1. Dɔɔni ka kɔn Yezu satuma ɲɛ, a ye mun lo fɔ kojugukɛla dɔ ye min tun b’a gɛrɛfɛ? (Luka 23:39-43).

 KOJUGUKƐLA fila dɔw tun gwengwenin be Yezu gɛrɛfɛ. Olu ni Yezu tun tɔɔrɔnin lo kosɔbɛ dɔɔni ka kɔn u saya ɲɛ (Luka 23:32, 33). A gwɛnin lo ko o kojugukɛla si tun tɛ Yezu ka kalandenw ye sabu u tun b’a lɔgɔbɔra (Mat. 27:44; Mariki 15:32). Nka, kelen y’a ka miiriya yɛlɛma. A ko: “Matigi, n’i nana sigi i ka masaya la tuma min na, i k’i hakili to ne la.” Yezu y’a jaabi ko: “Tiɲɛn na, ne b’a fɔ i ye bi yɛrɛ, i bena kɛ ni ne ye alijɛnɛ na.” (Luka 23:39-42 kalan; Luka 23:43, NW ). Foyi t’a yira ko o kojugukɛla sɔnna kibaro diiman na, “sankolo Masaya” koo la. Yezu ka waajuli baara tun ɲɛsinna o Masaya lo ma. Ani a ma deli k’a fɔ ko o kojugukɛla bena don Ala ka Masaya la (Mat. 4:17). Alijɛnɛ min bena kɛ dugukolo kan, Yezu tun be kumana o lo koo la. Mun na an b’o fɔ?

2. Mun lo b’a yira ko kojugukɛla min nimisara, Yahutu tun lo?

² Kojugukɛla min nimisara, a be komi Yahutu tun lo. A y’a fɔ a tɔɲɔgɔn ye ko: “E min b’o tɔɔrɔ ɲɔgɔn na, i te siran Ala ɲa!” (Luka 23:40). Yahutuw tun be Ala kelen lo bato nka, siya tɔɔw tun be ala caaman bato (Ɛkiz. 20:2, 3; 1 Kor. 8:5, 6). N’o kojugukɛlaw tun ye siya wɛrɛw lo ye, n’a sɔrɔ o cɛɛ tun bena a fɔ a tɔɲɔgɔn ye le ko: “I te siran alaw ɲa!” Ka fara o kan, Yezu tun ma ci siya wɛrɛw ma, nka a tun “cira Isirayɛlidenw dama ma, minw be i n’a fɔ saga tununinw.” (Mat. 15:24). Ala tun y’a yira Israɛldenw na fana ko ale bena suuw lakunu. Kojugukɛla min nimisara, n’a sɔrɔ a tun b’o kala ma. Ani a ka kuma b’a yira ko a tun b’a lɔn ko Jehova bena Yezu suu kunu walisa a ka sigi ale ka Masaya kun na. A be komi o cɛɛ jigi tun b’a la ko Ala bena ale fana suu kunu.

3. Kojugukɛla min nimisara, n’a sɔrɔ ale miirila mun lo la tuma min na Yezu kumana alijɛnɛ koo la? A ɲɛfɔ (Zɛnɛzi 2:15).

 ³ Kojugukɛla min nimisara, Yahutu tun lo minkɛ, n’a sɔrɔ a a tun y’a mɛn ko Jehova tun ye Adama ni Awa bila alijɛnɛ kɔnɔ. O la, Yezu ye alijɛnɛ min kofɔ, a be komi o cɛɛ y’a faamu ko o bena kɛ zaradɛn cɛɲumanin dɔ lo ye yan dugukolo kan.—Zɛnɛzi 2:15 kalan.

4. Yezu ye min fɔ kojugukɛla ye, o ka ɲi k’an lasun an be miiri mun lo la?

⁴ Yezu ye min fɔ kojugukɛla ye, o ka ɲi k’an lasun ka miiri k’a filɛ ɲɛnamaya bena kɛ cogo min na alijɛnɛ kɔnɔ. Hɛɛrɛ min tun be yen Solomani ka masaya tuma na, o be se k’an dɛmɛ ka koo caaman faamu alijɛnɛ nata koo la. Bibulu b’a fɔ ko Yezu ka bon ni Solomani ye. An lanin b’a la ko Yezu n’a marakɛɲɔgɔnw bena jɛn ka baara kɛ janko ka dugukolo yɛlɛma ka kɛ alijɛnɛ cɛɲumanba ye (Mat. 12:42). O kama, ‘saga dɔ wɛrɛ’ mɔgɔw ka ɲi k’a ɲini k’a lɔn u ka ɲi ka min kɛ walisa ka ɲɛnamaya kɛ fɔɔ abada alijɛnɛ kɔnɔ.—Zan 10:16.

5. Ele ka miiri la, ɲɛnamaya bena kɛ cogo di alijɛnɛ kɔnɔ?

⁵ Mun lo be na i hakili la, n’i miirila ɲɛnamaya koo la alijɛnɛ kɔnɔ? N’a sɔrɔ i be miiri zaradɛn cɛɲumanin dɔ lo la i n’a fɔ Edɛn nankɔ (Zɛnɛzi 2:7-9). N’a sɔrɔ i be miiri kira Mise ka kiraya kuma nin na Ala sagokɛlaw koo la: “Bɛɛ bena sigi a yɛrɛ ka ɛrɛzɛnsun kɔrɔ, u bena sigi u yɛrɛ ka torosun kɔrɔ.” (Mise 4:3, 4). Bibulu ka layidu min b’a fɔ ko dumuni caaman bena kɛ yen, n’a sɔrɔ i be miiri fana o la (Zab. 72:16; Ezayi 65:21, 22). O la, n’a sɔrɔ i b’i yɛrɛ yera tabali dɔ ɲɛɛ fɛ min fanin be dumuni diimanw na. N’a sɔrɔ i be yiri ni filɛru kasa diimanw mɛnna yɔrɔ bɛɛ. Minw suu kununa, n’a sɔrɔ i be olu, i somɔgɔw n’i teriw yɛlɛkan mɛnna u be wagati diiman kɛra ɲɔgɔn fɛ. O tɛ siko lo ye. An be se ka la a la ko o koow ɲɔgɔn bena kɛ yan dugukolo kan. Nka o dɔrɔn tɛ. Alijɛnɛ kɔnɔ, an bena baara minw kɛ u bena an ninsɔn diya.

6. An bena mun lo kɛ alijɛnɛ kɔnɔ? (Jaa lajɛ.)

⁶ Jehova y’an dan walisa an ka ninsɔndiya sɔrɔ an ka baara la (Waaj. 2:24). Krista ka saan waa kelen mara tuma na, an bolo degunnin bena kɛ kosɔbɛ. Minw bena kisi tɔɔrɔba wagati la ani mɔgɔ miliyɔn caaman minw suu bena kunu, u mako bena kɛ faniw, dumuni ani siyɔrɔ la. Walisa k’o fɛɛnw sɔrɔ, an bena baara caaman kɛ minw bena an ninsɔn diya! Jehova tun ye Adama ni Awa bila nankɔ min kɔnɔ, u tun ka ɲi  k’a sɛnɛ. An fana bena nɛɛma sɔrɔ ka baara kɛ walisa dugukolo ka kɛ alijɛnɛ ye. Minw tɛ bɛrɛ lɔn Jehova n’a sagonata koo la, u mɔgɔ miliyɔn caaman suu bena kunu. An bena ninsɔndiyaba sɔrɔ k’u kalan. Jehova sagokɛla kantigi minw ye ɲɛnamaya kɛ wagatijan ka kɔn Yezu ka wagati ɲɛ, an bena olu dɛmɛ fana ka koo caaman faamu!

7. An be se ka la mun lo la ani mun na?

⁷ Alijɛnɛ kɔnɔ, hɛɛrɛ bena kɛ yen, an bena an makoɲɛfɛnw bɛɛ sɔrɔ ani koow labɛnnin bena kɛ koɲuman. An be se ka la o la sabu Jehova y’a yira an na dɔɔni ɲɛnamaya bena kɛ cogo min na a Dencɛ ka mara tuma na. Koow tun be cogo min na Solomani ka masaya tuma na, o b’o lo yira.

8. Zaburuw 37:10, 11, 29 dafara cogo di u sɛbɛnin kɔ? (“Kalanbagaw ka ɲiningaliw” lajɛ Kɔrɔsili Sangaso nin na.)

⁸ Hakili senu barika la, masacɛ Dawuda y’a sɛbɛ ɲɛnamaya tun bena kɛ cogo min na tuma min na masacɛ hakilitigi ni kantigi dɔ tun bena sigi masaya la (Zaburuw 37:10, 11, 29 kalan). An ka teli ka Zaburuw 37:11 kalan tɔɔw ye n’an be kumana alijɛnɛ nata koo la. O bɛnnin lo sabu Yezu y’o vɛrise kofɔ a ka kalan na kulu kan. O b’a yira ko a kɔnɔna kumaw bena dafa sini ma (Mat. 5:5). Nka, Dawuda ka kumaw b’a yira fana ɲɛnamaya tun bena kɛ cogo min na masacɛ Solomani ka tile la. Solomani ka mara tuma na, Israɛldenw tun be hɛɛrɛ la kosɔbɛ. U ka jamana tun yiriwanin lo, “nɔnɔ ni lii [tun] ka ca kosɔbɛ o yɔrɔ la.” Ala tun y’a fɔ u ye ko: “Ni aw ye ne ka fɔta bato . . ne bena hɛrɛ kɛ jamana mɔgɔw ye. Aw bena la, mɔgɔ si tena siranya bila aw la.” (Lev. 20:24; 26:3, 6). O kumaw dafara Solomani ka masaya tuma ma (1 Til. Kib. 22:9; 29:26-28). Jehova tun ye layidu ta fana ko mɔgɔ juguw ‘tena ye tugu.’ (Zab. 37:10). O la, Zaburuw 37:10, 11, 29 kɔnɔna kumaw dafara galen ani u bena dafa sini ma.

9. Saba masamuso ye mun lo fɔ Solomani ka masaya koo la?

 ⁹ Hɛɛrɛ ni lafiya min tun be Israɛldenw kan Solomani ka masaya tuma na, Saba masamuso y’o mɛn. O kama, a bɔra fɔɔ yɔrɔjan ka na o ye n’a ɲɛɛ ye (1 Mas. 10:1). O kɔ, a y’a fɔ Solomani ye ko: “U tun m’a tilancɛ yɛrɛ fɔ ne ye. . . . Mɔgɔw ni baarakɛla minw b’i ɲakɔrɔ tuma bɛɛ ka to k’i ka lɔnniyakuma nunu lamɛn, olu dagamunin lo.” (1 Mas.10:6-8). Nka koow tun be cogo min na Solomani ka tile la, o b’a yira dɔɔni dɔrɔn le Jehova bena min kɛ adamadenw ye a Dencɛ Yezu ka masaya tuma na.

10. Yezu ka bon ni Solomani ye koo jumanw lo la?

¹⁰ Yezu ka bon ni Solomani ye koo bɛɛ la. Solomani tun ye mɔgɔ dafabali ye. A ye filibaw kɛ minw ye tɔɔrɔ lase Ala ka jama ma. Nka Yezu ye Masacɛ dafanin ye ani a tɛ fili si kɛ (Luka 1:32; Eburuw 4:14, 15). Sutana ye kɔrɔbɔli minw gwan Yezu kun, a y’u bɛɛ muɲu. Yezu y’a yira ko a tɛna jurumu kɛ abada wala ka koo si kɛ min bena koo jugu kɛ a marakɔnɔmɔgɔ kantigiw la. Nɛɛmaba lo an fɛ Yezu ka kɛ an ka Masacɛ ye.

11. Jɔnw lo bena Yezu dɛmɛ?

¹¹ Yezu n’a marakɛɲɔgɔn mɔgɔ 144 000 bena u janto adamadenw na ani ka Jehova sagonata dafa dugukolo koo la (Yir. 14:1-3). O mɔgɔw ye kɔrɔbɔliw ni gwɛlɛya caaman muɲu k’u to dugukolo kan. O la, mɔgɔ minw be dugukolo kan, u bena olu ka koow faamu. Yezu marakɛɲɔgɔnw bena mun lo kɛ tigitigi?

12. Jehova bena baara juman lo kalifa mɔgɔ 144 000 nunu ma?

¹² Baara min kalifara Yezu n’a marakɛɲɔgɔnw ma, o ka ca ni Solomani ta ye fɔɔ ka taga ka na. Masacɛ Solomani y’a janto mɔgɔ miliyɔn caaman na jamana kelen dama kɔnɔ. Nka minw bena mara kɛ Ala ka Masaya kɔnɔ, olu bena u janto mɔgɔ miliyari caaman na dugukolo kuru bɛɛ kan. Tiɲɛn na, Jehova ye nɛɛmaba lo kɛ mɔgɔ 144 000 nunu ye!

13. Yezu ka marakɛɲɔgɔnw be ni kunkanbaara kɛrɛnkɛrɛnnin juman lo ye?

¹³ I ko Yezu, mɔgɔ 144 000 nunu bena kɛ masacɛw ni sarakalasebagaw ye (Yir. 5:10). Musa ka sariya kɔrɔ, sarakalasebagaw lo tun ka ɲi ka jama dɛmɛ u ka to kɛnɛya la ani ka jɛnɲɔgɔnya ɲuman kɛ ni Jehova ye. Musa ka sariya tun ye “fɛnɲuman nata taamasiɲɛ le ye.” O la, a bɛnnin lo an k’a miiri ko Yezu marakɛɲɔgɔnw fana bena Ala sagokɛlaw dɛmɛ u ka to kɛnɛya la ani ka jɛnɲɔgɔnya ɲuman kɛ ni Jehova ye (Eburuw 10:1). An t’a lɔn fɔlɔ o masaw n’o sarakalasebagaw bena kumaɲɔgɔnya kɛ cogo min na ni Masaya marakɔnɔmɔgɔw ye dugukolo kan. Jehova mana labɛn o labɛn kɛ o koo la alijɛnɛ nata kɔnɔ, an lanin b’a la ko dugukolo kan mɔgɔw mako be ɲɛminɛli min na, u bena o sɔrɔ.—Yir. 21:3, 4.

14. Jɛnɲɔgɔnya juman lo be ‘saga dɔ wɛrɛ’ mɔgɔw ni Yezu balimaw cɛ?

¹⁴ Minw bena mara kɛ ni Yezu ye, a y’u weele ko “sagakulufitini.” (Luka 12:32). A kumana jɛnkulu filanan dɔ koo la fana ani a y’u weele ko “saga dɔ wɛrɛw.” O jɛnkulu fila jɛnna ka kɛ kulu kelen ye (Zan 10:16). Kabi sisan  yɛrɛ, o jɛnkulu fila mɔgɔw be baara kɛra ɲɔgɔn fɛ. U bele bena to k’o kɛ tuma min na dugukolo bena kɛ alijɛnɛ ye. O wagati la, “sagakulufitini” mɔgɔw bena kɛ sankolo la. ‘Saga dɔ wɛrɛ’ mɔgɔw bena sababu sɔrɔ ka ɲɛnamaya banbali diyabɔ dugukolo kan. Nka, u ka ɲi ka koo dɔw kɛ sisan walisa k’o sɔrɔ.

15. a) ‘Saga dɔ wɛrɛ’ mɔgɔw be jɛn ka baara kɛ ni Krista balimaw ye cogo di? b) Balimacɛ min be faramasi la, i be se k’a ladegi cogo di? (Jaa lajɛ.)

¹⁵ Kojugukɛla min nimisara, ale ma sababu sɔrɔ k’a ka waleɲumanlɔn yira Yezu la bɛrɛbɛrɛ ka sɔrɔ ka sa. Nka an minw ye “saga dɔ wɛrɛw” ye, sababu caaman b’an fɛ sisan k’a yira an be Yezu jati cogo min na. Misali la, an be Yezu balima mɔlenw minɛ cogo min na, an b’a yira o fɛ ko an be a kanu. Yezu ko a bena basigi o lo kan k’an kiti (Mat. 25:31-40). An b’a yira cogo di ko an be Krista balimaw dɛmɛ? An b’o yira an kɛtɔ ka waajuli kɛ bɛrɛbɛrɛ ani k’u dɛmɛ ka mɔgɔw kɛ Krista ka kalandenw ye (Mat. 28:18-20). O la, u be sɛbɛ minw di an ma bibulukalan kama i n’a fɔ gafe Ɲɛnamaya kɛ hɛɛrɛ la fɔɔ abada! an b’a fɛ ka baara kɛ n’u ye koɲuman. N’i tɛ bibulukalan kɛra ni mɔgɔ dɔ ye fɔlɔ, i be se k’a latigɛ ka bibulukalan kofɔ mɔgɔ caamanba ye.

16. An be se ka mun lo kɛ kabi sisan walisa ka kɛ Ala ka Masaya marakɔnɔmɔgɔw ye?

¹⁶ An man ɲi ka kɔnɔni kɛ ka don alijɛnɛ kɔnɔ fɔlɔ ka sɔrɔ k’a ɲini ka alijɛnɛ saratiw dafa. Kabi sisan yɛrɛ, an be se k’an jija ka kɛ hɔɔrɔnw ye an ka kumaw n’an ka kɛwalew fɛ ani ka koow kɛ ka dama kɛɲɛ. Ka fara o kan, an ka kantigiya kɛ Jehova, an furuɲɔgɔn ani an kerecɛnɲɔgɔnw ye. N’an tora k’an jija ka Ala ka sariyaw labato k’an to duniɲa juguman nin kɔnɔ, a bena nɔgɔya an ma kosɔbɛ k’o kɛ alijɛnɛ kɔnɔ. An be se fana k’a ɲini ka kɛ ni jogow wala setigiya dɔw ye, minw b’a yira ko an b’an yɛrɛ labɛnna ka ɲɛnamaya kɛ yen. Barokun nin lajɛ: “I labɛnnin lo ka ‘dugukolo tigiya kɛ’ wa?” A be sɔrɔ Kɔrɔsili Sangaso nin kɔnɔ.

17. Yala an ka ɲi k’an fari faga an ka jurumu tɛmɛninw kosɔn wa? A ɲɛfɔ.

 ¹⁷ An ka ɲi k’an jija kosɔbɛ fana walisa an kana to k’an yɛrɛ jalaki an ka jurumu tɛmɛninw kosɔn. An tɛna an bolo la kunmabɔ saraka kan ka “tugu ka hakɛ kɛ.” (Eburuw 10:26-31). Nka, n’an ye jurumuba dɔ kɛ do? Jehova be yafa an ma tiɲɛn na, n’an ye koo nunu kɛ: N’an nimisara sɔbɛ la, ka dɛmɛ ɲini Jehova ni diinan mɔgɔkɔrɔw fɛ ani k’an ka kɛwalew yɛlɛma (Ezayi 55:7; Kɛw. 3:19). Yezu ye min fɔ Fariziɲɛw ye, o to i hakili la. A ko: “Ne ma na mɔgɔtilenninw wele, nga ne nana hakɛkɛlaw le wele.” (Mat. 9:13). An ka jurumuw bɛɛ be se ka yafa sabu kunmabɔsara barika ka bon haali!

18. Kojugukɛla min sara Yezu gɛrɛfɛ, i b’a fɛ ka kuma n’a ye mun ni mun lo koo la?

¹⁸ Miiri k’a filɛ ko i be alijɛnɛ kɔnɔ ani i be baro kɛra ni kojugukɛla ye min kumana Yezu fɛ. Siga t’a la, aw fila bɛɛ bena aw ka waleɲumanlɔn yira Yezu ka kunmabɔsara koo la. N’a sɔrɔ i bena a ɲini a fɛ a k’a fɔ i ye k’a pereperelatigɛ koo minw kɛra Yezu ka lɛri labanw na dugukolo kan. N’a sɔrɔ i bena a ɲininga fana ko a ye min ɲini Yezu fɛ, tuma min na Yezu ko ale bena o kɛ a ye, o ye mun lo kɛ a la? N’a sɔrɔ ale fana bena i ɲininga ɲɛnamaya tun be cogo min na Sutana ka duniɲa laban wagati la. A bena kɛ nɛɛmaba ye an fɛ yɛrɛ le ka se ka bibulukalan kɛ n’o ɲɔgɔnna mɔgɔw ye!—Efɛz. 4:22-24.

19. Mun na ɲɛnafin tɛna an minɛ alijɛnɛ kɔnɔ? (Jaa lajɛ ɲɛɛ fɔlɔ kan.)

¹⁹ Ɲɛnafin tɛna an minɛ fewu alijɛnɛ kɔnɔ. An bena to ka mɔgɔ ɲumanw lo kunbɛn ani an bena baara nafaman kɛ. Min yɛrɛ kɔrɔtanin lo kosɔbɛ, o ye ko loon o loon, an bena to ka dɔ fara an ka lɔnniya kan an sankolola Faa koo la ani k’a ka dugaw diyabɔ. Tuma o tuma, an bena dɔ lɔn tugun a koo la ani an bena koo caaman lɔn a ka danfɛnw koo la. Wagati tɛmɛtɔ, an ka kanuya barika bena to ka bonya kosɔbɛ Ala koo la. An be Jehova ni Yezu waleɲuman lɔn yɛrɛ le sabu u ye layidu ta an ye ko an bena ɲɛnamaya kɛ fɔɔ abada alijɛnɛ kɔnɔ!