1. N’an be miiri Ibrayima ka limaniya koo la, n’a sɔrɔ an b’an yɛrɛ ɲininga mun lo la?

 MƆGƆ caaman ye Ibrayima koo mɛn, nka u fanba tɛ bɛrɛ lɔn a koo la. Ele kɔni be koo caaman lɔn a koo la. Misali la, i b’a lɔn ko “minw bɛɛ lara Ala la . . . Ibrayima kɛra u bɛɛ faa ye.” (Ɔrɔm. 4:11). Nka n’a sɔrɔ i be i yɛrɛ ɲininga ko: “Yala n’ be se ka Ibrayima ladegi ani ka kɛ n’a la limaniya ɲɔgɔn ye wa?” Ɔnhɔn, i be se.

2. Mun na a kɔrɔtanin lo an ka Ibrayima ka koo lajɛ? (Zaki 2:22, 23).

² Fɛɛn minw be se k’an dɛmɛ ka kɛ ni Ibrayima ka limaniya ɲɔgɔn ye, u dɔ ye k’a ka ɲɛyirali lajɛ. Ibrayima tun be mɛnni kɛ Ala fɛ tuma bɛɛ. A sɔnna ka bɔ a ka jamana na ka taga jamanajan dɔ la, a ye ɲɛnamaya kɛ fanibuguw kɔnɔ saan caaman ani a tun labilanin lo k’a dencɛ kanulen Isiyaka saraka. O koow bɛɛ b’a yira ko a tun be ni limaniya barikaman ye. Ibrayima ka limaniya n’a ka kɛwalew y’a to a koo diyara Ala ye ani a kɛra a teri ye (Zaki 2:22, 23 kalan). Jehova b’a fɛ an bɛɛ k’o dugaw ɲɔgɔn sɔrɔ. A b’a fɛ ele fana k’o sɔrɔ. O lo kama, a ye hakili senu di Pol ni Zaki ma u ye Ibrayima ka ɲɛyirali kofɔ Bibulu kɔnɔ. An k’a filɛ Ɔrɔmukaw sapitiri 4nan ani Zaki sapitiri 2nan be min fɔ Ibrayima koo la. Pol ni Zaki fila bɛɛ ye koo kɔrɔtaninba dɔ fɔ Ibrayima koo la.

3. Pol ni Zaki ye vɛrise jɔnjɔn juman lo kɔnɔnakumaw kofɔ?

³ Pol ni Zaki fila bɛɛ ye Zɛnɛzi 15:6 kɔnɔnakumaw fɔ. A fɔra yen ko: “[Ibrayima] lara Masaba la, o la, a y’a jati mɔgɔtilennin ye.” Ala be mɔgɔ min jati mɔgɔ tilennin ye, o tigi koo ka di a ye ani a yɛrɛ b’a jati mɔgɔ jalakibali ye. A b’an kabakoya yɛrɛ le k’a lɔn ko Ala be se ka mɔgɔ  dafabali jurumutɔ jati o cogo la! Siga t’a la, ele fana b’a fɛ Ala k’i jati mɔgɔ tilennin ye, ani o be se ka kɛ. Sisan, an k’a filɛ fɛɛn min kama Jehova ye Ibrayima jati mɔgɔ tilennin ye ani an ka ɲi ka min kɛ walisa a k’an jati o cogo la.

4. Mun lo b’a to a ka gwɛlɛ adamadenw ma ka kɛ mɔgɔ tilenninw ye?

⁴ Pol ye lɛtɛrɛ min ci Ɔrɔmukaw ma, a y’a fɔ o kɔnɔ ko adamadenw bɛɛ ye hakɛkɛlaw ye (Ɔrɔm. 3:23). O la, an be se k’an koo diya Ala ye cogo di ani k’a to a b’an jati mɔgɔ tilenninw ye? Walisa ka kerecɛn kɔnɔgwɛw bɛɛ dɛmɛ u k’o ɲiningali jaabili sɔrɔ, Pol kumana Ibrayima koo la.

5. Mun na Jehova ye Ibrayima jati mɔgɔ tilennin ye? (Ɔrɔmukaw 4:2-4).

⁵ Tuma min na Ibrayima tun be Kanaan jamana na, Jehova y’a jati mɔgɔ tilennin ye. Mun na do? Yala a tun be Musa ka sariya labato cogo dafanin na le wa? Ayi o tɛ (Ɔrɔm. 4:13). Tuma min na Jehova ye Ibrayima jati mɔgɔ tilennin ye, Musa ka sariya tun tɛ yen. Saan 400 ni kɔ tɛmɛnin kɔ le a y’o sariya di Israɛldenw ma. O la, mun na Ala ye Ibrayima jati mɔgɔ tilennin ye? Jehova ye nɛɛmaba lo kɛ a ye a kɛtɔ k’a jati mɔgɔ tilennin ye. A y’o kɛ sabu Ibrayima tun limaniyanin lo a la.—Ɔrɔmukaw 4:2-4 kalan.

6. Mun na Jehova be se ka jurumukɛla jati mɔgɔ tilennin ye?

⁶ Pol y’a fɔ ko ni mɔgɔ limaniyara Ala la, a be “o tigi jati mɔgɔtilennin ye a ka lanaya kosɔn.” (Ɔrɔm. 4:5). A y’a fara a kan ko: “Ala be mɔgɔ min jati mɔgɔtilennin ye n’a ma o tigi ka kɛwali jati, masacɛ Dawuda b’o tigi ka dagamuko fɔ ko: ‘Mɔgɔ minw ka filiw yafara, n’u ka hakɛw t’u kan tugu, olu dagamunin lo. Matigi te mɔgɔ min ka hakɛ jati tugu, o tigi dagamunin lo.’ ” (Ɔrɔm. 4:6-8; Zab. 32:1, 2). Mɔgɔ minw limaniyanin lo Ala la, a be olu ka jurumuw yafa. A t’a janto u ka jurumuw na tugun, o kɔrɔ, a be yafa u ma pewu pewu. U ka limaniya kosɔn, a b’u jati mɔgɔ jalakibaliw ani mɔgɔ tilenninw ye.

7. Minw ye Ala sago kɛ kantigiya la galen, kɔrɔ juman na u tun ye mɔgɔ tilenninw ye?

⁷ Ala ye Ibrayima, Dawuda ani a sagokɛla kantigi wɛrɛw jati mɔgɔ tilenninw ye hali k’a sɔrɔ u tun ye dafabaliw ye. U ka limaniya kosɔn, Ala y’u jati mɔgɔ jalakibaliw ye, sanko n’a y’u suma ni mɔgɔ limaniyabaliw ye (Efɛz. 2:12). Pol ka lɛtɛrɛ kɔnɔ, a y’a yira ka gwɛ ko limaniya kɔrɔtanin lo kosɔbɛ n’an b’a fɛ ka kɛ Ala teri ye. I ko Ibrayima ni Dawuda, an fana be se ka kɛ Ala teriw ye an ka limaniya kosɔn.

8-9. Pol ni Zaki ye min sɛbɛ, mɔgɔ dɔw be ni miiriya bɛnbali jumanw lo ye o koo la ani mun na?

⁸ Jɛɛn min be limaniya ni kɛwalew cɛ, kabi saan kɛmɛkulu caaman, diiman kuntigiw be ɲɔgɔn sɔsɔ o koo la. U dɔw b’a fɔ ko n’i b’a fɛ ka kisi, i ka limaniya Matigi Yezu Krista la dɔrɔn. N’a sɔrɔ i y’a mɛn ka ye ko: “Sɔn Yezu la, ani i bena kisi.” U dɔw b’a fɔ ko Pol y’o lo fɔ tuma min na a ko: “Ala be mɔgɔ . . . jati mɔgɔtilennin ye n’a ma o tigi ka kɛwali jati.” (Ɔrɔm. 4:6). Dɔ wɛrɛw b’a fɔ ko mɔgɔ be se ka kisi n’a be koo ɲumanw kɛ ani ka taga yɔrɔ dɔw la, legilizi be minw  jati senumanw ye. N’a sɔrɔ u be basigi Zaki 2:24 lo kan. A fɔra yen ko: “Mɔgɔ ka kɛwaliɲumanw le b’a to Ala b’a jati mɔgɔtilennin ye. Jigi koo dama tɛ.”

⁹ O miiriyaw bɛɛ y’a to Bibulu sɛgɛsɛgɛrikɛla dɔw ko Pol ni Zaki be ɲɔgɔn sɔsɔ limaniya ni kɛwalew koo la. Diinan kuntigi dɔw ka fɔta la, Pol tun b’a jati ko mɔgɔ mako b’a la ka limaniya le dɔrɔn walisa k’a koo diya Ala ye, nka Zaki fɛ, mɔgɔ ka ɲi ka koo ɲumanw lo kɛ. Profesɛri minw be mɔgɔw kalan diinankow la, olu dɔ ko: “Pol tun b’a fɛ ka min fɔ tuma min na a ko mɔgɔ be jati mɔgɔ tilennin ye a ka limaniya dɔrɔn lo barika la, a ka kɛtaw tɛ, Zaki m’o kumaw faamu.” Nka Pol ni Zaki ye min fɔ, Jehova lo ye hakili senu di u ma u y’o sɛbɛ (2 Tim. 3:16). O la, fɛɛrɛ nɔgɔman dɔ be yen walisa k’u ka kumaw faamu. An k’a filɛ u tun be kumana koo min na u ka lɛtɛrɛw kɔnɔ.

10. Pol tun be kumana ‘kɛwale’ jumanw lo koo la? (Ɔrɔmukaw 3:21, 28; jaa lajɛ fana).

¹⁰ Pol tun be kumana ‘kɛwale’ jumanw lo koo la Ɔrɔmukaw sapitiri 3 ni 4nan na? A tun be kumana “sariya kɛwalew” lo koo la. O ye Musa ka sariya lo ye, Ala ye min di Israɛldenw ma Sinayi kulu kan (Ɔrɔmukaw 3:21, 28 kalan). b Pol ka wagati la, Musa ka sariya ani kɛwale minw tun waajibiyanin lo o sariya kɔrɔ, o tun tɛ sen kan tugun. A be komi Yahutu minw tun ye kerecɛnw ye, a tun ka gwɛlɛ olu dɔw ma ka sɔn o ma. O lo kama Pol kumana Ibrayima ka ɲɛyirali koo la. A y’o kɛ walisa k’a yira ko “sariya kɛwalew”  lo t’a to Ala be mɔgɔ jati mɔgɔ tilennin ye, nka limaniya lo. O be mɔgɔ jija yɛrɛ le! O b’a yira ko n’an limaniyara Ala ani Krista la, an koo be se ka diya Ala ye.

11. Zaki kumana “kɛwali” jumanw lo koo la?

¹¹ Nka, “kɛwali” minw kofɔra Zaki sapitiri 2nan na, o tɛ “sariya kɛwalew” ye Pol ye minw kofɔ. Zaki tun kaan be kɛwalew lo ma kerecɛnw be minw kɛ u ka loon o loon ɲɛnamaya la. O kɛwalew b’a yira ni kerecɛn limaniyanin lo Ala la sɔbɛ la wala n’a limaniyanin tɛ. An ka misali fila lajɛ Zaki kumana minw koo la.

12. Jɛɛn min be limaniya ni kɛwalew cɛ, Zaki y’o ɲɛfɔ cogo di? ( jaa lajɛ fana).

¹² Zaki ka misali fɔlɔ la, a y’a yira ko a kɔrɔtanin lo kerecɛnw kana mɔgɔw woloma. A y’o ɲɛfɔ a kɛtɔ ka kuma cɛɛ dɔ koo la, min y’a janto waritigi dɔ la ani ka fantan mafiɲɛya. Zaki ko o cɛɛ be se k’a fɔ ko ale limaniyanin lo, nka a ka kɛwalew t’o lo yira (Zaki 2:1-5, 9). Zaki ka misali filanan na, a kumana mɔgɔ dɔ koo la min ye ‘a balimacɛ dɔ, walima a balimamuso dɔ’ ye min “fari lakolon lo, ni bii dumuni fana t’a fɛ.” Nka, a ma koo tigitigi dɔ kɛ k’a dɛmɛ. Hali n’o tigi ko ale limaniyanin lo, a ka kɛwalew t’o yira. O la, nafa foyi t’a ka limaniya la. I ko Zaki y’a fɔ cogo min na, ni mɔgɔ ko ale limaniyanin lo Ala la “k’a sɔrɔ o te ye a ka kɛwaliw la, o jigi [wala limaniya, NW ] nin ye fuu ye.”—Zaki 2:14-17.

13. Zaki kumana jɔn lo koo la k’a yira ko limaniya be yira kɛwalew lo fɛ? (Zaki 2:25, 26).

¹³ Walisa k’a yira ko limaniya be yira kɛwalew lo fɛ, Zaki kumana Rahab koo la (Zaki 2:25, 26 kalan). Rahab ye  Jehova koo mɛn ani a y’a faamu ko a be Israɛldenw dɛmɛna (Zozuwe 2:9-11). A y’a ka limaniya yira a ka kɛwalew fɛ, a kɛtɔ ka Israɛldenw ka kolajɛbaga fila niin latanga. O kama, hali k’a sɔrɔ a tun tɛ mɔgɔ dafanin ye ani Israɛlden tun tɛ, Ala y’a jati mɔgɔ tilennin ye i ko Ibrayima. A ka koo b’a yira ko a kɔrɔtanin lo an k’an ka limaniya yira an ka kɛwalew fɛ.

14. Mun na an be se k’a fɔ ko Pol ni Zaki tɛ ɲɔgɔn sɔsɔ?

¹⁴ O la, Pol ni Zaki ma kuma limaniya ni kɛwalew koo la cogo kelen na. Yahutu minw tun ye kerecɛnw ye, Pol tun b’a fɔra olu ye le ko koo minw tun waajibiyanin lo Musa ka sariya kɔrɔ, u tɛ se k’u koo diya Jehova ye n’u b’o koow dama lo kɛ. Nka Zaki tun be sinsinna a kan le ko a kɔrɔtanin lo kerecɛnw bɛɛ k’u ka limaniya yira u kɛtɔ ka koo ɲuman kɛ tɔɔw ye.

15. Kɛwale damanin fɔ an be se k’an ka limaniya yira minw fɛ (jaaw lajɛ fana).

¹⁵ Jehova m’a fɔ ko n’an b’a fɛ a k’an jati mɔgɔ tilenninw ye, Ibrayima ye min kɛ, an ka ɲi k’o lo kɛ tigitigi. Tiɲɛn na, an be se k’an ka limaniya yira kɛwalew fɛ cogo caaman na. Misali la, an be se ka mɔgɔ kuraw bisimila lajɛnw na, balima minw mako gwɛlɛ be dɛmɛ na, an be se k’o lase u ma ani ka ɲumanya kɛ an somɔgɔw ye. O kɛwalew bɛɛ ka di Ala ye ani a b’an duga o kosɔn (Ɔrɔm. 15:7; 1 Tim. 5:4, 8; 1 Zan 3:18). An be se k’a yira cogo fisaman minw na ko an limaniyanin lo, u la dɔ ye k’an seen don bɛrɛbɛrɛ waajuli baara la (1 Tim. 4:16). An bɛɛ be se k’a yira an ka kɛwalew fɛ  ko an lanin b’a la ko Jehova ka layiduw bena dafa ani ko a ka kokɛcogow ɲɔgɔn tɛ yen. N’an y’o kɛ, an be se ka la a la kosɔbɛ ko Ala bena an jati mɔgɔ tilenninw ye ani an bena kɛ a teriw ye.

16. Ibrayima jigi tun be mun lo kan ani a tun lanin be mun lo la?

¹⁶ Ɔrɔmukaw sapitiri 4nan na, an be se ka kalan nafaman wɛrɛ min sɔrɔ Ibrayima fɛ, o ye ko jigiya kɔrɔtanin lo kosɔbɛ. Jehova y’a daa di ko “siya caaman” bena duga sɔrɔ Ibrayima sababu la. Miiri k’a filɛ o tun ye jigiya ɲuman ye Ibrayima fɛ cogo min na! (Zɛnɛzi 12:3; 15:5; 17:4; Ɔrɔm. 4:17). Nka tuma min na Ibrayima tun be ni saan 100 ye ani Sara saan 90, u bele tun ma deen sɔrɔ. A tun be komi u tun tɛ se ka deen sɔrɔ tugun. O koo ye Ibrayima ka limaniya kɔrɔbɔ yɛrɛ le! O bɛɛ n’a ta, a y’a jigi la Ala ka layidu kan. “O la, a kɛra siya caaman faa ye.” (Ɔrɔm. 4:18, 19). Ibrayima jigi tun be min na kabi wagatijan, a laban, o dafara. A kɛra Isiyaka faa ye.—Ɔrɔm. 4:20-22.

17. An b’a lɔn cogo di ko Ala be se k’an jati mɔgɔ tilenninw ani a teriw ye?

¹⁷ I ko Ibrayima, an koo be se ka diya Ala ye ani a be se k’an jati mɔgɔ tilenninw ani a teriw ye. Pol sinsinna o lo kan tuma min na a y’a sɛbɛ ko: “A fɔra Ala ka kuma na ko: ‘O le y’a to a jatira,’ o kuma nin ma fɔ [Ibrayima] dama kosɔn dɛ. Nga an fana niin b’o la, Ala bena an minw jati mɔgɔtilenninw ye bari an lara Ala la ale min y’an Matigi Yezu kunun a sanin kɔ.” (Ɔrɔm. 4:23, 24). I ko Ibrayima, an ka ɲi ka limaniya Jehova la, ka kɛwale ɲumanw kɛ ani ka la a la kosɔbɛ ko a ka layiduw bena dafa. Ɔrɔmukaw sapitiri 5nan na, Pol tora ka kuma an ka jigiya koo la. An bena o lo lajɛ barokun nata la.