladon?

¹¹ Balima minw nana kura ye kafo kɔnɔ: N’a sɔrɔ balima dɔw wala denbaya dɔw yɛlɛmana i ka kiin kɔnɔ. A be se ka kɛ ko u dɔw nana walisa ka dɛmɛ don yɔrɔ minw na balimaw man ca. N’a sɔrɔ u ye piyɔniye dɔw ci ka na i ka kafo kɔnɔ. U ka ɲi ka deli u ka yɔrɔ kura ani kafo kura la. N’a sɔrɔ u yɛrɛ ka ɲi ka kaan wɛrɛ degi wala ka deli mɔgɔw ka kokɛcogow la. Yala i be se k’u weele ka na fɛɛn dɔ min, ka fɛɛn dɔ dumu wala ka taga yɔrɔ dɔ la wa? O lo bena u dɛmɛ ka teri kuraw sɔrɔ ani ka deli u ka yɔrɔ kura la.

12. Ɲɛyirali juman lo b’a yira ko waajibi tɛ ka fɛɛn caaman tobi walisa ka mɔgɔw ladon?

¹² Waajibi tɛ ka fɛɛn caaman tobi walisa ka mɔgɔw ladon (Luka 10:41, 42 kalan). Koo minw kɛra balimacɛ dɔ ka misɔndenya baara daminɛ na, a y’o lakali ko: “An tun ye kanbele ni sunguru ye, an tun tɛ bɛrɛ lɔn ani an somɔgɔw ɲɛnafin tun b’an na. Loon dɔ sufɛ, n’ muso somɔgɔw lɔgɔ gwanna a la. N’ ye n’ seko bɛɛ kɛ k’a dɛmɛ ka dɛsɛ. 19h30 wagati la, dɔ ye daa kɔkɔ. Bibulu kalanden dɔ lo tun nana an fo yɔrɔ. A ye lenburuba deen saba di an ma. An ko a ka don ani an ye jii di a ma. O kɔ, an ye te ni sokola kɛ k’o min. An tun tɛ swahilikan mɛn fɔlɔ ani ale fana tun tɛ angilikan mɛn. Nka, o koo y’a to an y’a daminɛ ka teriya kɛ n’o yɔrɔ balimaw ye ani o y’an ninsɔndiya.”

13. Nafa juman b’a la ka mɔgɔw ladon?

¹³ Yala i ma deli ka sigasiga ka mɔgɔw ladon i ka soo wa? N’o lo, sababu ɲuman min tun dira i ma ka jɛnɲɔgɔnya ɲuman kɛ ani ka teri sɔbɛw sɔrɔ, i fɔnna o kɔ. N’i be mɔgɔw ladon, i tɛna to i kelen. Nka, ‘mun na dɔw be sigasiga k’o kɛ?’ An ka fɛɛn damanin lajɛ minw b’a to u be sigasiga.

14. I be se ka mun lo kɛ ni wagati ni fanga t’i fɛ ka mɔgɔ weele dumuni na wala ka sɔn dɔ ka weeleli ma?

¹⁴ Wagati ani fanga: Jehova sagokɛlaw bolo degunnin lo kosɔbɛ ani u ka kunkanbaaraw ka ca. Dɔw be se k’a miiri ko wagati t’u fɛ wala fanga t’u la ka mɔgɔ weele ka na u ka soo. Yala ele fana b’o lo miiri wa? N’o lo, n’a sɔrɔ a ka ɲi i k’i ka porogramu sɛgɛsɛgɛ k’a filɛ. Yala i tɛ se ka yɛlɛmani dɔw kɛ walisa i ka wagati ani fanga sɔrɔ ka mɔgɔw weele ka na i ka soo wala ka sɔn dɔ ka weeleli ma wa? Bibulu be kerecɛnw jija u ka ɲɔgɔn ladon (Eburuw 13:2). A ka ɲi i ka wagati ta k’o  kɛ sabu o ye koo ɲuman lo ye. Walisa k’o kɛ, n’a sɔrɔ i ka ɲi ka wagati kunmabɔ koo dɔw la minw kɔrɔtanin tɛ.

15. Mun na dɔw b’a miiri ko u tɛ se ka mɔgɔw weele ka na u ka soo?

¹⁵ I be min miiri i yɛrɛ koo la: Yala loon dɔ, i tun b’a fɛ ka mɔgɔ dɔ weele ka na i ka soo nka i y’a miiri ko i tɛna se wa? Dɔw be maloya ani u be siran ko foyi tɛna sɔrɔ u fɛ k’a fɔ ani ɲɛnafin bena u ka lonan minɛ. Dɔw ye fantanw ye ani u b’a miiri ko kafoden tɔɔw be min tobi n’u ye mɔgɔw weele, olu tɛna se k’o ɲɔgɔn tobi. Nka, a to i hakili la ko waajibi tɛ i ka kɛ ni faaman boon ye. N’i ka boon saniyanin lo ani n’a labɛnnin lo ka ɲɛ, o lo kɔrɔtanin lo.

16, 17. I ka ɲi ka mun lo kɛ n’i be jɔrɔla ka lonanw ladon i ka soo?

¹⁶ N’i be jɔrɔla ka dɔ weele ka na i ka soo, i k’a lɔn ko i kelen tɛ. Balimacɛ dɔ be Garande Beretaɲi, diinan mɔgɔkɔrɔ lo ani a ko: “N’an be labɛnw kɛra sabu an ye dɔ weele ka na an ka soo, a bɛnnin lo an ka jɔrɔ. Nka, fɛɛn o fɛɛn ɲɛsinna Jehova ka baara ma, an be nafa ni ninsɔndiya min sɔrɔ o la, o be tɛmɛ an ka hami bɛɛ kan. A diyara n’ ye ka sigi ni n’ ka lonanw ye ka kafe min ani ka baro kɛ.” A to i hakili la ko i ye mɔgɔ minw weele i ka soo, u bena ninsɔndiya n’i b’i janto u la (Filip. 2:4). Koo minw y’u sɔrɔ u ka ɲɛnamaya kɔnɔ, a ka di mɔgɔ caaman ye k’o lakali. N’i ye dɔ weele ka na i ka soo, o ye sababu ɲuman ye k’a ɲininga o koo la. Diinan mɔgɔkɔrɔ wɛrɛ y’a sɛbɛ ko: “Ni n’ ye n’ ka kafoden dɔw weele n’ ka soo, o be sababu di n’ ma k’u faamu ani k’u lɔn ka ɲɛ. Ɲɛyirali fɛ, n’ b’u ɲininga u ye tiɲɛn lɔn cogo min na.” I ye mɔgɔ minw weele i ka soo, n’i b’i janto u la kosɔbɛ, u bɛɛ bena ninsɔndiya.

¹⁷ Balimamuso dɔ ye piyɔniye ye ani a ye siyɔrɔ di balima caaman ma minw tun nana Ala ka Mara ka lakɔli dɔw la. A ko: “A daminɛ na, n’ tun be jɔrɔla sabu fɛɛn bɛrɛ tɛ n’ ka boon kɔnɔ. Minan kɔrɔw lo tun b’a kɔnɔ. Lakɔli ɲɛminɛbaga dɔ muso ye n’ hakili sigi kosɔbɛ. A ko n’ale n’a cɛɛ tagara bɔ kafow ye, tuma dɔw la u be jigi balima dɔw fɛ Alako ka di minw ye ani u tɛ ni fɛɛn bɛrɛ ye. A ko o lɔgɔkunw lo la u be ninsɔndiya sɔrɔ ka tɛmɛ sabu olu n’o balimaw be ni laɲinita kelen ye. O laɲinita ye ka Jehova bato ani ka ɲɛnamaya kɛ cogo nɔgɔman na. O kuma ye n’ hakili jigi n’ bamuso ka kumaw na. An denmisɛn tuma na, a tun be to k’a fɔ ko: ‘Ka nanfulaburu dama dumu ni kanuya be yen, o ka fisa.’ ” (Talenw 15:17). Kana jɔrɔ. Min kɔrɔtanin lo, o ye k’i ka lonanw minɛ ni kanuya ye.

18, 19. N’an be tɔɔw weele ka na an ka soo, o be se k’an dɛmɛ cogo di ka miiriya juguw bɔ an kɔnɔ u koo la?

¹⁸ I be min miiri tɔɔw koo la: Yala mɔgɔ dɔ b’i ka kafo kɔnɔ min b’i kɔnɔ gwan wa? N’i ma banba k’o miiriya juguw bɔ i kɔnɔ, u tɛna yɛlɛma dɛ! N’a sɔrɔ i t’a fɛ ka dɔ weele ka na i ka soo sabu a ka kokɛcogow man d’i ye. Wala n’a sɔrɔ dɔ tun donna i gasi la ani a ka gwɛlɛ i ma ka ɲinɛ o kɔ.

¹⁹ Bibulu b’a fɔ ko n’i be tɔɔw weele ka na i ka soo, o be se k’a to i be jɛnɲɔgɔnya ɲuman kɛ n’u ye, hali i juguw yɛrɛ (Talenw 25:21, 22 kalan). O be se k’i dɛmɛ ka miiriya juguw bɔ i kɔnɔ o tigi koo la ani ka hɛɛrɛ kɛ n’a ye. Jehova ye jogo ɲuman minw ye a la ani k’a kɛ a nana tiɲɛn sira kan, n’a sɔrɔ ele fana bena o jogow ye (Zan 6:44). Ni kanuya b’i lasun ka mɔgɔ dɔ weele ka na i ka soo k’a sɔrɔ o tigi yɛrɛ jigi tun t’o la, o be se k’a to aw be kɛ teri ɲumanw ye. I be se k’a lɔn cogo di ko kanuya lo b’i lasunna k’o kɛ? I be se ka Filipikaw 2:3 ka ladiliw sira tagama. A fɔra  yen ko: “Aw k’aw yɛrɛ majigi k’aw tɔɲɔgɔn filɛ ko a ka fisa n’aw ye.” I balima ka fisa n’i ye koo minw na, i ka miiri o la. O be se ka kɛ koo nunu dɔ ye: limaniya, muɲuli, jagwɛlɛya wala jogo wɛrɛw. N’i b’a faamu ko i balima ka fisa n’i ye koo dɔw la, o bena a to dɔ be fara i ka kanuya kan a koo la ani o bena i dɛmɛ k’a weele ka na i ka soo.

20. N’an sɔnna weeleli dɔ la, an be se k’a yira cogo di ko an ye kaan kelen tigi ye? Mun na do?

²⁰ Zaburu sɛbɛbaga Dawuda ye Jehova ɲininga ko: “Masaba, jɔn le bena to i ka soo kɔnɔ?” (Zab. 15:1). O kɔ, Jehova be mɔgɔ minw weele ka na a ka soo, u ka ɲi ka kɛ ni jogo minw ye, Dawuda kumana u koo la. O jogow dɔ ye ka kɛ kaan kelen tigi ye. A ko: “ N’a kalila koo minw na, a b’o kɛ, hali n’o b’a mako sa.” (Zab. 15:4). N’an sɔnna weeleli dɔ la, an tɛna bari k’a lasa ni waajibiko tɛ. N’a sɔrɔ an ka jatigi ye labɛn caaman kɛ ani a ka jijaliw bɛɛ bena kɛ fuu ye n’an ma taga (Mat. 5:37). Tuma dɔw la, dɔw be ban weeleli dɔ la walisa ka sɔn dɔ wɛrɛ la min ka fisa. I banna min ka weeleli la, yala i y’a yira ko i b’o tigi kanu ani ko i be bonya la a kan wa? Ayi. An ka jatigi mana min o min tobi, an ka ɲi k’a waleɲuman lɔn o kosɔn (Luka 10:7). Nka, n’an tɛna se ka taga sabu an bolomako tɛ, an k’o fɔ a ye joona. O la, an bena a yira ko an b’an balima kanu ani ko an b’a bonya.

21. Ni dɔ y’an weele ka na dumuni kɛ, mun lo be se k’an dɛmɛ k’a tigi ninsɔndiya?

²¹ A kɔrɔtanin lo fana an k’an janto jamanadenw ka kokɛcogow la. Jamana dɔw la, n’i tagara mɔgɔ dɔ fɛ hali n’i m’a fɔ ka sɔrɔ ka taga a fɛ, basi t’o la. Jamana wɛrɛw la, a ka fisa i ka kaan bɔ a tigi ma fɔlɔ. Yɔrɔ wɛrɛw la, jatigi b’a ka dumuniw bɛɛ la ɲumanman lo di lonanw ma ani a ka denbaya be dɔ wɛrɛ dumu. Nka, yɔrɔ dɔw la, bɛɛ be dumuni kelen lo dumu. Jamana dɔw la, n’i ye mɔgɔ dɔ weele ka na dumuni kɛ, a tigi be na ni fɛɛn dɔ ye a bolo. Nka, jamana wɛrɛw la, jatigi t’a fɛ i ka na ni fɛɛn dɔ ye. Mɔgɔ dɔw fɛ, n’u y’i weele ka na dumuni kɛ, a ka fisa i ka ban siɲɛ kelen wala siɲɛ fila. Nka mɔgɔ wɛrɛw fɛ, n’u y’i weele ka na dumuni kɛ ani i banna, o kɔrɔ ko i tɛ bonya la a tigi kan. Ni dɔ y’an weele ka na dumuni kɛ, an k’an seko bɛɛ kɛ k’a tigi ninsɔndiya.

22. Mun na a kɔrɔtanin lo an ka “ɲɔgɔn ladon”?

²² Bi, ka tɛmɛ sanga ni wagati bɛɛ kan, “fɛɛnw bɛɛ banwaati surunyana.” (1 Piyɛri 4:7). Tɔɔrɔba min ɲɔgɔn ma deli ka kɛ, o bena kɛ yanni dɔɔni. Komi koow be juguyara ka taga, an ka ɲi k’an balimaw kanu kosɔbɛ. O la, a kɔrɔtanin lo kosɔbɛ an ka Piyɛri ka ladili nin sira tagama: “Aw ka ɲɔgɔn ladon ka ɲa, ŋunuŋunu kana sɔrɔ a la.” (1 Piyɛri 4:9). Tiɲɛn na, ka tɔɔw ladon, o b’an ninsɔndiya ani o kɔrɔtanin lo kosɔbɛ bi. An bena o kɛ fɔɔ abada.