1. Gwɛlɛya juman lo tun be Dawuda kan?

DAWUDA tun be bolila walisa k’a niin kisi. Israɛl masacɛba Sayuli tun be koo bɛɛ lajɛnnin kɛra walisa k’a faga. Tuma min na Dawuda mako tun be dumuni na, a lɔra Nɔbi dugu la. O yɔrɔ la, a ye buru den duuru deli (1 Sam. 21:2, 4). Kɔfɛ, ale n’a ka kɛlɛdenw tagara dogo kuluwo dɔ kɔnɔ (1 Sam. 22:1). Mun na o koo ɲɔgɔn ye Dawuda sɔrɔ?

2. Sayuli ye kojuguba jumanw lo kɛ? (1 Samuyɛli 23:16, 17).

² Sayuli tun be Dawuda ɲangoya kojugu sabu Dawuda koo tun ka di mɔgɔ caaman ye ani a tun ye see sɔrɔ kɛlɛ caaman na. Sayuli tun b’a lɔn fana ko a ka kanminɛbaliya kosɔn, Jehova tun t’a jatira tugun Israɛl masacɛ ye. A tun b’a kala ma ko Jehova ye Dawuda lo sugandi k’a kɛ masacɛ ye ale nɔɔ na (1 Samuyɛli 23:16, 17 kalan). Nka Sayuli bele tun ye Israɛl masacɛ ye minkɛ, kɛlɛbolo barikaman ni dɛmɛbaga caaman tun b’a fɛ. O kama, Dawuda tun ka ɲi ka boli walisa k’a niin kisi. Yala Sayuli tun b’a miiri tiɲɛn na ko a tun be se ka Ala bali k’a sagonata dafa Dawuda koo la wa? (Ezayi 55:11). Bibulu t’o fɔ. Nka, an be se ka la a la ko Sayuli tun be kojuguba lo kɛra ten. Mɔgɔ minw be Ala kɛlɛ, olu tɛ see sɔrɔ ka ye!

3. Dawuda ka koow cogoya bɛɛ n’a ta, a tun be mun lo miiri?

³ Dawuda tun majiginin lo. Ale lo m’a latigɛ ka kɛ Israɛl masacɛ ye. Jehova lo y’o kunkanbaara kalifa a ma (1 Sam. 16:1, 12, 13). O lo kama, Sayuli laban na ka Dawuda kɔniya kojugu! Dawuda niin tun be farati la, dumuni bɛrɛ tun t’a fɛ,  ani a tun ka ɲi ka dogo kuluwo dɔ lo kɔnɔ. O bɛɛ n’a ta, a ma Jehova jalaki ani a ma ŋunuŋunu o kosɔn. Nka, a be komi tuma min na a tun dogonin be o kuluwo kɔnɔ, o wagati yɛrɛ lo la, a ye tandoli dɔnkili nin sɛbɛ ko: “Matigi [Jehova] ɲinibaaw tɛna dɛsɛ fɛn ɲuman si la.” (Zab. 34:11, Bible senuma). An ka barokun vɛrise jɔnjɔn basiginin be o lo kan.

4. An bena ɲiningali jumanw lo lajɛ, ani mun na u kɔrɔtanin lo?

⁴ Bi, dumuni ni makoyafɛn jɔnjɔn wɛrɛw tɛ Jehova sagokɛla caaman fɛ tuma dɔw la. * An y’o lo kɔrɔsi, sanko COVID-19 fɔɲɔbana wagati la. Ani “tɔɔrɔba” wagati surunyana kosɔbɛ minkɛ, koow bena to ka juguya le ka taga (Mat. 24:21). An k’o koow to an hakili la, ani an ka ɲiningali 4 nunu jaabi: Kɔrɔ juman na Dawuda ma “dɛsɛ fɛn ɲuman si la”? Min b’an bolo, mun na an ka ɲi k’a to o k’an wasa? Mun na an be se ka la a la ko Jehova bena a janto an na? Kabi sisan, an be se k’an yɛrɛ labɛn cogo di koo nataw kama?

5-6. Dawuda y’a fɔ ko Ala sagokɛlaw “tɛna dɛsɛ fɛn ɲuman si la.” Zaburuw 23:1-6 b’an dɛmɛ cogo di k’o kumaw faamu?

⁵ Dawuda tun b’a fɛ ka mun lo fɔ tuma min na a ko Ala sagokɛlaw “tɛna dɛsɛ fɛn ɲuman si la”? Walisa k’o kumaw faamu, an k’o kumadenw ɲɔgɔn lajɛ Zaburuw 23nan kɔnɔ (Zaburuw 23:1-6 kalan). Dawuda y’o zaburu dadon ko: “Masaba le ye ne marabaga ye, i ko sagadɛndɛbaga, o la, ne tena dɛsɛ foyi la.” O Zaburu tɔɔ la, Dawuda kumana dugaba dɔw koo la, a ye minw sɔrɔ Alako ta fan fɛ sabu a sɔnna Jehova ka kɛ a Marabaga ye. Jehova ye Dawuda ɲɛminɛ “siratilennin kan” ani a y’a dɛmɛ kantigiya la wagati diimanw ni wagati gwɛlɛw na. Dawuda tun b’a lɔn ko hali n’a be Jehova ka “binkɛnɛ yɔrɔ la,” o kɔrɔ tɛ ko a tun tɛna gwɛlɛyaw sɔrɔ. Tuma dɔw la, n’a sɔrɔ a fari tun be faga i ko mɔgɔ min be tagamana “dibijugu kɔnɔ,” ani a  juguw ka ca. Nka komi Jehova lo tun y’a Marabaga ye, Dawuda tun “tena siran foyi ɲa.”

⁶ O la, an be n’an ka ɲiningali nin jaabili ye sisan: Kɔrɔ juman na Dawuda tun “tɛna dɛsɛ fɛn ɲuman si la”? A tun be n’a makoɲɛfɛnw bɛɛ ye Alako ta fan fɛ. A ka ninsɔndiya tun tɛ bɔ bololafɛnw lo la. Jehova tun be min di Dawuda ma, o tun b’a wasa. Fɛɛn min tun kɔrɔtanin lo Dawuda fɛ, o ye ko a ka Ala tun b’a duga ani k’a latanga.

7. Ka kɛɲɛ ni Luka 21:20-24 ka fɔta ye, saan kɛmɛkulu fɔlɔ la, gwɛlɛya juman lo tun be Zude kerecɛnw kan?

⁷ Dawuda ka kumaw b’an dɛmɛ k’a faamu ko a kɔrɔtanin lo kosɔbɛ an ka bololafɛnw jati k’a dama kɛɲɛ. Siga t’a la fɛɛn o fɛɛn b’an fɛ, an be se k’u diyabɔ, nka an man ɲi k’u kɛ an ɲɛnako fɔlɔ ye. Saan kɛmɛkulu fɔlɔ la, Zude kerecɛnw tun y’o tiɲɛn kɔrɔtaninba faamu (Luka 21:20-24 kalan). Yezu tun y’u lasɔmi ko wagati dɔ bena se, u juguw ka kɛlɛbolo bena Zeruzalɛmu “dugu lamini.” N’o tun kɛra, u tun ka ɲi ka “boli ka taga kuluyɔrɔw la.” O tun bena kɛ sababu ye k’u niin kisi, nka u tun bena bɔnɛ fɛɛn caaman na. A saan damanin ye nin ye, Kɔrɔsili Sangaso dɔ y’a fɔ ko: “U y’u ka forow n’u ka soow to yen ani u yɛrɛ ma se k’u bololafɛnw ta. U tun lanin b’a la ko Jehova bena u latanga ani k’u dɛmɛ. O kama, u ye Jehova batoli kɛ u ɲɛnako fɔlɔ ye ani ka fɛɛn dɔw to yen hali n’a tun be komi o fɛɛnw tun kɔrɔtanin lo. ”

8. Koo minw ye Zude kerecɛnw sɔrɔ saan kɛmɛkulu fɔlɔ la, an be kalan kɔrɔtaninba juman lo sɔrɔ o la?

⁸ Koo minw ye Zude kerecɛnw sɔrɔ saan kɛmɛkulu fɔlɔ la, an be kalan kɔrɔtaninba juman lo sɔrɔ o la? An tun ye Kɔrɔsili Sangaso min kofɔ ka tɛmɛ, a tun fɔra ale kɔnɔ ko: “Sini ma, n’a sɔrɔ an bena kɔrɔbɔliw sɔrɔ minw bena a yira an be bololafɛnw jati cogo min na. Yala bololafɛnw lo kɔrɔtanin lo kosɔbɛ an fɛ wa? Wala an ka kisili lo kɔrɔtanin lo sabu an be kantigiya kɛra Ala ye? Tiɲɛn na ka boli, n’a sɔrɔ o be se ka gwɛlɛya dɔw lase an ma ani k’a to an be bɔnɛ fɛɛn dɔw la yɛrɛ. I ko kerecɛn fɔlɔ minw bolila ka bɔ Zude dugu la, an ka ɲi k’an yɛrɛ labɛn ka koo bɛɛ lajɛnnin kɛ walisa ka kisi.” *

9. Ciden Pol ye ladili min di Eburu kerecɛnw ma, o b’an jija cogo di?

⁹ Miiri k’a filɛ a tun ka gwɛlɛ o kerecɛnw fɛ cogo min na, k’u ka fɛɛnw fanba bɛɛ to yen ka taga sigi yɔrɔ wɛrɛ ani k’u ka ɲɛnamaya daminɛ kokura. U mako tun be limaniya la k’u jigi la Jehova kan walisa a k’u makoya jɔnjɔnw wasa. Nka, fɛɛn dɔ be yen min tun be se k’u dɛmɛ fana. Saan duuru sanni Ɔrɔmukaw ka Zeruzalɛmu dugu lamini, ciden Pol tun ye ladili ɲumanw di Eburu kerecɛnw ma ko: “Wari ɲiniko kana fiɲɛ don aw si tagamacogo la. Min b’aw bolo, o k’aw wasa. Bari Matigi yɛrɛ le ko: ‘Ne tena i to i kelen, n tena i bila abada.’ Anw b’an jigi la a kan o tuma na k’a fɔ ko: ‘Matigi ye ne dɛmɛbaga ye, ne tena siran foyi ɲa. Adamaden be se ka mun kɛ ne la?’ ” (Eburuw 13:5, 6). Minw ye ciden Pol ka ladili sira tagama sanni Ɔrɔmukaw ka wuli Zeruzalɛmu kama, siga t’a la, a tun man gwɛlɛ olu fɛ ka ɲɛnamaya kɛ cogo nɔgɔman na u sigiyɔrɔ kura la. U tun lanin b’a la kosɔbɛ ko Jehova bena u makoya jɔnjɔnw wasa. Ciden Pol ka kumaw b’an hakili sigi ko an fana be se ka la o la.

10. Ciden Pol ye ladili juman lo di an ma?

¹⁰ Ciden Pol ye o ladili ɲɔgɔn di Timote ma ani o ɲɛsinna an fana ma bi. A y’a sɛbɛ ko: “O la, n’an b’an daladumuni sɔrɔ ani ka fani sɔrɔ fana, olu ka kan k’an wasa.” (1 Tim. 6:8). Yala o kɔrɔ ko an tɛ se ka kɛ ni boon ɲuman dɔ ye wa? Wala ka dumuni diiman diyabɔ ani ka fani kura san tuma kelen kelen wa? Ciden Pol tun t’a fɛ k’o lo fɔ. A tun b’a fɛ k’a fɔ le ko fɛɛn o fɛɛn b’an fɛ, o ka ɲi k’an wasa (Filip. 4:12). Pol yɛrɛ tun be koow kɛ ka kɛɲɛ n’o ladili ye. An be jɛnɲɔgɔnya min kɛ ni Ala ye, o lo ye an ka fɛɛnw bɛɛ la nafamanba ye, an ka bololafɛn si tɛ.—Abak. 3:17, 18.

11. Muso ye min fɔ Israɛldenw ye, o b’an dɛmɛ cogo di k’a faamu ko min b’an bolo, an ka ɲi k’a to o k’an wasa?

¹¹ An be se k’a miiri ko an mako be fɛɛn dɔ la. Nka n’a sɔrɔ Jehova t’o lo miiri. A kɔrɔsi Musa ye min fɔ Israɛldenw ye saan 40 kɛnin kɔ kongokolon kɔnɔ: “Bari ne Masaba aw ka Ala y’aw ta ɲa aw ka kokɛtaw bɛɛ la. Ne y’aw kɔlɔsi aw ka taama na kongokolonba nin kɔnɔ. A saan bi naani filɛ nin ye ni ne Masaba aw ka Ala be n’aw ye, aw ma dɛsɛ foyi si la.” (Deter. 2:7). O saan binaani nunu na, Jehova ye Israɛldenw balo ni maanɛ ye. U ka fani, o kɔrɔ, u bɔra ni fani minw ye Ezipiti jamana, u ma tiɲɛ (Deter. 8:3, 4). Hali ni dɔw tun be se k’a miiri ko o tɛ bɔri kɛ, Musa ye Israɛldenw hakili jigi  ko u makoɲɛfɛnw bɛɛ b’u fɛ. Fɛɛn min b’an bolo, n’an b’a to o k’an wasa, o bena Jehova dusu diya. A be fɛɛn minw bɛɛ di an ma hali ni fɛɛn denninw lo, an k’a yira ko u ka di an ye ani an k’a waleɲuman lɔn o kosɔn.

12. Mun lo b’a yira ko Dawuda jigi tun lanin t’a yɛrɛ kan, nka a jigi tun lanin be Jehova lo kan?

¹² Dawuda tun b’a lɔn ko Jehova ye kantigi ye ani ko minw b’a kanu, a b’a janto kosɔbɛ olu la. Hali ni Dawuda niin tun be farati la tuma min na a tun be Zaburuw 34nan sɛbɛra, a ka limaniya y’a lasun k’a fɔ ko Jehova “ka mɛlɛkɛ” b’ale “gɛrɛfɛ” (Zab. 34:8). N’a sɔrɔ Dawuda tun be Jehova ka mɛlɛkɛ sumana ni sɔrɔdasi dɔ lo ye min be kɔrɔsili kɛra kɛlɛ la, ani a labɛnnin lo k’a juguw kɛlɛ. Dawuda yɛrɛ tun ye kɛlɛkɛla ŋana ye ani Jehova tun y’a daa di ko a bena a kɛ masacɛ ye. O bɛɛ n’a ta, a m’a bolo la a yɛrɛ kan ko ale be se bɛrɛbon na ani ko a be se ka baara kɛ koɲuman ni murujan ye walisa k’a jugu kɛlɛ (1 Sam. 16:13; 24:12). Dawuda y’a jigi la Ala kan sabu a tun lanin b’a la ko Jehova ka mɛlɛkɛ b’a “ɲasiranbagaw . . . kisi.” Tiɲɛn lo ko an t’a ɲini Jehova fɛ a ka kabakow kɛ walisa k’an latanga bi. Nka, an b’a lɔn ko minw b’u jigi la Jehova kan, koo jugu si tɛ se k’u sɔrɔ Jehova tɛ se ka min lalaga.

13. Tuma min na Gɔgi min be Magɔgi bena wuli an kama, mun na a bena kɛ komi dɛmɛbaga t’an na? Nka mun na an man ɲi ka siran? (Jaa lajɛ ɲɛɛ fɔlɔ kan.)

¹³ Yanni dɔɔni, koo dɔw bena kɛ minw bena a yira n’an lanin b’a la ko Jehova be se k’an latanga wala n’an lanin t’o la. Tuma min na Gɔgi min be Magɔgi, o kɔrɔ jamanaw lajɛnnin bena wuli Ala sagokɛlaw kama, a bena kɛ komi an niin be farati la. An mako bena kɛ a la ka la a la ko Jehova be se k’an kisi ani a bena o kɛ. A bena kɛ jamanaw ɲɛɛ na ko an be i n’a fɔ sagaw, dɛmɛbaga tɛ minw na (Ezek. 38:10-12). Kɛlɛkɛminanw tɛna kɛ an fɛ ani an tɛna se kɛlɛkɛcogo la. Jamanaw bena a miiri ko u be se k’an kɛlɛ nɔgɔman na. An ka limaniya barika la, an bena a ye ko mɛlɛkɛw kɛlɛbolo be Ala sagokɛlaw gɛrɛfɛ ani u labɛnnin lo k’an latanga. Nka, jamanaw tɛna o ye. A tɛ bari an na ni jamanaw tɛ se k’u ye sabu u limaniyanin tɛ. A bena bari u la kosɔbɛ tuma min na mɛlɛkɛw kɛlɛbolo bena na an kisi!—Yir. 19:11, 14, 15.

14. An be se ka mun ni mun lo kɛ kabi sisan k’an yɛrɛ labɛn koo nataw kama?

¹⁴ An be se ka mun ni mun lo kɛ kabi sisan k’an yɛrɛ labɛn koo nataw kama? A fɔlɔ, an ka ɲi ka bololafɛnw jati k’a dama kɛɲɛ sabu loon dɔ, n’a sɔrɔ an ka ɲi k’o fɛɛnw to yen. Ka fara o kan, min b’an bolo an ka ɲi k’a to o k’an wasa ani an ka ninsɔn diya kosɔbɛ sabu an be jɛnɲɔgɔnya kɛra ni Jehova ye. An ka to k’a ɲini ka Ala lɔn koɲuman. O la, an bena la a la kosɔbɛ ko see be a ye k’an latanga tuma min na Gɔgi min be Magɔgi, ale bena wuli an kama.

15. Dawuda kanbele tuma, mun lo y’a sɔrɔ min y’a dɛmɛ k’a faamu ko Jehova tɛna a jigi tigɛ abada?

¹⁵ An ka koo wɛrɛ lajɛ min ye Dawuda dɛmɛ ani an k’a filɛ o be se k’an dɛmɛ cogo min na an k’an yɛrɛ labɛn tɔɔrɔ nataw kama. Dawuda y’a fɔ ko: “Aw ye a nɛnɛ k’a flɛ, k’a lɔn ko Matigi Ala ka ɲi; ni mɔgɔ min k’a yɛrɛ karifa a ma, o tigi ta ɲana!” (Zab. 34:9, Biblu Ala ta Kuma). O kumaw b’a yira  fɛɛn min kama Dawuda tun lanin b’a la ko Jehova bena a dɛmɛ. Dawuda tun be to k’a jigi la Jehova kan ani a ka Ala m’a jigi tigɛ ka ye. Dawuda kanbele tuma, tuma min na a tun be tagara Filisicɛ jamanjanba Goliyati kɛlɛ, a y’a fɔ o kɛlɛkɛla ŋana ye ko: “Bii Masaba bena i di ne ma.” (1 Sam. 17:46). Kɔfɛ, Dawuda tun be baara kɛra masacɛ Sayuli ye ani a y’a ɲini siɲɛ caaman ka Dawuda faga. Nka, Jehova “tun be ni Dawuda ye.” (1 Sam. 18:12). Dawuda tun y’a ye Jehova y’a dɛmɛ cogo min na ka tɛmɛ. O kama, a tun lanin b’a la ko gwɛlɛya minw b’a kan, Jehova tun bena a dɛmɛ fana u la.

16. Cogo tigitigi jumanw lo la an be se k’a “nɛnɛ k’a flɛ” ko Jehova ka ɲi?

¹⁶ N’an be to ka dɛmɛ ɲini Jehova fɛ kabi sisan, an bena la a la kosɔbɛ ko see b’a ye k’an kisi sini ma. Tuma dɔw la, an ka ɲi ka sira deli an ka patɔrɔn fɛ walisa ka taga lajɛnba dɔ la. N’a sɔrɔ an ka ɲi k’a deli fana a ka yɛlɛmani don an ka baarakɛ porogramu na walisa an ka se ka taga an ka lajɛnw bɛɛ la ani ka waajuli kɛ bɛrɛbɛrɛ. Walisa k’o kɛ, an ka ɲi ka kɛ ni limaniya ye ani ka sɔn k’an jigi la Jehova kan. Miiri k’a filɛ ko i ka patɔrɔn banna ka sira di i ma ani i ka baara tiɲɛna. Yala i bena la a la ko Jehova tɛna i to yen abada ani ko a bena i makoya jɔnjɔnw wasa tuma bɛɛ wa? (Eburuw 13:5). Minw be kudayi cidenya baara la, u caaman be se ka wale dɔw lakali minw b’a yira Jehova y’u dɛmɛ cogo min na, tuma min na u mako gwɛlɛn tun b’a la. Jehova ye kantigi ye.

17. Saan 2022 ka kalankun ye juman ye? Mun na o bɛnnin lo?

¹⁷ Ni Jehova be n’an ye, kuun t’a la an ka siran koo nataw ɲɛ. N’an tora ka Ala ka Masaya kɛ an ɲɛnako fɔlɔ ye, an ka Ala tɛna an to yen abada. An ka ɲi k’an yɛrɛ labɛn kabi sisan gwɛlɛya nataw kama ani ka la a la ko Jehova tɛna an to yen abada. Walisa k’an hakili jigi o la, Koow Ɲɛnabɔla Jɛnkulu ye Zaburuw 34:11 sugandi k’a kɛ saan 2022 ka kalankun ye:“Matigi [Jehova] ɲinibaaw tɛna dɛsɛ fɛn ɲuman si la.” —Bible senuma.