1, 2. a) Fɛɛn juman lo koo ka gwɛlɛ an ma ka tɛmɛ fɛɛn bɛɛ kan? b) Tiɲɛnkalan jumanw lo koo ka gwɛlɛ an ma ani mun na? (Jaaw lajɛ, barokun daminɛ na.)

FƐƐN juman lo koo ka gwɛlɛ i ma ka tɛmɛ fɛɛn bɛɛ kan? Yala i bena sɔn k’a falen ni fɛɛn wɛrɛ ye min nafa ma se a ma wa? An kɔni fɛ, fɛɛn min koo ka gwɛlɛ an ma ka tɛmɛ fɛɛn bɛɛ kan, o ye an ni Jehova ka jɛnɲɔgɔnya lo ye. An tɛna sɔn k’o falen ni fɛɛn si ye. Bibulu ka tiɲɛnkalanw fana koo ka gwɛlɛ an ma sabu u b’an dɛmɛ ka teriya don ni Jehova ye.—Kɔlɔs. 1:9, 10.

² Jehova y’an ka Karamɔgɔba ye. Miiri k’a filɛ a b’an kalan tiɲɛnko nafaman minw bɛɛ la a ka Kuma sababu fɛ! A b’a tɔgɔ kɔrɔ fɔ an ye ani a b’a yira an na a ka jogo kabakomanw ye minw ye. A b’a fɔ an ye ko ale b’an kanu kosɔbɛ, fɔɔ a y’a Dencɛ kanulen niin saraka an kosɔn. Jehova b’an kalan Masiya ka Masaya koo la. A be jigiya di an ma siniɲasigi koo la: Kerecɛn mɔlenw bena taga sankolo la ani ‘saga wɛrɛ’ mɔgɔw bena ɲɛnamaya kɛ alijɛnɛ kɔnɔ dugukolo kan (Zan 10:16). An ka ɲi ka ɲɛnamaya kɛ cogo min na, Jehova b’an  kalan o la. O tiɲɛnkalanw koo ka gwɛlɛ an ma sabu u b’an dɛmɛ k’an magwɛrɛ an Danbaga la. U b’an dɛmɛ fana ka kuun sɔrɔ an ka ɲɛnamaya la.

3. Ka tiɲɛn san, o kɔrɔ tɛ mun ye?

³ Jehova Ala tɛgɛ labilanin lo. Minw b’a ɲini ka tiɲɛn lɔn a koo la, a tɛ olu jɛn fɛɛn ɲuman si la. Jehova yɛrɛ y’a Dencɛ kanulen niin di an kosɔn ani a ma sara foyi ɲini an fɛ o la. Ala b’an kalan tiɲɛnko minw bɛɛ la, a t’a ɲini an fɛ an ka wari sara o kosɔn. Loon dɔ, cɛɛ dɔ tun b’a fɛ ka wari di ciden Piyɛri ma walisa a ka see di ale ma janko n’a y’a bolo la mɔgɔ min kan, o tigi ka hakili senu sɔrɔ. O cɛɛ tɔgɔ tun ko Simɔn. Piyɛri y’a jalaki ko: “E n’i ka wari bɛɛ ka halaki, bari i ka miiri la ko Ala ka sebagaya be se ka san.” (Kɛw. 8:18-20). Ala ka Kuma do b’a fɔ ko an “ka tiɲɛn san.” O kuma kɔrɔ ko di?

4. An bena mun lo lajɛ barokun nin na?

⁴ Talenw 23:23 kalan. * An tɛ se ka tiɲɛnkalanw faamu n’an ma jijaliw kɛ. An ka ɲi ka sɔn ka fɛɛn dɔw saraka u kosɔn. I ko a fɔra cogo min na Talenw ka kitabu kɔnɔ, n’an ye “tiɲɛn san,” an k’an janto an “kana a feere.” Ka “tiɲɛn san,” o kɔrɔ ko ka tiɲɛn diinan sɔrɔ. Ka tiɲɛn “feere,” o kɔrɔ ko ka tiɲɛn sira bila. An be Bibulu ka tiɲɛnkalanw “san” cogo di? U sɔngɔ be se ka kɛ mun ye? O ɲiningaliw jaabiliw bena an dɛmɛ ka tiɲɛnkalanw jati fɛɛn nafamanba ye ani k’an jija ka to tiɲɛn sira kan fɔɔ abada. An bena a faamu ko kuun b’a la an ka jijalibaw kɛ tiɲɛn kosɔn.

5, 6. a) An be se ka tiɲɛn san cogo di ni wariko t’a la? Ɲɛyirali dɔ fɔ. b) Tiɲɛnkalanw b’an nafa cogo di?

⁵ Fɛɛn be se ka kɛ gwansan ye, nka walisa k’a sɔrɔ, fɔɔ an ka jijali kɛ. Talenw 23:23 kɔnɔ, heburukan kumaden min bayɛlɛmana ko “san,” o kɔrɔ ko fana k’a “sɔrɔ.” O kumaden fila bɛɛ b’a yira ko an ka kan ka jijali kɛ wala ka fɛɛn dɔ di walisa ka fɛɛn nafamanba dɔ sɔrɔ. Ɲɛyirali fɛ, an be se k’a mɛn ko baranda be lɔgɔfiyɛ la gwansan. Nka, yala o baranda bena a yɛrɛ sɔrɔ an ka tabali kan a yɛrɛ ma wa? Ayi. An lo ka ɲi ka taga a ta lɔgɔfiyɛ la. O baranda kɔni ye gwansan ye. Nka walisa k’a sɔrɔ, fɔɔ an ka jijali kɛ. O cogo kelen na, an tɛ tiɲɛn san ni wari ye. Nka, an ka ɲi ka jijaliw lo kɛ walisa k’a sɔrɔ.

⁶ Ezayi 55:1-3 kalan. O vɛrisew b’an dɛmɛ k’a faamu koɲuman a kɔrɔ ye min ye ka “tiɲɛn san.” Jehova b’a ka kalanw suma ni jii, nɔnɔ ani diwɛn ye. Jisuman min saniyanin lo, o be mɔgɔ lafiya cogo min na, Ala ka kalanw fana be mɔgɔ lafiya ten. Nɔnɔ be fanga di mɔgɔ ma ani ka denmisɛnw dɛmɛ ka bonya. Jehova ka kalanw fana b’an barika bonya ani k’an dɛmɛ ka ɲɛtaga kɛ Alako ta fan fɛ. Kɔrɔ juman na Jehova ka kalanw be i ko diwɛn fana? Bibulu b’a fɔ ko diwɛn be mɔgɔ ninsɔndiya (Zab. 104:15). O la, ni Jehova ko an ka “duvɛn” san, o kɔrɔ ko an k’a ka cikanw labato walisa ka ninsɔndiya sɔrɔ (Zab. 19:9). Jehova y’a ka kalanw suma ni jii, nɔnɔ ani diwɛn ye walisa k’an dɛmɛ k’a faamu nafa min b’a la k’u lɔn ani k’u sira tagama! An be jijali minw kɛ, an be se k’a fɔ k’o lo ye tiɲɛn sɔngɔ ye. N’a sɔrɔ an ka ɲi ka fɛɛn dɔw saraka walisa ka tiɲɛn san. An k’u la duuru lajɛ.

7, 8. a) Mun na an ka ɲi ka wagati ta walisa k’a ɲini ka tiɲɛn lɔn? b) Bibulu kalanden dɔ sɔnna ka mun lo saraka ani o y’a nafa cogo di?

⁷ Wagati. Walisa ka Masaya kibaro lamɛn, ka Bibulu n’an ka gafew kalan, ka bibulukalan kɛ, k’an yɛrɛ labɛn lajɛnw kama ani ka taga u la, o bɛɛ be wagati ta. Walisa ka se k’o koow bɛɛ kɛ, an ka ɲi ka wagati kunmabɔ koo dɔw la minw kɔrɔtanin tɛ kosɔbɛ (Efɛzikaw 5:15, 16 kalan). An ye wagati joli lo kɛ ka Bibulu ka tiɲɛnkalan jɔnjɔnw faamu? O be bɔ mɔgɔ kelen kelen bɛɛ ka koow cogoya lo la. An tɛ se ka Jehova ka kokɛtaw, a ka hakilitigiya n’a ka kokɛcogow bɛɛ lɔn ka ban (Ɔrɔm. 11:33). A tun fɔra Kɔrɔsili Sangaso fɔlɔ kɔnɔ ko tiɲɛnkalanw be i n’a fɔ “filɛru.” O kɔ, a fɔra ko: “Kana dan filɛru kelen dɔrɔn ma. Ni filɛru kelen dɔrɔn tun be bɔri kɛ, filɛruw tun tɛna caya. To ka ɲinini kɛ walisa ka filɛru caaman wɛrɛw sɔrɔ.” An be se k’an yɛrɛ ɲininga ko: “Ne ye filɛru minw sɔrɔ, u sera hakɛ juman ma?” Hali k’an to ɲɛnamaya banbali la, an bena to k’a ɲini ka koo caaman faamu Jehova koo la. Bi, a kɔrɔtanin lo an ka baara ɲuman kɛ n’an ka wagati ye walisa k’a ɲini ka koo caaman lɔn Jehova koo la. An ka mɔgɔ dɔ ka ɲɛyirali lajɛ min tun b’a fɛ sɔbɛ la ka tiɲɛn lɔn.

⁸ Mamiko * ye sunguru ye ani a be bɔ Zapɔn. A tagara lakɔli kɛ Niyɔriki dugu la, Etazini. A tun be diinan dɔ la min daminɛna Zapɔn saan 1959. Balimamuso dɔ nana bɔ a ye waajuli kɛtɔ soo ni soo. O balimamuso tun ye piyɔniye ye. Mamiko ye bibulukalan daminɛ. A tun be min kalanna, o diyara a ye fɔɔ a y’a ɲini balimamuso fɛ a ka to ka kalan kɛ n’ale ye siɲɛ fila lɔgɔkun kɔnɔ. Mamiko bolo tun degunnin lo kosɔbɛ a ka lakɔli la ani a tun be baara wɛrɛ kɛ wagati dɔw la fana. O bɛɛ n’a ta, a sinna k’a daminɛ ka taga lajɛnw na. A tun be ɲɛnagwɛko minw kɛ lakɔliso la, a y’o dabila walisa ka wagati sɔrɔ ka tiɲɛnkalanw faamu. O jijaliw kɛra sababu ye a ye ɲɛtaga kɛ joona joona Alako ta fan fɛ. Saan kelen ɲɔgɔn bibulukalan daminɛnin kɔ, a batizera. Kalo wɔɔrɔ o kɔ, saan 2006 la, a kɛra piyɔniye ye ani a bele b’o baara la.

9, 10. a) Mɔgɔ mana tiɲɛn lɔn, a b’a ka miiriyaw yɛlɛma cogo di bololafɛnw koo la? b) Sunguru dɔ ye mun lo saraka ani a be mun lo miiri o koo la?

⁹ Bololafɛnw. N’a sɔrɔ an ka ɲi ka baara ɲuman wala lɔyɔrɔba dɔ to yen tiɲɛn kosɔn. Ɲɛyirali fɛ, Piyɛri ni Andere tun ye jɛgɛminɛlaw ye. Tuma min na Yezu y’u weele u ka na kɛ “diɲɛ mɔlaw ye ka mɔgɔw sɔrɔ, . . . u y’u ka jɔɔw to yen ka tugu a kɔ.” (Mat. 4:18-20). O kɔrɔ tɛ ko n’i b’a ɲinina ka tiɲɛnkalanw lɔn waajibi lo i ka ban i ka baara la. Dɔw mako b’a la ka baara kɛ walisa k’u ka denbaya ladon (1 Tim. 5:8). Nka, tuma caaman na ni mɔgɔ ye tiɲɛn lɔn, a b’a ka miiriyaw yɛlɛma bololafɛnw koo la. A ɲɛnako fɔlɔ tun ye min ye, a be yɛlɛmani don o la fana. Yezu y’o lo fɔ ka gwɛ ko: “Aw kana nafolo caaman lajɛn aw yɛrɛw ye diɲɛ nin kɔnɔ, . . . Nga, aw ye nafolo caaman lajɛn aw yɛrɛw ye sankolo la.” (Mat. 6:19, 20). An ka sunguru dɔ ka koo lajɛ.

¹⁰ Maria tun be gɔlf zuwe sanni a sanda yɛrɛ ka se lakɔli taga ma. Lise la, a tora ka gɔlf degi. A nana se a la koɲuman, fɔɔ o yɛrɛ kɛra sababu ye a ye dɛmɛ sɔrɔ ka taga inivɛrisite la. Gɔlf tun y’a kuun bɛɛ ta. A ka laɲinita yɛrɛ  tun ye k’o kɛ a ka baara ye ani ka wari caaman sɔrɔ. O wagati lo la, a ye bibulukalan daminɛ. A tun be min kalanna, o tun ka di a ye kosɔbɛ. A y’a daminɛ k’o sira tagama. A ko: “N’ tun mana n’ jija ka n’ tagamacogo yɛlɛma ka kɛɲɛ ni Bibulu ka sariyakolow ye, n’ b’a ye ko dɔ be fara n’ ka ninsɔndiya kan.” Maria y’a faamu ko a tun bena gwɛlɛya a ma k’a ɲini ka laɲinita fila dafa: k’a ɲini ka Alakow kɛ ani k’a ɲini ka bololafɛnw sɔrɔ (Mat. 6:24). A ka laɲinita min tun ye ka kɛ gɔlf zuwela ŋana ye ani ka tɔgɔba ni nafolo sɔrɔ, a y’o saraka tiɲɛn kosɔn. Bi, Maria ye piyɔniye ye. A y’a lakali ko: “N’ ninsɔndiyanin lo kosɔbɛ ani n’ ye kuun sɔrɔ bɛrɛbɛrɛ n’ ka ɲɛnamaya la.”

11. N’an sɔnna Bibulu ka tiɲɛnkalanw ma, jɛnɲɔgɔnya min tun be an n’an somɔgɔw n’an teriw cɛ, o be kɛ cogo di?

¹¹ Jɛnɲɔgɔnya. N’an y’a daminɛ ka Bibulu ka tiɲɛnkalanw sira tagama, jɛnɲɔgɔnya min tun be an n’an somɔgɔw n’an teriw cɛ, o be se ka yɛlɛma. Walisa k’an dɛmɛ k’a faamu fɛɛn min kama o be se ka kɛ, Yezu ye Ala deli a ka kalandenw koo la ko: “I k’o saniya i ka tiɲɛ barika la. I ka kuma le ye tiɲɛ ye.” (Zan 17:17). K’u “saniya,” o kɔrɔ ko k’u “bila dan na.” An mana sɔn tiɲɛn ma, an be kɛ dan na ni duniɲamɔgɔw ye sabu an tɛ koow kɛ tugun i n’a fɔ olu. An b’a ɲini ka jɛnɲɔgɔnya ɲuman kɛ n’an teriw n’an somɔgɔw ye. O bɛɛ n’a ta, n’a sɔrɔ an koo tɛna diya u dɔw ye i ko fɔlɔ la. U yɛrɛ be se k’an kɛlɛ an ka lannako kuraw kosɔn. O tɛ bari an na, sabu Yezu y’a fɔ ko: “I ka mɔgɔw bena kɛ i juguw ye.” (Mat. 10:36). Nka, a ye layidu ta ko an ye fɛɛn o fɛɛn saraka tiɲɛn kosɔn, an bena min sɔrɔ o la, o nafa bena bonya haali.—Mariki 10:28-30 kalan.

12. Yahutucɛ dɔ sɔnna ka mun lo saraka tiɲɛn kosɔn?

¹² Aaron ye Yahutu ye ani jagokɛla lo. U y’a kalan kabi a denmisɛnman ko mɔgɔ man kan ka Ala tɔgɔ weele. Nka, Aaron tun b’a fɛ sɔbɛ la ka tiɲɛn lɔn Ala koo la. Loon dɔ, Jehova Seere dɔ y’a fɔ ko Ala tɔgɔ be sɛbɛ cogo min na Heburukan na, n’a ye sigininden dɔw don don a la, a be se k’o kalan ko “Jehova.” O y’a dusu diya kosɔbɛ ani a tagara o ɲɛfɔ a ka diinan karamɔgɔw ye. U y’o koo ta cogo min na, Aaron tun m’a miiri ko a tun bena kɛ ten. Sanni u ninsɔn ka diya, u ye daji tu Aaron kan ani mɔgɔ si tun tɛ sɔn ka gwɛrɛ a la tugun. Jɛnɲɔgɔnya min tun be ale n’a somɔgɔw cɛ, o fana nagasira. Nka, a m’a to o koow k’a bali ka tiɲɛn lɔn bɛrɛbɛrɛ Jehova koo la. A kɛra Jehova Seere ye ani a tora kantigiya la a sii tɔɔ bɛɛ la. N’an b’a fɛ ka tiɲɛn batoli sira tagama, jɛnɲɔgɔnya min be an n’an somɔgɔw wala mɔgɔ wɛrɛw cɛ, o be se ka nagasi. I ko Aaron, an ka ɲi ka sɔn o ma.

13, 14. Walisa ka tiɲɛn san, an ka ɲi ka yɛlɛmani jumanw lo kɛ an ka miiriyaw n’an ka kɛwalew la? Ɲɛyirali dɔ fɔ.

¹³ Miiriyaw ni kɛwale juguw. N’an ye bibulukalan kɛ ani k’a daminɛ ka Bibulu ka sariyaw sira tagama, an ka ɲi ka yɛlɛmani don an ka miiriyaw n’an ka kɛwalew la. Ciden Piyɛri y’a sɛbɛ ko: “Aw ka mɛnni kɛ Ala fɛ i n’a fɔ denɲumanw. Aw kana taama nigɛlafɛnw kɔ i n’a fɔ aw tun b’a kɛ cogo min na k’aw to kolɔnbaliya la. Nga aw ka kɛ mɔgɔɲumanw ye aw ka kokɛtaw bɛɛ la.” (1 Piyɛri 1:14, 15). Galen Korɛnti dugu la, mɔgɔ caaman ka kɛwalew tun man ɲi. Walisa ka kɛ mɔgɔ saniyaninw ye Jehova ɲɛɛ kɔrɔ, minw tun b’o dugu la, u tun ka kan ka yɛlɛmaniw kɛ (1 Kor. 6:9-11). Bi fana walisa ka tiɲɛn san, mɔgɔ caaman  b’u ka kɛwale juguw dabila. Piyɛri ka wagati la, a ye kerecɛnw hakili jigi ko: “Aw y’aw yɛrɛ nigɛlako minw kɛ ka tɛmɛ, o b’aw bɔ, i n’a fɔ kakalaya, nigɛjuguw, dɔrɔtɔya, nugubatɔya, dɔrɔminkojugu, ani subagaya i n’a fɔ Alalɔnbaliw b’a kɛ cogo min na.”—1 Piyɛri 4:3.

¹⁴ Devynn ni Jasmine tun be dɔrɔ min kojugu kabi saan caaman. Devynn tun ye wariko jatiminɛkɛla ɲuman ye. Nka dɔrɔtɔya kosɔn, a tun mana baara sɔrɔ, a be tiɲɛ. Jasmine tun ye mɔgɔ fariman ye. Loon dɔ misɔnden fila y’a kunbɛn sira kan, a suninba tun lo. U ye labɛn kɛ ni Jasmine ye bibulukalan kama. Lɔgɔkun wɛrɛ, u tagara bɔ a ye. Nka, ale ni Devynn suninba tun lo. U tun m’a miiri k’o misɔndenw tun bena u hakili to olu la ani ka na bɔ olu ye u ka soo. Tuma min na misɔndenw segira ka na lɔgɔkun wɛrɛ, koow tun yɛlɛmana. A tun ka di Devynn ni Jasmine ye ka Bibulu ka tiɲɛnkalanw faamu ani u sinna k’a daminɛ k’u sira tagama. Kalo saba ɲɔgɔn bibulukalan daminɛnin kɔ, u ye dɔrɔmin dabila. O kɔ, u y’u ka furu siri faamanso. U ka dugumɔgɔ caaman y’a ye k’u ye yɛlɛmaniw kɛ u ka ɲɛnamaya kɔnɔ. O y’a to olu fana y’a daminɛ ka bibulukalan kɛ.

15. A ka gwɛlɛ dɔw fɛ ka mun lo kɛ tiɲɛn kosɔn ani mun na?

¹⁵ Landako minw man di Ala ye. Yɛlɛmani minw ka gwɛlɛ ka tɛmɛ, u la dɔ ye ka landakow dabila minw man di Jehova ye. Hali ni dɔw y’a faamu Jehova be min miiri o koow la, a bele ka gwɛlɛ u fɛ k’u dabila. U somɔgɔw, u baarakɛɲɔgɔnw ani u teriw bena koow ta cogo min na, u be siran o ɲɛ. U b’a lɔn ko mɔgɔ dɔw nɔrɔnin lo kosɔbɛ o landako dɔw la, i n’a fɔ ka sukɔrɔw bato (Deter. 14:1). An ka ɲi ka yɛlɛmani minw kɛ, mun lo bena an dɛmɛ k’o kɛ? Galen, mɔgɔ dɔw y’u jaa gwɛlɛya k’o yɛlɛmaniw ɲɔgɔn kɛ tuma min na u ye tiɲɛn lɔn. Olu ka ɲɛyirali be se k’an dɛmɛ. An ka Efɛzikaw ka ɲɛyirali lajɛ.

16. Efɛzika dɔw sɔnna ka bɔnɛ mun lo la tiɲɛn kosɔn?

¹⁶ Jinamoriyakow lo tun fanin lo Efɛzi dugu la. Walisa k’o dabila, mɔgɔ minw tuubira ka don kerecɛn diinan na, olu tun ka kan ka mun lo kɛ? Bibulu b’a fɔ ko: “Minw tun be jinamoriya kɛ, olu caaman nana n’u ka sɛbɛ ye k’u jɛni jama bɛɛ ɲana. U y’o sɛbɛ nunu sɔngɔ jati, k’a ye ko a be warigwɛ deen waa bi duuru bɔ. Matigi ka kuma tun be yiriwa a yɛrɛ ka sebagaya fɛ ten.” (Kɛw. 19:19, 20). O kerecɛn kantigiw sɔnna ka bɔnɛ u ka gafe sɔngɔ gwɛlɛw na. Jehova y’u duga kosɔbɛ o kosɔn.

17. a) An be fɛɛn minw saraka tiɲɛn kosɔn, u dɔw ye jumanw ye? b) An bena ɲiningali jumanw lo lajɛ barokun nata la?

¹⁷ E ye mun lo saraka tiɲɛn kosɔn? An bɛɛ y’an ka wagati saraka walisa ka tiɲɛnkalanw faamu. Dɔw tun be se ka kɛ nafolotigiw ye, nka u banna o la. Dɔ wɛrɛw tun be jɛnɲɔgɔnya min kɛra ni mɔgɔ dɔw ye, n’a sɔrɔ o nagasira. An fanba ye yɛlɛmaniw don an ka miiricogo n’an ka kɛwalew la. Landako minw man di Jehova ye, an y’u dabila. Nka, an ye fɛɛn minw bɛɛ saraka, an lanin b’a la k’u si nafa ma se Bibulu ka tiɲɛnkalanw ma. O tiɲɛnkalanw sababu la, an be jɛnɲɔgɔnya ɲuman kɛra ni Jehova ye. O jɛnɲɔgɔnya lo koo ka gwɛlɛ an ma ka tɛmɛ fɛɛn bɛɛ kan. N’an be miiri tiɲɛnkalanw nafa la, a ka gwɛlɛ an ma k’a faamu ko mɔgɔ be sɔn ka tiɲɛn “feere.” Mɔgɔ be se ka tiɲɛn feere cogo di? An be se ka mun lo kɛ walisa an kana o filiba ɲɔgɔn kɛ? An bena o ɲiningaliw lo lajɛ barokun nata la.