1. Mun na an ka wagati be dan na wagati tɔɔw la?

AN KA wagati be dan na wagati tɔɔw bɛɛ la. I ko Bibulu tun y’a fɔ cogo min na, Jehova be “jamaba dɔ” lajɛnna minw bɔra “jamanaw bɛɛ” ani ‘siyaw bɛɛ’ la. O mɔgɔw ye “siya barikama ye.” U be mɔgɔ miliyɔn 8 ni kɔ bɔ, u be hɛɛrɛ la ani u be ‘to ka Ala bato a ka soo kɔnɔ suu ni tile.’ (Yir. 7:9, 15; Ezayi 60:22, ABM). Sanga ni wagati bɛɛ la, mɔgɔ caamanba nin ɲɔgɔn ma deli ka Ala kanu ani k’u mɔgɔɲɔgɔnw kanu ka se bi ma.

2. Mɔgɔ minw tɛ Ala teriw ye, olu be ni kanuya sifa juman lo ye? (Jaa lajɛ, barokun daminɛ na.)

² Bibulu tun ko an ka wagati la, mɔgɔ minw tɛ Ala teriw ye, olu bena kɛ ni kanuya sifa dɔ ye min bɛnnin tɛ. O kanuya b’a to mɔgɔ be miiri a yɛrɛ dɔrɔn koo la. Ciden Pol y’a sɛbɛ ko: “Laban loonw na, . . . Mɔgɔw bena u yɛrɛ kanu, ka wari kanu, . . . sanni u ka Ala kanu, ɲɛnagwɛkow lo bena diya u ye.” (2 Tim. 3:1-4, NW ). O kanuya sifa tɛ kelen ye ni kanuya sɔbɛ ye, o min bɔra Ala yɔrɔ. Mɔgɔ min b’a yɛrɛ nafa dɔrɔn ɲini, o tigi tɛ se ka ninsɔndiya sɔbɛ sɔrɔ. O kanuya lo b’a to wagatiw ka gwɛlɛ sabu mɔgɔw be miiri u yɛrɛ nafa dɔrɔn lo la.

3. An bena mun lo lajɛ barokun nin na? Mun na do?

 ³ Kanuya min b’a yɛrɛ nafa ɲini, o bɛnnin tɛ. Pol tun b’a lɔn ko mɔgɔ caaman bena kɛ n’o kanuya lo ye. A tun b’a lɔn fana k’o bena kɛ farati ye kerecɛnw fɛ. O kama, a y’u lasɔmi ko minw be n’o kanuya ɲɔgɔn ye, u k’u “yɛrɛ kɔlɔsi” olu ma (2 Tim. 3:5). Nka, an tɛ se k’an mabɔ pewu o ɲɔgɔnna mɔgɔw la. An be se ka mun lo kɛ walisa k’an yɛrɛ tanga kɛwale juguw ma ani k’an koo diya Jehova ye, ale min ye Kanutigi Ala ye? Kanuya min bɔra Ala yɔrɔ, an k’a filɛ faranfasi min b’o kanuya ni kanuya wɛrɛ cɛ min kofɔra 2 Timote 3:2-4 kɔnɔ. O la, an bena se k’an yɛrɛ sɛgɛsɛgɛ k’a filɛ an ka ɲi ka kɛ ni kanuya sifa min ye walisa ka hɛɛrɛ sɔbɛ sɔrɔ.

4. Mun na koo jugu tɛ k’an yɛrɛ kanu k’a dama kɛɲɛ?

⁴ Ciden Pol y’a sɛbɛ ko: “Mɔgɔw bena u yɛrɛ kanu.” Yala koo jugu lo k’an yɛrɛ kanu wa? Ayi, koo jugu tɛ. Jehova yɛrɛ y’an dan walisa an ka se k’an yɛrɛ kanu. Nka, an ka ɲi k’o kɛ k’a dama kɛɲɛ. Yezu y’a fɔ ko: “I k’i mɔgɔɲɔgɔn kanu i n’a fɔ i yɛrɛ.” (Mariki 12:31). N’an t’an yɛrɛ kanu, an tɛ se k’an mɔgɔɲɔgɔn kanu. Efɛzikaw 5:28, 29 fana b’a fɔ ko: “Cɛɛw ka kan k’u ka musow kanu i n’a fɔ u yɛrɛ farisogo. Cɛɛ min b’a ka muso kanu, o tigi b’a yɛrɛ le kanu, bari mɔgɔ si t’a yɛrɛ kɔniya fewu, nga a b’a yɛrɛ balo ani k’a yɛrɛ mara ka ɲa.” O kama, a bɛnnin lo an k’an yɛrɛ kanu k’a dama kɛɲɛ.

5. Mɔgɔ minw b’u yɛrɛ kanu kojugu, i be se k’olu suma ni mun lo ye?

⁵ Pol ye kanuya min kofɔ 2 Timote 3:2 kɔnɔ, o tɛ kanuya ɲuman ye. O kanuya b’a yɛrɛ nafa dɔrɔn lo ɲini. Ni mɔgɔ b’a yɛrɛ kanu kojugu, a b’a yɛrɛ bonya k’a dama tɛmɛ (Ɔrɔmukaw 12:3 kalan). A tigi b’a janto a yɛrɛ la ka tɛmɛ tɔɔw kan. Ni koow ma ɲɛ a bolo sanni a ka sɔn a ma ko ale nɔɔ lo, a ka teli ka tɔɔw lo jalaki. Mɔgɔ minw b’u yɛrɛ kanu kojugu, Bibulu ka koow lakalibaga dɔ y’o mɔgɔw suma ni jugunin ye, ale min b’a yɛrɛ kuru i n’a fɔ balɔn. A b’a kungolo n’a kukala dogo nka, a b’a ka ŋɔniw lo yira tɔɔw la. Mɔgɔ minw be miiri u yɛrɛ nafa dɔrɔn na, o mɔgɔw tɛ hɛɛrɛ la sɔbɛ la.

6. Ni mɔgɔ be Ala kanu, o nafa ye juman lo ye?

⁶ Bibulu ka koow lakalibaga dɔw y’a fɔ ko kanuya min b’a yɛrɛ nafa dɔrɔn ɲini, Pol kɔnna ka kuma o koo lo la ka sɔrɔ ka kuma jogo jugu dɔw koo la. A y’o kɛ sabu o kanuya sifa lo be na ni jogo juguw ye. Nka mɔgɔ minw be Ala kanu, olu be ni jogo ɲumanw ye. Bibulu b’a fɔ k’o kanuya lo b’a to mɔgɔ be kɛ ni jogo nunu ye: ninsɔndiya, hɛɛrɛ, muɲuli, ɲumanya, hinɛ, limaniya, sabali ani yɛrɛminɛ (Gal. 5:22, 23). Zaburu sɛbɛbaga y’a fɔ ko: “Masaba ye jama min ka Ala ye, ale dagamuna.” (Zab. 144:15). Jehova ye Hɛɛrɛtigi Ala ye ani a sagokɛlaw b’a ladegi. Olu be hɛɛrɛ la sabu u b’u yɛrɛ di ka tɔɔw dɛmɛ. U tɛ kelen ye ni mɔgɔw ye minw b’u yɛrɛ kanu kojugu ani u be miiri u yɛrɛ nafa dɔrɔn na.—Kɛw. 20:35.

7. Ɲiningali jumanw lo bena an dɛmɛ k’an yɛrɛ sɛgɛsɛgɛ k’a filɛ n’an be Ala kanu sɔbɛ la?

⁷ An be se k’a lɔn cogo di n’an b’an yɛrɛ kanu ka tɛmɛ Ala kan? Ladili min be sɔrɔ Filipikaw 2:3, 4 kɔnɔ, an k’o lajɛ. A fɔra yen ko: “Aw kana foyi kɛ ni kɔnɔnajuguya ye, ani yɛrɛboɲa ye, nga aw k’aw yɛrɛ majigi k’aw tɔɲɔgɔn filɛ ko a ka fisa n’aw ye. Aw la, mɔgɔ si kana miiri a yɛrɛ la dɔrɔn, aw ka miiri aw tɔɲɔgɔn na fana.” An be se k’an yɛrɛ ɲininga ko: “Ne b’o ladili sira tagama wa? Yala n’ b’a ɲini ka Ala sago kɛ sɔbɛ la wa? Yala n’ be n’ yɛrɛ  labila ka tɔɔw dɛmɛ kafo kɔnɔ ani waajuli la wa?” A man nɔgɔ tuma bɛɛ k’an yɛrɛ di ka tɔɔw dɛmɛ. O tɛ ɲɛ jijali ni yɛrɛsaraka hakili kɔ. K’a lɔn ko an koo ka di duniɲa kuru bɛɛ Masaba ye, foyi tɛ se k’an ninsɔndiya ka se o ma!

8. Komi dɔw be Ala kanu, u ye mun lo kɛ?

⁸ Dɔw tun be ni baara ye min sara ka ca. Komi u be Ala kanu, u y’o to yen walisa ka se ka baara kɛ Jehova ye bɛrɛbɛrɛ. Ericka ye dɔgɔtɔrɔ ye ani a be Etazini. Sanni a ka baara ɲini min tun be se k’a to a be tɔgɔba ani nafolo sɔrɔ, a kɛra kudayi piyɔniye ye. A yɛrɛ y’a ka cidenya baara kɛ jamana caaman na n’a cɛɛ ye. N’a miirila o la, a b’a fɔ ko: “An ye dɛmɛ don yɔrɔ minw na kaan wɛrɛ be fɔ. An ye koo caaman minw faamu o sen fɛ ani an ye jɛnɲɔgɔnya ɲuman minw kɛ n’an balimaw ye, o y’an ninsɔndiya kosɔbɛ.” Ericka bele ye dɔgɔtɔrɔ ye. Nka, a b’a ka fanga n’a ka wagati fanba kɛ waajuli la ani ka balimaw dɛmɛ. A ko o b’ale “ninsɔndiya kosɔbɛ ani k’a wasa.”

9. Ka wari kanu, mun na o tɛ hɛɛrɛ lase mɔgɔ ma?

⁹ Pol y’a sɛbɛ ko mɔgɔw bena “wari kanu.” Piyɔniye dɔ be bɔ Irlandi jamana na. A saan damanin ye nin ye, a kumana cɛɛ dɔ fɛ Ala koo la. O cɛɛ y’a ka pɔrtifiye yɛlɛ ka waribiye bɔ k’a sin a ma ani k’a fɔ ko: “Nin lo ye ne ka ala ye!” Hali ni mɔgɔ caaman tɛna sɔn k’o fɔ, duniɲa kɔnɔ, mɔgɔ caaman be wari ani bololafɛnw lo kanu. O kama, Bibulu b’an lasɔmi ko: “Mɔgɔ min ka wariko ka gwɛlɛ, wari tena o tigi labɔ ka ye fana. Min ka nafoloko ka gwɛlɛ, o tigi te wasa a ka sɔrɔ la ka ye.” (Waaj. 5:9). O tigi b’a sii bɛɛ kɛ wari ɲini na ani a be ‘tɔɔrɔ la a yɛrɛ kan.’—1 Tim. 6:9, 10.

10. Bibulu be mun lo fɔ nafolotigiya ani fantanya koo la?

¹⁰ An bɛɛ mako be wari la sabu a b’an sutara dɔɔni (Waaj. 7:12). Nka, yala mɔgɔ be se ka hɛɛrɛ sɔbɛ sɔrɔ n’a be se k’a mako gwɛlɛw dɔrɔn lo wasa wa? Siga si t’o la! (Waajulikɛla 5:11 kalan). Yake dencɛ Aguri y’a sɛbɛ ko: “Ne kisi fantanya ni nafolotigiya ma, n ka balo dama di n ma.” N’a sɔrɔ an b’a faamu fɛɛn min kama Solomani tun t’a fɛ ka kɛ fantan ye kojugu. A y’a fɔ ko a t’a fɛ dɛsɛ k’a bila sonyali la sabu o bena Ala tɔgɔ nɔgɔ. Mun na a ma Ala deli a k’a kɛ nafolotigi ye do? A y’a sɛbɛ ko: “Nafolocaya kan’a kɛ ne be tigɛ i la k’a fɔ ko: ‘Masaba ye jɔn ye?’ ” (Talenw 30:8, 9). N’a sɔrɔ i be mɔgɔ dɔw lɔn minw b’u jigi la u ka nafolo kan sanni k’u jigi la Ala kan.

11. Yezu ye ladili juman lo di wari koo la?

¹¹ Mɔgɔ minw be wari kanu, olu tɛ se k’u koo diya Ala ye. Yezu y’a fɔ ko: “Mɔgɔ si te se ka baara kɛ kuntigi fila ye, bari a bena kelen kɔniya ka kelen kanu, walima a bena nɔrɔ kelen na k’a mako bɔ kelen na. O cogo la fana, aw te se ka nafolo kanu, ka baara kɛ Ala ye.” A y’a fɔ fana ko: “Aw kana nafolo caaman lajɛn aw yɛrɛw ye diɲɛ nin kɔnɔ, bari bagabaga ni tumuw be cɛnni kɛ, soonw fana be daaw kari ka don ka fɛɛnw cɛ. Nga, aw ye nafolo caaman lajɛn aw yɛrɛw ye sankolo la. O yɔrɔ la, bagabaga ni tumuw te se ka cɛnni kɛ, soonw fana te se ka daa kari ka don.”—Mat. 6:19, 20, 24.

12. Mun na a ka nɔgɔ ka baara kɛ Jehova ye n’an be ɲɛnamaya kɛ cogo nɔgɔman na? Ɲɛyirali dɔ fɔ.

¹² Mɔgɔ caaman y’a kɔrɔsi ko n’u be ɲɛnamaya kɛ cogo nɔgɔman na, o b’u ninsɔndiya kosɔbɛ! U be wagati caaman sɔrɔ fana ka baara kɛ Jehova ye. Jack be Etazini. Ale y’a ka boonba n’a ka baarada  feere walisa ka kɛ piyɔniye ye i n’a fɔ a muso. A y’a ɲɛfɔ ko: “Boon cɛɲumanba ani yɔrɔ min tun b’an fɛ dugudennin dɔ la, a tun man nɔgɔ an fɛ k’u to yen. Nka, saan caaman kɔnɔ, n’ dusu tiɲɛnin tun be na soo sabu gwɛlɛya dɔw tun be yen baarakɛyɔrɔ la. N’ muso tun ye kudayi piyɔniye ye ani a dusu tun ka di tuma bɛɛ. A tun b’a fɔ n’ ye ko: ‘Ne ka patɔrɔn ɲɔgɔn tɛ yen!’ Sisan, komi an fila bɛɛ ye piyɔniyew ye, an bɛɛ ka patɔrɔn ye Jehova lo ye.”

13. An be se k’an yɛrɛ sɛgɛsɛgɛ cogo di k’a filɛ an be wariko jati cogo min na?

¹³ Walisa k’a lɔn an be wariko jati cogo min na, an k’an yɛrɛ sɛgɛsɛgɛ sɔbɛ la k’a filɛ an bena ɲiningali nunu jaabi cogo min na: “Bibulu be min fɔ wari koo la, yala ne lanin b’o la wa? Yala n’ be ɲɛnamaya kɛ ka kɛɲɛ ni Bibulu ka fɔta ye wari koo la wa? Ka wari caaman sɔrɔ, yala o lo ye n’ ɲɛnako fɔlɔ ye wa? N’ be jɛnɲɔgɔnya min kɛ ni Jehova ani mɔgɔw ye, yala wariko kɔrɔtanin lo n’ fɛ ka tɛmɛ o kan wa? Yala n’ lanin b’a la ko Jehova bena n’ mako wasa wa?” An ka la a la ko minw b’u jigi la Jehova kan, a tɛna u jigi tigɛ abada!—Mat. 6:33.

14. Ka ɲɛnagwɛkow jati cogo bɛnnin na, o kɔrɔ ko di?

¹⁴ Bibulu tun kɔnna k’a fɔ ko “ɲɛnagwɛkow lo bena diya” mɔgɔ caaman ye bi. K’an yɛrɛ ani wariko jati k’a dama kɛɲɛ, o tɛ koo jugu ye. O cogo kelen na, koo jugu tɛ ka ɲɛnagwɛkow jati cogo bɛnnin na. Mɔgɔ dɔw b’a miiri k’u man kan k’u yɛrɛ ɲɛnagwɛ hali dɔɔni. Nka, Jehova t’o lo miiri. Bibulu be Jehova sagokɛla kantigiw jija ko: “I ka dumuni kɛ nisɔndiya la, i nisɔn diyanin k’i ka minni kɛ.”—Waaj. 9:7.

15. Bibulu b’a fɔ ko ‘ɲɛnagwɛkow bena diya’ mɔgɔw ye. O kɔrɔ ko di?

¹⁵ Ɲɛnagwɛkow ka di dɔw ye ani u be ban Ala ma. 2 Timote 3:4 be kuma olu koo lo la. O vɛrise t’a fɔ ko ɲɛnagwɛkow bena diya mɔgɔw ye ka tɛmɛ Ala kan. O min kɔrɔ ko ɲɛnagwɛkow bena diya u ye kosɔbɛ ani u bena Ala kanu dɔɔni. Nka, o vɛrise b’a fɔ ko “sanni u ka Ala  kanu, ɲɛnagwɛkow lo bena diya u ye.” Lɔnnikɛla dɔ ko: “O [vɛrise] kɔrɔ tɛ ko u bena Ala kanu dɔɔni. Nka, o kɔrɔ ko u tɛna Ala kanu hali dɔɔni yɛrɛ.” Ɲɛnagwɛkow ka di minw ye kojugu, ciden Pol b’olu lasɔmi cogo barikaman na o vɛrise kɔnɔ. Bibulu b’a fɔ ko “ɲɛnajɛ kow bɛ u degun.”—Luka 8:14, ABM.

16, 17. Yezu ye ɲɛyirali ɲuman juman lo di ɲɛnagwɛkow la?

¹⁶ Yezu tun be ɲɛnagwɛkow kɛ k’a dama kɛɲɛ. A tagara “kɔɲɔya” dɔ la ani loon dɔ, u y’a weele “dumuniba” dɔ la min tun labɛnna Levi ka soo (Zan 2:1-10; Luka 5:29). Kɔɲɔya yɔrɔ la, diwɛn tun man ca. O kama, Yezu ye kabako dɔ kɛ ka jii yɛlɛma k’a kɛ diwɛn ye. Wagati wɛrɛ la, mɔgɔw tun be Yezu kɔrɔfɔra sabu a tun be dumuni kɛ, ka minni kɛ. Yezu y’a yira ka gwɛ k’o mɔgɔw ka miiriya bɛnnin tɛ.—Luka 7:33-36.

¹⁷ Nka, ɲɛnagwɛkow tun tɛ Yezu ɲɛnako fɔlɔ ye. A ye Jehova ka baara kɛ a ɲɛnako fɔlɔ ye ani a y’a seko bɛɛ kɛ ka tɔɔw dɛmɛ. A yɛrɛ sɔnna ka tɔɔrɔ ani ka sa gwengwe yiri kan walisa ka adamadenw kisi. Minw tun b’a fɛ ka tugu a kɔ, a y’a fɔ olu ye ko: “Ni mɔgɔw b’aw nɛni, k’aw tɔɔrɔ, ka galon la aw kan ko aw be kojugu sifa bɛɛ kɛ, bari aw ye ne ka kalandenw ye, o tuma na, aw dagamunin lo. Aw ka nisɔndiya kosɔbɛ, bari aw bena tɔnɔba sɔrɔ sankolo la. Kira minw tɛmɛna aw ɲa, u ye olu fana tɔɔrɔ ten.”—Mat. 5:11, 12.

18. Ɲiningali jumanw lo bena an dɛmɛ k’an yɛrɛ sɛgɛsɛgɛ k’a filɛ an be ɲɛnagwɛkow kanu fɔɔ ka se hakɛ min ma?

¹⁸ Mun lo bena an dɛmɛ k’an yɛrɛ sɛgɛsɛgɛ k’a filɛ an be ɲɛnagwɛkow kanu fɔɔ ka se hakɛ min ma? An be se k’an yɛrɛ ɲininga ko: “Yala ɲɛnagwɛkow kɔrɔtanin lo n’ fɛ ka tɛmɛ lajɛnw ni waajuli baara kan wa? Yala n’ be sɔn ka n’ diyanyeko dɔw to yen sabu n’ b’a fɛ ka baara kɛ Ala ye wa? Sanni ka ɲɛnagwɛko dɔ sugandi, yala n’ be n’ yɛrɛ ɲininga Jehova be min miiri o koo la wa?” Komi an be Jehova kanu ani an b’a fɛ k’a dusu diya, ɲɛnagwɛko minw man ɲi, an be ban olu la. Nka o dɔrɔn tɛ. N’an b’a miiri ko ɲɛnagwɛko dɔw be se ka Jehova dusu tiɲɛ, an ka ɲi ka ban u la fana.—Matiyo 22:37, 38 kalan.

19. Jɔn lo tɛ se ka hɛɛrɛ sɔbɛ sɔrɔ abada?

¹⁹ Sutana ka duniɲa ye tɔɔrɔ la adamadenw kan saan 6 000 ɲɔgɔn kɔnɔ. Nka sisan, a laban surunyana. Mɔgɔ caaman be miiri wari ani ɲɛnagwɛkow la. U be miiri fana u yɛrɛ nafa dɔrɔn lo la ani u ɲɛnako fɔlɔ ye k’u yɛrɛ sago kɛ. O mɔgɔw tɛ se ka hɛɛrɛ sɔbɛ sɔrɔ abada. Nka, Bibulu b’a fɔ ko: “Yakuba ka Ala ye mɔgɔ min dɛmɛbaga ye, n’a b’a jigi la Masaba a ka Ala kan, o tigi dagamunin lo.”—Zab. 146:5.

20. Komi i be Jehova kanu, o ye hɛɛrɛ d’i ma cogo di?

²⁰ Jehova sagokɛlaw be ni kanuya min ye a koo la, dɔ be farala o kan. Saan o saan, mɔgɔ caaman wɛrɛw be Jehova lɔn ani u b’a kanu. O b’a yira ko Ala ka Masaya be sen kan ani ko sanni dɔɔni a bena duga caamanba lase adamadenw ma an yɛrɛ tɛ se ka miiri minw na. N’an be Masaba Jehova sago kɛ ani k’a lɔn ko an koo ka di a ye, o lo be hɛɛrɛ sɔbɛ di an ma. Minw be Jehova kanu, olu bena ninsɔndiya banbali sɔrɔ! Kanuya min be miiri a yɛrɛ nafa dɔrɔn na, o be na ni jogo jugu dɔw ye. An bena o jogo dɔw lajɛ barokun nata la. An bena a filɛ fana faranfasi min be o jogo juguw ni Jehova sagokɛlaw ka jogo ɲumanw cɛ.