1, 2. a) Yezu ye delili laban min kɛ n’a ka cidenw ye, a ye mun lo deli a Faa fɛ? b) Mun na Yezu tun be jɔrɔla kelenya koo la?

YEZU ka surafana laban na n’a ka cidenw ye, a kumana kelenya koo la. Delili kɛtɔ n’u ye, a y’a fɔ ko a b’a fɛ a ka kalandenw bɛɛ ka kɛ kelen ye i ko ale n’a Faa ye kelen ye cogo min na (Zan 17:20, 21 kalan). U ka kelenya tun bena a yira ka gwɛ ko Jehova lo ye Yezu ci dugukolo kan walisa a k’ale sago dafa. Kanuya lo tun bena a yira ka gwɛ k’u ye Yezu ka kalanden sɔbɛw ye ani o tun bena kɛ sababu ye u be to kelenya la.—Zan 13:34, 35.

² An b’a faamu fɛɛn min kama Yezu kumana siɲɛ caaman kelenya koo la o suu la. A tun y’a kɔrɔsi ko a ka cidenw kaan bɛnnin tɛ ka ɲɛ! Ɲɛyirali fɛ, i ko u tun delila k’a kɛ cogo min na, cidenw tun be sɔsɔli kɛra k’a lɔn “mɔgɔ min ye ɲamɔgɔ ye u cɛma.” (Luka 22:24-27; Mariki 9:33, 34). Wagati wɛrɛ la, Zaki ni Zan y’a ɲini Yezu fɛ ko a ka lɔyɔrɔba di olu ma a gɛrɛfɛ a ka Masaya kɔnɔ.—Mariki 10:35-40.

3. Mun lo tun be se ka Krista ka kalandenw ka kelenya nagasi? An bena ɲiningali jumanw lo lajɛ?

³ Ka ɲɛmɔgɔya ɲini, o tun be se ka Yezu ka kalandenw ka kelenya nagasi. Nka o dɔrɔn tɛ. Yezu ka wagati la, mɔgɔw kaan  bɛnnin tun tɛ sabu u tun be ɲɔgɔn kɔniya ani u tun be ni miiriya tilenbaliw ye. O kama, Yezu ka kalandenw tun ka ɲi k’a ɲini ka see sɔrɔ o koow kan. Barokun nin na, an bena ɲiningali nunu lajɛ: Yezu ye mun lo kɛ miiriya tilenbaliw koo la? A y’a ka kalandenw dɛmɛ cogo di walisa u kana mɔgɔ bɔ mɔgɔ la ani u kaan ka bɛn koɲuman? A ka kalanw n’a ka ɲɛyirali be se k’an dɛmɛ cogo di an kaan bɛnnin ka to?

4. Mɔgɔw tun be ni miiriya tilenbali minw ye Yezu koo la, u dɔw fɔ.

⁴ Mɔgɔw tun be ni miiriya tilenbaliw ye Yezu yɛrɛ koo la. Tuma min na Filipu y’a fɔ Natanayɛli ye ko a ye Masiya kunbɛn, Natanayɛli ko: “Fɛnɲuman be se ka bɔ Nazarɛti wa?” (Zan 1:46). Kiraya kuma min be sɔrɔ Mise 5:1 kɔnɔ, n’a sɔrɔ a tun b’o lɔn. Ale fɛ, Masiya tun tɛ se ka wolo Nazarɛti sabu o dugu tun ka dɔgɔ kojugu. Zude mɔgɔbaw fana tun be Yezu mafiɲɛya sabu a tun ye Galileka ye (Zan 7:52). Zudeka caaman fɛ, olu ka fisa ni Galilekaw ye. Yahutu dɔw yɛrɛ ye Yezu lɔgɔbɔ ko a ye Samarika ye (Zan 8:48). Samarikaw ni Yahutuw tun tɛ siya kelen ye ani u ka diinan fana tun tɛ kelen ye. Zudekaw ni Galilekaw si tun tɛ Samarikaw bonya ani u yɛrɛ tun t’a fɛ ka jɛn n’u ye fewu!—Zan 4:9.

5. Mɔgɔw tun be ni miiriya tilenbali jumanw lo ye Yezu ka kalandenw koo la?

⁵ Yahutuw ka diinan kuntigiw tun tɛ Yezu ka kalandenw bonya fana. Fariziɲɛw tun b’u jati mɔgɔ “danganinw” ye (Zan 7:47-49). Mɔgɔ o mɔgɔ tun ma kalan kɛ Yahutuw ka diinanko lakɔliw la ani minw tun tɛ tugu u ka landaw kɔ, u tun b’olu jati mɔgɔ fufafuw ye ani u tun b’u mafiɲɛya (Kɛw. 4:13). Mɔgɔw tun be ni miiriya tilenbaliw ye Yezu n’a ka kalandenw koo la sabu o wagati la, mɔgɔw tun be waso u ka diinan, u ka lɔyɔrɔ ani u ka siya kosɔn. O miiriya tilenbaliw tun ye nɔɔ to Yezu ka kalandenw fana kan. U tun ka ɲi k’u ka miiricogo yɛlɛma walisa ka to kelenya la.

6. Tɛmɛ ɲɛyirali dɔw fɛ k’a yira miiriya tilenbaliw be se ka nɔɔ min to an kan.

⁶ Bi, mɔgɔ caaman be ni miiriya tilenbaliw ye. Mɔgɔw be se ka kɛ ni miiriya tilenbaliw ye an koo la wala an yɛrɛ be se ka kɛ ni miiriya tilenbaliw ye olu koo la. Balimamuso dɔ be Ɔsitarali ani a ye piyɔniye ye sisan. A ko: “Tubabuw ye tilenbaliyako minw kɛ Aborizɛniw na fɔlɔ la ani sisan, ni n’ tun miirila o la, o tun b’a to n’ b’u kɔniya kosɔbɛ. U ye tɔɔrɔ min la n’ kan, ni n’ tun miirila o la, o tun be koo tɔɔ bɛɛ juguya.” Balimacɛ dɔ be bɔ Kanada. Ale y’a fɔ a tun be ni miiriya tilenbali minw ye siyakan dɔ koo la. A ko: “Ne tun b’a miiri ko faransɛkan fɔbagaw ka fisa ni tɔɔw ye. O kama, n’ y’a daminɛ ka angilikan fɔbagaw kɔniya.”

7. Yezu ye mun lo kɛ miiriya tilenbaliw koo la?

⁷ Bi, miiriya tilenbaliw barika ka bon i ko Yezu ka wagati la. Yezu ye mun lo kɛ o miiriyaw koo la? A fɔlɔ, a ye miiriya tilenbaliw kɛlɛ ani a tun tɛ mɔgɔ woloma fewu! A tun be fantanw ni faamanw ani Fariziɲɛw ni Samarikaw waaju. A tun be lanpominɛlaw ni jurumukɛlaw fana waaju. A filanan, Yezu ka kalan n’a ka ɲɛyirali fɛ, a y’a yira a ka kalandenw na ko u man kan ka sigasiga mɔgɔ la wala ka kɛ ni miiriya tilenbaliw ye a tigi koo la.

8. An ka kelenya basiginin lo sariyakolo juman lo kan? A ɲɛfɔ.

⁸ Yezu y’a ka kalandenw kalan  sariyakolo dɔ la min kɔrɔtanin lo kosɔbɛ ani an ka kelenya basiginin b’o lo kan. A ko: “Aw bɛɛ ye balimaw ye.” (Matiyo 23:8, 9 kalan). An ye “balimaw” ye sabu an bɛɛ bɔra Adama lo la (Kɛw. 17:26). Nka o dɔrɔn tɛ. Yezu y’a ɲɛfɔ ko a ka kalandenw ye balimaw ye fana sabu u bɛɛ sɔnna a ma ko Jehova ye u sankolola Faa ye (Mat. 12:50). Ka fara o kan, u bɛɛ kɛra Ala ka denbayamɔgɔw ye ani u kaan bɛnnin lo kanuya ani limaniya barika la. O lo kama, cidenw ka lɛtɛrɛw kɔnɔ, u y’u kerecɛnɲɔgɔnw weele ko “balimaw.”—Ɔrɔm. 1:13; 1 Piyɛri 2:17; 1 Zan 3:13, ABM.

9, 10. a) Mun na kuun tun t’a la Yahutuw ka waso u ka siya kosɔn? b) Yezu y’a yira cogo di ko an man ɲi ka siya wɛrɛ mafiɲɛya? (Jaa lajɛ, barokun daminɛ na.)

⁹ Yezu y’a yira ka gwɛ ko an ka ɲi ka ɲɔgɔn jati balimaw ye. O kɔ, a y’a yira ko an ka ɲi k’an yɛrɛ majigi (Matiyo 23:11, 12 kalan). I ko an kɔnna k’a ye cogo min na, tuma dɔw la, kuncɛbaya nana ni bɛnbaliya ye cidenw ni ɲɔgɔn cɛ. Ka fara o kan, Yezu ka wagati la, mɔgɔw tun be waso u ka siya kosɔn. Ɲɛyirali fɛ, Yahutu caaman tun b’a miiri k’u ka fisa ni tɔɔw ye sabu u ye Ibrayima bɔnsɔnw ye. Nka Zan Batizelikɛla y’a fɔ u ye ko: “Ala be se ka kabakuru nunu yɛlɛma k’u kɛ Ibrayima deenw ye.”—Luka 3:8.

¹⁰ Ka waso i ka siya kosɔn, Yezu y’a yira k’o ye koo jugu lo ye. A y’o yira ka gwɛ tuma min na sariya karamɔgɔ dɔ y’a ɲininga ko: “Jɔn le ye ne mɔgɔɲɔgɔn ye?” Walisa k’a jaabi, Yezu ye maana dɔ lakali. Soonw ye Yahutu dɔ bugɔ k’a to sira kan. Yahutu dɔw tɛmɛna o cɛɛ la, nka u m’a dɛmɛ. Samarika dɔ lo makarila a la ani k’a ladon koɲuman. A laban, Yezu y’a fɔ k’o sariya karamɔgɔ ka ɲi k’o samarika ladegi (Luka 10:25-37). A kɔrɔ ye min ye k’i mɔgɔɲɔgɔn kanu, Yezu y’a yira ko Samarika be se ka Yahutuw dɛmɛ k’o faamu.

11. Mun na Yezu ka kalandenw tun man ɲi ka mɔgɔ bɔ mɔgɔ la? Yezu y’u dɛmɛ k’o faamu cogo di?

¹¹ Sanni Yezu ka taga sankolo la, a y’a fɔ a ka kalandenw ye k’u ka kibaro diiman fɔ “Zude mara bɛɛ la, ani Samari mara la, fɔɔ ka taga se diɲɛ faan bɛɛ la.” (Kɛw. 1:8). Walisa k’o cii dafa, Yezu ka kalandenw tun ka ɲi k’u yɛrɛ majigi ani ka kɛ ni miiriya ɲuman ye mɔgɔw koo la. Yezu tun ka teli ka kuma siya wɛrɛ mɔgɔw ka jogo ɲumanw koo la. Kɔfɛ, o y’a ka kalandenw dɛmɛ u ka se ka siyaw bɛɛ waaju. Ɲɛyirali fɛ, Yezu ye sɔrɔdasi kuntigi dɔ tando a ka limaniya kabakoman kosɔn (Mat. 8:5-10). Yezu wolodugu la Nazarɛti, a y’a ɲɛfɔ Jehova ye siya wɛrɛ mɔgɔw dɛmɛ cogo min na. A y’a fɔ ko Jehova ye firiyamuso dɔ dɛmɛ min tun be Sarɛpita, Fenisi jamana na ani kunatɔcɛ Naaman, ka bɔ Siri jamana na (Luka 4:25-27). Yezu ye Samarika muso dɔ waaju ani a yɛrɛ ye tile fila kɛ Samarikaw ka dugu dɔ la sabu mɔgɔw tun b’a lamɛnna.—Zan 4:21-24, 40.

12, 13. a) Cidenw ye mun lo kɛ tuma min na Yezu tun be Samarika muso dɔ kalanna? (Jaa lajɛ, barokun daminɛ na.) b) Mun lo b’a yira ko Zaki ni Zan m’o koo kɔrɔtanin faamu bɛrɛbɛrɛ?

¹² Yezu ka cidenw tun be ni miiriya jugu minw ye mɔgɔw koo la, a tun man nɔgɔ u fɛ k’o bɔ u hakili la. U kabakoyara k’a ye ko Yezu sɔnna ka Samarika muso dɔ kalan (Zan 4:9, 27). U kabakoyara sabu Yahutu diinan kuntigiw tun tɛ sɔn ka kuma ni musow ye jamayɔrɔ la janko muso min tɛ ni tɔgɔ ɲuman ye. Cidenw y’a fɔ Yezu ye ko a ka dumuni kɛ. Nka,  Yezu ye min fɔ u ye, o b’a yira ko a tun ka di a ye ka kuma n’o muso ye fɔɔ dumuniko tun kɔrɔtanin tɛ a fɛ. Ala b’a fɛ a ka waajuli kɛ. Yezu fɛ, k’a Faa sago kɛ i n’a fɔ k’o Samarika muso waaju, o be i n’a fɔ dumuni.—Zan 4:31-34.

¹³ Zaki ni Zan m’o koo kɔrɔtanin faamu. Ka Yezu n’a ka kalandenw to Samari, u ye siyɔrɔ ɲini ka dɛsɛ Samari dugu dɔ la. Samarikaw banna ka siyɔrɔ di u ma. O kama, Zaki ni Zan dimina ani u ko olu bena a kɛ tasuma be jigi ka bɔ sankolo la k’o dugu bɛɛ halaki. Nka, Yezu y’u jalaki kosɔbɛ o kosɔn (Luka 9:51-56). N’o koo tun kɛra Zaki ni Zan ka mara lo la Galile, n’a sɔrɔ u tun tɛna a ɲini k’o dugu halaki. A be komi miiriya juguw lo y’a to u dimina ten. Kɔfɛ, Zan ye waajuli kɛ Samari ani mɔgɔ caaman ye mɛnni kɛ a fɛ. N’a sɔrɔ o koo y’a to a maloyara sabu ale ni Zaki tun b’a fɛ k’o mɔgɔw halaki dimiya kosɔn.—Kɛw. 8:14, 25.

14. Wolomani min kɛra, o ɲɛnabɔra cogo di?

¹⁴ Dɔɔni saan 33 Pantekɔte kɔ, wolomani dɔ kɛra kafo kɔnɔ. Balimaw tun ye dumuni di firiyamuso dɛsɛbagatɔw ma. Nka firiyamuso minw tun be gɛrɛkikan fɔ, u m’u janto olu la kosɔbɛ (Kɛw. 6:1). N’a sɔrɔ o kɛra sabu u tun tɛ ni miiriya ɲuman ye gɛrɛkikan koo la. Cidenw y’o koo ɲɛnabɔ joona joona. U ye cɛɛ setigi dɔw sugandi walisa u ka dumuniko ɲɛnabɔ. Gɛrɛkikan tɔgɔw lo tun b’o cɛɛw bɛɛ la. Firiyamuso minw tun tɔɲɔnin lo, o koo ye olu dusu saalo.

15. Mun lo ye Piyɛri dɛmɛ k’a faamu ko a man ɲi ka wolomani kɛ? (Jaa lajɛ, barokun daminɛ na.)

¹⁵ Saan 36 wagati la, Yezu ka kalandenw y’a daminɛ ka siyaw bɛɛ waaju. Ciden Piyɛri tun be deli ka jɛn ni Yahutuw dama lo ye. Nka o kɔ, Ala y’a yira ka gwɛ ko kerecɛnw man ɲi ka wolomani kɛ ani Piyɛri ye Kɔrinɛyi waaju ale min ye Ɔrɔmu sɔrɔdasi dɔ ye (Kɛwaliw 10:28, 34, 35 kalan). O kɔ, siya wɛrɛ mɔgɔ minw kɛra kerecɛnw ye, a tun ka di Piyɛri ye ka dumuni kɛ n’olu ye. Nka saan damanin o kɔ, Piyɛri ye dumuni dabila n’u ye Antiyɔsi dugu la (Gal. 2:11-14). O sen fɛ, Pol ye Piyɛri ladi ani Piyɛri sɔnna o ma. Mun na an b’o fɔ? Sabu a y’a fɔ a ka bataki fɔlɔ kɔnɔ ni dusudiya ye ko a kɔrɔtanin lo an ka balimaw bɛɛ kanu. Piyɛri tun y’o bataki sɛbɛ Yahutuw ni siya wɛrɛ mɔgɔw lo ma minw ye kerecɛnw ye Azi mara tileben faan fɛ.—1 Piyɛri 1:1; 2:17.

16. Mɔgɔ bɛɛ tun be mun lo lɔn kerecɛn fɔlɔw koo la?

¹⁶ Siga t’a la, Yezu ka ɲɛyirali ye cidenw dɛmɛ k’a faamu k’u ka ɲi ka “mɔgɔ bɛɛ” kanu (Zan 12:32; 1 Tim. 4:10). Cidenw y’u ka miiricogo yɛlɛma, hali n’o ye wagati caaman ta. Mɔgɔ bɛɛ tun b’a lɔn ko kerecɛnw be ɲɔgɔn kanu. Saan 200 fan fɛ, mɔgɔ wɛrɛw tun be min fɔ kerecɛnw koo la, Tertullien y’o sɛbɛ ko: “U be ɲɔgɔn kanu . . . U yɛrɛ be sɔn k’u niin di u kerecɛnɲɔgɔnw kosɔn.” Komi o kerecɛn fɔlɔw tun ye “jogokura ta,” u tun b’a jati ko mɔgɔw bɛɛ ye kelen ye Ala ɲɛɛ kɔrɔ.—Kɔlɔs. 3:10, 11.

17. An be se ka miiriya juguw bɔ an kɔnɔ mɔgɔw koo la cogo di? Ɲɛyirali dɔw fɔ.

¹⁷ Bi, n’a sɔrɔ an fana mako be wagati la walisa ka miiriya juguw bɔ an kɔnɔ mɔgɔw koo la. Balimamuso dɔ be Faransi. A y’a fɔ ko o koo man nɔgɔ fewu ale ma. A ko: “Jehova ye ne dɛmɛ k’a faamu kanuya kɔrɔ ye min ye, ani a kɔrɔ ye min ye ka mɔgɔw sɔn ani ka mɔgɔ sifa bɛɛ kanu. Nka, n’ bele b’a ɲinina ka see sɔrɔ n’ ka miiriya juguw kan mɔgɔw koo la ani o man nɔgɔ tuma bɛɛ. O kama n’ be to ka delili kɛ o koo la.” Balimamuso  dɔ be Ɛsipaɲi ani ale fana b’o bondori ɲɔgɔn kɛra. A ko: “Tuma dɔw la, n’ be bondori kɛ ni n’ ka miiriya juguw ye siya mɔgɔ dɔw koo la ani tuma caaman na n’ be see sɔrɔ u kan. Nka n’ b’a lɔn ko n’ ka ɲi ka to ka bondori kɛ. N’ be Jehova fo sabu a ka di n’ ye ka kɛ ni n’ balimaw ye, u minw kaan bɛnnin lo.” An kelen kelen bɛɛ be se k’an kɔnɔ gwɛ k’an yɛrɛ sɛgɛsɛgɛ. I k’o balimamuso fila, yala an ka ɲi ka miiriya jugu dɔw kɛlɛ wa?

18, 19. a) Mun na an be mɔgɔw bɛɛ bisimila? b) An be se k’o kɛ cogo tigitigi juman na?

¹⁸ A ka ɲi an k’a to an hakili la ko an bɛɛ tun ye “dunanw” ye tuma dɔ la ani an yɔrɔ tun ka jan Ala la (Efɛz. 2:12, ABM). Nka, Jehova y’an sama ka na a yɛrɛ kɔrɔ “kanuya juru barika la.” (Oze 11:4; Zan 6:44). Yezu Krista fana y’an ladon ka ɲɛ. A ye sababu di an ma an kɛra Ala ka denbayamɔgɔ dɔ ye (Ɔrɔmukaw 15:7 kalan). An ka dafabaliya bɛɛ n’a ta, Yezu sɔnna an na ni ɲumaya ye. O kama, an man ɲi ka mɔgɔ dɔ kɔniya fewu!

¹⁹ Mɔgɔw be ni miiriya juguw ye u mɔgɔɲɔgɔnw koo la, u be ɲɔgɔn kɔniya ani bɛɛn t’u cɛ. Komi an be surunyana duniɲa juguman nin laban na, o koow bena to ka juguya ka taga (Gal. 5:19-21; 2 Tim. 3:13). Nka, an minw ye Jehova sagokɛlaw ye, hakilitigiya min be na ka bɔ sankolo la, an b’o lo ɲini (Zaki 3:17, 18). O hakilitigiya lo b’a to an tɛ mɔgɔ bɔ mɔgɔ la ani an be kɛ hɛɛrɛkɛlaw ye. A ka di an ye ka teriya kɛ ni jamana wɛrɛ mɔgɔw ye, an be sɔn u ka kokɛcogow ma ani n’a sɔrɔ an yɛrɛ b’u ka kaan degi. N’an y’o kɛ, an ka hɛɛrɛ bena woyo i ko baji, an ka tilenninya bena kɛ i ko kɔgɔji kuruw.—Ezayi 48:17, 18.

20. Ni kanuya y’an ka miiricogo yɛlɛma, mun lo be kɛ do?

²⁰ Balimamuso min be Ɔsitarali, ale tun be ni miiriya juguw ye mɔgɔw koo la ani a tun b’u kɔniya kosɔbɛ. A ye bibulukalan kɛ ani dɔɔni dɔɔni, o miiriyaw bɛɛ tununa. Kanuya y’o balimamuso miiricogo yɛlɛma. Balimacɛ min be bɔ Kanada, a ko ale y’a faamu sisan ko mɔgɔw b’u mɔgɔɲɔgɔnw kɔniya sabu u t’u lɔn ka ɲɛ. A y’a kɔrɔsi fana ko “mɔgɔ tɛ kɛ ni jogo dɔw ye sabu a wolola yɔrɔ tigitigi dɔ la.” A yɛrɛ ye balimamuso dɔ furu min be angilikan fɔ. O ɲɛyiraliw b’a to an b’a faamu ko kanuya be se k’an dɛmɛ ka see sɔrɔ miiriya juguw kan. Kanuya be se k’a to an be jɛn ka kɛ kelen ye i n’a fɔ u y’an siri ni juru tigɛbali ye.—Kɔlɔs. 3:14.