1. Jehova sagokɛlaw b’a yira cogo di k’u be ɲɔgɔn kanu?

DUNIƝA kuru bɛɛ kɔnɔ, Jehova sagokɛlaw ye denbaya kelen mɔgɔw ye. Balimaw lo minw be ɲɔgɔn kanu (1 Zan 4:16, 21). Tuma dɔw la, u b’u yɛrɛ saraka u balimaw kosɔn. Nka tuma caaman na, u b’u ka kanuya yira ɲɔgɔn na koo den-denninw lo fɛ. Ɲɛyirali fɛ, u be kuma diimanw fɔ u balimaw ye ani u b’u minɛ ni ɲumanya ye. N’an b’an janto tɔɔw la ani k’u minɛ ni ɲumanya ye, an b’an sankolola Faa lo ladegira.—Efɛz. 5:1.

2. Yezu y’a Faa ka kanuya ladegi cogo di?

² Yezu y’a Faa ladegi cogo dafanin na. A ko: “Aw minw nii tɔɔrɔnin lo, ni sigɛn b’aw kan, aw ka na ne fɛ, ne bena lafiya di aw ma . . . , bari ne sabalinin lo, n te mɔgɔ si dɔgɔya fana.” (Mat. 11:28, 29). N’an be “dɛsɛbagatɔ jati,” an be Yezu lo ladegira. O la, an koo bena diya Jehova ye ani an bena ninsɔndiyaba sɔrɔ (Zab. 41:2). An k’a filɛ cogo min na an be se ka mɔgɔw minɛ ni ɲumanya ye, denbaya ni kafo kɔnɔ ani waajuli la.

3. Cɛɛ be se k’a janto a muso la cogo di? (Jaa lajɛ, barokun daminɛ na.)

³ Cɛɛw ka ɲi k’a yira k’u b’u janto kosɔbɛ u ka denbayamɔgɔw la. O la, u bena kɛ ɲɛyirali ɲumanw ye (Efɛz. 5:25; 6:4). Bibulu b’a fɔ cɛɛw ma k’u ka u “musow minɛ ka ɲa ni hakilitigiya ye.” O kɔrɔ ko u ka ɲi k’u janto u musow la ani k’u faamu (1 Piyɛri 3:7). Cɛɛ min b’a janto a muso la, a b’a lɔn ko ale n’a muso tɛ kelen ye koo caaman na, nka a t’a yɛrɛ fisaya n’a ye (Zɛnɛzi 2:18). O kama, a b’a janto a muso dusukunnakow la ani a be bonya ni danbe la a kan. Muso dɔ be Kanada ani a y’a fɔ a cɛɛ koo la ko: “A tɛ n’ dusukunnakow mafiɲɛya abada wala k’a fɔ ko: ‘I man ɲi ka miiri o cogo la.’ Ka fara o kan, a be n’ lamɛn koɲuman. N’a b’a fɛ ka n’ ka miiriya latilen koo dɔ la, a b’o kɛ ni ɲumanya ye.”

4. Cɛɛ be muso tɔɔw minɛ cogo min na, a be se k’a yira o fɛ cogo di ko a b’a janto a muso dusukunnakow la?

⁴ Cɛɛ min b’a janto a muso dusukunnakow la, ale tɛ ɲɛbɔ muso wɛrɛw fɛ ani a t’a mako don u la cogo bɛnbali la. A t’a mako don muso wɛrɛw la fana rezo sosiyow wala site wɛrɛw kan (Zɔbu 31:1). A be kantigiya kɛ a muso ye sabu a b’a kanu. Nka o dɔrɔn tɛ. A b’o kɛ sabu a be Ala kanu fana ani a be koo jugu kɔniya.—Zaburuw 19:15; 97:10 kalan.

5. Muso be se ka bonya la a cɛɛ kan cogo di?

⁵ Ni cɛɛ b’a kuntigi Yezu Krista ka kanuya ladegi, a tɛna gwɛlɛya a muso ma k’a “boɲa.” (Efɛz. 5:22-25, 33). Ni muso b’a cɛɛ bonya, a bena a janto a cɛɛ la hali n’a cɛɛ ka ɲi ka wagati caaman kɛ ka kafo ka koo dɔw kɛ wala ka gwɛlɛya dɔw ɲɛnabɔ. Cɛɛ dɔ be Garande Beretaɲi, ale ko: “Tuma dɔw la, n’ muso b’a faamu n’ ka kɛcogow fɛ ko koo dɔ be n’ hakili ɲagamina. Bibulu ka sariyakolo min be sɔrɔ Talenw 20:5 kɔnɔ, a b’o sira tagama. A b’o kɛ hali n’a ka kan ka kɔnɔnin kɛ n’ k’o koo ɲɛfɔ a ye wagati bɛnnin na, n’a y’a sɔrɔ n’ be se k’o ɲɛfɔ a ye.”

6. An kelen kelen bɛɛ be se ka denmisɛnw jija cogo di u ka tɔɔw minɛ ni ɲumanya ye? O bena denmisɛnw nafa cogo di?

⁶ Ni bangebagaw be ɲɔgɔn minɛ ni ɲumanya ye, u bena kɛ ɲɛyirali ɲumanw ye u deenw fɛ. U ka kunkanbaara fɔlɔ ye k’u deenw kalan u ka tɔɔw bonya. Ɲɛyirali fɛ, bangebagaw be se k’u deenw kalan walisa u kana boliboli Masaya Boon kɔnɔ. U be se k’a fɔ u deenw ye ko ɲɛnagwɛ kɛyɔrɔw la, u k’a to mɔgɔkɔrɔbaw b’u ka dumuni bɔ fɔlɔ. Tiɲɛn na, kafoden kelen kelen bɛɛ be se ka bangebagaw dɛmɛ. Cogo di do? Ni deen dɔ ye koo ɲuman kɛ, an k’a tando. Ɲɛyirali fɛ, n’a ye daa yɛlɛ an ye, an ka ɲi k’a tando o kosɔn. O b’a to deen dusu be diya ani a b’a faamu ko “nisɔndiya be mɔgɔ sɔnni na ka tɛmɛ sɔrɔli kan.”—Kɛw. 20:35.

7. Yezu y’a yira cogo di ko a b’a janto cɛɛ tulogweren na? A ka ɲɛyirali b’an dɛmɛ ka mun lo faamu?

⁷ Loon dɔ, ka Yezu to Dekapoli mara la, “mɔgɔ dɔw tagar’a sɛgɛrɛ ni cɛɛ tulogweren dɔ ye. A tun te se ka kuma ka ɲa fana.” (Mariki 7:31-35). Sanni Yezu k’o cɛɛ kɛnɛya jama ɲɛfɛ, a “tagara n’a ye a danna.” Mun na do? O cɛɛ tun ye tulogweren ye minkɛ, n’a sɔrɔ a tun be maloya jama ɲɛɛ na. N’a sɔrɔ Yezu y’o lo faamu, o kama a tagara n’a ye a dan na walisa k’a kɛnɛya. An tɛ se ka kabakow kɛ ka mɔgɔ kɛnɛya. Nka, an ka ɲi k’a yira ko an b’an janto an balimaw dusukunnakow la. U mako be min na, an ka ɲi k’an janto  o la fana ani k’u minɛ ni ɲumanya ye. Ciden Pol y’a sɛbɛ ko: “An ka jija ka ɲɔgɔn dɛmɛ ka kanuya sira taama, ka koɲuman kɛ.” (Eburuw 10:24). Yezu ye cɛɛ tulogweren ka dusukunnakow faamu ani a y’a minɛ ni ɲumanya ye. O ye ɲɛyirali ɲuman ye an fɛ!

8, 9. Mɔgɔkɔrɔbaw ani farikolodɛsɛ be mɔgɔ minw na, an be se k’a yira cogo di ko an b’an janto olu la? (Ɲɛyirali dɔw fɔ.)

⁸ I janto mɔgɔkɔrɔbaw la ani farikolodɛsɛ be mɔgɔ minw na. Fɛɛn min kɔrɔtanin lo kerecɛn kafo kɔnɔ, o ye kanuya lo ye, setigiya tɛ (Zan 13:34, 35). Mɔgɔkɔrɔbaw ani farikolodɛsɛ be mɔgɔ minw na, kanuya b’an lasun k’an seko kɛ k’u dɛmɛ ka taga lajɛnw na ani ka waajuli kɛ. An b’o kɛ hali n’a ka gwɛlɛ an ma wala hali n’u tɛ se ka bɛrɛ kɛ tugun (Mat. 13:23). Michael ye namara ye. A b’a somɔgɔw n’a ka kafomɔgɔw waleɲuman lɔn kosɔbɛ u ka dɛmɛ kosɔn. A ko: “U bɛɛ ka dɛmɛ kosɔn, n’ be se ka taga lajɛnw fanba la ani ka waajuli kɛ tuma o tuma. Ka waajuli kɛ jamayɔrɔw la, o yɛrɛ lo ka di n’ ye kosɔbɛ.”

⁹ Betɛli caaman na, balima kantigi caaman be yen minw kɔrɔla ani farikolodɛsɛ b’u la. Betɛli kɔrɔsibagaw be labɛnw kɛ walisa u ka se ka waajuli kɛ lɛtɛrɛw ani telefɔni sababu fɛ. U b’a yira o cogo la k’u b’o mɔgɔkɔrɔbaw kanu. Bill be ni saan 86 ye ani a be lɛtɛrɛw sɛbɛ k’u ci mɔgɔw ma kafo tɛ yɔrɔ minw na. Ale ko: “A ka di an ye ka se ka lɛtɛrɛw sɛbɛ.” Nancy be ni saan 90 ɲɔgɔn ye. A ko: “Ne fɛ, lɛtɛrɛ sɛbɛ kuun tɛ ka papiye don anwelɔpu kɔnɔ dɔrɔn. Ne b’a jati waajuli baara lo ye. Mɔgɔw mako b’a la ka tiɲɛn lɔn!” Ethel wolola saan 1921. A ko: “N’ fari be n’ dimi loon o loon. Loon dɔw la, a ka gwɛlɛ n’ ma yɛrɛ ka fani don.” O n’a ta bɛɛ, a ka di a ye ka waajuli kɛ telefɔni sababu fɛ. A yɛrɛ be viziti kura damanin kɛ ani o mɔgɔw b’u mako don kosɔbɛ. Barbara be ni saan 85 ye. A y’a ɲɛfɔ ko: “N’ ka kɛnɛyako kosɔn, a man nɔgɔ n’ fɛ ka bɔ waajuli la tuma o tuma. Nka telefɔni sababu fɛ, n’ be se ka kibaro diiman fɔ mɔgɔw ye.” Mɔgɔkɔrɔba dɔw ye lɛri 1228 kɛ waajuli baara la ani u ye lɛtɛrɛ 6265 sɛbɛ, ka mɔgɔw weele telefɔni na siɲɛ 2000 ni kɔ ani ka gafe 6315 to mɔgɔw fɛ! O balima kanulenw y’o baaraba bɛɛ kɛ sanni saan kelen yɛrɛ ka se. U ye jijaliba minw bɛɛ kɛ, siga t’a la, o diyara Jehova ye kosɔbɛ!—Talenw 27:11.

10. An be se k’an balimaw dɛmɛ cogo di u ka nafa sɔrɔ kosɔbɛ lajɛnw na?

¹⁰ Mɔgɔw minɛ ni ɲumanya ye lajɛnw na. N’an b’an balimaw minɛ ni ɲumanya ye, an b’u dɛmɛ ka nafa sɔrɔ kosɔbɛ lajɛnw na. An b’o kɛ cogo di do? An be se ka na lɛri la lajɛnw na walisa an kana balimaw bali ka lamɛnni kɛ. Tiɲɛn lo ko barinanko dɔ be se k’a to an tɛ na lɛri la tuma dɔw la. Nka n’an be to ka na lajɛn daminɛnin kɔ do? A ka ɲi an ka miiri k’a filɛ o be min kɛ an balimaw na. An ka miiri k’a filɛ fana an be se ka yɛlɛmani minw kɛ walisa k’a yira ko an b’an janto u la kosɔbɛ. A to i hakili la fana ko Jehova n’a Dencɛ lo b’an weele ka na lajɛnw na (Mat. 18:20). N’an be na lɛri la, an b’a yira ko an be bonya la u kan!

11. Balima minw be kalanw kɛ lajɛnw na, mun na olu ka ɲi ka 1 Korɛntikaw 14:40 ka cikan sira tagama?

¹¹ N’an b’an janto an balimaw na, an bena Bibulu ka cikan nin sira tagama: “Koo bɛɛ ka kan ka kɛ ka ɲa ani ka kɛɲɛ n’o kɛcogo ye.” (1 Kor. 14:40). Balima minw be kalanw kɛ lajɛnw na, olu b’o cikan sira tagama n’u b’u ka kalanw kɛ wagati latigɛnin kɔnɔ. O la, u b’a yira k’u  b’u janto kalankɛla nɔfɛta ni kafodenw na. Ni lajɛn ma ban a wagati la, miiri k’a filɛ o nɔfɛko be se ka kɛ min ye. Balima dɔw ka soo yɔrɔ ka jan Masaya Boon na. Dɔw fana be mobiliw n’a ɲɔgɔnnaw lo ta ka segi soo. Dɔ wɛrɛw furuɲɔgɔnw tɛ Jehova Seerew ye ani u b’a fɛ lɛri dɔ k’u furuɲɔgɔn sɔrɔ soo.

12. Mun na an ka ɲi ka diinan mɔgɔkɔrɔw bonya ani k’u kanu? (Koorilen nin lajɛ: “ Bonya la i ɲɛminɛbagaw kan.”)

¹² Diinan mɔgɔkɔrɔw be baaraba kɛ kafo kɔnɔ ani waajuli la. O kama, a ka ɲi an k’u bonya ani k’u kanu (1 Tesalonikaw 5:12, 13 kalan). Siga t’a la, i b’u waleɲuman lɔn kosɔbɛ u ka baaraba kosɔn. I be se k’o yira n’i be sɔn ka mɛnni kɛ u fɛ ani k’u dɛmɛ sabu u b’u “janto aw la Alasira la, Ala bena u ɲiniga aw ka koo la.”—Eburuw 13:7, 17.

13. Yezu tun be mɔgɔw minɛ cogo min na, an be kalan juman lo sɔrɔ o la?

¹³ Ezayi ye kiraya kɛ Yezu koo la ko: “A tena buruku fɔnsɔnnin tigɛ, fitinɛ min be sisi bɔra, a tena o tɔɔ faga.” (Ezayi 42:3). Yezu tun be mɔgɔw kanu minkɛ, a makarila u la. Mɔgɔ minw jigi tun tigɛnin lo ani u be komi “buruku fɔnsɔnnin” wala “fitinɛ min be sisi bɔra,” a tun b’olu dusukunnakow faamu. O kama, a muɲuna u kɔrɔ ani a y’u minɛ ni ɲumanya ye. Hali denmisɛnw tun tɛ siran ka gwɛrɛ a la (Mariki 10:14). An tɛ se ka mɔgɔw faamu ani k’u kalan i ko Yezu tun b’a kɛ cogo min na! Nka, an be kuma an ka kiinmɔgɔw fɛ cogo min na,  an b’o kɛ wagati min na ani an be wagati hakɛ min kɛ n’u ye, an b’a yira o lo fɛ ko an b’an janto u la.

14. An be kuma mɔgɔw fɛ cogo min na, mun na an ka ɲi k’an janto o la?

¹⁴ An ka ɲi ka kuma an ka kiinmɔgɔw fɛ cogo di? Bi, jagokɛlaw, politiki ɲɛmɔgɔw ni diinan kuntigi caaman tɛ hinɛ ani u ye nanbaratɔw ye. O kama, mɔgɔ miliyɔn caaman ‘sigɛnnin lo, u dusu kasinin lo.’ (Mat. 9:36). Mɔgɔw lanin tɛ ɲɔgɔn na ani jigiya si t’u la fana. O la, an ka kumaw n’an kumacogo ka ɲi k’a yira ko an be mɔgɔw minɛ ni ɲumanya ye ani ko an b’an janto u la! Mɔgɔ dɔw be sɔn ka kibaro diiman lamɛn sabu an be Bibulu lɔn koɲuman ani an be basigi a kan ka mɔgɔw kalan cogo ɲuman na. Nka o dɔrɔn tɛ. Mɔgɔ caaman b’an lamɛn sabu an b’an mako don u la sɔbɛ la ani an be bonya la u kan.

15. An be se k’an janto an ka kiinmɔgɔw la cogo tigitigi jumanw na?

¹⁵ An be se k’an janto an ka kiinmɔgɔw la cogo caaman na. N’an be ɲiningaliw kɛ, an k’an janto k’o kɛ ni ɲumanya ni bonya ye. Kuma man di piyɔniye dɔ ka kiinmɔgɔw ye. O kama, a ka kiinmɔgɔw tɛ ɲiningali minw jaabili lɔn, a tɛ sɔn k’u ɲininga olu la sabu a t’a fɛ ka maloya bila u la. Ɲɛyirali fɛ, a t’u ɲininga ko: “I be Ala tɔgɔ lɔn wa?” wala “Ala ka Masaya ye mun lo ye?” Nka, a b’a fɔ ko: “Ne y’a faamu Bibulu kɔnɔ ko tɔgɔ be Ala la. N’ be se k’o tɔgɔ yira i la wa?” O fɛɛrɛ tɛ ɲɛ yɔrɔ bɛɛ sabu mɔgɔw ka koow cogoya tɛ kelen ye. O n’a ta bɛɛ, an ka ɲi k’an ka kiinmɔgɔw minɛ ni ɲumanya ye ani ka bonya la u kan tuma bɛɛ. Walisa k’o kɛ, fɔɔ an k’u lɔn ka ɲɛ.

16, 17. An be se k’an janto mɔgɔw la cogo di n’an b’a latigɛra a) an ka ɲi ka taga bɔ u ye wagati min na? b) an ka ɲi ka wagati hakɛ min kɛ n’u ye?

¹⁶ An ka ɲi ka taga bɔ an ka kiinmɔgɔw ye wagati juman na? N’an be waajuli kɛra soo ni soo, an tɛ kɔn k’a fɔ kiinmɔgɔw ye ko an be nana bɔ u ye. O kama, a kɔrɔtanin lo kosɔbɛ an ka taga bɔ u ye wagati min na u labilanin lo ka baro kɛ (Mat. 7:12). Ɲɛyirali fɛ, a be se ka kɛ ko i ka kiinmɔgɔw tɛ wuli joona wikɛniw na. N’o lo, n’a sɔrɔ a ka fisa i k’a daminɛ ka waajuli kɛ siradaw wala forobayɔrɔw la, wala ka kɔsegi ka taga bɔ mɔgɔw ye minw be sɔrɔ soo.

¹⁷ An ka ɲi ka wagati hakɛ juman kɛ? Mɔgɔ caaman bolo degunnin lo kosɔbɛ. O kama, an kana wagati caaman kɛ n’u ye, sanko ɲɔgɔnyeko fɔlɔ la. Sanni ka wagati caaman kɛ n’u ye, a ka fisa an ka baro surunya (1 Kor. 9:20-23). Ni mɔgɔw y’a kɔrɔsi ko an b’a faamu k’u bolo degunnin lo, n’a sɔrɔ u bena sɔn k’an lamɛn siɲɛ wɛrɛ. Waajuli la, an k’a yira ko an be ni hakili senu deen ye. O la, an bena kɛ Ala “baarakɛɲɔgɔnw” ye tiɲɛn na. N’a sɔrɔ Jehova yɛrɛ bena tɛmɛ an fɛ ka mɔgɔ dɔ dɛmɛ ka sɔn tiɲɛn batoli ma.—1 Kor. 3:6, 7, 9.

18. An bena duga jumanw sɔrɔ n’an b’an janto mɔgɔw la?

¹⁸ An k’an seko bɛɛ kɛ k’an janto mɔgɔw la denbaya ni kafo kɔnɔ ani waajuli la. O la, an bena duga caaman sɔrɔ sisan yɛrɛ ani sini ma. Bibulu b’a fɔ ko: “Mɔgɔ min be dɛsɛbagatɔ jati, o tigi dagamunin lo. Masaba bena o tigi bɔsi gwɛlɛya loon na. A b’o tigi mara, ani k’a to nii na.”—Zab. 41: 2, 3.