1. An lanin lo mun lo la?

 AN YE Jehova sagokɛlaw ye minkɛ, an b’a lɔn ko a b’an kanu ani a b’a fɛ an ka ɲɛnamaya kɛ cogo fisaman na (Ɔrɔm. 8:35-39). An lanin b’a la fana ko n’an be Bibulu ka sariyakolow sira tagama, o b’an nafa tuma bɛɛ (Ezayi 48:17, 18). Nka, an ka ɲi ka koow ta cogo di ni gwɛlɛya dɔ cunna an kan?

2. An be se ka gwɛlɛya jumanw lo sɔrɔ? O gwɛlɛyaw be se k’a to an be jɔrɔ mun lo la?

² Gwɛlɛyaw be Jehova sagokɛlaw bɛɛ lo kan. Misali la, an ka denbayamɔgɔ dɔ be se k’an jigi tigɛ cogo dɔ la. Bana jugu dɔ be se k’an minɛ ani o b’a to an tɛ se ka caaman kɛ Jehova ka baara la tugun. Balawoko dɔ be se ka tiɲɛniba kɛ an fɛ. A be se ka kɛ fana k’u b’an tɔɔrɔ an ka lannakow kosɔn. N’o kɔrɔbɔliw ɲɔgɔn b’an kan, n’a sɔrɔ an b’an yɛrɛ ɲininga ko: “Mun na nin ye ne sɔrɔ? N’ ye koo jugu dɔ lo kɛ wa? Yala o kɔrɔ ko Jehova tɛ ne dugara wa?” Yala i delila ka kɛ n’o miiriyaw ɲɔgɔn ye wa? N’o lo, kana i fari faga. Jehova sagokɛla kantigi caaman delila ka kɛ n’o miiriyaw ɲɔgɔn ye.—Zab. 22:2, 3; Abak. 1:2, 3.

3. Zaburuw 34:20 b’an dɛmɛ ka mun lo faamu?

³ Zaburuw 34:20 kalan. Miiriya jɔnjɔn fila kɔrɔsi o vɛrise kɔnɔ: 1) Gwɛlɛyaw be mɔgɔ tilenninw sɔrɔ. 2) Jehova b’an kisi ka bɔ an ka gwɛlɛyaw la. A b’o kɛ cogo di? A b’an kisi cogo minw na, u la dɔ ye ko a b’an dɛmɛ ka koow filɛ ka dama kɛɲɛ duniɲa juguman nin kɔnɔ. Tiɲɛn lo ko Jehova ye layidu ta ko an bena ale sago kɛ ninsɔndiya la. Nka a m’a fɔ ko an tɛna gwɛlɛyaw sɔrɔ duniɲa nin kɔnɔ (Ezayi 66:14). A b’an jija ko an ka to  ka miiri an ka siniɲasigi koo la, tuma min na an bena ɲɛnamaya kɛ fɔɔ abada i ko ale b’a fɛ cogo min na (2 Kor. 4:16-18). Yanni o cɛ, a b’an dɛmɛ an ka to k’a sago kɛ loon o loon.—Dus. 3:22-24.

4. An bena mun lo lajɛ barokun nin na?

⁴ Jehova sagokɛla kantigi minw ye ɲɛnamaya kɛ Bibulu sɛbɛwagati la ani an ka tile la, an k’a filɛ an be se ka kalan minw sɔrɔ olu ka ɲɛyiraliw la. I ko an bena a ye cogo min na, gwɛlɛyaw be se ka cun an kan. Nka n’an b’an jigi la Jehova kan, a bena an dɛmɛ tuma bɛɛ (Zab. 55:23). Jehova sagokɛla kantigiw ka ɲɛyiraliw lajɛtɔ, i yɛrɛ ɲininga ko: “Ne tun bena mun lo kɛ o koo ɲɔgɔn na? O ɲɛyiraliw be n’ dɛmɛ cogo di n’ ka n’ jigi la kosɔbɛ Jehova kan? N’ ye kalan minw sɔrɔ, n’ be se ka u la jumanw lo sira taga n’ ka ɲɛnamaya kɔnɔ?”

5. Laban ye gwɛlɛya jumanw lo lase Yakuba ma? (Jaa lajɛ ɲɛɛ fɔlɔ kan.)

⁵ Bibulu sɛbɛwagati la, gwɛlɛyaw cunna Jehova sagokɛla dɔw kan. An ka Yakuba ka koo lajɛ. A facɛ ye cii di a ma ko a ka taga Laban denmuso dɔ furu. Laban tun ye u somɔgɔ dɔ ye ani Jehova sagokɛla tun lo. Yakuba facɛ y’a hakili sigi fana ko Jehova bena a duga kosɔbɛ (Zɛnɛzi 28:1-4). O la, Yakuba ye koo bɛnnin kɛ. A bɔra Kanaan jamana na ka voyazi kɛ ka taga Laban ka soo. Denmuso fila tun be Laban fɛ, Leya ani Arasɛli. Yakuba jarabira Laban denmusofitinin Arasɛli la ani a sɔnna ka baara kɛ Laban ye saan wolonfila kɔnɔ ka sɔrɔ k’a denmuso furu (Zɛnɛzi 29:18). Nka koow ma kɛ i ko Yakuba tun b’a miiri cogo min na. Laban ye Yakuba nanbara walisa a k’a denmusokɔrɔba Leya furu. Lɔgɔkun kelen o kɔ, a sɔnna Yakuba k’a denmuso Arasɛli fana furu. Nka a ko fɔɔ Yakuba ka saan wolonfila wɛrɛ kɛ baara la ale ye Arasɛli kosɔn (Zɛnɛzi 29:25-27). Laban ye tilenbaliyakow kɛ Yakuba la fana tuma min na a tun be baara kɛra n’a ye. A ye Yakuba tɔɲɔ saan 20 bɛɛ lo kɔnɔ!—Zɛnɛzi 31:41, 42.

6. Yakuba ye gwɛlɛya wɛrɛ jumanw lo muɲu?

⁶ Yakuba ye gwɛlɛya wɛrɛw muɲu. A ka denbaya tun ka bon, nka bɛɛn tun tɛ a dencɛw ni ɲɔgɔn cɛ. U yɛrɛ ye u dɔgɔcɛ Yusufu feere jɔnya la. Yakuba dencɛ fila, Simeyɔn ani Levi ye u somɔgɔw tɔgɔ tiɲɛ ani ka Jehova tɔgɔ nɔgɔ. Ka fara o kan, Yakuba muso kanulen Arasɛli sara u dencɛ filanan wolotuma na. Ani kɔngɔba dɔ ye cɛkɔrɔba Yakuba waajibiya ka yɛlɛma Ezipiti.—Zɛnɛzi 34:30; 35:16-19; 37:28; 45:9-11, 28.

7. Jehova y’a yira Yakuba la cogo di ko a koo ka di ale ye?

⁷ Gwɛlɛyaw bɛɛ n’a ta, Yakuba ka limaniya ma nagasi abada Jehova n’a ka layiduw koo la. Ani Jehova y’a yira a la ko a koo ka di ale ye. Misali la, Laban ka tɔɲɔli bɛɛ n’a ta, Jehova ye bololafɛn caaman di Yakuba ma. Kabi wagatijan, Yakuba tun b’a miirila ko a dencɛ Yusufu sara. Miiri k’a filɛ a ye Jehova waleɲuman lɔn cogo min na tuma min na ale ni Yusufu ye ɲɔgɔn ye tugun! Yakuba tun be teriya sɔbɛ min kɛra ni Jehova ye, o lo y’a dɛmɛ a sera k’a ka gwɛlɛyaw muɲu (Zɛnɛzi 30:43; 32:9, 10; 46:28-30). N’an tora ka jɛnɲɔgɔnya teriman kɛ ni Jehova ye, ni kɔrɔbɔliw cunna an kan, an fana bena se k’u muɲu.

8. Masacɛ Dawuda tun b’a fɛ ka mun lo kɛ?

 ⁸ Masacɛ Dawuda tun b’a fɛ ka koo minw kɛ Jehova ka baara la, a ma se k’u bɛɛ kɛ. Misali la, Dawuda tun b’a fɛ n’a dusu bɛɛ ye ka Alabatosoba dɔ lɔ a ka Ala ye. A y’o laɲinita kofɔ kira Natan ye. Natan y’a jaabi ko “fɛɛn min b’a dusu la n’a b’a fɛ k’a kɛ, ko a k’a kɛ, ko bari Ala be n’a ye.” (1 Til. Kib. 17:1, 2). An ka miiri k’a filɛ o kumaw ye Dawuda jija cogo min na! N’a sɔrɔ a sinna k’a daminɛ ka labɛnw kɛ o baaraba kama.

9. Tuma min na Dawuda ye kibaro dɔ mɛn min y’a dusu tiɲɛ, a ye mun lo kɛ?

⁹ Nka dɔɔni o kɔ, Jehova ka kira nana kibaro dɔ fɔ Dawuda ye min y’a dusu tiɲɛ. Loon min na Dawuda y’a ka laɲinita kofɔ Natan ye, o loon “sufɛ yɛrɛ,” Jehova y’a fɔ Natan ye ko Dawuda lo tɛna batosoba lɔ ale ye. Nka, a dencɛ dɔ lo bena o kɛ (1 Til. Kib. 17:3, 4, 11, 12). Dawuda ye mun lo kɛ tuma min na a y’o kibaro mɛn? A ye a ka laɲinitaw yɛlɛma. A y’a jija ka wari ani fɛɛn wɛrɛw lajɛn, a dencɛ Solomani mako tun bena kɛ minw na o baara kama.—1 Til. Kib. 29:1-5.

10. Jehova ye Dawuda duga cogo di?

¹⁰ A fɔra Dawuda ye ko ale lo tɛna Alabatosoba lɔ. Dɔɔni dɔrɔn o kɔ, Jehova ye layidu dɔ ta a ye. A ko Dawuda bɔnsɔn dɔ bena masaya kɛ fɔɔ abada (2 Sam. 7:16). Saan waa kelen mara tuma na duniɲa kura kɔnɔ, Dawuda dusu bena diya kosɔbɛ k’a mɛn ko Masacɛ Yezu y’ale bɔnsɔn dɔ lo ye! Dawuda ka maana b’a yira an na ko an b’a fɛ ka min kɛ Jehova ka baara la, n’a sɔrɔ an tɛna se k’o bɛɛ kɛ. O bɛɛ n’a ta, an ka Ala be se ka duga wɛrɛw lase an ma, an yɛrɛ ma miiri minw na ka ye.

11. Kerecɛn fɔlɔw tun b’a miiri ko Ala ka Masaya bena na wagati min na, a ma na o wagati la. Nka Jehova ye u duga cogo di? (Kɛwaliw 6:7).

¹¹ Kerecɛn fɔlɔw tun be koo dɔw makɔnɔna ani u tun t’a lɔn u bena kɛ wagati min na. Misali la, u tun kɔrɔtɔnin lo Ala ka Masaya ka na. Nka, u tun t’a lɔn a tun bena na wagati min na (Kɛw. 1:6, 7). O la, u ye mun lo kɛ do? U bolo degunnin tora waajuli baara la. Tuma min na kibaro diiman y’a daminɛ ka jɛnsɛn, u y’a ye ka gwɛ ko Jehova be u dugara u ka jijaliw kosɔn.—Kɛwaliw 6:7 kalan.

12. Kerecɛn fɔlɔw ye mun lo kɛ tuma min na kɔngɔba dɔ donna u ka mara la?

¹² Wagati dɔ la, kɔngɔba dɔ donna “diɲɛ yɔrɔ bɛɛ.” (Kɛw. 11:28). O kɔngɔba sera kerecɛn fɔlɔw fana ma. Miiri k’a filɛ u tɔɔrɔla cogo min na o kɔngɔba kosɔn! Siga t’a la, sotigiw tun be jɔrɔla u ka denbaya baloko la. Nka kanbelew ni sunguruw do? N’a sɔrɔ u dɔw tun b’a fɛ ka dɔ fara u ka waajuli baara kan. Yala u y’a miiri ko a ka fisa u ka kɔnɔni kɛ o kɔngɔba ka ban fɔlɔ wa? O kerecɛnw ka koow tun mana kɛ min o min ye, u tun be koow kɛ ka kɛɲɛ n’o ye. U tora k’u seko bɛɛ kɛ waajuli la. U ninsɔn diyara fana k’u bololafɛnw tilan n’u balimaw ye minw tun be Zude mara la.—Kɛw. 11:29, 30.

13. Kerecɛnw ye duga jumanw lo sɔrɔ o kɔngɔba tuma na?

¹³ Kerecɛnw ye duga jumanw lo sɔrɔ o kɔngɔba tuma na? Minw ye dɛmɛ sɔrɔ, u y’a faamu ko Jehova lo tun b’o lasera u ma (Mat. 6:31-33). Siga t’a la, u y’a ye ko u ka jɛnɲɔgɔnya sabatira n’u balimaw ye minw ye dɛmɛ lase u ma. Minw ye niliw kɛ ani minw ye u yɛrɛ di walisa ka dɛmɛ  lase u balimaw ma cogo wɛrɛw la, u bɛɛ ye ninsɔndiya sɔrɔ mɔgɔ sɔnni na (Kɛw. 20:35). Jehova ye u bɛɛ duga sabu u ye yɛlɛmaniw kɛ ka kɛɲɛ ni koow cogoya ye.

14. Mun lo kɛra Barinabasi ni ciden Pol la ani mun lo sɔrɔla o la? (Kɛwaliw 14:21, 22).

¹⁴ Tuma caaman na, mɔgɔw tun be kerecɛn fɔlɔw kɛlɛ ani tuma dɔw la, o kɔrɔbɔliw tun be cun u kan. An k’a filɛ min kɛra Barinabasi ni ciden Pol la tuma min na u tun be waajuli kɛra Lisitɔrɔ mara la. A daminɛ na, u lamɛnbagaw y’u bisimila ni dusudiya ye. Nka dɔɔni o kɔ, kerecɛnw kɛlɛbagaw ye “jama hakili yɛlɛma” ani u dɔw ye Pol bon ni kabakuruw ye fɔɔ u tun b’a miiri ko a sara (Kɛw. 14:19). Nka, Barinabasi ni Pol ma waajuli dabila, u tagara yɔrɔ wɛrɛ walisa ka waajuli kɛ. Mun lo sɔrɔla o la do? U ye “kalanden caaman sɔrɔ” ani u ka kumaw n’u ka ɲɛyirali ye u kerecɛnɲɔgɔnw jija (Kɛwaliw 14:21, 22 kalan). Hali k’a sɔrɔ u juguw barila ka wuli u kama, Barinabasi ni Pol ma waajuli dabila ani o ye mɔgɔ caaman nafa. Jehova ye baara min kalifa an ma, n’an tora k’o kɛ, a bena an duga.

15. I be kalan juman lo sɔrɔ balimacɛ Macmillan ka koo la?

¹⁵ Ka kɔn saan 1914 ɲɛ, Jehova sagokɛlaw jigi tun b’a la ko koo dɔw tun bena kɛ. An ka balimacɛ Alexander Macmillan ka koo lajɛ. A tun b’a miiri ko a bena taga sankolo la yanni dɔɔni dɔrɔn. O wagati la, mɔgɔ caaman tun b’o lo miiri fana. A ka forobakalan dɔ la saan 1914 sɛtanburukalo la, a y’a fɔ ko: “N’a sɔrɔ nin lo ye n’ ka forobakalan laban ye.” Nka, o ma kɛ a ka kalan laban ye. Balimacɛ Macmillan y’a sɛbɛ kɔfɛ ko: “N’a sɔrɔ an dɔw teliyara k’a miiri ko an bena taga sankolo la yɔrɔnin kelen.” A y’a fɔ fana ko: “An tun ka ɲi ka min kɛ, o tun ye k’an jija kosɔbɛ Matigi ka baara la.” Balimacɛ Macmillan bolo degunnin tora kosɔbɛ o baara la. A tun kisɛyanin lo waajuli la. Balimacɛ minw tun minɛna ka don kaso la sabu u banna sɔrɔdasiya la, a ye nɛɛma sɔrɔ k’olu caaman jija. A tora ka taga kafo ka lajɛnw na hali tuma min na a tun kɔrɔla kosɔbɛ. Ka balimacɛ Macmillan to a b’a ka sara makɔnɔna, a bolo degunnin tora Jehova ka baara la. A ye nafa juman lo sɔrɔ o la? Dɔɔni ka kɔn a saya ɲɛ saan 1966, a y’a sɛbɛ ko: “N’ ka limaniya barika ka bon sisan ka tɛmɛ sanga ni wagati bɛɛ kan.” O ye kokɛcogo ɲuman ye, an bɛɛ ka ɲi ka min ladegi sanko ni kɔrɔbɔli b’an kan kabi wagatijan ani an tun m’a miiri ko a bena mɛɛn ten!—Eburuw 13:7.

16. Gwɛlɛya juman lo cunna Herbert Jennings n’a muso kan? (Zaki 4:14).

¹⁶ Jehova sagokɛla caaman be bondori kɛra ni banajugu dɔ ye u tun ma sigi ni min ye. Misali la, balimacɛ Herbert Jennings b ka ɲɛnamaya lakali la, a y’a ɲɛfɔ ale n’a muso ninsɔn tun ka di cogo min na u ka misɔndenya baara la Gana. Wagati dɔ nana se, dɔgɔtɔrɔw y’a fɔ ko banajugu dɔ b’a la min b’a to a dusu be bari ka tiɲɛ. Balimacɛ Jennings basigira Zaki 4:14 kan k’a ka koow cogoya lakali (a kalan). A ko ‘sinikow’ lo, min be bari mɔgɔ la. A y’a sɛbɛ ko: “An sɔnna an ka koow cogoya ma ani an y’a latigɛ ka bɔ Gana, ka taga k’an  teri sɔbɛw to yen ani ka kɔsegi Kanada walisa ka n’ yɛrɛ furakɛ.” Jehova ye balimacɛ Jennings n’a muso dɛmɛ u tora k’a sago kɛ kantigiya la u ka gwɛlɛyaw bɛɛ n’a ta.

17. Balimacɛ Jennings ka ɲɛyirali y’a kerecɛnɲɔgɔnw nafa cogo di?

¹⁷ Balimacɛ Jennings y’a k’a koow lakali ni kɔnɔgwɛ ye cogo min na, o ye nɔɔba to tɔɔw kan. Balimamuso dɔ y’a sɛbɛ ko: “Tuma min na n’ y’o barokun kalan, a ye dusukun sɔrɔ cogo min na, a tɛ se ka fɔ. . . K’a ye ko balimacɛ Jennings y’a ka kunkanbaara to yen walisa k’a janto a ka kɛnɛyako la, o ye n’ dɛmɛ ka n’ ka koow jati ka dama kɛɲɛ.” Balimacɛ dɔ fana y’a sɛbɛ ko: “N’ tun ye diinan mɔgɔkɔrɔ ye saan 10 kɔnɔ. O kɔ, n’ y’o nɛɛma baara to yen sabu hakili ɲagami bana dɔ tun be n’ na. N’ tun be to k’a jati tuma bɛɛ ko n’ dɛsɛra n’ ka baara la. O kama, a tun be n’ dusu kasi kosɔbɛ ka balimaw ka ɲɛnamaya lakali kalan. . . . Nka, balimacɛ Jennings m’a fari faga minkɛ, o ye n’ jija yɛrɛ le.” O b’an hakili jigi ko ni gwɛlɛyaw cunna an kan, an be se ka tɔɔw jija. Hali ni koow ma kɛ i ko an b’a fɛ cogo min na, an bele be se ka kɛ ɲɛyirali ɲuman ye tɔɔw fɛ limaniya ani muɲuli koo la.—1 Piyɛri 5:9.

18. I ko a yirala jaa kan cogo min na, i be kalan juman lo sɔrɔ firiyamuso dɔ ka koo la?

¹⁸ Balawow i n’a fɔ COVID-19 fɔɲɔbana ye nɔɔ to Jehova sagokɛla caaman kan. Misali la, firiyamuso dɔ be Nizeriya ani dumuni ni wari bɛrɛ tun t’a fɛ. Loon dɔ sɔgɔma, a denmuso y’a ɲininga ko u bena mun lo dumu n’u ye u ka malo laban tobi ka ban. A y’a fɔ a denmuso ye ko wari ni dumuni foyi kɔni t’u fɛ tugun. Nka a ko u ka ɲi ka Sarɛpita ka firiyamuso ladegi, u kɛtɔ k’u ka dumuni laban tobi ani k’u jigi bɛɛ la Jehova kan (1 Mas. 17:8-16). Sanni  u yɛrɛ k’a daminɛ ka miiri u bena min dumu tilefɛ, u balimaw ye dumunifɛnw ci u ma. O dumunifɛnw tun ka ca ani o tun be lɔgɔkun fila ni kɔ dumuni bɔ. Balimamuso ko ale ye min fɔ a denmuso ye, ale tun m’a miiri ko Jehova y’o lamɛn koɲuman ten. Tiɲɛn na, n’an b’an jigi la Jehova kan, hali ni gwɛlɛyaw cunna an kan, o be se k’a to an b’an magwɛrɛ kosɔbɛ Jehova la.—1 Piyɛri 5:6, 7.

19. Aleksey Yershov ye kɔrɔbɔli juman lo sɔrɔ?

¹⁹ Kɔsa la, kɔrɔbɔliw cunna an balima caaman kan. An ka balimacɛ Aleksey Yershov ka koo lajɛ, a be Irisi jamana na. Tuma min na a batizera saan 1994, bali foyi tun tɛ an ka baara kan o yɔrɔ la. Nka saan damanin o kɔ, koow yɛlɛmana Irisi jamana na. Saan 2020, sɔrɔdasiw donna a fɛ fanga la k’a ka boon fuye. U ye a ka minan caaman bɔsi a la. Kalo caaman o kɔ, faamanw y’a jalaki ko a ye kojuguba dɔ kɛ. Min y’a ka koo tɔɔ juguya o ye ko u basigira videwo dɔw lo kan k’a jalaki. Mɔgɔ min y’o videwow ta, a tigi tun y’a kɛ i n’a fɔ a b’a mako don bibulukalan na saan kelen ni kɔ bɛɛ. O tigi y’a janfa yɛrɛ le!

20. Balimacɛ Yershov y’a ka jɛnɲɔgɔnya barika bonya cogo di ni Jehova ye?

²⁰ Kɔrɔbɔli min ye balimacɛ Yershov sɔrɔ, yala o y’a nafa wa? Ɔnhɔn. Jɛnɲɔgɔnya min b’ale ni Jehova cɛ, o barika bonyana. A ko: “Ne ni n’ muso be to ka Jehova deli tuma o tuma ka tɛmɛ fɔlɔ kan.” A y’a fara a kan ko: “N’ y’a lɔn ko ni Jehova ka dɛmɛ tun tɛ, n’ tun tɛna se k’o koo muɲu.” A y’a fɔ fana ko: “Kelenna kalan ye n’ dɛmɛ ka see sɔrɔ farifaga kan. Jehova sagokɛla kantigi minw ye ɲɛnamaya kɛ galen, n’ be to ka miiri u ka ɲɛyirali la. Maana caaman be Bibulu kɔnɔ minw b’a yira ka gwɛ ko a kɔrɔtanin lo an hakili siginin ka to ani k’a yira ko an jigi lanin be Jehova lo kan.”

21. An ye mun lo ye barokun nin na?

²¹ An ye mun lo ye barokun nin na? An y’a ye ko duniɲa nin na, gwɛlɛya dɔw be se ka cun an kan. O bɛɛ n’a ta, Jehova b’a sagokɛlaw dɛmɛ n’u y’u jigi la a kan. I ko an y’a ye barokun ka vɛrise jɔnjɔn na cogo min na, “gwɛlɛya caaman be mɔgɔtilennin sɔrɔ, nga Masaba b’a kisi o bɛɛ la.” (Zab. 34:20). Sanni an ka sinsin an ka gwɛlɛyaw kan, an ka to k’an jigi la Jehova kan, an kɛtɔ ka dɛmɛ ɲini a fɛ. O la, i ko ciden Pol, an bena se k’a fɔ ko: “Ala min be see di ne ma, ale barika la ne be se ka koow bɛɛ kɛ.”—Filip. 4:13, NW.